De
wereld spiegelt
zich aan
Nederland
Mamentje
DONDERDAG 30 JANUARI 1941
32ste Jaargang No. 9860
3)e £eid4elve(Boti/fcci/nt
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 80015, Administratie 20935.
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Giro 103003. Postbus 11.
V Een menschen-leven
Een der grootste cultuur-goed--on is, on
getwijfeld, de eerbied, de daadwerkelijke
eerbied voor een menschen-leven, voor elk
menschen-leven!
Als men lichtvaardig gaat spreken over
en handelen met een menschen-leven, dari
is dat een bewijs, dat men 't in de ware
beschaving nog niet ver heeft gebracht.
Een menschen-leven. Dèt is het aan
een schepsel door God geschonken middel,
om Hem te dienen en zich een eeuwig geluk
te verwerven.
Een menschen-leven. Dat is dus een
door God aan Zijn schepsel geschonken
gave van de hoogste waarde, die door
menschehjke macht niet kan worden ont
nomen, tenzij om een duidelijk aanwezige
noodzakelijkheid: bescherming van eigen
leven, bescherming van het leven der maat
schappij, van het leven van een volk, van
een land.
Een menschen-leven. 't Kan niet worden
tegengesproken, helaas, dat de eerbied, de
waarachtige eerbied voor het men^chen-
leven bij velen, zeer velen verloren is ge
gaan, niet altijd in theorie, in woorden,
maar in hun practijk, hun daden.
In dit verband trof onze aandacht een
zaak, die voor de Rotterdamsche rechtbank
heeft gediend een zaak tegen een agent
van politie te Rotterdam, die op 28 Sep
tember j.l. een puinruimer, die wegens dief
stal naar het huis van bewaring werd over
gebracht en plotseling trachtte te ont
snappen, tijdens de achtervolging dood
schoot. Verdachte was dood door schuld
ten laste gelegd. Hij verklaarde, dat hü iet
de bedoeling had gehad den man te raken.
Hij had een waarschuwingsschot gelost,
maar de arrestant was blijven door'oopen.
Daarop schoot verdachte nog eens, waarbij
hij den vluchteling in het achterhoofd
raakte.
Een getuigende inspecteur verklaarde,
dat volgen.* de thans geldende instructie
van de wapenen gebruik kan worden ge
maakt in geVal van noodzaak tot zelfver
dediging, bescherming van personen, kee-
ren van geweld en ontvluchting, doch dit
alles wanneer de noodzaak van lijfsbehoud
aanwezig is.
Persoonlijk stond spr. echter op het stand
punt, dat een vluchtende arrestant moet
worden uitgeleverd, dood of levend; dat is
een algemeen belang, volgens spr.
„Is het levensbehoud van een arrestant
ook in het algemeen belang riet van meer
gewicht dan een ontsnapping?" vroeg toen
de president.
Wij stellen ons niet partij in dit con
crete geval. De eisch luidde: veertig
gulden boete, subs, twintig dagen hechte
nis; de uitspraak moet nog komen.
Maar die vraag van den president van
de Rotterdamsche rechtbank over de ge
wichtigheid, de belangrijkheid van het le
vensbehoud van een enkel persoon, van
een „willekeurig" individu, moge in ieder
geval tot nadenken stemmen de velen,
die zoo lichtvaardig kunnen oordeelen over
een menschen-leven.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
DE ARBEIDSDIENST.
Wij hebbén in ons nummer van 13 Jan.
verklaard, dat wij „con amore" willen me
dewerken met den Arbeidsdienst, in de
veronderstelling, dat de godsdienstige ver
zorging bij de Arbeidsdienst behoorlijk,
goed geregeld zal zijn.
De Christ.-Hist. Nederlander wijst
op de belangrijkheid dier godsdienstige
verzorgirg en schrijft o.m.:
De jonge menschen, die zich in dit
werk begeven, moeten de zekerheid
hebben, dat zij binnen het kader van
den dienst naar hun diepste geloofs
overtuiging kunnen leven. Er zal voorts
klaarheid moeten komen terzake van
de regeling van de zielzorg. Welke zorg
zal er worden besteed aan het gods
dienstig leven van de jongemannen,
die straks van den arbeidsdienst deel
zullen uitmaken?
Het blad hoopt oprecht, dat het spoedig
zjjn volle vertrouwen aan den arbeidsdienst
zal kunnen geven, daar het, zal de arbeids
dienst een waarlijk nationaal karakter heb
ben, zijn geestverwanten onder de werkers
in den arbeiedsdienst niet Wil zien ontbre
ken: „er ligt voor hen een taak aan dit
stuk sociaal werk mede te bouwen, opdat
4 PCX. NEDERLAND 194L
NIEUWE LEENING RUIM VOLTEEKEND.
