DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Vervallen bonnen
Momentje
VRIJDAG 7 FEBRUARI 1941
32ste Jaargang No. 9867
3)e Ceid&eh^Soii/fca/nt
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935.
Giro 103003. Poetbus 11.
V De vrijheidsbeperking
Er zijn nog altijd menschen, die zich
klaarblijkelijk niet of niet in voldoende
mate weten te realiseeren, dat Nederland
zich bevindt onder de bezettende macht
van Duitschland; die met dit feit in hun
doen en laten niet of niet in voldoende
mate rekening houden.
Dezulken zullen, als zij hun verstand
laten spreken, tot de erkenning moeten
komen, dat zij het vaderland door hun ge
drag niet dienen.
Duitschland ontleent aan het feit, dat
het in Nederland de macht bezit, rechten.
Dat is onloochenbaar. Dat Duitschland
niet van al die rechten, welke hij heett,
gebruikt maakt, kan ook worden gecon
stateerd door allen, die de werkelijkheid
willen zien. Er worden b.v. op belangrijke
posten Nederlanders en niet Duitschers
benoemd. De geschiedenis leert ons, dat
zulks in den tijd, dat de Franschen in ons
land de macht hadden, heel anders was.
De objectiviteit gebiedt dit te erkennen.
In onze vrijheid zijn wij belemmerd.
Ten deele zijn die vrijheidsbeperkingen
een vanzelf sprekend gevolg van het feit,
dat Nederland bezet gebied is.
Voor een ander deel zijn er ook onder de
vrijheidsbeperkingen, welke wij voorheen
niet kenden, en welke ons nu worden op
gelegd, waarvan de wenschelijkheid en
nuttigheid door ons zou kunnen worden
bepleit en verdedigd, ook al zouden wij
niet zijn bezet gebied, ook al zouden wij
onze nationale zelfstandigheid ongerept
bezitten. Over de feitelijke beperking
van de persvrijheid willen wij spoedig spe
ciaal een en ander opmerken.
De bedoeling van wat wij vandaag
schrijven, is deze:
Eerstens, men moet niet per se iedere
vrijheidsbeperking afkeuren en veroor-
deelen, omdat zij vroeger niet bestond.
Vervolgens, men moet bij alle vrijheids
beperking in alle nuchterheid en in alle
zakelijkheid rekening houden met het nu
eenmaal muur-vaste feit, dat Nederland
is bezet gebied. Wij moeten eerst in d a t
licht elke vrijheidsbeperking zien en dan
pas onze conclusies trekken.
Wij stellen dit feit weer 'ns nadruk
kelijk vast alléén, om te waarschuwen
voor dwaasheden, voor handelingen, die
een gevoels-reactie zijn, maar niet resul
taat van een wei-overwogen redeneering.
Slaafschheid en kruiperigheid ten op
zichte van de bezettende macht is afschu
welijk.
Verloochenen van of transigeeren met
beginselen, omdat men hoopt daardoor in
de gunst te komen, is weerzinwekkend.
Wat wij hier bepleiten is, natuurlijk,
héél iets anders.
Wat wij hier bepleiten is: een kalm.
nuchter objectief oordeelen, een in ieder
geval correct en waardig, van zelfbe-
heersching getuigend optreden.
Oók een krachtig en moedig optreden.
Maar: krachtig en moedig is heel iets an
ders dan onvoorzichtig, ondoordacht. Met
een onvoorzichtig en ondoordacht hande
len op zich veroordeelenswaard kan
men zichzelf en vaak meer zijn medebur
gers, zijn vaderland heel veel schade be
rokkenen. Hiervan zouden wij zoo gaarne
ieder diep willen doordringen.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
GEWILDE MISVATTING
Er wordt al zwaar over geboomd, of
het socialisme der Nederlandsche Unie
wel „werkelijk" socialisme of „een echt"
socialisme is.
Het is gelegenheids- of, wil men, ver
legenheidspraat.
