PR1JS- BEHEERSCHING fMomentje v ZATERDAG 18 JANUARI 1941 32ste Jaargang No. 9850 Sh £cid6clvcSoi4^cmt Bureaux Papengracht 32. Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11. Dll nummer bestaat uit vijl bladen, w.o. geïllustreerd Zondagsblad. TUSSCHEN ons en den honger staat alleen een goede organisatie. Dat zei ir. Louwes, de regeeringscommissa- ris voor de voedselvoorziening. Zijn taak houdt direct verband met het geen onmiddellijk noodig is, om het veege ljjf in stand te houden, en om dat eerst noodige te waarborgen tegenover de on maatschappelijke elementen van den sluik - en kettinghandel, zijn hem ver-strekkende bevoegdheden verleend in het z.g. Voedsel- voorzieningsbesluit. In nauw verband daarmee is tevens een ander besluit gepubliceerd, dat den naam draagt van Prysbeheerschingsbesluit. Hier bij wordt een prijzendictator aangesteld, wiens terrein zich veel verder uitstrekt. Het prysbeheerschingsbesluit is een sanctiebesluit, hetwelk zich uitstrekt over het geheele gebied van de prysvoorschrif- ten. Het bestrijkt niet alleen de prijzen van artikelen, maar ook de prijzen van de overige, voortbrengselen van landbouw ep industrie, het verkeer, het geldwezen, de huren, de pachten, de koopprijzen van on roerende goederen, zoowel die een agra risch karakter hebben als die, welke dit niet hebben, van bouwmaterialen, van aannemingen, kortom het geheele terrein van de prijzen en van de daarvoor be staande en nog in het leven te roepen voor schriften. Hoewel de prijzendictator dus het ge heele gebied der prijzen bestrykt, zal de meeste belangstelling van het publiek wel uitgaan naar diens werkzaamheden op het zelfde gebied als van den bovengenoemden commissaris voor de voedselvoorziening, n.l. de prijzen der levensmiddelen. Voedselvoorziening en Prijsbeheersching zullen hier hand in hand moeten gaan en ten nauwste moeten samenwerken, omdat de beschikbare voorraad en het prijsniveau nu eenmaal van nature in elkander grijpen. Ondanks allerlei prysstopbepalingen en maximum-prijsregelingen is het leven aan zienlijk duurder geworden, hetgeen z'n oorzaak vindt zoowel in het feit, dat de beschikbare voorraden verminderd zijn en niet of in beperkte mate kunnen worden aangevuld, als in de omstandigheid, dat er meer geld in omloop is gekomen, dat geen plaatsing vinden kan. In vroeger tijden, toen wij wars van elk overheidsingrijpen vrij spel lieten aan de krachten der natuur en alles lieten „uit zieken", zouden wij in zulke omstandig heden een mallemolen van hoogere kos ten, hoogere loonen, daardoor weer hoogere prijzen en weer. hoogere loonen enz. te zien hebben gekregen. U kent dat oude raadseltje wel van de „vier oude wijven" die konden mekaar niet krijgen; zij liepen allen even hard; ra, ra, wat is dat?" Op de economie toegepast is de uitkomst van dat raadseltje: inflatie! Om dat te vermijden met alle funeste ge volgen daarvan, is, na een periode van remmen door allerlei prijsstopbepalingen, het genoemde besluit uitgevaardigd, niet om de bestaande prijzen en loonen te sta- biliseeren, maar om een rechtvaardige or dening te kunnen scheppen in een materie, welke anders op een chaos zou zijn uitge- loopen. Men kan dus niet verwachten, dat voort aan elke prijsstijging zal worden tegenge gaan; integendeel, er is een instantie in het leven geroepen, toegerust met een groote dringende bevoegdheid, om het prijspeil te beheerschen. Zelfs een prijzendic tator kan het leven niet naar zyn hand zetten, zoodat men dat „beheerschen" niet zóó moet verstaan, alsof hij direct met een kunstmatig in elkaar gezet schema van een rechtvaardige prijs ver deeling kan ko men, dat hij met een machtwoord kan door zetten. Het leven is nu eenmaal duurder geworden, en zoolang de aanvoer beperkt blijft zal men zich op dat duurdere leven moeten instellen. Wanneer men evenwel ontwrichting van de sociaal-economische structuur van ons leven voorkomen kan, is er reeds veel be reikt; Mr. H. G. WAT ANDERE BLADEN SCHRIJVEN VERTROUWEN.... BEIDERZIJDS. „De Maasbode" bespreekt een uitla ting van het A.N.P., „van Duitsche zijde ontvangen", waarin de indruk wordt ge wekt, dat 20 van de bevolking van een normale voortzetting van zijn normale be zigheden en orde niets zou róllen weten. Om van hun ergemds lucht te geven, zou den bepaalde kringen de beter gefor tuneerde den kleinen man aanzetten -tot het stellen van daden van sabotage en ter reur. Na deze indruk van de A.N.P.