PR1JS-
BEHEERSCHING
fMomentje v
ZATERDAG 18 JANUARI 1941
32ste Jaargang No. 9850
Sh £cid6clvcSoi4^cmt
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
Dll nummer bestaat uit vijl
bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
TUSSCHEN ons en den honger staat
alleen een goede organisatie. Dat zei
ir. Louwes, de regeeringscommissa-
ris voor de voedselvoorziening.
Zijn taak houdt direct verband met het
geen onmiddellijk noodig is, om het veege
ljjf in stand te houden, en om dat eerst
noodige te waarborgen tegenover de on
maatschappelijke elementen van den sluik -
en kettinghandel, zijn hem ver-strekkende
bevoegdheden verleend in het z.g. Voedsel-
voorzieningsbesluit.
In nauw verband daarmee is tevens een
ander besluit gepubliceerd, dat den naam
draagt van Prysbeheerschingsbesluit. Hier
bij wordt een prijzendictator aangesteld,
wiens terrein zich veel verder uitstrekt.
Het prysbeheerschingsbesluit is een
sanctiebesluit, hetwelk zich uitstrekt over
het geheele gebied van de prysvoorschrif-
ten. Het bestrijkt niet alleen de prijzen van
artikelen, maar ook de prijzen van de
overige, voortbrengselen van landbouw ep
industrie, het verkeer, het geldwezen, de
huren, de pachten, de koopprijzen van on
roerende goederen, zoowel die een agra
risch karakter hebben als die, welke dit
niet hebben, van bouwmaterialen, van
aannemingen, kortom het geheele terrein
van de prijzen en van de daarvoor be
staande en nog in het leven te roepen voor
schriften.
Hoewel de prijzendictator dus het ge
heele gebied der prijzen bestrykt, zal de
meeste belangstelling van het publiek wel
uitgaan naar diens werkzaamheden op het
zelfde gebied als van den bovengenoemden
commissaris voor de voedselvoorziening,
n.l. de prijzen der levensmiddelen.
Voedselvoorziening en Prijsbeheersching
zullen hier hand in hand moeten gaan en
ten nauwste moeten samenwerken, omdat
de beschikbare voorraad en het prijsniveau
nu eenmaal van nature in elkander grijpen.
Ondanks allerlei prysstopbepalingen en
maximum-prijsregelingen is het leven aan
zienlijk duurder geworden, hetgeen z'n
oorzaak vindt zoowel in het feit, dat de
beschikbare voorraden verminderd zijn en
niet of in beperkte mate kunnen worden
aangevuld, als in de omstandigheid, dat
er meer geld in omloop is gekomen, dat
geen plaatsing vinden kan.
In vroeger tijden, toen wij wars van elk
overheidsingrijpen vrij spel lieten aan de
krachten der natuur en alles lieten „uit
zieken", zouden wij in zulke omstandig
heden een mallemolen van hoogere kos
ten, hoogere loonen, daardoor weer hoogere
prijzen en weer. hoogere loonen enz. te
zien hebben gekregen. U kent dat oude
raadseltje wel van de „vier oude wijven"
die konden mekaar niet krijgen; zij liepen
allen even hard; ra, ra, wat is dat?"
Op de economie toegepast is de uitkomst
van dat raadseltje: inflatie!
Om dat te vermijden met alle funeste ge
volgen daarvan, is, na een periode van
remmen door allerlei prijsstopbepalingen,
het genoemde besluit uitgevaardigd, niet
om de bestaande prijzen en loonen te sta-
biliseeren, maar om een rechtvaardige or
dening te kunnen scheppen in een materie,
welke anders op een chaos zou zijn uitge-
loopen.