Naar wij van bevoegde zijde verne
men, is de 4 pet. Staatsleening ten be
drage van 500.000.000 waarop de in
schrijving gisteren tegen een koers van
100 procent was opengesteld, ruim vol-
teekend.
TEXTIELDISTRIBUTIE.
Nieuwe regeling ingaande 1 Februari.
Naar de directeur van het rijksbu
reau voor de distributie van textiel
producten door den handel (D. T. H.)
in overleg met het departement van
Handel, Nijverheid en Scheepvaart
mededeelt, komt met ingang van 1 Fe
bruari a.s. de huidige regeling voor de
textieldistributie te vervallen.
De nieuwe regeling is opgenomen in
handleiding 5. Het Rijksbureau heeft uit
gebreide maatregelen getroffen, teneinde
te bewerkstelligen, dat alle ingeschrevenen
bij dat Rijksbureau de handleiding tijdig
en vrijwel gelijktijdig ontvangen.
De nieuwe regeling zal tevens in de dag
bladen bekend worden gemaakt.
NEDERLANDERS IN BRITSCHEN
DIENST
Twee matrozen sprongen over boord
Onder het opschrift „Londen drijft Hol-
landsche matrozen tot zelfmoord" bericht
de „Deutsche Zeitung i. d. Niederlanden"
het volgende:
Iq een Portugeesche haven is onlangs de
in Engelsche dienst staande Nederlandsche
mijnenlegger „Willem v. d. Zaan" binnen-
gelcopen. Het schip voerde de Nederland
sche vlag, nam brandstof, proviand en
water in en liep denzelfden avond weer
uit, om de vaart naar Kaapstad voort te
zetten. De bemanning bestond uit Neder
landers en Engelschen.
Bij het uitloopen van het schip sprongen
twee Hollandsche leden der bemanning
over boord. De matroos H. Heere uit Borne
kwam met de scheepsschroef in aanraking
en vond den dood. Den matroos H. Spaan
uit Utrecht gelukte het aan land te zwem
men, waar hij geïnterneerd werd. Later
heeft hij meegedeeld, dat hij tezamen met
vele andere leden der bemanning ge
durende het korte oponthoud in de haven
geprobeerd had, van boord te komen, om
zich aan den dienst voor Engeland te ont
trekken. Het zou de Hollandsche beman
ning de keel uitgehangen hebben nog lan
ger voor Engeland te vechten, omdat nie
mand een behoorlijk antwoord kan vinden
op de vraag, waarom men eigenlijk krijgs
diensten voor Engeland moest presteeren.
Daar de bevelvoering van de plannen der
bemanning de lucht had gekregen, werden
alle Nederlanders door de zich aan boord
bevindende Engelschen scherp bewaakt. In
der. namiddag zou het onder de Neder
landsche matrozen tot een oproer tegen de
Engelschen gekomen zijn, welk oproer
echter met de wapens onderdrukt zou zijn.
Or.der die omstandigheden hadden hij en
zijn kameraad Heere bij het uitloopen kort
en goed besloten om over boord te
springen.
het een waarachtig Nederlandsch werk zij
en blijve".
Ook het weekblad Sint Bavo schrijft
in zijn jongste nummer over deze kwestie.
We lezen o.a.:
Op Maandagavond 13 Jaruari werd
een „vraaggesprek" gehouden tusschen
den heer de Waart en majoor Breunese.
De techniek van een vraaggesprek
schijnt te bestaan in zeer weinige en
zeer korte vragen, met lange en soms
oratorische antwoorden.
Bovendien viel het op dat op een
essentieel punt géén vraag werd ge
steld en dus ook géén antwoord werd
gegeven.
„De godsdienstige verzorging zal tot
haar recht komen" werd door den
commandant van den arbeidsdienst ge
zegd.
Nu zouden we logisch de vraag heb
ben verwacht:
„Hoe denkt u zich die verzorging,
commardant?"
De vraag kwam niet.
Mocht misschien niet gesteM worden.
Als dit laatste het geval is dan wilde
men dus ook een duidelijk antwooi*»
vermijden.
Mocht de vraag wèl gesteld worden,
waarom gebeurde het dan niet?
Waarom werd dan van deze gelegen
heid eeen pebraik gem^Vi «re'on-
vige Nederlanders er zijn dri* mil-
lioen katholieken en twee millioen
protestanten klaren wijn te schen
ken in dit opzicht?