Men zou kunnen vragen, bemerkt de
Volkskrant, of het socialisme der
voormalige sociaal-democratie en der hui
dige socialisten een monopolie is. Of alleen
zij op den naam socialist aanspraak mogen
maken. Blijkbaar niet, want de N.S.B.
heeft het begrip socialisme in haar naam
opgenomen.
De vraag is, wat onder „socialisme"
moet worden verstaan. Het kan iets ver
keerds, net kan ook iets goeds zijn. En het
getuigt van eenige aanmatiging te bewee-
ren, dat er maar één „werkelijk" socialisme
bestaat.
Nu kan in het gebruik van een naam, die
tot misvatting aanleiding kan geven eu
geeft, een gevaar zijn gelegen, niet omdat
eenvoudigen van geest maar die daar
om volstrekt niet va^ geest verstoken be
hoeven te zijn zich in de war laten
brengen maar omdat onwel willenden het
woord verkeerd duiden. De leiders der
Unie hebben, het is wel duidelijk gebleken,
onder hun „socialisme" niets anders dan
solidarisme verstaan, de term die men
vroeger in onze kringen gemeenlijk ge
bruikte en die niet tot misvattingen, ge
wilde en ongewilde, aanleiding kan geven.
V Meer dan groote
verantwoordlijkheid
Wij zouden gaarne de vol-belangstellen-
de aandacht van priester-catecheet en on
derwijzeres) willen richten op de vandaag
verschenen aflevering van „Sint Bavo".
Dit nummer is geheel gewijd aan: het
katechismus-geven en wat daarmede in
direct verband staat
Waarom wij die belangstelling vragen?
Deken J. van de Wiel uit Hoorn geeft
het antwoord, als hy in de bedoelde af
levering van „Sint Bavo" schryft:
„Men beseffe ook, dat wy, die in
dezen tijd leven, een meer dan groote
verantwoordelijkheid dragen ten op
zichte van het opgroeiend geslacht. Het
nageslacht zal ons ter verantwoording
roepen voor wat we in dezen tijd ge
daan of niet gedaan hebben''.
Een karakter-trek, welken de nieuwe,
de komende tijd zal dragen, hoe deze tijd
er overigens ook zal uitzien, is naar
onze meening dat in dien tijd voor de
halfslachtigen en louwen geen plaats zal
zijn; dat men zal moeten zijn goed katho
liek, kennende zijn Geloof en ernstig trach
tende het te beleven, of heelemaal niet
Vleesch voor den zomer
WEID-CONTRACTEN VOOR KOEIEN
DIE NU NOG NIET SLACHTRIJP ZIJN.
Het vakblad „De Vee- Vleeschhan-
del" schrijft: „De kwaliteit van het slacht
vee, dat geleverd wordt, is elke week min
der. De vraag is d-aarom gerechtvaardigd
hoe het dezen zomer zal gaan. daar nu
reeds zooveel vleeschlooze guste-koeien
worden geslacht en dus aan de toekomsti
ge vleesch- en vetproductie worden ont
trokken.
Te veel toekomstige weidekoeien vinden
nu een ontij dig en dood, daarbij den boer
gevend eer. slechten prijs, den slager
brengend duur en sleoht vleesch, wat den
consument ook niet bevredigt. Daarnaast
zien de weiders met zorg de toekomst te
gemoet, omdat ze vreezen in het voorjaar
geen weidekoeien te kunnen bemachtigen
Het blad verneemt thans, dat deze zaak
reeds lang de aandacht heeft der desbe
treffende autoriteiten in Den Haag en er
thans een regeling wordt getroffen, waar
bij de geschikte weibeesten uit de aanvoe
ren zullen worden genomen om ze aan
de weiders te kunnen leveren.
De wei'ers waren bereid de dieren voor
den overname-prijs aan te koopen, om ze
als slachtdier in den zomer weer aan
N.V.C. te leveren. De overeenkomsten
schijnt de N.V.C. nu spoedig aan aan te
aan te gaan, want verg ssen we ons niet,
dan worden deze week reeds koeien uit
de aanvoeren gereserveerd voor de wei
ders.