Men kan dus niet verwachten, dat voort
aan elke prijsstijging zal worden tegenge
gaan; integendeel, er is een instantie in het
leven geroepen, toegerust met een groote
dringende bevoegdheid, om het prijspeil
te beheerschen. Zelfs een prijzendic
tator kan het leven niet naar zyn hand
zetten, zoodat men dat „beheerschen" niet
zóó moet verstaan, alsof hij direct met een
kunstmatig in elkaar gezet schema van
een rechtvaardige prijs ver deeling kan ko
men, dat hij met een machtwoord kan door
zetten. Het leven is nu eenmaal duurder
geworden, en zoolang de aanvoer beperkt
blijft zal men zich op dat duurdere leven
moeten instellen.
Wanneer men evenwel ontwrichting van
de sociaal-economische structuur van ons
leven voorkomen kan, is er reeds veel be
reikt;
Mr. H. G.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
VERTROUWEN.... BEIDERZIJDS.
„De Maasbode" bespreekt een uitla
ting van het A.N.P., „van Duitsche zijde
ontvangen", waarin de indruk wordt ge
wekt, dat 20 van de bevolking van een
normale voortzetting van zijn normale be
zigheden en orde niets zou róllen weten.
Om van hun ergemds lucht te geven, zou
den bepaalde kringen de beter gefor
tuneerde den kleinen man aanzetten -tot
het stellen van daden van sabotage en ter
reur. Na deze indruk van de A.N.P.-publi-
catie te hebben weergegeven schrijft de
Maasbode:
Mocht de in deze analyse van de
mentaliteit van ons volk tot uitdruk
king gebrachte meening inderdaad in
Duitsche kringen hier te lande gemeen
goed zijn of worden, dan ziet de toe
komst er wel somber uit. Hoe eerder
zy uit de wereld wordt geholpen, hoe
beter het is; ook voor de helaas blijk-
•toaar eerder slechter dan beter wor
dende verstandhouding met de bezet
tingsautoriteit.
Voor een goede verstandhouding
tusschen deze en het volk van dit land
is echter vertrouwen aan beide kan
ten een onmisbare voorwaarde. En wij
wagen in dit verband de vraag te stel
len, of dit wel voldoende wordt 'be
seft?
Men herinnere zich slechts, hoe de
verklaring van den Rijkscommissaris:
wij zijn hier niet gekomen om een
volkskarakter in het nauw te drijven,
of om aan dit volk onze politieke over
tuiging op te dringen den volke als
(het verlossende woord in den oore
klonk. En hoe dit volk hierop heeft ge
reageerd in het besef dat de nieuw
geschapen toestand zijn bijzondere
eischen van aanpassing moest stellen.
Van de zijde van het Nederlandsche
volk werd de oproep tot het schepen
vein een goede verstandhouding dan
ook beantwoord door een politieke her
groepeering waarin de bereidhe.d om
tot een nieuwe politieke wilsvorming
te komen tot uitdrukking zou kunnen
worden gebracht
Dat van de diensten dier nieuwe
politieke groepen met name van de
'Ned Unie tot dusverre van Duitsche
zijde geen gebruik werd gemaakt,
beeft stellig teleurstelling gewekt, doch
mag niet aan ons volk worden gewe
ten.
Vertrouwen is een teere zaak. Ver
trouwen wordt maar niet zóó ineens
gemaakt of uit den grond gestampt.
Het moet groeien. Men ziet dit alge
meen zeer goed in. Doch, wat men niet
begrijpt, is dit, dat het eerlijke stre
ven om vertrouwen te wekken en
daardoor tevens een goede verstand
houding in het leven te roepen her
haaldelijk moet worden gekruist door
pogingen tot het zaaien van wantrou
wen.
Van zekere zijde wordt maar al te
gaarne, te pas en te onpas, de indruk
gewekt dat een beweging als door de
Ned. Uniie in het leven is geroepen,
eigenlijk een negatief en défaitistisch
karakter draagt. Dat is in het oog van
hen, die het met het werkelijke be
lang van ons volk goed meenen, een
voudig afschuwelijk. De gevolgen blij
ven dan ook niet uit, getuige het bo
venstaande oordeel over de metaliteit
welke hier te lande zou heerschen;
doch, in wezen vreemd is aan dit volk,
dat zeer goed weet welk» eischen de
loyaliteit het stelt
Wij mogen daarom slechts hopen
dat, ter plaatse waar over heden en
toekomst van dit volk wordt beslist,
een beter inzicht in zyn psyche zal
bestaan of groeien dan dat hetwelk
in bovenstaande analyse uitdrukking
vindt
DE RADIO-REVOLUTIE.
