v Het „Individueel
geweien"
Regeling van de
bouwnijverheid
Mamentje
WOENSDAG 8 JANUARI 1941
32ste Jaargang No. 9841
CeiebeliieSoii/tet/tit
Bureaus Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Gln> 103001. PMtbtu 11.
In een artikel „Kerstgedachten ln oor
logstijd" in het maandblad „De R.K. Staats
partij" wij vestigden er reeds de aan
dacht op maakt de schrijver, V., ook déze
opmerking:
„En zoo is dit een tijd van indivi
dueel geweten. Bij het wegvallen der
verbanden, der gedachtenwisseling,
wordt het immer meer noodiig, dat wij
ons persoonlijk de vraag stellen, of
wij zuiver zijn gebleven. Hoe te hande
len hier en daar, nu en dan wie zui
ver is ingesteld geweest, weet dat wel.
Wie alleen maar meeliep, omdat ande
ren óók zoo liepen, kan nu den koers
kwijt raken. Wie om bijbedoelingen
handelde, laat zich nu in de kaart kij
ken".
„En zoo is dit de tijd van individueel ge
weten". Dit is juist gezegd, als men het goed
verstaat.
Hier wordt niet bedoeld, dat wij er
vóór dezen tijd een collectief geweten op
na hielden.
Hier wordt wel bedoeld, dat deze tijd
ons heeft getrokken en ons heeft gerukt
uit een sleur, waarin vele dingen werden
gedaan, zonder dat eerst de persoonlijke
verantwoordelijkheid was geraadpleegd en
een uitspraak had gegeven.
Oók voor hen, die niet alleen maar mee
liepen en die zuiver waren ingesteld, kan
dit worden genoemd „een tijd van indivi
dueel geweten", inzooverre dit is een tijd
van bijzondere bezinning, frisscher en
dieper nog dan voorheen.
Wie alleen maar meeliep, hij zal nu on
herroepelijk den koers kwijt raken, tenzij
hü met den grootsten ernst tracht, zijn in
dividueel geweten zuiver te vormen en
daarnaar te handelen.
„Wie om bijbedoelingen handelde, laat
zich nu in de kaart kijken". Velen, die op
het publiek erf niet een eerlijk spel heb
ben gespeeld, laten zich nu, ook x lwillen zij
't niet, in de kaart kijken terwijl andere,
eveneens niet-eerlijke, spelers nog kans
zien, hun kaart voor zich te houden. Dat
de eerlijke spelers him nut doen met de
kennis van een bekend geworden kaart, is
heel verklaarbaar!!
Maar.... „dit (is) een tijd van indivi
dueel geweten". Ook in dezen zin, dat
men minder behoort te critiseeren op
a n d e r er fouten en misslagen en ondeug
den, en meer moet laten op wat het ge
weten zegt over eigen, individueel
leven. Juist omdat nu de grondslagen moe
ten worden gelegd van een vernieuwde sa
menleving, moet ieder allereerst en aller
meest zijn geweten onderzoeken naar
eigen, individueel vereischte ver
nieuwingen. Geen maatschappelijke ver
nieuwing is mogelijk, die niet gebouwd is
op de vernieuwing van de individuen, de
enkelingen!
In dezen tijd van „individueel geweten"
onderzoeken wij onszelf vóór alles, om te
weten, of wij er ernstig naar streven, ware
christenen te zijn. En, als wij ware chris
tenen zijn, dan zijn wij ook op de hoogte
van dezen tijd. Wij herhalen het kernach
tige woord van den Paus: de ware chris
ten is op de hoogte van alle tijden.
Dit diepzinnige woord van den Paus kan
den waren christen vervullen met trots, met
nederigen trots: door de genade Gods
is hij, waj; hij is. Hij mag, hij moet weten,
dat het ware christendom uitsteekt boven
alle veranderlijkheden en wisselvallighe
den der tijden. Het ware christendom zal
nog zijn de basis en de bron van alle per
soonlijk èn maatschappijk geluk als dè ko
mende nieuwe tijd al weer lang verouderd
zal zijn.
