DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WINTERHULP NEDERLAND Momentje MAANDAG 10 FEBRUARI 1941 32ste Jaargang No. 9869 $e£éicbeh£(EWfca/iit Bureaux Papengracht 32. Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935. Giro 103001 Posth a. 13, De vorming van een nieuwen tl|d Hoe zal 't er na den oorlog uitzien? Wij wagen ons zooals wij reeds eerder hebben opgemerkt niet aan een of an dere voorspelling. Kunnen wij dan niets anders doen, dan geduldig afwachten werkeloos en mach teloos? Volstrekt niet. Wij kunnen op het voornaamste terrein van de toekomst die toekomst beinvloe,- den door onze gedragingen, door onze voor bereiding, door onze vorming in het he den. Dat voornaamste terrein is: het terrein van het geestelijke in uitgebreiden zin. In de „Utrechtsche Courant" van Zater- daagvond schrijft baron A. van Wijnber gen o.m.: „Herhaaldelijk worden de vele, ten eenenmale nuttelooze besprekingen, die aan het huidig wereldgebeuren worden gewijd, beëindigd met de excla matie: Wat 'n wereld, wat 'n dwaze wereld! En onnadenkend beamen we het zonder ons rekenschap te geven hier van, dat die wereld niet bestaat bui ten ons, maar dat we zelf tot die we reld behooren, dat we zelf in meerde re of in mindere mate verantwoorde lijk zijn voor hetgeen met name in de laatste kwarteeuw tot het ont staan dier wereld aanleiding heeft ge geven en vooral dat een ieder, nie mand uitgezonderd, telken dage beme- diteerend, hetgeen hem in en door het huidig wereldgebeuren wordt voorge houden, het zijne heeft bij te dragen,v opdat die wereld straks een andere en betere zij. Die plicht rust in zeer bij zondere mate op het Christelijk volks deel van Europa, een waarlijk niet ge ring deel. Men ga maar eens na het aantal millioenen katholieken, het aan tal millioenen protestanten, die Chris tus' Godheid belijden, en voorts het aantal millioenen, die nog ondergaan de nawerking der Christelijke tradi- tiën, en voor wie het, naast God, voor een goed deel van woord ën voor beeld der Christusbelijders juist in de zen tijd zal 'afhangen, of zij nader tot Christus zullen worden gebracht. Is het Christelijk deel van Europa zich daar in voldoende mate van be wust, dat het thans door gebed, door opgewekt kerkelijk leven, door samen werking, door degelijke particuliere ge sprekken zich geestelijk sterk heeft te maken, opdat straks, wanneer de strijd met wapenen zal zijn beëindigd, van dat deel uit over gansch Europa zich een stortvloed kunnen baanbreken van godsdienstzin, liefde, waarheid en gerechtigheid?" „Godsdienstzin", bron van het goede, wordt terecht op de eerste plaats ge noemd. „Liefde, waarheid en gerechtigheid" dat zijn geestelijke goederen, die niet alleen persoonlijk bezit moeten zijn, maar ook moeten worden geconcretiseerd in het maatschappelijk leven, in de on derlinge verhoudingen. En daarom moet het geestelijk terrein van de toekomst niet alléén worden beinvloed door onze per soonlijke gedragingen- door persoon lijk godsdienstig leven maar ook door ons voor te bereiden en te vormen voor die, in den nieuwen tijd passende, uitin gen van maatschappelijk leven, waarin „liefde, waarheid en gerechtig heid" grondslag, leiddraad en doelstelling zullen moeten zijn. Wij stellen er prijs op, niet te schrijven in dezen oorlogstijd, wat wij niet later kun nen verantwoorden, ten volle kunnen ver antwoorden. Zoo zullen wij, hoe ook de omstandighe den zich zullen ontwikkelen, blijven vast houden aan onze meermalen neergeschre ven overtuiging, dat er, met behoud van het goede, veel zal moeten worden g e- w ij z i g d op maatschappelijk terrein. In algemeene trekken hebben wij ook her haaldelijk gewezen op dat wat zeker zal moeten worden veranderd in den nieuwen tijd. In ons vorig nummer b.v. betoogden v/ij, dat het streven naar meer daadwerke lijke eenheid onder het volk, ondanks we zenlijke en belangrijke verschillen, een program op zichzelf moet zijn, en wij me moreerden in dit verband het ons sympa thieke, feitelijke en concrete streven van bepaalde groepen sociale organisaties. Wij hopen ook verder