Naar aanleiding van hetgeen de ge
machtigde voor de concentratie der radio-
omroepvereenigingen in het bezette gebied
heeft medegedeeld schrijft De Nieuwe
D a g o. a.:
Dat de radio-omroep onder de hui
dige, minder gelukkige omstandigheden
voor den Nederlandschen staat ook
geestelijk en politiek een staatsbedrijf
gaat worden, beteekent niets anders
dan een direct en diep ingrijpen in het
geestelijk leven van ons volk. Op welke
wijze? Wij zullen dat dienen af te
wachten. Wij herinneren slechts er
aan, dat de secretarjs-generaal van
Volksvoorlyichting en Kunsten ten
overstaan van Duitsche jour
nalisten kort na zijn ambtsaanvaarding
in verband met ons land gesproken
heeft over den nationaal-rocialistischen
staat, natuurlijk opgevat In den N. S.
B.-schen zin, want deze ambtenaar
een principieel en practisch consequent
lid van Mussert's organisatie. De heer
lr. Dubois, gevolmachtigde voor de li
quidatie der omroepvereenigingen,
heeft verklaard, dat de eigendommen
der omroepvereenigingen zullen wor
den overgedragen aan het staatsbedrijf,
Op welke wijze en in welken vorm dat
zal geschieden is nog niet bekend, De
omroep, aldus deze functionaris, is van
en voor het Nederlandsche volk. Dat
zij van het Nederlandsche volk is, zal
niemand betwijfelen, aangezien de
eigendommen der omroepvereenigin
gen zijn tot stand gekomen door de
vrijwillige bijdragen der luisteraars.
Of de nieuw te maken Nederlandsche
omroep ook voor het Nederlandsche
volk zal zijn, zal afhangen van de
vraag in hoeverre zijn uitzendingen re
kening zullen houden met de princi-
pieele opvattingen, ter verbreiding
waarvan de Nederlandsche luisteraars
hun vrijwillige bijdragen in den loop
van zoovele jaren trouw hebben ge
stort. De invloed van de vrijwillig bij
dragende luisteraars is op de uitzen
dingen niet altijd even gunstig ge
weest. In de toekomst zullen de luis-
t raars geen anderen invloed meer
kunnen uitoefenen dan door hun ont
vangtoestellen of radhdistributie-abon-
nemr-t aan te houden of af te schaf
fen. Welke tjeslissing zeker de groote
groepen van confessioneele luisteraars
zullen nemen, zal bepaald worden door
de mate waarin en de wijze, waarop
de Nederlandsche omroep zal beant
woorden aan hun geestelijke en reli
gieuze behoeften, waarvoor zij zich in
het verleden met offervaardige over
tuiging financieele offers hebben ge
troost. Zij zullen zich naar onze mee
ning niet laten dwingen tot het verlee-
nen van actieven steun aan uitzendin
gen, die voor een groot deel hun geeste.
ïyke en religeuze behoeften niet zou
den bevredigen of mogelijk zelfs met
hun geloofsovertuiging in strijd zou
den zijn. Het is de uitgesproken bedoe
ling van den heer Dubois, dat de in
houd der programma's, niet aan opper
vlakkigheid en kleurloosheid zal lij-»
den. Voor kleurloosheid vreezen ook
wij niet, al vragen wij ons af, of er een
bepaalde kleur en zoo ja. welke kleur
op den voorgrond zal treden. De alge-
meene aanduiding, dat „alle overdre
ven particularisme" zal worden ver
meden en dat „slechts-gezocht zal wor
den naar dat, wat ins Nederlanders
vereent" geeft in d n weinig of geen
opheldering. ImrrAc.vT L'at de een over
dreven particularisme nleegt te noe
men is voor een ander diepe overtuig
de gewetensplicht en de meerderheid
der Nederlanders heeft on het oogen-
blik Vooral in politiek opzicht een veel
scherper omlijnd en concreter beeld
van wat hen van een bepaalde minder
heid verdeeld houdt, dan van wat hen
onderling vereent.