Het ware christendom kan alleen in zijn
volheid worden beleefd door een „indivi
dueel geweten".
HERBOUW VAN ROTTERDAM.
Bouw- en bedrijfscredieten tot een bedrag
van ruim 21 millioen.
In een vergadering van de Kamer van
Koophandel en Fabrieken te Rotterdam
heeft de voorzitter medegedeeld, dat de
verleening van bedrijfscredieten door de
Stichting Rotterdam 1940 thans in hoofd
zaak als afgeloopen kan worden be
schouwd, al zullen er ongetwijfeld nog
eenige credieten van dezen aard nakomen.
Het totale bedrag aan bouw- en bedrijfs
credieten beloopt thans ƒ21.382.560.
EEN VèRSTREKKEND BESLUIT.
Het in het Verordeningenblad opgeno
men besluit betreffende de bouwnijverheid
waarvan wij gisteren in een gedeelte on
zer oplage den korten inhoud vermeldden
is van bijzondere en vérstrekkende be-
teekenis.
Dr. ir. J. A. Ringers, die op 18 Mei 1940
bij besluit van den Nederlandschen opper
bevelhebber van land- en zeemacht werd
benoemd tot regeeringscommissaris voor
den wederopbouw (besluit wederopbouw
I). zag zich toen als taak toegewezen het
herstel van het verkeerswezen, de droog
legging van onder-water-zettingen, den we
deropbouw van steden, dorpen en gebou
wen en al hetgeen daarmede samenhangt.
Op 12 October 1940 werd het onteige-
ningsbesluit vastgesteld, waarbij tevens de
titel van regeeringscommissaris voor den
wederopbouw gewijzigd werd in algemeen
gemachtigde voor den wederopbouw. Het
thans verschenen besluit betreffende de
bouwnijverheid geeft dr. Ringers wederom
nieuwe bevoegdheden en nieuwe rechten
en ook een nieuwen titel.
In dit besluit is n.l. bepaald, dat de alge
meen gemachtigde voor den wederopbouw
voortaan ook den titel van algemeen ge
machtigde voor de bouwnijverheid draagt
Onafhankelijk van zijn bevoegdheden voor
den wederopbouw wordt de algemeen ge
machtigde thans belast met de algeheele
bouwnijverheid.
Tot nu toe waren de bevoegdheden van
den algemeen gemachtigde op het gebied
van de bouwnijverheid buiten het ter
rein van den eigenlijken wederopbouw
vrijwel uitsluitend van negatieven aard.
Hij had een veto-recht, waardoor hij de
uitvoering van bepaalde werken kon ver
bieden en daardoor de in ons land aanwe
zige materialen zoo efficiënt en econo
misch mogelijk te doen gebruiken en het
wederopbouwwerk den voorrang te geven.
Zoo heeft dr. Ringers de uitvoering van
verschillende materiaal-intensieve bouw
werken, waaraan geen onmiddellijke be-
hoèfte bestond, geremd, om op deze wijze
de materialen zooveel mogelijk vrij te krij
gen voor het wederopbouwwerk, voor wo-
nignbouw en andere werken, waarvan de
uitvoering als dringend beschouwd moest
worden.
Ook kon de algemeen gemachtigde be
paalde constructie-veranderingen voor
schrijven in verband met een meer econo
misch materiaal verb ruik.
De wederopbouw is een onderdeel van
de bouwnijverheid en naarmate de organi
satie van den wederopbouw vorderde, zag
men, hoe allerlei regelingen noodzakelijk
waren, welke van ingrijpend belang waren
voor de geheele bouwnijverheid. Men kan
nu eenmaal geen onderdeel regelen van
een groot terrein, waarover men verder
geen macht heeft En zoo leidde de organi
satie van dezen wederopbouw in haar na
tuurlijken en logischen ontwikkelingsgang
tot een steeds nauwer contact, tot een ver
dere reguleering en tot verdere bemoeiin
gen van den algemeen gemachtigde met de
geheele bouwnijverheid.