in concreten vorm onze denkot-elden over vernieuwing der maatschappelijke verhoudingen uit te wer ken. Wij willen e. aan herinneren, dat in he* NA DRIE MAANDEN REEDS 3 MILLIOEN GULDEN BIJEEN GEBRACHT Naar aanleiding van het feit, dat de stichting Winterhulp Nederland nu onge veer drie maanden bestaat, heeft een ver slaggever van het A. N. P. een onderhoud gehad met een der naaste medewerkers van den directeur-generaal, den heer Piek, over den gang van zaken en de resultaten gedurende deze periode. Hieraan wordt het volgende ontleend. Ook in Nederland heeft de gedachte van de Winterhulpactie weerklank gevonden en geleidelijk heeft het Nederlandsche pu bliek zich meer en meer en in steeds bree der lagen met dit werk vertrouwd gemaakt en er zijn sympathie aan gegeven. Dit blijkt wel duidelijk uit de tot dusver behaalde resultaten. Want bij een be schouwing van de binnen gekomen gelden kan, zonder op de preciese uitkomst voor uit te loopen, gevoeglijk worden aangeno men, dat in de afgeloopen drie maanden het Nederlandsche volk ruw geschat circa 3 millioen gulden heeft bijeengebracht. Daarnaast is het verheugend te kunnen constateeren, dat op dit oogenblik ongeveer hetzelfde bedrag voor de behoeftige Neder landers beschikbaar is gesteld. De directeur-generaal heeft zich n.l. op het standpunt gesteld, dat in deze koude- periode de belangen van de behoeftigen vóór moesten gaan en daarom heeft hij geen moment geaarzeld in Januari alle in gekomen fondsen direct voor uitkeering ter beschikking van de burgemeesters te stellen, natuurlijk in het vaste vertrouwen, dat ook de volgende collecten deze gedrags lijn ten volle zullen rechtvaardigen. Moge daarom de komende collecte op 14 en 15 Februari staan in den zin van den volgenden rijm: Geeft wat ge kunt voor arme landgenooten, hun zij gegund, wat gij reeds hebt genoten. Schenkt daarom mild, om 't lijden te verzachten, de nood zij dan gestild, vervuld het blij verwachten. In het onderhoud kwam verder ter spra ke de vraag hoe het mogelijk is, dat ge meenten een prooter bedrag voor uitkee- ringen ontvangen dan de opbrengsten van de collecten in de desbetreffende gemeen te is. Hierbij moet in het oog worden ge houden, dat er naast de opbrengst der col lecten ook nog een aanzienlijk bedrag aan giften binnenvloeit. Zoo werd bijv. in No vember ontvangen 800.000 van de collecte en 600.000 gulden aan giften. Hiervan is toen in December 900.000 gulden uitge keerd, terwijl het overgebleven gedeelte in Januari gevoegd is bij het nadien ontvan gen bedrag aan collecten en giften, als ge volg waarvan de meeste gemeenten in Januari meer hebben kunnen krijgen dan de laatste opbrengst der collecte. Uit het voorgaande blijkt voorts wel dui delijk, dat en zulks in tegenstelling met allerlei wilde geruchten in de groei-periode van Winterhulp Nederland al het door de Nederlanders bijeengebrachte geld voor de behoeftige Nederlanders is besteed. De geceele last van het werk heeft de eerste Iwee maanden na de oprich'ing ge rust op de schouders van den heer Piek en een klein aantal vaste medewerkers, bene vens de commissarissen van de provincie en de burgemeesters. Eerst omstreeks Kerstmis zijn de werk zaamheden van de provirjciale bureaux voor Winterhulp Nederland begonnen, wel ke bureaux een groot gedeelte van het or ganisatorisch werk op zich hebben geno men. Het goed functioneeren van de inzame lingen en van de uitdeeling aan de behoef tigen zal echter eerst kunnen geschieden, wannéér de geheele organisatie, welke dan voor 90 procent door vrijwillige medewer kers zal worden gedragen tot stand is ge komen. In de eerste plaats richten zich nu de ged.chten op de eerstkomende collecte op 14 en 15 Februari, waarbij politie, brand weer en luchtbescherming medewerking hebben toegezegd, om daarmede tot uit drukking te brengen, hoezeer ook deze openoare diensten zich achter het nationale werk van Winterhulp Nederland willen plaatsen. En m de tweede plaats moge de hoop worden uitgesproken, dat alle Nederlanders in de daadwerkelijke medewerking van ge noemde categorieën van