Wij vertrouwen, dat in dit opzicht inder
daad ten spoedigste klare wijn wordt ge
schonken.
WATERSTAATKUNDIGE WERK
ZAAMHEID OVERAL TROEF
Men schrijft ons van deskundige zijde:
Om betere oogsten te verkrijgen, is het
noodig voor goede bevloeiing te zorgen.
Het regenwater alleen is niet genoeg en
het valt ook niet geregeld. Tot nog toe
heeft men zich in Duitschland niet alge
meen met dit vraagstuk bezig gehouden
en het eenvoudig aan de hoogheemraden
en dergelijke plaatselijke lichamen over
gelaten. Thans zijn door de „Landwirt-
schafliche Versuchs- und Forschungs-
stelle" te Landsberg a. d. Warthe proeven
genomen, om het grondwater door middel
van pompen in beweging te brengen en
daardoor een hooger zuurstofgehalte en
eei: hoogere temperatuur van den bodem
te bereiken. Een verhooging van het zuur
stofgehalte is natuurlijk ook voor den
plantengroei zeer belangrijk.
Het land moet door centrale water
werken bevloeid kunnen worden. Het Duit-
sche ministerie van landbouw heeft plan
nen uitgewerkt, volgens welke centrale
waterwerken door den staat op het land
kunnen opgericht worden, hoewel de
kosten door de dikwijls groote afstanden
tusschen de verschillende verbruikers zeer
hoog zijn. In ieder geval wil men door de
samenwerking van waterstaat en landbouw
de mogelijkheid scheppen, een gelijkmatige
verdeeling van het water door het ge-
heele Rijk te waarborgen.
Voor waterarme, zeer heete gebieden,
b.v. in de tropen zijn in dit instituut denk
beelden uitgewerkt, om door den bouw
van onderaardsche stuwdammen en grond-
drempels voor water te zorgen. Men is
van plan, den grond door het inspuiten
var chemicaliën vast te maken en af te
sluiten, waardoor het mogelijk zal zijn,
aardlagen, die water bevatten, en onder
aardsche wateraderen met stuwdammen te
stuwen of het wegvloeien te verhinderen.
Door onderaardsche watermassa's wordt
het luchtgebied daarboven vochtiger ge
maakt, zoodat de hoeveelheden regen, die
in den regentijd verwacht kunnen worden,
grooter zijn. Zulke plannen bestaan voor
een groot aantal landen.
De Spaansche ministerraad heeft tot den
bouw van een stuwdam ter reguleering
van den Ebro besloten. De kosten van het
stuwwerk worden op 20 millioen pesetas
geschat. Hiermede zou 110.000 H.A akker
land met water kunnen worden voorzien,
terwijl de capaciteit van het electriciteits-
werk met 40.000 kilowatt verhoogd zou
worden. Verder werd voor verbeteringen
aan den benedenloop van den Segura-
stroom een bedrag van 1.5 millioen pesetas
uitgetrokken en aan de stad Zamorra
voor waterwerken een crediet van 7 milli
oen pesetas gegeven.
In Italië wil men den rijstoogst ver-
hoogen door reguleerin'gswerk aan het
Lago Maggiore en aan het kanaal Reginc-
Elena.
In Bulgarije wordt de waterverzorging
van de Zuidelijke Dobroedscha voorbereid
In dit gebied is onder den grond overal
uitstekend water voorhanden, maar men
moet zeer diep boren, om het te kunnen
bereiken.
Van de vroegere Poolsche moerassen,
die thans aan Rusland behooren, zijn
reeds 40.000 H.A. drooggelegd, die hoofd
zakelijk. voor het aanleggen van staats
domeinen gebruikt worden. Op deze domei
nen zullen grootere veestapels worden ge
houden, daar hier veel hooi overblijft, dat
tot nog toe naar elders werd getranspor
teerd. Hierdoor vallen de vervoerkosten
weg en het spoorwegverkeer wordt niet
onnoodig bezwaard. De opbrengst van melk
en vleesch zou daardoor tegelijk op de
domeinen twee tot drie maal zoo hoog
woiden.
Ook de Deensche regeering maakt plan
nen, om den voor cultuur geschikten bo
dem van Denemarken uit te breiden.
75.000 H.A. zullen worden drooggelegd en
375.000 H.A. bouwland zal worden vrucht
baar gemaakt.
Men ziet dus, dat het voorbeeld van
Nederland in de heele wereld gevolgd
wordt.