-publi- catie te hebben weergegeven schrijft de Maasbode: Mocht de in deze analyse van de mentaliteit van ons volk tot uitdruk king gebrachte meening inderdaad in Duitsche kringen hier te lande gemeen goed zijn of worden, dan ziet de toe komst er wel somber uit. Hoe eerder zy uit de wereld wordt geholpen, hoe beter het is; ook voor de helaas blijk- •toaar eerder slechter dan beter wor dende verstandhouding met de bezet tingsautoriteit. Voor een goede verstandhouding tusschen deze en het volk van dit land is echter vertrouwen aan beide kan ten een onmisbare voorwaarde. En wij wagen in dit verband de vraag te stel len, of dit wel voldoende wordt 'be seft? Men herinnere zich slechts, hoe de verklaring van den Rijkscommissaris: wij zijn hier niet gekomen om een volkskarakter in het nauw te drijven, of om aan dit volk onze politieke over tuiging op te dringen den volke als (het verlossende woord in den oore klonk. En hoe dit volk hierop heeft ge reageerd in het besef dat de nieuw geschapen toestand zijn bijzondere eischen van aanpassing moest stellen. Van de zijde van het Nederlandsche volk werd de oproep tot het schepen vein een goede verstandhouding dan ook beantwoord door een politieke her groepeering waarin de bereidhe.d om tot een nieuwe politieke wilsvorming te komen tot uitdrukking zou kunnen worden gebracht Dat van de diensten dier nieuwe politieke groepen met name van de 'Ned Unie tot dusverre van Duitsche zijde geen gebruik werd gemaakt, beeft stellig teleurstelling gewekt, doch mag niet aan ons volk worden gewe ten. Vertrouwen is een teere zaak. Ver trouwen wordt maar niet zóó ineens gemaakt of uit den grond gestampt. Het moet groeien. Men ziet dit alge meen zeer goed in. Doch, wat men niet begrijpt, is dit, dat het eerlijke stre ven om vertrouwen te wekken en daardoor tevens een goede verstand houding in het leven te roepen her haaldelijk moet worden gekruist door pogingen tot het zaaien van wantrou wen. Van zekere zijde wordt maar al te gaarne, te pas en te onpas, de indruk gewekt dat een beweging als door de Ned. Uniie in het leven is geroepen, eigenlijk een negatief en défaitistisch karakter draagt. Dat is in het oog van hen, die het met het werkelijke be lang van ons volk goed meenen, een voudig afschuwelijk. De gevolgen blij ven dan ook niet uit, getuige het bo venstaande oordeel over de metaliteit welke hier te lande zou heerschen; doch, in wezen vreemd is aan dit volk, dat zeer goed weet welk» eischen de loyaliteit het stelt Wij mogen daarom slechts hopen dat, ter plaatse waar over heden en toekomst van dit volk wordt beslist, een beter inzicht in zyn psyche zal bestaan of groeien dan dat hetwelk in bovenstaande analyse uitdrukking vindt DE RADIO-REVOLUTIE. Naar aanleiding van hetgeen de ge machtigde voor de concentratie der radio- omroepvereenigingen in het bezette gebied heeft medegedeeld schrijft De Nieuwe D a g o. a.: Dat de radio-omroep onder de hui dige, minder gelukkige omstandigheden voor den Nederlandschen staat ook geestelijk en politiek een staatsbedrijf gaat worden, beteekent niets anders dan een direct en diep ingrijpen in het geestelijk leven van ons volk. Op welke wijze? Wij zullen dat dienen af te wachten. Wij herinneren slechts er aan, dat de secretarjs-generaal van Volksvoorlyichting en Kunsten ten overstaan van Duitsche jour nalisten kort na zijn ambtsaanvaarding in verband met ons land gesproken heeft over den nationaal-rocialistischen staat, natuurlijk opgevat In den N. S. B.