Zal het van eenige beteekenis zijn vooi
de toekomstige vleesch- en vetproductie
dan zullen wel een 30 a 40.000 weidebces-
ten vrij gemaakt moeten worden voor deze
weid-contracten. Deze maatregel brengt
dan mee, dat er wellicht minder vleesch
voor de directe consumptie beschikbaar
komt, maar dit offer mag zeker worden
gebracht.
De laatste weken was er een surplus aan
vee voor de distributie. De N.V.C. kon zelfs
overgaan tot invriezen; het is beter, dat
deze voorraadvorming wordt gestaakt, als
daartegenover kan worden verkregen een
reserveeren van vee, dat na de weidepe-
riode de gemeenschap 50 a 80 pet. meer
vleesch en vet geeft. Het doorhouden in
den winter kost geld, invriezen ook, en
hier is gewin van productie.
Het gaat er in de toekomst om, dat al
leen wordt afgeslacht het werkelijke
slachtvee, plus de diefen, die voor de fok
kerij en de toekomstige vleeschvoorziening
en voor de, melkproductie weinig waarde
hebben.
Een moeilijk probleem, hetwelk men
toch mei de gewijzigde voorwaarden van
levering op 1 Maart a.s. zoo goed mogelijk
hoopt op te lossen.
Aldus het vakblad.
Bij informatie bij de N.V.C. bevestigde
men ons dit bericht, aldus het „Vaderld."
De Secretaris-Generaal van het departe
ment van Landbouw en Visscherij deelt
het volgende mede:
Nu de uitreiking van de nieuwe distribu
tiekaarten voltooid is, ligt het in de bedoe
ling in den vervolge uitsluitend op de bon
nen van deze nieuwe serie kaarten distribu
tiegoederen beschikbaar te stellen. In ver
band hiermede zullen dus de nog niet gel
dig verklaarde bonnen van de oude kaar
ten niet meer worden aagnewezen. De over
gebleven bonnen van deze kaarten kunnen
derhalve in tegenstelling met hetgeen
in sommige dagbladen werd gepubliceerd
vernietigd worden.
Volledigheidshalve volgt hieronder een
opsomming van de bonnummers der oude
kaarten, welke nog niet zijn aangewezen en
dus thans kunnen worden vernietigd:
Algemeen distributiebonboekje bonnen:
„1" tot en met „13", „96", „97", „101",
„106", „107" en „112".
Boterkaart bonnen: „29" en „30".
Vetkaart bonnen: „29" en „30".
Vleeschkaart bonnen: „17", „18", „19"
en „20".
Voorts zullen de met „01gemerkte bonnen
van de nieuw uitgeriekte boterkaarten,
zoowel als van de vetkaarten, eveneens niet
worden aangewezen, zoodat ook deze ver
nietigd kunnen worden.
katholiek.
En daarom is de verantwoordelijkheid
van hen, die de jeugd van heden moeten
vormen, „meer dan groot"....
In de vorming van de jeugd is een zéér
voornaam element de catechismus, de wijze
van catechismus-geven. Daar de heden ver
schenen aflevering van „Sint Bavo" over
dit hoogst belangrijke onderwerp handelt,
meenen wU er een speciale aandacht voor
te moeten vragen.
Bonaanwijzingen
De Secretaris-Generaal van het departe
ment van Landbouw en Visscherij deelt
het valgende mede:
BOTER EN VLTTEN.
Gedurende het tijdvak van Maandag 10
Februari tot en met Zondag 16 Februari
a.s. geeft de met „02" genummerde bon
van de laatst uitgereikte boter- en vet
kaarten recht op het koopen van 250 gram
boter óf margarine óf 200 gram vet
De met „29" en „30" gemerkte bonnen van
de „oude" boter- en vetkaarten en de met
„01" gemerkte bonnen van de „nieuwe"
boter- en vetkaarten zullen niet geldig
worden verklaard en kunnen derhalve wor
den vernietigd.