Lelden
R. K. KERKHOF.
De herdenking van de dooden in een
behoefte voor den katholiek. De herden
king van de dooden niet in een geest
van troostelooze neerslachtigheid, maar in
het geloof in Christus en in het geloof in
de waarheid, kernachtig uitgedrukt in de
ons bekende woorden: „vita non tollitur
sed mutatur", het leven wordt door den
dood niet weggenomen maar veranderd.
Het dogma van de „gemeenschap der hei
ligen" vormt een levenspractijk voor den
katholiek, die weet voortdurend in ge
meenschap te kunnen staan zoowel met
al'en, die leven, als met hen, die gestorven
zijn.
't Is daarom niet te verwonderen, dat
vanmorgen zéér velen waren opgegaan naar
de dekenale kerk, waar werd gecelebreerd
een heilig Misoffer voor allen, die in de
loop der jaren zijn begraven op het R. K.
Kerkhof.
De heilige Mis werd opgedragen door den
hoogeerw. deken A. H. M. J. Homulle met
assistentie van de zeereerw. heeren pas
toors L. P. J. Smeets en R. T. M. Smitz. als
diaken en subdiaken; de zeereerw. heer
pastoor Th. M. Beukers had in het pries
terkoor plaats genomen.
De Gregoriaansche gezangen werden uit
gevoerd door het parochieele koor onder
leiding van den weleerw. heer kapelaan
Paap.
Na'de H. Mis vereenigden zich in de
pastorie-zaal met den Deken en de Pas
toors der stad de bestuurdeten van het
Kerkhof de heeren P. J. van Kampenhout
(voorzitter), P. J. Colla (secretarkr-pen-
nin^Tneester), S. M. J. Wijtenburg en Th.
C. Stijnman, met dames; mede waren aan
wezig de heeren kapelaans der deken-
parochie.
Deken Homulle nam hier het woord om
na een korte uiteenzetting der beteekeni*
der gehouden kerkelijke plechtigheid te
verklaren, dat hij deze schoone gelegen
heid gaarne wilde aangrijpen, om, uit
naam van de Pastoors en uit naam van
alle Katholi°ken, bMide te gedenken het
vele werk, door de bestuurderen van het
Kerkhof verricht, om het kerkhof te maken
tot een waardige doodenakker, een waar
dige rustplaats.
Als spr. daarvoor hartelijk dank wil
brengen aan alle regenten, dan doet hij
dat toch heel in 't bijzónder aan hem, die
nu reeds zoo vele jaren de zwaarste la-^t
draagt pis peeretari"-r,*T,ir»e'mpester den
heer Cn]la. De heer Col'a geeft voor het
k°rvbnf ontza^Mik veel tijd en arbe:d en
alles is steeds keurig in orde. En dat ter
wijl hij rog meerdere andere functies
vervalt i"*e *~"r",'r,0mooc+er
van het Kerkbestuur der Hartebrug-paro-
,i;0 U J... T -„.1- O-'t-
Papier, bestuurder van de St. Lidwinapro-
e r"'r enz.
't Verheugt den Deken, daarom bijzon
der te kunnen mededeelen, dat Z. H. de
Paus den heer Colla heeft verleend het
gouden egre-kruis „Pro Ecclesia et Pon-
tifice".
Met hartelijk applaus werd de mede-
ling van deze wei-verdiende onderschei
ding begriet.
De heer Colla dankte hartelijk voor deze
hem verrassende onderscheiding.
DE TOREN VAN PIJNACKER.
Op een vraag in de jongste gemeente
raadszitting van Pijnacker deelde de voor
zitter mede, dat een voorloopige raming
van de kosten van heropbouw van den ver
leden jaar ingestorten toren op 25.009
komt.
Het onderzoek van de fundamenten is
echter nog niet geheel geëindigd. Er zijn
o.a. nog zeer goede fundeerirgen gevonden,
waarvan nog niet ontdekt is, waartoe zij
hebben gediend.
Vast staat echter wel', dat bij de restau
ratie hiervan gebruik kan worden gemaakt.
De burgemeester hoopte binnenkort na
dere mededeelingen te kunnen doen.
DE HEER P. J. COLLA,
begiftigd met de Pauselijke onderscheiding
„Pro Ecclesia et Pontifice."
AANVALLEN OP LONDEN EN
OMGEVING.
BERLIJN, 30 Januari. (D.N.B.) De
Britsche berichtendienst heeft bekend ge
maakt, dat het Duitsche luchtwapen in den
afgeloopen nacht aanvallen heeft onderno
men op Londen en de naburige graafschap
pen. Bij deze aanvallen, die begornen voor
het invallen der duisternis, zijn wederom
brand- en brisantbommen neergeworpen.