Naast het complex van negatieve be
voegdheden moet de algemeen gemachtigde
positieve bevoegdheden hebben op het ge
bied der bouwnijverheid en deze vindt men
in het hierboven genoemde besluit bouw
nijverheid.
Bevoegdheden van den
algemeen gemachtigde.
Deze nieuwe verordening geeft den al
gemeen gemachtigde de bevoegdheid om
in overleg met de daarvoor in aanmerking
komende organen van de bouwnijverheid,
zoodanige maatregelen te treffen, als hij
voor de regeling van de geheele bouwnij
verheid noodig acht Deze maatregelen, al
dus gaat artikel 2 voort, kunnen ook op de
vervaardiging en verwerking van en den
handel in bouwmaterialen betrekking heb
ben. Voorts is bepaald, dat de algemeen
gemachtigde aan alle natuurlijke en rechts
personen aan wijzigingen kan geven, in
hoeverre werken op het gebied van weder
opbouw, waterbouw, burgerlijken bouw en
utiliteitsbouw moeten worden uitgevoerd.
Hij kan deze maatregelen ook treffen ten
aanzien van alle Nederlandsche overheids
organen en aan deze zijn aanwijzingen ge
ven. De algemeen gemachtigde zal deze
maatregelen treffen en zijn aanwijzingen
geven in overeenstemming met de secreta
rissen-generaal van Financiën en* van Han
del, Nijverheid en Scheepvaart, alsmede in
overeenstemming met de secretarissen-ge
neraal van de overige departementen, voor
zoover deze hierbij betrokken zijn.
Ook alle opdrachten tot het uitvoeren
van bouwwerken in het algemeen ge
zegd: alle gunningen van bouwwerken
behoeven de goedkeuring van den alge
meen gemachtigde.
Indien plaatselijke verordeningen aan de
aanwijzingen van den algemeen gemach
tigde in den weg zouden staan, is de secre
taris-generaal van het departement van
Binnenlandsche Zaken bevoegd, op voor
stel van en in overleg met den algemeen
gemachtigde, deze verordeningen te wijzi
gen.
Artikel 6 bepaalt, dat indien te verwach
ten is, dat een aanwijzing tot het uitvoeren
van een bouwwerk nadeel zal opleveren,
de algemeen gemachtigde, in overeenstem
ming met den secretaris-generaal van het
departement van Financiën, bepaalt, of en
in hoeverre en door wien het financieel
nadeel wordt vergoed.
In de verdere artikelen worden de straf
fen opgesomd, welke gesteld zijn op het in
strijd handelen met maatregelen of aanwij
zingen van den algemeen /gemachtigde. Tot
nu toe had de algemeen gemachtigde wel
de bevoegdheid om de uitvoering van niet-
noodzakelijke werken te verbieden, doch
hij beschikte niet over machtsmiddelen om
belanghebbenden te dwingen zijn maatre
gelen en voorschriften na te leven. Hierin
is voorzien door een serie strafbepalingen
op te nemen in het besluit bouwnijverheid.
Bestrijding der werkloosheid.
Het vraagstuk van de regeling der bouw-
bedrijvigheid wil men ook nog in breeder
verband bezien. Indien het peil der Neder
landsche bouwactiviteit in de jaren 1937,
1938 en 1939 op gemiddeld 100 wordt ge
steld, dan blijkt, dat op dit oogenblik, ten
gevolge van den oorlog en de daaruit
voortvloeiende toestanden, deze activiteit
tot circa 69 a 70 is ingezonken.
Dit is erg, doch nog erger wordt het, in
dien men in aanmerking neemt, dat er in
de 3 achter ons liggende jaren reeds een
aanzienlijk percentage werklooze bouwvak
arbeiders was.
Het moet dus het streven zijn om de
bouwnijverheid niet slechts op te voeren tot
het peil van de 3 genoemde jaren, doch
daar ver boven uit om op die wijze dé in
ons land bestaande werkloosheid in de
bouwvakken, welke chronisch dreigde te
worden, op te heffen en de arbeidskracht
van iederen validen-arbeider voor onze na
tionale gemeenschap te behouden.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
ALS IEDER ZIJN TONG
BEHEERSCHTE....