De met „02" genummerde bonnen, die op
16 Februari nog niet gebruikt zijn, blijven
voorts nog geldig tot en met Zondag 23 Fe
bruari a.s.
BROOD EN GEBAK
Gedurende het tijdvak van Maandag 10 Fe
bruari tot en met Zondag 16 Februari a.s.
geeft elk der met „02" genummerde bon
nen van de nieuw uitgereikte broodkaart
recht op het koopen van ongevee- 100 gram
brood.
Voorts geeft elk der met „02" genummer
de broodbonnen recht op het koopen van een
rantsoen gebak. Dit omvat voor de hierna
genoemde bakkerij-producten telkens ten
minste het daarachter geplaatste aantal
grammen:
beschuit 75 gram;
biscuits en wafels 90 gram;
speculaas 140 gram;
andere koekjes 200 gram;
koek 160 gram;
cake 300 gram;
gevuld klein kerstgebak (b.v. amendel-
broodjes) 400 gram;
gevuld groot hortgebak (b.v. boterletter)
500 gram;
taart en gebakjes 600 gram.
Voor geheel of ten deele uit meel of
bloem gebakken producten, welke hierbo
ven niet genoemd zijn geldt, dat een rant
soen een hoeveelheid omvat, waarin 70 gr.
meel of bloem is verwerkt
De op 16 Februari nog niet gebruikte
bonnen blijven voorts nog geldig gedurende
de week van 17 tot en met 23 Februari a.s.,
met dien verstande, dat zij gedurende laatst
genoemde week niet mogen worden gebruikt
in hotels, restaurants, e.d.
EIEREN
Gedurende het tijdvak van Maandag 10
Februari tot en met Zondag 16 Februari
a.s. geeft de met „04" genummerde bon van
de nieuw uitgereikte „bonkaart algemeen"
recht op het koopen van één el De bonnen,
welke op 16 Februari nog niet gebruikt
zijn, blijven geldig tot en met Zondag 23
Februari, met dien verstande, dat zij ge
durende de week van 17 tot en me. 23 Fe
bruari niet gebruikt mogen worden in ho
tels, restaurants e.d.
Beperking varkensteelt.
DIT JAAR 1 1/2 MILLIOEN
BIGGENMERKEN.
Op een te Barneveld gehouden vergade
ring van den „Bond van Varkensfokver-
eenigingen West-Veluwe" heeft de tech
nische adviseur van dezen bond, de heer
A. Blikman, hoofdassistent van den Rijks-
veeteeltconsulent te Rrnhem, enkele mede-
deelingen gedaan omtrent de teeltregeling
van varkens voor het jaar 1941.
De heer Blikman deelde de vergadering
mede, dat dit jaar 1.500.000 biggenmerken
zullen worden toegewezen, waarvan
307.652 in de provincie Gelderland (vorig
jaar 412.821), aangezien in Gelderland on
geveer een vijfde van den varkensstapel
aanwezig is.
Dit beteekent dus een vrij sterke beper
king, een beperking, die evenwel noodza
kelijk was, gezien de huidige veevoedens-
positie in ons land.
De heer Blikman deelde voorts in dit
verband mede, dat zij, die het vorige jaar
geen fokzeugen had-den, niet meer in aan
merking zullen komen voor een toewijzing
biggenmerken, een regeling, die niet alleen
voor de provincie Gelderland, maar voor
het geheele land zal gelden.
De erkende stamboekfokbedrjj ven, aldus
spr., zullen echter zooveel mogelijk intact
worden gelaten. Voorts zal men pei boven
tallige fokzeug dit jaar 2 a 3 fokvarkens
mogen houden. Er zal geen onderscheid
meer worden gemaakt tusschen drachtig
en niet-drachtig. De toewijzing fokbeeren
zal worden veranderd. Per halfjaar zal
een gelijk aantal worden toegewezen als
voor een jaa- noodig zijn.
