STADS
NIEUWS
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
v Grond-beginsel van
vernieuwing.
KERKNIEUWS
Momentje
ZATERDAG 1 FEBRUARI 1941
32ste Jaargang No. 9862
3)e £dd&efi£ Sou/fca/nt
Bureau Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
Het Christendom geeft niet een concreet
stelsel van politieke, sociale of economische
ordening.
In het Christendom kunnen verschillende
stelsels passen.
Daarom is er ook geen uitspraak van de
Katholieke Kerk, en zal er nooit een uit
spraak komen, waarin den Katholieken het
volgen van een bepaald politiek, sociaal of
economisch stelsel wordt opgelegd.
Wèl geeft het Christendom aan de
menschheid grond-beginselen inderdaad:
beginselen waarop ieder stelsel
moet berusten, wil het goed zijn, zegenrijk
werken. Wèl houdt ook de Katholieke Kerk
den Katholieken voor dergelijke universeele
beginselen en de daarin omsloten liggende
waarheden en richtlijnen voor het prac-
tlsche leven.
Die beginselen zijn allen voor alle tijden
neergelegd in het Boek der boeken, de Hei
lige Schrift.
De Heilige Schrift. Wij hebben dezer
dagen in ons blad afgedrukt een verslag
van een rede van pastoor W. Nolet, waarin
deze wees op een tekort onder de Katho
lieken wat betreft de lezing van de Heilige
Schrift. Niet een tekort van de Katholieke
Kerk! De Katholieke Kerk in zijn weke-
lijksche „leekepraat" maakte verleden
week Zaterdag nog „Arcanus" daarop den
onwetenden opmerkzaam doortrekt haar
officieele gebeden met gedeelten uit de
Heilige Schrift; vele liturgische gebeden van
de Katholieke Kerk zijn aanhalingen uit
den Bijbel.
Als w ij die gebeden maar 'ns beter ken
den en meer mee-baden wij zouden al
reeds meerdere gedeelten uit de H. Schrift
kennen. En ons zouden helder voor den
geest komen te staan de grond-beginselen,
waarop de samenleving, iedere samenle
ving, in welken vorm dan ook, moet ge
bouwd zijn.
Wat één der grond-beginselen, wat het
grond-beginsel moet zijn van de nieuwe
samenleving, welke wij allen wenschen,
wordt ons kort en kernachtig, in volle rea
liteit, gezegd.... morgen, als wij onder
de H. Mis het Epistel lezen en hooren lezen.
Broeders, blijft niemand iets schul
dig dan wederkeerige liefde, want hij,
die zijn naaste bemint, heeft de Wet
vervuld. Immers het gebod: „Ge zult
geen overspel bedrijven, ge zult niet
doodslaan, ge zult niet stelen, ge zult
niet begeeren" en alle andere geboden
zijn samengevat in dat ééne: „Ge zult
den naaste liefhebben als u zelf'. De
liefde berokkent den naaste geen
kwaad; de liefde volbrengt dus de gan-
sche Wet.
Aldus de Apostel Paulus aan de Romei
nen.
En aldus ook de Apostel Paulus tot ons,
die heden leven. En onder wie velen, die
zeggen, een betere samenleving te willen,
en velen ook, die inderdaad een betere
Samenleving willen.
Wat moet het grond-beginsel zijn van een
betere samenleving? Wederkeerige liefde.
„Want hij, die zijn naaste liefheeft, heeft
de Wet vervuld".
De diepe levens-lessen uit de Heilige
Schrift liggen open voor alle menschen, die
er naar willen luisteren....
„God, die weet, dat wij, door zóó
groote gevaren omringd, tengevolge
van onze menschelijke zwakheid geen
stand kunnen houden, schenk ons de
zondheid naar ziel en lichaam, opdat
wij, hetgeen wij om onze zonden te
lijden hebben, door Uw hulp mogen
overwinnen".
De „Collecta" uit de Mis
van morgen.
ONDERSCHEIDINGEN VOOR GENERAAL
FR. CHRISTIANSEN EN VOOR
GENERAAL-MAJOOR SCHUMANN.