DE PAUSELIJKE ACADEMIE VAN
WETENSCHAPPEN.
Leden gerechtigd tot het voeren van den
titel „Excellentie."
In „Sancta Maria" wordt medegedeeld:
Door ztfn Motu Proprio van den 28sten
October 1936 heeft Paus Pius XI in de Va-
ticaansche Stad opgericht de Pauselijke
Academie van Wetenschappen en daarvoor
statuten uitgevaardigd. In deze academie
zijn opgenomen vooraanstaande geleerden
uit alle landen.
Om aan deze geleerden van naam een
blijk van toegenegenheid te geven en om
tegelijkertijd hun hooge verdiensten voor
de wetenschap te erkennen en te eeren,
heeft Paus Pius XII bij schrijven van den
255ten November 1940 aan de leden van
voormelde Academie welwillend toegekend
den eeretitel van Excellentie. Diensvolgens
mogen de werkende leden van die Acade
mie (niet de eereleden) met dien titel van
Excellentie vereerd worden, zoowel in de
aangelegenheden van de Academie als in
den gewonen omgang.
Die eeretitel geeft echter geen aanspraak
op voorrang noch in de kerkelijke hiërar
chie noch aan het pauselijk hof.
Bovendien mogen de leden der Acade
mie, die tot een religieuze Orde of Con
gregatie behooren, in het gebied van hun
eigen kloosterinrichting van dien eeretitel
geen gebruik maken noch vorderen dat
anderen hen met dien eeretitel toespreken.
(Zooals men weet behoort tot deze Pau
selijke Academie ook de Leidsche Hoog
leeraar, prof. dr. W. Keesom. Red. L, Ct.)
MELKSCHAARSCHTE DOOR DE
WEERSOMSTANDIGHEDEN.
Van bevoegde zyde verzoekt men ons
het publiek er op te wijzen, dat, terwijl
de aanvoer van de benoodigde hoeveelhe
den melk voor de groote bevolkingscentra
reeds een moeilijk vraagstuk was, tenge
volge van de huidige weersomstandighe
den een tijdelyke melkschaarschte niet te
voorkomen is.
Als dus de melkboer eens niet kan afle
veren, wat de huisvrouw vraagt, is dit niet
zijn schuld. Dr^r de bevoegde instanties
zijn alle - maatregelen genomen voor een
billijke verdeeiing van de beschikbare
melk.
HET VERGAAN VAN DE
„SOEMBA"
Zestien vermisten.
De Stoomvaart Maatschappij „Neder
land" deelt ons mede, dat zij uit New York
telegrafisch bericht heeft gehad, van den
eersten stuurman van het s.s. „Soemba",
dat de gezagvoerder, J. E. Leguit uit
Amsterdam, de tweede stuurman F. Leg
ger (Eramen) en de volgende leden van
de bemanning vermist worden: bootsman
A. Kok (Egmond aan Zee), timmerman E.
Middelberg (Amsterdam), kwartiermaker
S. Bosma (Woemer), de matrozen C. A.
Heyjer (Amsterdam), P. van Duyn Jzn.
(Katwijk aan Zee), D. Visser Pzn.
(Rollum Ameland), J. van Duin Adzn.
(Noordwjjk aan Zee), C. van Duy-
venbode (Katwijk aan Zee), de licht
matroos W. Woonink (Amsterdam), de
olielieden K. Th. Hamstra (Amsterdam),
J. Ase (Amsterdam), A. Greuter (Monni
kendam), de hofmeester W. C. de Boer
(Hilversum) en de kok S. Haantjes (Ara
sterdam).
BEHANDELING VAN N.S.B.-ERS IN
ENGELAND.