Ten slotte deelde de heer Blikman nog
mede, dat de eischen voor erkenning de
zelfde blijven. Men moet twee jaren als
fokker zijn ingeschreven en aan alle ver
plichtingen als zoodanig hebben voldaan,
wil men officieel als varkensfokker kunnen
worden erkend.
Dit beteekent dus, dat in dit jaar de
varkensfokkerij, d.wz. de starr.boekfok-
kerij, nagenoeg onbeperkt zal kunnen
voortgang vinden „TeL"
KEURING VAN GESLACHTE VARKENS
Onderzoek op trichinen verplichtend
Ter uitvoering van de Vleeschkeurings-
wet is bepaald, dat de secretaris-generaal
van het Departement van Sociale Zaken
de gemeenten aanwijst, waarin bij de
keuring van geslachte varkens het onder
zoek op trichinen verplicht is. De dieren
worden dan, ten bewijze, dat het trichine-
on.derzoek is gehouden, gemerkt.
In de aangewezen gemeenten wordt
eveneens het varkensvleesch, dat overeen
komstig art. 8 van de Vleeschkeuringswet
bil invoer in die gemeenten wordt onder
zocht, aan het trichine-onderzoek onder
worpen, tenzij uit bovenbedoeld merk
blijkt, dat onderzoek reëds is geschied.
Een en ander treedt in werking met in
gang van 1 Mei 1941.
DE MAXIMUMPRIJZEN VOOR
BRANDHOUT
Aangezien is gebleken dat in enkele ge
vallen brandhout wordt verhandeld tegen
prijzen, welke hooger zijn dan de vastge
stelde maximumprijzen, wordt er nogmaals
met nadruk op gewezen, dat niet alleen het
ver koopen, respectievelijk het ten verkoop
aanbieden, doch eveneens het koopen
tegen hoogere prijzen dan de maximum
prijzen strafbaar is. Tegen overtredingen
van dit voorschrift, welke onmiddellijk ter
kennis van de politie dienen te worden
gebracht, zal met kracht worden opge
treden.
De ingevolge artikel 1 van de „pryzen-
beschikking brandhout no. 1" vastgestelde
maximumprijzen zijn:
Bij levering loco bosch 0.02% per kg.
Bij levering franco huis van den ver
bruiker 0.04 per kg.
STEUN VERLEEN ING AAN
VLUCHTELINGE^
De secretaris-generaal van het departe
ment van Binnenlandsche Zaken heeft aan
de gemeentebesturen een circulaire gezon
den, waarin o.m. wordt gezegd:
Aangezien het wenschelijk is gebleken,
aan de vluchtelingen, die steun genieten
wegens voorziening in eigen huisvesting en.
vóór dat zij den staat van „vluchteling"
verkregen, „georganiseerd arbeider" waren,
een hoogeren steun toe te kennen, dan de
genen, die niet-georganiseerd waren, deel
ik u mede, dat voor deze georganiseerden de
steunnorm voor „georganiseerde werkloo-
zen" kunnen worden toegepast.
Deze normen kunnen evenals voor niet
georganiseerden geschiedt verhoogd wor
den met het halve verschil tusschen het
aankomende in het vluchtoord en datgene,
dat in de rampgemeente zou zyn genoten.
Voorts deel ik u mede, dat in overleg
met mijn ambtgenoot van sociale zaken
wordt goedgevonden, dat de vluchtelingen
by de, uit het werkloosheidssubsidiefonds
gesu bsidieerde, werkverruimings-werken
worden tewerkgesteld.
DE LACHER.
Nu kunt U allemaal zeggen wat U
wilt, maar ik houd vol, dat er van
daag aan den dag véél te weinig
wordt gelachen. Er zyn menschen, die
mij die lachpropaganda kwalijk nemen
Nog al een gezellige tijd om te
lachen, zeggen zij my.
Dat zijn opmerkingen, die ik niet
begrijp. Mensch-nog-an-toe, als je zoo
toch eens rondkijkt naar de menschen
om je heen. Naar baantjesjagers, naar
uitbuiters van alle mogelijkheden,
naar strevers, naar ontmoetingen,
strijkages en eerbetoon, dan is die
heele malle wereld toch om je dood
te lachen. En dan begrijp ik niet, dat
er menschen zijn, die zeggen, dat het
geen tijd is om te lachen.