-schen zin, want deze ambtenaar een principieel en practisch consequent lid van Mussert's organisatie. De heer lr. Dubois, gevolmachtigde voor de li quidatie der omroepvereenigingen, heeft verklaard, dat de eigendommen der omroepvereenigingen zullen wor den overgedragen aan het staatsbedrijf, Op welke wijze en in welken vorm dat zal geschieden is nog niet bekend, De omroep, aldus deze functionaris, is van en voor het Nederlandsche volk. Dat zij van het Nederlandsche volk is, zal niemand betwijfelen, aangezien de eigendommen der omroepvereenigin gen zijn tot stand gekomen door de vrijwillige bijdragen der luisteraars. Of de nieuw te maken Nederlandsche omroep ook voor het Nederlandsche volk zal zijn, zal afhangen van de vraag in hoeverre zijn uitzendingen re kening zullen houden met de princi- pieele opvattingen, ter verbreiding waarvan de Nederlandsche luisteraars hun vrijwillige bijdragen in den loop van zoovele jaren trouw hebben ge stort. De invloed van de vrijwillig bij dragende luisteraars is op de uitzen dingen niet altijd even gunstig ge weest. In de toekomst zullen de luis- t raars geen anderen invloed meer kunnen uitoefenen dan door hun ont vangtoestellen of radhdistributie-abon- nemr-t aan te houden of af te schaf fen. Welke tjeslissing zeker de groote groepen van confessioneele luisteraars zullen nemen, zal bepaald worden door de mate waarin en de wijze, waarop de Nederlandsche omroep zal beant woorden aan hun geestelijke en reli gieuze behoeften, waarvoor zij zich in het verleden met offervaardige over tuiging financieele offers hebben ge troost. Zij zullen zich naar onze mee ning niet laten dwingen tot het verlee- nen van actieven steun aan uitzendin gen, die voor een groot deel hun geeste. ïyke en religeuze behoeften niet zou den bevredigen of mogelijk zelfs met hun geloofsovertuiging in strijd zou den zijn. Het is de uitgesproken bedoe ling van den heer Dubois, dat de in houd der programma's, niet aan opper vlakkigheid en kleurloosheid zal lij-» den. Voor kleurloosheid vreezen ook wij niet, al vragen wij ons af, of er een bepaalde kleur en zoo ja. welke kleur op den voorgrond zal treden. De alge- meene aanduiding, dat „alle overdre ven particularisme" zal worden ver meden en dat „slechts-gezocht zal wor den naar dat, wat ins Nederlanders vereent" geeft in d n weinig of geen opheldering. ImrrAc.vT L'at de een over dreven particularisme nleegt te noe men is voor een ander diepe overtuig de gewetensplicht en de meerderheid der Nederlanders heeft on het oogen- blik Vooral in politiek opzicht een veel scherper omlijnd en concreter beeld van wat hen van een bepaalde minder heid verdeeld houdt, dan van wat hen onderling vereent. DE PAUSELIJKE ACADEMIE VAN WETENSCHAPPEN. Leden gerechtigd tot het voeren van den titel „Excellentie." In „Sancta Maria" wordt medegedeeld: Door ztfn Motu Proprio van den 28sten October 1936 heeft Paus Pius XI in de Va- ticaansche Stad opgericht de Pauselijke Academie van Wetenschappen en daarvoor statuten uitgevaardigd. In deze academie zijn opgenomen vooraanstaande geleerden uit alle landen. Om aan deze geleerden van naam een blijk van toegenegenheid te geven en om tegelijkertijd hun hooge verdiensten voor de wetenschap te erkennen en te eeren, heeft Paus Pius XII bij schrijven van den 255ten November 1940 aan de leden van voormelde Academie welwillend toegekend den eeretitel van Excellentie. Diensvolgens mogen de werkende leden van die Acade mie (niet de eereleden) met dien titel van Excellentie vereerd worden, zoowel in de aangelegenheden van de Academie als in den gewonen omgang. Die eeretitel geeft echter geen aanspraak op voorrang noch in de kerkelijke hiërar chie noch aan het pauselijk hof. Bovendien mogen de leden der Acade mie, die tot een religieuze Orde of Con gregatie behooren, in het gebied van hun eigen kloosterinrichting van dien eeretitel geen gebruik maken noch vorderen dat anderen hen met dien eeretitel toespreken. (Zooals men weet behoort tot deze Pau selijke Academie ook de Leidsche Hoog leeraar, prof. dr. W. Keesom. Red. L, Ct.) MELKSCHAARSCHTE DOOR DE