Aan den militairen bevelhebber in Ne
derland, generaal der vliegers Fr. Chris
tiansen, is op 30 Januari door den Fuehrer
het „Kriegsverdienstkreuz" le en 2e klasse
met de zwaarden verleend en door den
rijksmaarschalk Hermann Goering per
soonlijk overhandigd.
Naar wij verder vernemen is de bevel
hebber der Ordnungspolizei, generaal-ma-
joor Schumann, op 30 Januari tot brigade-
fuehrer, onder gelijktijdige verleening van
het „Kriegsverdienstkreuz" 2e klasse, be
noemd.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
TEGENSPRAAK INZAKE DE
KING GEORGE V.
WASHINGTON, 1 Febr. (D.N.B.) De
minister van marine, Knox, heeft de be
richten, volgens welke overwogen wordt
het nieuwe Britsche slagschip „King George
V" te ruilen voor twintig Amerikaansche
torpedojagers, gekenmerkt als dom geklets
waarvan geen woord waar is. Ook de Brit
sche ambassade alhier heeft het bericht
tegengesproken.
SCHADELIJKE POLEMIEK
De Utrechtsche Courant
schryft:
Omtrent het herderlijk schrijven van het
Hoogwaardig Episcopaat van Nederland
raakt het nieuw-socialistische „Volksblad"
niet uitgeschreven. Heele pagina's worden
er aan gewijd. We kunnen niet zeggen, dat
het verkwikkelijke lectuur is en evenmin,
dat ze origineel is. Het blad gaat uit van
een paar anti-clericale stellingen, zooals ze
ook in de vorige eeuw opgeld deden, als
daar zijn:
De Kerk is de grootste kapitalisti
sche instelling ter wereld.
De Kerkelijke politiek, geleid door
de Jezuieten, is volstrekt koud, bere
kend en verstandelijk, los van alle bin
dingen aan moraal en gevoel.
De Kerk misbruikt de hoogste en
beste gevoelens, waartoe de mensch
in staat is, voor politieke en kapitalis
tische machtsdoeleinden.
De Kerk wil, dat de socialisten aan
den leiband van den Paus loopen.
Enzoovoorts.
Menschen, die van dergelijke waanbeel
den uitgaan, zijn niet te beleeren of te be-
polemiseeren. Men zou hun eerst een grond
beginsel van iedere beschaafde pole
miek moeten bijbrengen, n.l. zoolang
gelooven in de goede trouw en de goede
bedoelingen van den tegenstander, totdat
men besliste bewijzen van het tegendeel
heeft. Anti-clericalen van dit slag kunnen
heel bedaarde en fatsoenlijke menschen
zijn, totdat ze ergens „de Jezuieten" ruiken.
Dan houdt opeens ieder rustig redeneer
vermogen op en begint het hollen op stok
paardjes. Men zou „er bij kunnen glim
lachen, als ze niet grootelijks schade ver
oorzaakten op de akkers van het onderling
vertrouwen. Is er werkelijk niets beters
te doen in dezen tijd? Het zetten van be
ginsel tegenover beginsel, het disputeeren
over de opportuniteit van bepaalde maat
regelen, het kan alles geschieden, zonder
dat daarbij stukken worden gemaakt,
waardoor zelfs winst kan worden geboekt.
Wat het „Volksblad" thans uithaalde, be-
teekent slechts verlies.
COLLECTIEVE ARBEIDSOVEREEN
KOMST IN DE SCHOENINDUSTRIE
Bij het college van rijksbemiddelaars is
ingediend een verzoek tot algemeen ver-
bindverklaring van bepalingen eener col
lectieve arbeidsovereenkomst, afgesloten
tusschen de federatie van Nederlandsche
schoenfabrikanten eenerzij ds en den Ned.
R.K. fabrieksarbeiders(sters) bond „St.