Wij moeten veel meer lachen. Je
kunt toch veel beter om iets lachen
dan erom huilen. Het is maar een
kwestie van reactie plus een klein
pietsie filosophie. Enlachen werkt
aanstekelijk. Dat zal ik U bewijzen.
Ik lees in een oude Amerikaansche
krant en het is dus zonder eenigen
twijfel waar dat ergens in Cali-
fornië een zekere heer Smith is ge
storven, die een vermogen van eenige
millioenen heeft nagelaten, dat hij
met lachen heeft verdiend. Hy stam
de niet uit California zoo vertelt
het blad maar uit Berlijn en eigen
lijk heette hij Schmidt en zijn beroep
was iederen avond naar het theater
te gaan om bij zekere gedee'ten te
lachen. De man kon prachtig en aan-
iteke'"k la^en en op deze wijze was
dikwijls zelfs een middelmatig stuk
een succes geworden.
Wij moeten 's avonds zoo nu en
dan eens thuis komen en zeggen: Hè,
hè, is me dat lachen!
Wij hebben nu een ministerie van
propaganda en volksopvoeding. Het
wete nu, wat het te doen heeft Het
late ons lachen.
En een paar honderd van die
Smithen kunnen wij op het oogenblik
■est gebruiken
WINTERHULPEN EDERLAND
Gironummer van de W. H N.
Stort op 5553 of 877.
Kasvereeniging N.V., A'dam.
Postgironummer 877.
De Bank van de W. H. N. is
5553
VERBETERING VAN DE
LEERLINGENSCHAAL.
Reeds eenige tijd bestond er bij het de
partement van Volksopvoeding en Cul
tuurbescherming plan om tot verbetering
van de leerlingenschaal over te gaan, over
welk onderwerp in het verleden zooveel
stof is opgewaaid; mede in verband mei
de positie van den kweekeling-met-akte.
Naar wij vernemen, bevinden de plan
nen tot verbetering zich in een vergevor
derde staat van uitvoering, zoodat men
de hoop en de verwachting heeft uitgespro
ken, dat binnen afzienbare tijd, vermoede
lijk veertien dagen of drie weken (althans
hopelijk dus nog deze maand), het een en
ander omtrent de verbetering kan worden
openbaar gemaakt.
Men achtte het bovenstaande een zeer
verblijdende tijding. Op onze vraag op
welke wijze deze verbetering tot stand zal
worden gebracht en hoe de nieuwe leer
lingenschaal er te zijner tijd zal uitzien
moest men ons, om begrijpelijke redenen,
het antwoord schuldig blijven, doch zoo
voegde men er aan toe na al wat er
ovef de leerlingenschaal doende is geweest,
is het vanzelfsprekend, dat de voorgeno
men wijziging van de leerlingenschaal een
daadwerkelijke verbetering zal zijn.
„Vooruit."
MATERIALEN VAN NEDERLANDSCHE
VERSTERKINGSWERKEN
Het hoofd van het Afwikkelingsbureau
van het departement van Defensie heeft de
aandacht van den secretaris-generaal van
het departement van Binnenlandsche Za
ken er op gevestigd, dat de bevolking zich
niet overal voldoende rekenschap geeft van
het feit dat materialen, afkomstig van
vroegere Nederlandsche versterkingswer-
ken, zooals hout, metalen, enz., eigendom
zijn van den Nederlandschen Staat of van
de Duitsche weermacht. Eigendunkelijke
wegneming of verkoop door particuliere
personen is derhalve ongeoorloofd en stelt
hen, die zich daaraan schuldig maken, aan
het gevaar van strenge bestraffing bloot
Genoemde secretaris-generaal heeft de
burgemeesters uitgenoodigd, voor zooveel
noodig de bevolking in hun gemeenten op
het vorenstaande te w"-**v