WEERSOMSTANDIGHEDEN. Van bevoegde zyde verzoekt men ons het publiek er op te wijzen, dat, terwijl de aanvoer van de benoodigde hoeveelhe den melk voor de groote bevolkingscentra reeds een moeilijk vraagstuk was, tenge volge van de huidige weersomstandighe den een tijdelyke melkschaarschte niet te voorkomen is. Als dus de melkboer eens niet kan afle veren, wat de huisvrouw vraagt, is dit niet zijn schuld. Dr^r de bevoegde instanties zijn alle - maatregelen genomen voor een billijke verdeeiing van de beschikbare melk. HET VERGAAN VAN DE „SOEMBA" Zestien vermisten. De Stoomvaart Maatschappij „Neder land" deelt ons mede, dat zij uit New York telegrafisch bericht heeft gehad, van den eersten stuurman van het s.s. „Soemba", dat de gezagvoerder, J. E. Leguit uit Amsterdam, de tweede stuurman F. Leg ger (Eramen) en de volgende leden van de bemanning vermist worden: bootsman A. Kok (Egmond aan Zee), timmerman E. Middelberg (Amsterdam), kwartiermaker S. Bosma (Woemer), de matrozen C. A. Heyjer (Amsterdam), P. van Duyn Jzn. (Katwijk aan Zee), D. Visser Pzn. (Rollum Ameland), J. van Duin Adzn. (Noordwjjk aan Zee), C. van Duy- venbode (Katwijk aan Zee), de licht matroos W. Woonink (Amsterdam), de olielieden K. Th. Hamstra (Amsterdam), J. Ase (Amsterdam), A. Greuter (Monni kendam), de hofmeester W. C. de Boer (Hilversum) en de kok S. Haantjes (Ara sterdam). BEHANDELING VAN N.S.B.-ERS IN ENGELAND. Naar aanleiding van een bericht, volgens hetwelk in de buurt van Liverpool eenige Nederlandsche N.S.B.'ers, die tydens de Meidagen in Engeland vertoefden, daar ge- interneerd zijn, wordt van officieele Duit sche zijde opgemerkt, dat Engeland zich blijkbaar met de binnenlandsche aangele genheden van Nederland bemoeit en dat een deel van de Nederlandsche bevolking door de Britsche regeering als verdacht wordt beschouwd. Het zal niet verwonde ren, dat de Duitsche autoriteiten zich om datzelfde deel der bevolking bekommeren en zich het lof dezer menschen aantrekken. NIEUWE HOTEL-COMBINATIE? Nederlandsche en Belgische hotels zouden in holding-company worden ondergebracht. Er bestaan plannen, meldt „De Tele graaf", tot een ingrijpende reorganisatie in de exploitatie van de „Drie van Noord- w ij k", te weten het Palace Hotel, het Oranje Hotel en „lm Weissen Rössl", uit gaande van de N.V. Hotel Maatschappij Noord wijk. Het ligt in de bedoeling, een nieuwe hol ding-company te stichten uit de N.V. Hotel Maatschappij Noord wijk, Rembrandt Hotel te Noordwijk en „Groot Badhuis" te Zand- voort. Deze holding company zal de „N.V. Vereenigde Hotels" worden genoemd. Het ligt in de bedoeling binnenkort verschei dene groote hotels in Nederland en België aan te koopen en deze onder te brengen in de nieuwe vennootschap. Voorts zal de raad van commissarissen der N.V. HotelMij. „Noordwijk", welke ven nootschap meer dan de helft der aandee- len vertegenwoordigt, voorstellen de aan- deelen der N.V. af te stempelen op 10 pet. JUBILEUM BURGEMEESTER VAN KERKRADE. Vrijdag vierde de heer G. H. A. Habets, burgemeester van Kerkrade, den dag, waar op hij 25 jaren geleden tot burgemeester van die gemeente werd benoemd. Nadat te zijner intentie een H. Mis was opgedragen, welke tal van ingezetenen bij woonden, is de jubilaris om elf uur in een buitengewone zitting van den gemeente raad in tegenwoordigheid van echtgenoote en kinderen gehuldigd. De huldigingsrede werd uitgesproken door wethouder Karres, die namens den gemeenteraad een boe kenkast aanbood. Na het dankwoord van den burgemees ter huldigde de gemeentesecretaris, de heer L. Ragelli, den jubilaris namens het ge- meentepersoneel en bood eeen geschenk aan voor de werkkamer van den burge meester. De voorzitter van de commissie uit de burgerij sprak eveneens woorden van ge- lukwenschen en ste'de een "-«chenk van de bevolking in het vooruitzicht. Na een dankwoord van den heer Habets volgde een buitengewoon druk bezochte receptie, waarop verschenen d'recteuren van particuliere en Staatsmijnen, oud-mi nister Gelissen, notabelen, alle