Willibrordus", den Ned. Bond van Christe
lijke fabrieks- en transportarbeiders en de
Ned. Vereeniging van fabrieksarbeiders
anderzijds, voor de geheele Nederlandsche
Schoenindustrie. Het verzoek met de
daarbij gevoegde C.A.O. ligt voor belang
hebbenden ter visie op de bureelen van de
arbeids-inspectie te Maastrict, Breda, Rot
terdam, Utrecht, Amsterdam, Haarlem,
Arnhme, Deventer, Groningen, 's-Graven-
hage, en het college van rijksbemiddelaars.
Bezwaren kunnen voor 15 Februari schrif
telijk worden ingediend bij het college van
rijksbemiddelaars, Bezuidenhout 87 te
's-Gravenhage.
DE OUDE INKOMSTENBELASTING
Thans wordt officieel bevestigd, dat te
gemoet wordt gekomen aan het bezwaar
om, naast de loonbelasting, de volle ter
mijnen van de nog te betalen inkomsten
belasting 1940'41 in him geheel te vol
doen.
In afwachting van de regeling tot het
verleenen van ontheffingen op de oude
aanslagen kunnen de aangeslagenen, van
wie reeds loonsbelasting is ingehouden, bij
de berekening van de termijnen, welke per
1 Februari verschuldigd zijn, er van uit
gaan, dat hun een uitstel van betaling ten
bedrage van 1/3 van hun aanslag is ver
leend.
De vervallen termijnen kunnen mitsdien
over 2/3 gedeelte van den aanslag worden
berekend.
PASTOOR TH. J. VAN NOORD
Vrijdagavond is in den leeftijd van 63
jaar plotseling overleden de zeereerwaar-
de heer Th. J. van Noord, sedert 1923 pas
toor der parochie van St. Johannes den
Dooper te Langendijk (Noord-Scharwoude).
De thans overledene werd 2 October 1878
te Middelburg geboren, studeerde aan de
seminaries Hageveld en Warmond en werd
15 Aug. 1902 in de Haarlemsche Kathedraal
priester gewijd. Achtereenvolgens was hij
kapelaan te Moordrecht, Hoorn (1905
1909), Den Haag (19091916), Amsterdam
en Nederhorst den Berg.
Van 1920 tot 1923 was hij Pastoor te
Oude Tonge, waarna hij Pastoor werd van
den Langendijk.
Pastoor Van Noord was de eerste pries
ter, die via de radio de lijdensmeditaties
hield.
„Tijd".
UITGESLOTEN SLAGERS
Het Rijksbureau voor de voedselvoorzie
ning in oorlogstijd maakt bekend, dat we-
wederom een tiental slagers wegens het
frauduleus slachten van varkens of het
voorhanden hebben van vleesch, afkomstig
van frauduleus geslachte varkens, voor ge-
ruimen tijd van het verkrijgen van een toe
wijzing van vee en vleesch door de Ne-
derlandscvhe Veehouderij-centrale is uit
gesloten.
Onder deze slagers is er een te Warmond
en een te Oudewetering.
BIJ HET EERSTE LUSTRUM VAN HET
ALMA MATER KOOR.
Elders mocht ik de geboden gelegenheid,
waarvoor ik dankbaar ben, benutten, om
het koor geluk te wenschen. Mij dunkt:
dat is niet de bedoeling van het mij voor
de Leidsche Courant gevraagde artikeltje.
Het programmaboek immers komt hoofd
zakelijk onder oogen van menschen, wier
belangstelling voor het koor en zijn stre
ven reeds bestaat: hier richt ik mij tot een
nog ruimeren lezerskring, wiens belang
stelling evenwel voor een deel nog rr.oet
worden gewekt!
Wat is cultuur? Ontwikkeling van den
mensch, zoowel naar het lichaam als bo
venal naar de ziel. Wegens de twee-een
heid in den mensch van ziel en lichaam,
zal zijn cultuur niet alleen geestelijk, maar
ook stoffelijk zijn, maar wegens de meer
dere waardisheid der 7iel zal het geeste
lijke element in wate e-iltuur toch domi-
neeren. Uitingen vanvVeeds bereikte cul
tuur op verschillend gebied zullen tevens
middel kunnen zijn tot het verder vooruit
gaan in cultuur.