personen, welke een algemeene bescherming van onze ge heele bevolking beoogen, daarin een sym bool zullen zien van de actie van Winter hulp Nederland, welke ten doel heeft voor een bepaald gedeelte van onze landgenoo ten een zekere bescherming te waarborgen. Waarom zoo vaak collecten? Een volgend punt van het vraaggesprek betrof de van sommige zijden gemaakte opmerking, dat de collecten van de Win terhulp elkaar te snel opvolgen, als gevolg waarvan een zekere „collecte-moeheid" zou ontstaan. Het antwoord hierop was, dat dit argument geheel en al als onjuist moet worden aangemerkt. In de eerste plaats werden vroeger veel meer collecten gehouden en wel in sommi ge plaatsen bijna eens per week, terwijl thans bij het kleiner aantal inzamelingen bovendien den gever een totaal overzicht aanwezig is, hoe en waar het geld wordt besteed. En wanneer dan iemand hoort, dat het tot nog toe voor de Winterhulp opgebrach te geld nog slechts een deel is van de som, noodig om alle in nood verkeerende Neder landers eenigszins toereikend voort te hel pen, dan zal hij toch zeer zeker genegen zijn zijn offer te brengen voor dit werk tot instandhouding van de Nederlandsche volks kracht en het brengen van vreugde in het leven diergenen, voor wie de materieele nood zoo drukkend is. De waardebons. Ten slotte k-wam de kwestie der waarde bons ter sprake. Helaas bestaan omtrent deze bons nog steeeds misvattingen, en wel voornamelijk deze, dat de winkelier niet direct aan zijn geld zou kunnen komen. De oorzaak van dit misverstand moet gezocht worden in het feit, dat op de eerste serie der uitgegeven waardebons stond vermeld: „de terugbetaling van de waarde van dezen bon vindt uiterlijk op den 15en Mei 1941' plaats bij alle banken en spaarbanken". Hieruit heeft men abusievelijk de ge volgtrekking gemaakt, dat hij inlevering der bons de uitbetaling op zich zou laten wachten tot uiterlijk 15 Mei. Niets is echter minder waar, want in werkelijkheid betee- kende deze clausule, welke in dien vorm op de nieuwe bons niet meer voorkomt, dat iedere waardebon door den betrokken le- verarcier onmiddellijk na ontvangst en voojr 't volle bedrag bij alle banken en spaarbanken kon worden verzilverd. Alleen de mogelijkheid voor deze verzilvering werd aan een termijn gebonden, zoodat bij niet tijdige aanbieding na 15 Mei de bons waardeloos zouden worden. Hiermede was het onderhoud geëindigd en met den wensch, flat de collecte van 14 en 15 Febr. een nieuw succes zou worden, werd afscheid genomen. Gironummer van de W. H N. Stort op 5553 of 877. Kasvereenïging N.V., A'dam. Postgironummer 877. De Bank van de W. H. N. is 5553 gilden-tijdperk de gilden uitstekend hebben gewerkt, maar dat regenen, die voorstanders van deze gilden waren, in den tóen nieuwer, tijd verstaxi Jig zouden heb ben gedaan n.et niet vast te houden aan al het oude. coch de gezonde, redelijxe be ginselen, die van het gV. don-wezen da diepste .grondslag vormdan te doe-i in dringen in den nieuwen tijd. in plaats van de vorming vin dien nieu wen tijd o/er te laten aan het toen opkomenj liberaal I—I: vidualisme. Een meer dan groote verantwoordelijk heid rust in dezen tijd op allen, die in vloed kunnen uitoefenen op de geestelijke, en speciaal ook de maatschappelijke vor ming van den nieuwen tijd. Een meer dan groote verantwoordelijk heid rust in dezen tijd op de katholieke pers. Wij hopen ons daarvan steeds le vendig bewust te zijn. CENTRALISATIE VAN RADIO REPORTAGE. De gemachtigde voor de centralisatie van de radio-omroepvereenigingen in Ne derland deelt mede, dat de reportage diensten van den omroep thans gecentrali seerd zijn in het centraal bureau voor den omroep in Nederland, pastbus. 