Een aantal gebouwen is vernield, andere
zijn beschadigd.
PRIJSBEHEERSCHING.
Wij hebben hier al heel wat gele
zen over het prysbeheerschingsbe-
sluit. De prijsbeheersching is een
mooi ding, het voorkomt, dat de prij
zen al te hoog stijgen en dat de le
vensmiddelen dus gemakkelijker te
recht komen in handen van hen, die
het kunnen betalen. Dat in tijden van
oorlog en schokken voor het econo
mische leven de prijzen stijgen,
spreekt vanzelf, maar het moet niet al
te dol worden en daarvoor zorgt nu
de prijzendictator. Die is een poosje
geleden benoemd en ik heb toen ver
geten er op aan te dringen dien man
niet meer dan ongeveer 1500 per
jaar te laten verdienen. Immers, dan
zou zijn vrouw hem gauw voorreke
nen, dat zij voor het huishouden en
voor de kinderen dagelijks vier liter
melk noodig heeft, wat haar komt op
een maandelijksche uitgave van bijna
20 alleen voor melk en dat het
vleesch zooveel kost en de kaas zoo
veel en dat hij dus heel gauw moet
zorgen voor prijsverlaging. Nietwaar,
je bent dictator of je bent het niet!
En nu is het hoofd van de afdeeling
voor de prijsbeheersching ook be
noemd, zooals u gisteren in de krant
hebt gelezen. Het is mr. J. A. M. Pott,
zooveel dus als de rechterhand van
den prijzendictator. Nu die menschen
er zijn, krijg ik goede hoop, dat zij
zullen zorgen, dat ons het vel niet
over de ooren wordt gehaald.
En het is vooral de naam, die mij
vertrouwen inboezemt. Het is zoo'n
echt huishoudelijke naam. En ik heb
dus het grootste vertrouwen in den
heer Jampott...
WINTERMJIPSPNEDERIAND
Gironummer van de W. H N.
Stort op 5553 of 877.
Kasvereeniging N.V., A'dam.
Postgironummer 877.
De Bank van de W. H. N. is
5553
DE HEER H. DE BOER VOOR DE
RADIO
Vanavond om kwart over zeven zal de
heer H. de Boer, propagandachef van de
afdeeling Amsterdam stichting Winterhulp
Nederland een rede uitspreken voor den
gemeentelij ken radiodistributiedienst.
VERHOOGING VAN DEN BIERACCIJNS.
De Staatscourant van gisteren vermeldt
een besluit van den secretaris-generaal van
het departement van Financiën tot wijzi
ging van de Bierwet 1917. Daarbij wordt
met ingarg van 1 Februari 1941 de accijns
op bier van 1.50 per hectolitergraad ver
hoogd tot 2.20.
Ten aanzien van de hoeveelheid bier,
daaronder begrepen de nog niet geheel af
gewerkte brouwsels, welke de bierbrou
wers op 1 Februari 1941 voorhanden heb
ben, wordt de verhooging van den accijns
nagevorderd.
De bierbrouwers zijn verplicht van de
bij hen op 1 Februari 1941 aanwe-fe hoe
veelheden bier vóór 5 Februari 1941 aan
gifte te doen bij den onlvanger der accijn
zen, onder wiens kantoor de brouwerij is
gevestigd.
Het specifiek invoerrecht op bier is in
verband hiermede nader vastgesteld op
9.—.
BEGRAFENIS W. WIJK.
Onder zeer groote belangstelling is gis
teren het stoffelijk overschot van den heer
W. Wijk, oud-president van de onderoffi-
ciersvereeniging „O^s Belaag", op de al-
gemeene begraafülaats „Rusthof te Amers
foort ter aarde besteld. Onder de talrijke
aanwezigen bevorden zich alle leden van
het hoofdbestuur.
Op de begraafplaats waren de instellin
gen van „O. B." vertegenwoordigd door de
resp. voorzitters. Vele leden en oud-leden
van deze onderofficiersvereeniging waren
naar Amersfoort gekomen om den over
ledene de laatste eer te bewijzen.
De belangstelling was zóó groot, dat de
aula niet allen kon bevatten.
Namens de vereeniging „Ons Belang"
werd het woord gevoerd door den heer J.
Th. M. Piederiet, voorzitter, uit Kampen,
den heer W. J. Vaatstra, namens de in
stellingen, en den heer H. R. Krul namens
de vrienden in „O. B.". Aan de groeve
dankte de oudste zoon van den overledene
allen voor de laatste eer, zijn vader be we-