ambtenaren der gemeente, particulieren, de geestelijk heid, e.a. Vele bloemstukken werden bezorgd. Notariaat. Aan W. Wachter is, op zijn verzoek, met ingang van 23 Januari 1941, eervol ont slag verleend als notaris te Sassenheim. IN ééN UUR Een Amerikaansche statisticus heeft uitgerekend wat er al zoo in één uur in de wereld geschiedt. En dat is heel wat Zoo vernemen wy, dat in één uur 5440 kinderen ter wereld komen en 4630 menschen het tijdelyke met het eeuwige verwisselen. In den zelfden tijd worden 1200 paartjes in den echt vereenigd, terwijl 84 echtelieden schei den. Ieder uur geschieden tien moorden over de geheele wereld. De menschiheid drinkt per uur de res pectabele hoeveelheid van 1)4 milLoen liter wijn en Y» millioen liter bier, ter wijl in denzelfden tijd 50 millioen kop jes thee of koffie gedronken worden. U zult nu de uitdrukking toegrijpen: hij liegt als een statistiek. Teneinde de menschheid te verwar men, worden per uur 122.000 ton steen kolen gedolven. 7.000 automobielen worden er in één uur gefabriceerd. En nu wij toóh over automobielen spre ken, willen wij aan de hand van de ge gevens van den Amerikaanschen sta tisticus zeggen, dat per uur 17 men schen in een auto-ongeluk gedood wor den. Het briefverkeer bedraagt niet min der dan 1141.6 millioen brieven per uur. In één uur worden 1.6 millioen druk werken vervaardigd, terwijl 4 boeken de drukpers verlaten. Per uur legt de aarde 1776 kilometers af. Vier on wede rs barsten los en een aarbeving teistert den aardbodem. Maar als die Amerikaan mij dat per soonlijk zou vertellen, dan zou ik hem eens aankijken en zeggen: „Zoo, ge beurt dat allemaal in Amerika? Nou, da's nog niks, moet je eens by ons ko men kijken!" V- WINTERHÜLP^NEDERLAND Gironummer van de W. H N. Stort op 5553 of 877. Kasvereeniging N.V., A'dam. Postgironummer 877. De Bank van de W. H. N. is 5553 DE AANVALLEN OP ENGELAND. NEW-YORK, 18 Jan. (D. N. B.) On danks de zeer felle koude heeft het Duit sche luchtwapen, naar United Press uit Londen meldt, gisteravond een aanval on dernomen tegen de industrieele gebieden van de Midlands. Tevens werden in den loop van gisteren afzonderlijke aanvallen ondernomen op Kent, East Anglia en an dere gebieden van Engeland. BERLIJN, 18 Jan. (D. N. B.). De En- gelsche berichtendienst deelde hedenoch tend over de Duitsche luchtaanvallen van den afgeloopen nacht mede, dat deze voor namelijk gericht waren tegen een stad in Zuid-Wales. Nadat een groot aantal brand bommen op de stad was neergeworpen, werden talrijke brisantbommen uitgewor pen. Hierdoor is een aantal branden ont staan en zekere schade aangericht. In het Londensche gebied is hedenochtend vroeg luchtalarm gegeven. REDE VAN CHURCHILL. STOCKHOLM, 18 Jan. (D.N.B.) Mi nister-president Churchill heeft in een gis teravond te Glasgow gehouden rede o.a. gezegd: Vóór ons liggen gevaren, die ons, wanneer we ze veronachtzamen, ten ver- derve zouden kunnen voeren. Achter ons liggen vele maanden, waarin wij het bom bardeeren van onze steden en industrie gebieden uitgehouden hebben, zonder de macht een gelijkwaardig antwoord te ge ven. Vóór ons staan lijden en kwellinngen. Churchill verklaarde verder, dat hij niet wilde beweren, dat een gemakkelijk ver loop voor het Engelsche volk in Eet ver schiet ligt. Doch wat het einde zal zijn, daarover kan hij niet den geringsten twijfel koesteren. Na gewezen te hebben op de uit Amerika verwachte hulp, richtte Chur chill heftige aanvallen en lasterlijke uitla tingen aan het adres van' Duitschland, waarvan hij toegaf, dat het een groot deel van Europa beheerschte en dat zijn legeers zich bijna overal op het vasteland kunnen bewegen, waar zij willen. In het slot van zijn rede verklaarde Churchill: Ik hoop aan het einde van dit jaar of bij het begin van het volgende, dat wij te land en in de lucht niet in het na deel zullen zijn, voor zoover het de uitrus ting met betrekking tot den Duitschen vijand betreft.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1941 | | pagina 1