2 Hilver sum, telefoon 8600. Het centraal bureau ontvangt gaarne opgave van actualiteiten op ieder gebied, welke eventueel voor re portage door den omroep in aanmerking komen. Nog geen zekerheid omtrent heropening der gesloten Universiteiten Naar aanleiding van een bericht in een der bladen, dat de universiteit te Leiden en de technische hoogeschool te Delft reeds heropend zouden zijn, wordt ons van bevoegde zijde verzocht mede te willen deelen, dat de colleges aan deze instellingen van hooger on derwijs nog niet hervat zijn. Wanneer dit wel het geval zal zijn kan nog niét met zekerheid worden medegedeeld. NEDERLANDSCHE ARTSEN NAAR BERLIJN. Naar wij vernemen is Zaterdagmorgen een gezelschap van ongeveer 30 Neder landsche artsen, waarbij zich enkele tand artsen en apothekers voegden, naar Berlijn vertrokken. De deelnemers zullen voor ruim 3 weken de gast zijn van de Relchs- aerztekammer. Laat geen grond onbenut Aansporing tot de gemeenten. De Secretaris-Generaal van het Depar tement van Binnenlandsche Zake nheeft de Gemeentebesturen namens zijn ambtge noot van Landbouw en Visscherij er aan herinnerd, dat ten dienste van de voedsel voorziening van ons land tal van maatre gelen zijn genomen, die tot doel hebben, de bodemproductie zoo hoog mogelijk op te voeren. Voor zoover noodig wordt thans gewe zen op de wenschelijkheid, dat de gemeen tebesturen alle medewerking verleenen, ten einde te bereiken, dat de gronden, waarover zij de beschikking hebben en welke voor den verbouw van voedingsge wassen in aanmerking kunnen komen, ten volle aan dit doel dienstbaar worden ge maakt. In een aantal gemeenten worden wel gronden beschikbaar gesteld voor zooge naamde volkstuinen, waarop door particu lieren voor eigen gebruik tuinbouwpro ducten worden geteeld, doch in vele ge vallen blijven gemeentegronden onbe- teeld, omdat zij in de nabije toekomst voor andere doeleinden zullen worden gebruikt. De Secretaris-Generaal acht het van groot belang, dat nauwkeurig wordt na gegaan, of bij het gebruik van deze gron den voldoende rekening wordt gehouden met de omstandigheden, waaronder ons land ten aanzien van de voedselvoorzie ning vefkeert. Voor het verkrijgen van de noodzakelij ke technische voorlichting wordt verwezen naar den RijkstuinbouwvoorlichtingsdiensL Men kan zich om inlichtingen ter zake wenden tot den betreffenden Rijkstuin- bouwconsulent. Moch niet bekend zijn on der welken consulent de gemeente ressor teert, dan kan de gemeente zich in verbin ding stellen met den inspecteur van den Tuinbouw en het Tuinbouwonderwijs, di rectie van den Landbouw the 's-Graven- hage. OOK VOOR DE SLAGERS VLEESCH OP DEN BON. Nieuwe regeling. Naar het „Vad." verneemt, is deze week uitvoering gegeven aan een voornemen, dat reeds van den beginne af heeft be staan t.w om ook den slagers vleesch te verstrekken in verhouding tot het aantal bonnen, dat zij hebben ingeleverd. Het Centraal Bureau voor vee en vleesch deelde aan den handel o.m. het volgende mede: In de practijk is gebleken, dat de toe wijzing van vee op basis van den omzet der slagers in het 4e kwartaal, waardoor in de eer.e plaats meer vleesch per hoofd der bevolking beschikbaar is, dan in een andere plaats. Hierbij hebben het slacht vee od voor paarden en schapen, alsmede net ongelijke aantal huisslachtingen ten plattelarde ook een rol gespeeld. Teneinde deze ongelijkheden op te hef fen, heeft de Nederlandsche Veehouderij Centrale besloten de toewijzing van vee op een nieuwe basis te stellen. De N.V.C. heeft van het Centraal Distributie Kan toor een opgave gevraagd van het aantal uitgereikte vleeschkaarten; deze gegevens zijn nu verzameld per kring van iedere plaatselijke toewijzingscommissie en het aantal vleeschkaarten is verrekend in ki logrammen vleesch en vervolgens in het aantal runderen, hetwelk per week voor een kring van de commissie beschikbaar moet zijn Het Centraal Bureau heeft aan dezen maatregel een waarschuwing vastgeknoopt geen vleesch of vleeschwaren zonder bon te verkcopen, noch op den bon van de vleeschkaart, die nog niet geldig is ver klaard. De slager, die zich aan overtreding der voorschriften schuldig maakt, stelt zich bloot aan zware straffen en aan uitslui ting van toewijzing van vleesch. De sla- vgers, die zonder bonnen verkoopen, komen in hun verantwoording te kort. Door het grooter beenderenpercentage komt de sla ger met zijn verantwoording reeds krap- pér te zitten. Wie dus tekort aan bonnen inlevert, krijgt