Moet niet aanstonds duidelijk zijn, dat
onze heilige godsdienst een heerlijke bron
is van ware cultuur? Immers: het is een
volledige levensbeschouwing, die den
mensch harmonisch wil ontwikkelen, dus
steeds meer wil cultiveeren, niet alleen in
het bovennatuurlijk, maar wel degelijk
ook in het natuurlijke leven.
Wij erkennen geen dubbele, onderling
onafhankelijke, geen verband houdende
cultuur, een bovennatuurlijke, strikt gods
dienstige, de ander strikt natuurlijke, strikt
profane, neen: wij willen een eenheid
van cultuur op beide terreinen van het
menschelijke leven. Wij durven zeggen, dat
het juiste inzicht in katholieke cultuur dit
is: des te beschaafder iemand is, des te
beter katholiek behoort hij te zijn. omge
keerd: des te beter katholiek iemand is,
des te beschaafder moet hij ook zijn. Ha
pert er in een katholiek wat op het eene
of op het andere terrein, dan hapert er
inderdaad iets, dan ontbreekt hem iets wat
aanwezig behoorde te zijn.
Zijn onze katholieken zich wel voldoen
de bewust hoezeer het katholicisme in hen
een bron van ware cultuur moet en kan
zijn? Mjj dunkt van niet. Hoe dat zoo ge
komen is, blijve hier buiten beschouwing:
het tekort aan cultuur onder de katholie
ken, waarover vroeger reeds door dc bes
ten werd geklaagd, bestaat nog immer,
hoewel zonder twijfel verminderd. Terloops
gezegd: ware evenwichtige beschaving
over de geheele lijn is in het algemeen
niet de sterkste zijde van ons goede Ne
derlandsche volk! Met name kunnen kwa
lijk als katholieke cultuur worden aange
merkt ik beperk mij thans in verband
met het jubileerende koor to^ de muziek
veel goedkoope, van weinig of geen
cultiveering des geestes getuigende gezan
gen in verschillenden vorm buiten en ook
binnen het kerkgebouw: waarvan er vele
nog een onaantastbare zoo het schijnt
tyrannie op ons gezond katholiek cul
tuurleven, ja zelfs op ons strikt gods
dienstig leven uitoefenen!
Welk een kostelijke traditie heeft juist
de katholieke cultuur op het gebied der
muziek. Ik breng in het voorbijgaan een
eerbiedig saluut aan ons onovertroffen
Gregoriaansch: het leent zich evenwel,
waarschijnlijk juist wegens zijn verpuur
de vergeestelijking, in het algemeen min
der voor buiten-kerkelijk gebruik. Maar ik
denk bijzonder aan wat men samenvattend
noemde de klassieke polyphonie. De ken
nismaking daarmee is voor mij eenmaal
een soort van openbaring geweest: ik denk
dat zij dat ook geweest is voor die heeren
en dames, die aan het aanvankelijke gele
genheidskoor (ter opluistering van de offi
cieele zittingen der Alma Mater Missieten
toonstelling) hun medewerking verleen
den: want zij namen zelf hét initiatief voor
de bestendiging ervan, waarlijk een geluk
kig initiatief!
Met dat al is de taak van het koor, in
de afgeloopen vijf jaar zoo prijzenswaar
dig volbracht, voor de toekomst opnieuw
bepaald: door de zoo goed mogelijke voor
draging der muzikale uitingen van ka
tholieke cultuur, bijzonder der klassieke
polyphonie, krachtig meehelpen aan het
bewaren en verder omhoogbrengen van
het cultureele peil dier katholieken, die
het koor zal vermogen te bereiken, leden
en aanhoorders. Mogen het er steeds meer
zijn, is de hartelijke wensch van zijn oud-
moderator
B. J. M. DORBECK pr.
DE CENTRALE KEUKEN.