Er wordt in deze dagen veel, ontzaglijk
veel domme praat verkocht. De meest fan
tastische geruchten en verzinsels worden
gedachteloos verder gekletst Er wordt ge
roddeld. Er wordt door de tong onnoemlijk
veel vijandschap en haat gekweekt. Er
wordt bedroevend veel gelasterd.
De Nieuwe Til b. Crt vond hierin
aanleiding de aandacht te vragen voor een
geschrift van den bekenden vorst-aarts-
bisschop van Salzburg, Mgr. Dr. S. Waitz,
die commentaar gaf op den brief aan de
Romeinen van den H. Paulus.
De apostel houdt in de eerste hoofdstuk
ken aan heidenen en joden hun zedenver
wildering voor en zoo spreekt hij in het
derde hoofdstuk ook over het zondigen
met den mond.
„Hun keel is een open graf, zegt sint
Paulus, en zij plegen bedrog met hun tong,
op hun lippen is vergift, hun mond is vol
vloek en bitterheid".
En dan voegt de apostel er aan toe: „zij
kennen den weg van den vrede niet."
Dit nu besprekende, zegt mgr. Waitz,
dat gelijk een kleine vonk een bosoh in
brand kan steken, de tong een vuur is, met
ongeluk en verderf op den weg.
Waarvan de wereldoorlog getuige is.
De bisschop schreef dit nog vóór den
tegenwoordigen oorlog en onder den in
druk van de rampen van 1914, waarvan
hij zeide, „dat nog altijd de volken lijden
onder de gevolgen van dien oorlog, die
alles met lijden en bitterheid vervulde".
De Oostenrijksche bisschop wist wat voor
ncmelooze ellende over zijn volk door den
oorlog was gebracht, maar wat hij verder
schrijft, lijkt wel een aankondiging en
voorspelling van hetgeen de wereld thans
beleeft.
Hij citeert een toepasselijk gedeelte uit
het Boek Ecclesiasticus, waar over het
kwaadspreken en kwaadstoken wordt uit-
gewijd.
„Hij die in de ooren blaast en met twee
tongen spreekt zij vervloekt, omdat hij
verwarring sticht onder velen, die in vre
de leven. De derde tong (hij die tusschen
twee personen of partijen tweedracht
zaait) heeft reeds velen opgehitst en vol
ken tegen elkander opgedreven, heeft ster
ke steden van rijken verwoest en vorsten
huizen ondergraven, heeft de macht der
volken gebroken en sterke volken ver
strooid.
„Dat alles, zegt dr. Waitz, hebben wij
gedurende den wereldoorlog moeten bele
ven. De kranten zijn dikwijls zulke tongen
en lippen geworden. Zij hebben tot den
oorlog opgehitst, gedurende den oorlog
verder gestookt, zij hebben de hartstochten
opgezweept, zij hebben vijandschap onder
de volken opgefoepen."
Ten slotte is dat alles, gelijk ook sint
Paulus zegt, gevolg van het feit, dat men
de vreeze des Heeren niet kent.
„Wij hebben volken in den oorlog zien
te gronde gaan. Als landen verwoest wer
den, als de oorlog zijn vreeselijke heer
schappijen kan uitoefenen, als de dood door
de volken schrijdt, dan gebeurt dat alles
omdat de godsvrucht ontbreekt. Zij is ver
dwenen. Zoo was het destijds in den we
reldoorlog, zoo was het vaak in den loop
der wereldgeschiedenis, zoo dreigde het
altijd weer te worden, als de godsvrucht
niet eindelijk heerschen gaat, als men den
koning van den vrede niet kent en zijn
stem niet hoort. De goddeloosheid is de
laatste oorzaak van den oorlog. De zonde
maakt de volken ellendig, zij rooft den
vrede van de staten.
Er zal in Europa geen vrede komen
zoolang de godsvrucht niet weder
heerschen gaat, in het openbare leven
niet tot heerschappij komt, zoolang de
Majesteit Gods niet wordt erkend en
zoolang de volken niet God weder als
den Heerscher beschouwen, die macht
verleent en rekenschap vraagt."