minder toegewezen en langzaam maar zeker werkt hij zijn omzet weg. OORLOG EN VREDE. Wü praten tegenwoordig nogal veel over den oorlog en wij verlangen naar den vrede. Wij ondervinden nu al een poosje aan den lijve wat oorlog zeg gen wil. Men zou met een kleine va riant de spreuk kunnen toepassen: Zeg het met bommen! Dat is oorlog. Dat weten wü nu. Maar hebben wij vroeger wel even diep beseft wat vre de beteekent? Toen het vroeger z.g. vrede was, waren wij niet minder vechtlustig. En een argument, waar mee wij den geest van den tegen stander troffen, kon misschien wel meer pijn doen, dan de oorlogsargu menten,die stoffelijke vernietiging ver oorzaken. Ik geloof, dat de fout hier in school, dat in ons onderbewustzijn vrede eigenlijk niets anders was dan een gebrek aan oorlog. En zelfs nu zijn wij misschien nog niet verder ge komen dan de vrede te zien als een tijd, waarin het geen oorlog is. Het is daarom misschien goed ons eyen te bezinnen op enkele wijze woorden, die over den vrede zijn gesproken. Hier zijn zij: „Vrede is niet de afwezigheid van oorlog, maar een deugd, die door ziels kracht wordt versterkt" (Spinoza). „De oorlog is altijd satanisch van oorsprong" (Paus Nioolaas I). „De vrede, indien hij ooit zal be staan, zal niet berusten op vrees voor den oorlog, maar op liefde voor den vrede; hij zal niet liggen in het zich onthouden van een daad, maar de uit komst van een zielsgesteldheid zijn." (Benda, Verraad der Klerken). Het zou misschien goed zijn, liever dan over de kansen van den oorlog te spreken, ons nu vast te bezinnen op den zin van den vrede. DISTRIBUTIE VAN PLANTAARDIGE VEZELS. In het verordeningenblad is opgenomen een beschikking van den secretaris-gene raal van het departement van handel, nij verheid en scheepvaart ingevolge de distri butie wet 1939 betreffende distributie van plantaardige vezels. Blijkens deze beschikking worden plant aardige vezels, alsmede weefsels en andere producten van planaardlge vezels, aange wezen als distributiegoederen in den zin van artikel 4 van de distributiewet 1939. JAARBEURZEN EN STREEKBEURZEN. In het verordeningenblad is verschenen een besluit van den secretaris-generaal van het departement van handel, nijverheid en scheepvaart betreffende jaarbeurzen en streekbeurzen. Het is verboden eenige beurs, niet uit gaande van de te Utrecht gevestigde ver een iging tot het houden van jaarbeurzen in Nederland, aan te kondigen of te orga- niseeren onder de aanduiding van „jaar beurs." Het' is voorts verboden zonder vergun ning van den secretaris-generaal van het departement van handel, nijverheid en scheepvaart een streekbeurs aan te kondi gen, te organiseeren of te houden. Aan een vergunning kunnen voorwaar den of beperkingen worden verbonden. SCHADELOOSSTELLING VOOR MILITAIREN TE VELDE. Betreft alleen materieele schade. De secretaris-generaal van financiën, heeft een schade-enquêttecommissie voor militairen te velde ingesteld, teneinde hem van voorlichting te dienen ten aanzien van het verleenen van schadeloostellingen aan militairen, die gedurende de oorlogsdagen te velde eigendommen, die zij in hun mo bilisatiestandplaats bij zich hadden, ver loren hebben. Er zal naar worden ge streefd de uit te keeren schadeloosstellin gen te gronden op de beginselen, neer gelegd in het besluit op de materieele oorolgsschaden van 2 December 1940. De schade-enquêtecommissie voor militairen te velde zetelt te 's-Gravenshage, Java- straat 4. Militairen van land- en zeemacht, die meenen, op bovengenoemde schadeloosstel ling aanspraak te kunnen maken, dienen zich thans, liefst vóór 1 Maart schriftelijk te wenden tot den secretaris der schade- enquêtecommissie voor militairen te velde, Javastraat 4, Den Haag, met verzoek om toezending van een aangiftefomulier. In dit verzoek behoort dus geen opgave te geschieden van verloren gegane eigendom men e.d.; het verzoek om toezending van een aangifteformulier is volde ande. Naam en adres van den aanvrager moeten duide lijk vermeld worden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1941 | | pagina 1