Historie van de kerk te Noordwijkerhout 1 Laatste berichten Mark#bericht»n NIEUWJAARS- ADVERTENTIËN NIEUWJAARSWENSCH VRÏ.ïnAr, 20 DFCV.MRER 1940 DE LEIDSCHE COURANT EERSTE BLAD - PAG. 3 Pastoors uit de 18' eeuw Buitenland HET DUITSCKE WEERMACHTSBERICHT door A. N. Duy nis veld pr. VII. Den lsten September 1745 kwam als op volger van pastoor Van der Kun, A 1 b e r- tus Theodorus van Aalst of A e 1 s t. Hij werd te Amsterdam geboren 62); was van 1737 tot 1739 kapelaan te Abcou de en werd toen pastoor te Harderwijk tot 1742; vervolgens te Zwaag tot 1745. Slechts vijf jaar lang bleef hij te Noord wijkerhout; in 1750 werd hij pastoor te Oud-Ade, waar hij reeds vroeger ben pas toor Van der Mey kapelaan was geweest en wel van 1729 tot 1732. Hij overleed er op het einde van het jaar 1758 of begin 1759. Over zijn pastoraat te Oud-Ade schreef Görtz in de Bijdragen van Haarlem 63): „Pastoor van Aalst was een man, die met zijne gemeentenaren, zooals men 't noemt, meeleefde. Aan hun vreugde als aan hun kommer nam hij vaderlijk deel. Hij was dichter, en als zoodanig is zijn naam nog op de lippen. Wanneer er op een feest in den huiselijken kring wat moois moest voorgedragen worden, maakte hij voor den verzoeker op de gelegenheid verzen; de vernielende aard van „schoonmakenstijd" heeft schuld, dat een oude parochiaan in gebreke van hare beloften bleef mij ge dichten des pastoors te vereeren." In 1750 werd Joannes Christ o- phorusHoefkens pastoor te Noord wijkerhout. Hij werd in Den Haag geboren en was tot 1740 kapelaan in de Posthoorn te Am sterdam; daarna tot 1750 pastoor te Mid delburg. Na slechts gedurende twee jaar het her derlijk ambt te Noordwijkerhout te heb ben vervuld, werd hij* 12 October 1752 pas toor in de „Papegaai" te Amsterdam, waar hij een nieuwe kerk bouwde en de pastorie aanmerkelijk verbeterde. Tot 1767 bleef hij pastoor van d.. Pape gaai." 64). De volgende pastoor van de Statie Noord wijkerhout was Joannes Fr a-li cis- cus Romain, geboortig uit Amster dam. Van -1749 tot 1752 was hij pastoor te Den Briel en kwam van daar naar Noord wijkerhout tot 1757, toen hij de Statie we gens krankzinnigheid moest verlaten. Als pastoor van Den Briel was aij ge dwongen den H. Dienst te verricnten in het huis van een zijner katholieken, daar de kerk in handen der Jansenistiscae par tij was, ofschoon zij sinds 1748 leeg en verlaten stond. 65). HenricusNicolaasvanRosse, de opvolger van pastoor Romain was even eens Amsterdammer van geboorte en werd geprezen als een welsprekend, braaf en ijverig priester. Na zijn studies te Leu ven gemaakt te hebben was hij pastoor te Hem en Venhuizen van 1746 tot 1748; ver volgens te Haarlem in de Statie van St. Thomas van Aquine in het Ossenhoofd- steegje; daarna te Haarlem en ten slotte in Noordwijkerhout, waar hij 7 November 1768 overleed. 66). Uit het Missieverslag van Molinari van 1758 weten wij dat de Statie, die als een goede wordt geprezen, 331 communican ten telde. 67). Pastoor Joannes Meybeek werd te Amsterdam geboren. Hij was kapelaan bij pastoor Teusse te Edam toen hij be noemd werd tot pastoor te Noordwijker hout, waar hij 20 December 1787 zijn ad missie kreeg. Meybeek was een zeer vurig man, die in den roerigen tijd in ons land van strijd tusschen patriotten en Oranjegezinden, vele moeilijkheden heeft ondervonden. Te Edam ontstond een geschil tusschen den burgemeester en den predikant over kerkelijke zaken; wegens zijn partij kie zen in deze aangelegenheid werd hij met een banvonnis bedreigd. De kwestie was ontstaan over het doopen van onechte kinderen en kinderen uit een gemengd huwelijk geboren, en liep zelfs zoo ver, dat pastoor Teusse een boete van 500 gulden moest betalen aan den schout, wilde hy een proces en vervolging vermijden. Zijn kapelaan dreigde men uit de stad te ver bannen. Door ingrijpen der andere bur gemeesters werd ten slotte besloten de beide geestelijken de gelegenheid te ge ven zich te verdedigen en „wanneer zij daarna onschuldig bevonden" werden, zy hun ambt mochten blijven waarnemen. Merkwaardig is hoe het aantal katholie ken van Noordwijkerhout in dezen tijd eenigszins aan het achteruitloopen was. Telde de Statie in 1758 nog 331 commu nicanten, in 1782 is dat getal 306 en in 1783 zelfs tot 206 gedaald. In 1779 werd Joannes Meybeek pastoor te