OPHEFFING PUBLIEK- EN PRIVAAT
RECHTELIJKE BELEMMERINGEN.
In het Verordeningenblad is opgenomen
een besluit van de secretarissen-generaal
van de departementen van Waterstaat,
Binnenlandsche Zaken en Justitie, betref
fende opheffing van publiekrechtelijke en
pricaatrechtelijke belemmeringen.
In dit besluit wordt bepaald, dat in de
gevallen, dat naar het oordeel van den se
cretaris-generaal van Waterstaat met de
uitvoering van een werk of een handeling,
als in de artikelen 1 en 5 van de „Belem-
meringenwet verordeningen" bedoeld, niet
kan worden gewacht, bij beschikking van
dien secrtaris-generaal kan worden be
paald, dat het werk onmiddellijk kan wor
den ten uitvoer gelegd of die handeling kan
worden verricht, voor dat de in die wet
bedoelde verguning of ontheffing is ver
leend.
In de betreffende beschikking kunnen
voorawarden worden opgenomen, van wel
ke de onmiddellijke tenuitvoerlegging af
hankelijk wordt gesteld.
Voorts wordt bepaald, dat in de geval
len, dat naar het oordeel van den secre
taris-generaal van het departement van
Waterstaat met de uitvoering van een
werk, als bedoeld in de artikelen 1 en 3
van de „Belemmeringenwet privaatrecht"
niet kan worden gewacht, bij beschikking
van dien secretaris-generaal kan worden
bepaald, dat het werk terstond kan wor
den ten uitvoer gelegd en dat de rechtheb
bende ten aanzien van eenig onroerend
goed, behoudens recht op schadevergoe
ding, verplicht is deze tenuitvoerlegging te
gedoogen.
In de betreffende beschikking kunnen
voorwaarden worden opgenomen, van wel
ke de onmiddellijke tenuitvoerlegging af
hankelijk wordt gesteld.
DE MECHANISATIE IN DE SIGAREN-
INDUSTRIE.
Verschenen is een besluit van de secre
tarissen-generaal van de departementen
van handel, nijverheid en scheepvaart, van
sociale zaken en van financiën betreffen
de de verlenging van den werkingsduur
van de wet van 5 November 1933 houden
de tijdelijke maatregelen betreffende de
mechanisatie in de sigarenindustrie, gewij
zigd bij de wet van 30 December 1938.
Volgens dit besluit blijven de bepalin
gen dier wet tot 1 Januari 1942 van kracht
VERLICHTING VAN TAXAMETERS.
In het Verordeningenblad Is verschenen
een tweede verordening van den Rijkscom
missaris voor het bezette Nederlandsche
gebied, waarin opgenomen een wijziging
van de verordening betreffende het ver
duisteren.
Hierin wordt bepaald, dat de verlichting
van taxameters in huurauto's en -rijtui
gen geel dient te zijn, en zoodanig moet
zijn getemperd, dat dit slechts tot op 100
meter zichtbaar is.
Deze verordening treedt acht dagen na
haar afkondiging in werking.
Het kasteeltje van Maarheeze, dat door
de gemeente van dienze fden naam
was aangekocht, is na grondige restau
ratie als gemeentehuis in gebiuik ge
nomen (Fo'o Het Zuiden)
NA DEN STRIJD
Een oorlog kan in zijn gevolgen een
totale hervorming teweeg brengen op
velerlei gebied, zooals bijvoorbeeld op
het terrein der techniek. Bekend toch
is de vooruitgang der aviatiek na den
vorigen wereldoorlog; welke vooruit
gang hoofdzakelijk te danken is aan
de inspanning der vliegtuigdeskundigen
in de oorlogsindustrie en aan de erva
ringen der piloten.
Op dit gebied moet men in Amerika
met rassche schreden vooruitgaan.