Naar aanleiding van een bericht, volgens
hetwelk in de buurt van Liverpool eenige
Nederlandsche N.S.B.'ers, die tydens de
Meidagen in Engeland vertoefden, daar ge-
interneerd zijn, wordt van officieele Duit
sche zijde opgemerkt, dat Engeland zich
blijkbaar met de binnenlandsche aangele
genheden van Nederland bemoeit en dat
een deel van de Nederlandsche bevolking
door de Britsche regeering als verdacht
wordt beschouwd. Het zal niet verwonde
ren, dat de Duitsche autoriteiten zich om
datzelfde deel der bevolking bekommeren
en zich het lof dezer menschen aantrekken.
NIEUWE HOTEL-COMBINATIE?
Nederlandsche en Belgische hotels zouden
in holding-company worden ondergebracht.
Er bestaan plannen, meldt „De Tele
graaf", tot een ingrijpende reorganisatie in
de exploitatie van de „Drie van Noord-
w ij k", te weten het Palace Hotel, het
Oranje Hotel en „lm Weissen Rössl", uit
gaande van de N.V. Hotel Maatschappij
Noord wijk.
Het ligt in de bedoeling, een nieuwe hol
ding-company te stichten uit de N.V. Hotel
Maatschappij Noord wijk, Rembrandt Hotel
te Noordwijk en „Groot Badhuis" te Zand-
voort. Deze holding company zal de „N.V.
Vereenigde Hotels" worden genoemd. Het
ligt in de bedoeling binnenkort verschei
dene groote hotels in Nederland en België
aan te koopen en deze onder te brengen in
de nieuwe vennootschap.
Voorts zal de raad van commissarissen
der N.V. HotelMij. „Noordwijk", welke ven
nootschap meer dan de helft der aandee-
len vertegenwoordigt, voorstellen de aan-
deelen der N.V. af te stempelen op 10 pet.
JUBILEUM BURGEMEESTER
VAN KERKRADE.
Vrijdag vierde de heer G. H. A. Habets,
burgemeester van Kerkrade, den dag, waar
op hij 25 jaren geleden tot burgemeester
van die gemeente werd benoemd.
Nadat te zijner intentie een H. Mis was
opgedragen, welke tal van ingezetenen bij
woonden, is de jubilaris om elf uur in een
buitengewone zitting van den gemeente
raad in tegenwoordigheid van echtgenoote
en kinderen gehuldigd. De huldigingsrede
werd uitgesproken door wethouder Karres,
die namens den gemeenteraad een boe
kenkast aanbood.
Na het dankwoord van den burgemees
ter huldigde de gemeentesecretaris, de heer
L. Ragelli, den jubilaris namens het ge-
meentepersoneel en bood eeen geschenk
aan voor de werkkamer van den burge
meester.
De voorzitter van de commissie uit de
burgerij sprak eveneens woorden van ge-
lukwenschen en ste'de een "-«chenk van
de bevolking in het vooruitzicht.
Na een dankwoord van den heer Habets
volgde een buitengewoon druk bezochte
receptie, waarop verschenen d'recteuren
van particuliere en Staatsmijnen, oud-mi
nister Gelissen, notabelen, alle ambtenaren
der gemeente, particulieren, de geestelijk
heid, e.a.
Vele bloemstukken werden bezorgd.
Notariaat.
Aan W. Wachter is, op zijn verzoek, met
ingang van 23 Januari 1941, eervol ont
slag verleend als notaris te Sassenheim.
IN ééN UUR
Een Amerikaansche statisticus heeft
uitgerekend wat er al zoo in één uur in
de wereld geschiedt. En dat is heel wat
Zoo vernemen wy, dat in één uur
5440 kinderen ter wereld komen en
4630 menschen het tijdelyke met het
eeuwige verwisselen. In den zelfden
tijd worden 1200 paartjes in den echt
vereenigd, terwijl 84 echtelieden schei
den.
Ieder uur geschieden tien moorden
over de geheele wereld.