Het gaat hier ter stede met de verstrek
king van warme voeding uit de Centrale
keuken steeds crescendo. Van dag tot dag
stijgt het aantal deelnemers. Zooals reeds
eerder werd gepubliceerd, werd begonnen
met een afname van plm. 500 porties op
den eersten dag, thans, nog geen 14 dagen
later, is reeds bijna een dagelijksche afna
me van 2000 porties bereikt. Hieruit blijkt
wel duidelijk dat de oprichting van de
Centrale keuken in een groote behoefte
voorziet, terwijl de kwaliteit van het eten
ook wel in belangrijke mate iot deze stij
ging zal'hebben medegewerkt.
Als men het oor bij het publiek te luis
teren legt, hoort men over het verstrekte
eten bijna unaniem de loftrompet steken.
Natuurlijk zal een enkeling het eten op
de eene dag wel eens lekkerder vinden
dan op den anderen dag omdat zijn lieve
lingskostje blijkt bereid te zijn, doch thuis
zal men dit ook wel medemaken, dat de
eene huisgenoot het eten prijst terwijl een
ander liever een ander potje had verlangd.
Over het algemeen is men echter ten zeer
ste tevreden met datgene wat de Centrale
keuken voorzet.
In elk geval moet men bedenken dat de
menu's bedoeld zijn om de bevolking te
verziekeren van een zoo groot mogelijk
aantal caloriën voedingswaarde in de
maaltijden en een in verband met de om
standigheden, zoo juist mogelijke verhou
ding van de voedingsbestanddeelen.
Eén factor blijkt nog niet algemeen tot
hel groote publiek te zijn doorgedrongen,
namelijk dat de verstrekking werkelijk
bedoeld Is voor een ieder, ongeacht zöjn
welstand! Al blijken de deelnemers reeds
uit de verschillende standen te zijn gere-
cruteerd, de toename uit de z.g. betere
standen kan nog wel wat vergroot worden,
Wij vertrouwen echter dat dit op den duur
ook wel tot uiting zal komen. De leiding
van de Centrale keuken zal in elk geval
niets nalaten om deelname zoo aantrek
kelijk mogelijk te maken. De bereiding bij
da bekende firma Tieleman en Dros zegt
op dit punt eigenlijk reeds voldoende.
Teneinde op een bepaald punt het pu
bliek tegemoet te komen, n.l. zoo kort mo
gelijk wachten en zoo weinig mogelijk loo
pen, is besloten tot het in bedrijf stellen
van een vierde afhaalgelegenheid. Deze
zal gevestigd worden in het voormalig sta
tion van de Haarlemmermeerspoorweg aan
de Heerensingel. Hier zal voor het eerst
a.s. Dinsdag 4 Februari tusschen 10 en 12
uur de voorverkoop van dagkaarten en
de afgifte van knipkaarten plaats hebben,
terwijl dan de eerste maal het warme et2n
op Woensdag tusschen 12 en 1 uur zal
kunnen worden afgehaald. Verder zal al
daar dagelijks de verkoop van dagbons
plaats hebben tussohen 12 en 2 uur, tege
lijk dus wanneer het eten kan worden ge
haald.
Wellicht ten overvloede wordt er nog
eens op gewezen zooveel mogelijk met ge
past geld te betalen en beslist niet anders
dan de op het tijdstip van aankoop van
dagbons geldige distributiebons mede te
brengen.
Zooals nu wel bekend zal zijn kan men
gratis een knipkaart voor 9 porties ver
krijgen tegen inlevering van een halve bo
ter- of vefcbon en 4 vleesohbons. Op deze
knipkaart kan men dan aan het lokaal van
uitreiking dagbons koopen voor het eten
VERMAKELIJKHEIDSBELASTING.
Een goed vriend, die veel belang
stelt in de kronkelwegen van mijn vul
pen, is boos. Niet op mij. Hij zendt
mij niet voor niets de eerste Veensche
aardbeien als een bewijs van zijn
vriendschap, al heb ik dan ook, nadat
deze hoop zoo vriendelijk was ge
wekt, op andere heerlijkheden van
den Veenschen grond tevergeefs zitten
wachten.