Daar schijnt het vliegtuig al gemeen
goed te gaan worden van een zeer groot
publiek. Men koopt er al een eigen
sportvliegtuig en maakt in „wandel-toi
let" een week-einde naar de kust. En
er is zelfs reeds een fabriek, die nu al
twintig complete toestellen per dag af
levert en deze op afbetaling verkoopt.
De vraag is nu maar: zal de wereld
er gelukkiger door worden? Er zijn
lieden, voor wie de hoogste technische
wijsheid een voorwaarde is voor het
hoogste geluk. En deze lieden hebben
nog altijd het abc van het geluk niet
geleerd.
Maar er is ook een ander gevolg van
den oorlog. Ik lees in een buitenland-
sche krant, dat er nu reeds in een be
paald Europeesch land meer vraag is
naar ronde tafels. Weet u wat dat zeg
gen wil? Dat beteekent de terugkeer
naar huiselijkheid en gezelligheid,
waarvan de auto's en motoren ons zeer
sterk hebben vervreemd. Een ronde
tafel is het beeld van den huiselijken
kring. Daar kan altijd nog wel een
plaatsje worden vrijgemaakt. Dit goe
de heeft dan het duister van den oor
log gedaan.
En wij hebben meer kans voor wéér
een n;euwen ooriog gespaard te blijven
als wij allemaal een ronde tafel koo-
pen, dan wanneer ons hoogste verlan
gen blijft uitgaan naar een volksauto
of een sportvliegtuig.
Dan vrees ik het ergste.,,.
WINTERHULP#NEDERLAND
Gironummer van de W. H. N.
5553
De Bank van de W. H. N. is
Kasvereeniging N.V., A'dam.
Postgironummer 877.
Stort op 5553 of 877.
Mr. Dr. R. H. Baron de Vos van Steen-
wijk:
„Liefdadigheid is een oud-vaderlandsche
deugd; ons volk heeft deze deugd steeds
betracht. Moge het er ook thans van door
drongen blijven, dat geven zaliger is dan
ontvangen".
SERINGEN-CULTUUR.
Belangrijke uitvoer naar Duitschland.
Belangrijke kwanta seringen worden
thans naar Duitschland uitgevoerd, tot
groote vreugde der bloemenk weekers,
meldt het A. N. P. Dank zij dezen export
naar Duitschland is de seringenprijs op een
bevredigend peil gekomen. Voor uitblin
kende kwaliteiten werd te Aalsmeer van 80
tot 84 cent per seringentak besteed.
BURGEMEESTER PLOEGMAKERS, t
Gisteren is burgemeester J. F. Ploegma
kers te zijnen huize aan de Kromstraat
te Oss op 62-jarigen leeftijd overleden.
Hij was sedert eenige maanden met ziek
teverlof, doch de aard van zijn ziekte was
niet - zoodanig, dat men voor zijn leven
vreesde.
Kapelaan van der Ven heeft hem nog
het Heilig Oliesel toegediend.
De belangen van de gemeente en haar
inwoners gingen den burgemeester zeer ter
harte. In September 1923 werd hij be
noemd tot wethouder en loco-burgemees
ter van Oss, in welke functies hij zich bij
zonder verdienstelijk maakte. In Januari
1931 werd hij adjunct-inspecteur van de
werkverschaffing van Noord-Brabant, oos
telijk gedeelte. In 1922 werd hij gekozen
tot lid van de Kamer van Koophandel en
Fabrieken voor Den Bosch en omstreken
en kreeg hij daarin zitting als voorzitter
van de afdeeling kleinbedrijf. Van 1927 af
was hij lid van de Provinciale Staten van
Noord-Brabant. Hij was de laatste jaren
tevens dijkgraaf van het waterschap „De
Maaskant". 25 April 1932 werd hij benoemd
tot burgemeester der gemeente Oss. In
Augustus 1932 werd de burgemeester bij
zijn afscheid als voorzitter van de R.K.
Mid-denstandsvereeniging begiftigd met
het Pauselijk eerekruis „Pro Ecclesia et
Pontifice". In 1925 kreeg hij de onderschei
ding officier in de Orde van Oranje-Nas-
sau.