De menschiheid drinkt per uur de res
pectabele hoeveelheid van 1)4 milLoen
liter wijn en Y» millioen liter bier, ter
wijl in denzelfden tijd 50 millioen kop
jes thee of koffie gedronken worden.
U zult nu de uitdrukking toegrijpen: hij
liegt als een statistiek.
Teneinde de menschheid te verwar
men, worden per uur 122.000 ton steen
kolen gedolven. 7.000 automobielen
worden er in één uur gefabriceerd. En
nu wij toóh over automobielen spre
ken, willen wij aan de hand van de ge
gevens van den Amerikaanschen sta
tisticus zeggen, dat per uur 17 men
schen in een auto-ongeluk gedood wor
den.
Het briefverkeer bedraagt niet min
der dan 1141.6 millioen brieven per uur.
In één uur worden 1.6 millioen druk
werken vervaardigd, terwijl 4 boeken
de drukpers verlaten.
Per uur legt de aarde 1776 kilometers
af. Vier on wede rs barsten los en een
aarbeving teistert den aardbodem.
Maar als die Amerikaan mij dat per
soonlijk zou vertellen, dan zou ik hem
eens aankijken en zeggen: „Zoo, ge
beurt dat allemaal in Amerika? Nou,
da's nog niks, moet je eens by ons ko
men kijken!"
V-
WINTERHÜLP^NEDERLAND
Gironummer van de W. H N.
Stort op 5553 of 877.
Kasvereeniging N.V., A'dam.
Postgironummer 877.
De Bank van de W. H. N. is
5553
DE AANVALLEN OP ENGELAND.
NEW-YORK, 18 Jan. (D. N. B.) On
danks de zeer felle koude heeft het Duit
sche luchtwapen, naar United Press uit
Londen meldt, gisteravond een aanval on
dernomen tegen de industrieele gebieden
van de Midlands. Tevens werden in den
loop van gisteren afzonderlijke aanvallen
ondernomen op Kent, East Anglia en an
dere gebieden van Engeland.
BERLIJN, 18 Jan. (D. N. B.). De En-
gelsche berichtendienst deelde hedenoch
tend over de Duitsche luchtaanvallen van
den afgeloopen nacht mede, dat deze voor
namelijk gericht waren tegen een stad in
Zuid-Wales. Nadat een groot aantal brand
bommen op de stad was neergeworpen,
werden talrijke brisantbommen uitgewor
pen. Hierdoor is een aantal branden ont
staan en zekere schade aangericht. In het
Londensche gebied is hedenochtend vroeg
luchtalarm gegeven.
REDE VAN CHURCHILL.
STOCKHOLM, 18 Jan. (D.N.B.) Mi
nister-president Churchill heeft in een gis
teravond te Glasgow gehouden rede o.a.
gezegd: Vóór ons liggen gevaren, die ons,
wanneer we ze veronachtzamen, ten ver-
derve zouden kunnen voeren. Achter ons
liggen vele maanden, waarin wij het bom
bardeeren van onze steden en industrie
gebieden uitgehouden hebben, zonder de
macht een gelijkwaardig antwoord te ge
ven. Vóór ons staan lijden en kwellinngen.
Churchill verklaarde verder, dat hij niet
wilde beweren, dat een gemakkelijk ver
loop voor het Engelsche volk in Eet ver
schiet ligt. Doch wat het einde zal zijn,
daarover kan hij niet den geringsten twijfel
koesteren. Na gewezen te hebben op de
uit Amerika verwachte hulp, richtte Chur
chill heftige aanvallen en lasterlijke uitla
tingen aan het adres van' Duitschland,
waarvan hij toegaf, dat het een groot deel
van Europa beheerschte en dat zijn legeers
zich bijna overal op het vasteland kunnen
bewegen, waar zij willen.
In het slot van zijn rede verklaarde
Churchill: Ik hoop aan het einde van dit
jaar of bij het begin van het volgende, dat
wij te land en in de lucht niet in het na
deel zullen zijn, voor zoover het de uitrus
ting met betrekking tot den Duitschen
vijand betreft.