Maar ik vind het toch veel erger,
dat hij nu boos is, verontwaardigd zou
ik beter kunnen zeggen. En dit naar
aanleiding van het vinden van een
zakje, waarin een Burgerlijk Armbe
stuur voor een armlastige bonnen had
gedaan, recht gevende op 2 blikken
soep, 1 pond margarine en een half
pond braadvet. Op dat zakje stond
een stempel. Natuurlijk! Orde moet er
zijn. Maar dat stempel was het stem
pel van de vermakelijkheidsbelasting
en mijn vriend vindt het heelemaal
niet vermakelijk als men, zooals hij
plechtig-sarcastisch benadrukt „in
zijnen arremoede" naar het Burgerlijk
Armbestuur moet om een bonnen
zakje te halen.
Ik zou hem willen zeggen: Och,
mijn vriend, wees wat wijsgeerig. Ge
loof mij, alles is betrekkelijk. Ook de
armoede van den mensch. Ons leven,
dat van u en mij bijvoorbeeld, zal
voor een rijkaard armoede en voor
een arme rijkdom beteekenen.
Zoo is het ook met dat bonnenzakje.
Zelfs een arme, die er twee dagen
mee gered is, kan er wijsgeerig om
lachen, zooals om het heele leven. Hij
kan er ook boos over zijn, maar dat
is slecht voor zyn zenuwen, zijn goede
humeur en zijn eetlust. En dat laatste
is nog het ergste, als je pas weer wat
eten hebt gekregen. Erger zou het zijn,
als op die toegestane spijzen, werke
lijk vermakelijkheidsbelasting zou
worden geheven. Dat zou zóó verma
kelijk zijn, dat men dan weer verma
kelijkheidsbelasting zou moeten heffen
van de betrokken ambtenaren. Maar
zoo grappig zal men in uw gemeente
toch wel niet zijn.
Kom, trek dus uw gelaat tot den
wijsgeerigen lach, die u goed zal doen.
Zoolang wij nog lachen, vooral wijs
geerig lachen, is er nog niets verlo
ren. Bedenkt dat wel!
En stuur me nu maar weer eens
gauw een mandje Veensche produc
ten.
WINTERHULPEN EDERLAND
Gironummer van de W. H N.
Stort op 5553 of 877.
Kasvereeniging N.V., A'dam.
Postgironummer 877.
De Bank van de W. H. N. is
5553
Mr. P. A. V. baron van Harinxma thoe
Slooten:
„Weldadigheid brengt dubbelen ze
gen: zij zegent hem, die geeft, en die
ontvangt".
dat de daaropvolgende dag wordt uitge
reikt
Ook de prijs worde ten overvloede nog
eens herhaald, n.l. 13 cent per portie voor
houders van vet-, en 25 cent per portie
voor houders van boterkaarten.
De dag vóór de verstrekking van maal
tijden met peulvruchten moet dan tenslotte
een geldige peulvruchtenbon worden inge
leverd, voor elk portie 1/4 bon. Hiervoor
worden zoonoodig evenals voor de boter-
of vefcbons, wisselbons teruggegeven. Wan
neer peulvruchtenbons moeten worden me
degebracht, wordt tijdig bij de dagbons-
verkoopers bekend gemaakt.
ZAAL „PRO ARTE"
Vanaf heden wordt in de Kunstzaal „Pro
Arte", Breestraat 123 A, een tentoonstelling
van schilderijen gehouden door Joh. van
Deventer.
Hedenmiddag vond de opening der expo
sitie plaats met een inleiding van den
schrijver Evert van Eeden.
JUBILEUM KERKBERICHT.
Ter gelegenheid van het vijftig jarig be
staan geeft het Kerkbericht voor Roomsen-
Katholieken voor Leiden en Omstreken
een extra nummer uit, waarin de levens
geschiedenis van het blad wordt gememo
reerd.
Zooals bekend is de huidige uitgever
de heer E. J. J. van der Linden, Rapen
burg 127 en Vliet 4a, die morgen tusschen
12.30 en 2 uur te zijnen huize gelegenheid
geeft persoonlijke felicitaties aan te bieden.