Voorburg, waar hij in 1787 vluchtte uit angst voor de Pruissen, die den stadhou der Willem V te hulp kwamen. Gelijk zoovele andere priesters was de pastoor de -partij der patriotten toegedaan, omdat de katholieken van hen meer vrij heid van godsdienst verwachten. Trou wens alles wat niet behoorde tot de Her vormde Staatskerk schaarde zich achter de patriotten. Toen nu de Oranjeklanten met hulp van een Pruissisch leger in het najaar van 1787 de macht in handen kre gen en een vervolging ontketenden tegen alles wat patriot was, voeldén verscheide ne plattelandspastoors zich met langer veilig in hun Statie x vluchtten weg. Zoo deden o.a. pastoor Somveen van Stomp- wijk, pastoor Reyne van Zoeterwoude, I pastoor Witbol van Rhijnsaterwoude, pas toor Nilert van Leidschendam e.a Zoo ook pastoor Meybeek; hij vluchtte naar Staf ford, die pastoor was in den Hoek te Haar lem, maar keerde reeds 9 December van dat jaar naar zijn Statie terug, in de hoop dat alles weer zich zou schikken. Maar reeds heel spoedig klaagde hij by den aartspriester „wegens den naren kommer lijken toestand zijner Gemeente bij zijn retour wegens de vaderlandsche troube- len"; het leven werd hem door den burge- meester en de oranjegezinde gemeentena ren zuur en lastig gemaakt. Daarop be stemde hem de aartspriester voor de Am sterdamse he Statie, de „Papegaai", welke vacant was, maar al ras bleek, dat Mey beek geen admissie van de burgemeesters van Amsterdam zou verkrijgen. Een twee de poging om hem een Statie in Haarlem te geven, mislukte eveneens, en zoo bleef pastoor Meybeek te Voorburg, zonder zijn patriottische ideeën prijs te geven; hij wei gerde een brief van den nuntius ten gunste van het Huis van Oranje uitgevaardigd, in zijn kerk voor te lezen! 68). Pastoor Meybeek overleed te Voorburg den llen Juli 1807. Zijn opvolger in Noordwijkerhout was- Hermanus Francicus ten Hul- scher 69), die 3 Maart 1779 zijn admissie kreeg als pastoor der Statie. Ten Hulscher is een belangrijke figuur in de geschiedenis der Hollandsche Miss e, alleen al omdat hij de stichter is van het seminarie Warmond. De familie Ten Hulscher woonde in het begin der 18e eeuw te Zenderen, in een herberg, bekend om haar uithangbord „de Danne Boom." Hermanus Ten Hulscher werd geboren 13 Augustus 1746 te Amsterdam, waarheen zijn vader Jan ten Hulscher als jongeman was getrokken en getrouwd met Maria JDavina. Hij woonde in de St Nicolaas- straat in het „Wapen van Geldsrlandt", waar hij een zaak in gedistilleerd had. De jonge Herman studeerde te Leuven en keerde in 1770 als priester naar het va derland terug, waar hij tot 1779 kapelaan werd te Buitenveldsrt, en vervol?ens als pastoor eing naar Noordwijkerhout. Tot 1786 bleef hij daar; den lOen Maart van dat jaar werd hij pastoor te Amster dam in de kerk op de Boommarkt. Nog in dat zelfde jaar deken van Amstelland ge worden, stelde de nuntius in 1787 hem aan tot aartspriester van Holland en Zeeland, tegen den zin van ten Hulscher in, die dit lastige ambt poogde van zich af te schui ven, door zijn benoemingsbrief aan den nuntius terug te zenden. Maar deze hield vol en smeekte hem, om wille der moei lijke tijdsomstandigheden, de benoeming te aanvaarden. Toen berustte ten Hulscher met voorbeeldige onderwerping, en bleef dat doen, ook als men later, wanneer hij poogde van zijn ambt ontslagen te wor den, telkens opnieuw hem tot blijven wist te beweren. Ten Hulscher stierf te Amsterdam op 31 Januari 1811. Zijn portret, afkomstig uit de nu afgebroken S. Catharinakerk, hangt in de pastorie van Uitgeest; het stelt den aartspriester voor gezeten aan een tafel, met het brevier in de rechterhand. 62) Archief Aartsb. Utrecht: dl. I, bl. 67; dl. II, bl. 143; dl. III, bl. 275. 63) Deel VII. bl. 261—264. 64) ld.: dl. XXXIII. bl. 295—296; Archief Aartsb. Utrecht: dl. IV, bl. 119. 65) Bijdragen van Haarlem: dl. XIX, bl. XIX, bl. 195; dl. XXII, bl. 53: Archief Aartsb. Utrecht: dl. IV, bl. 138. 66) Archief Aartsb. Utrecht: dl. IV, bl. 139; Bijdragen van Haarlem: dl. XV, bl. 158; Bissch. Oud-Archief te Haarlem. 67) Archief Aartsb. Utrecht: dl. VIII, bl. 343. 68) Bijdraren van Haarlem: dl. Hl, bl. 13—14; dl. IX, bl. 307; dl. XXII, bl. 53; dl. L, bl. 320—323. 69) Loos, J. C. v. d.: Geschiedenis van het Seminaria Warmond. (Bijdragen van Haarlem; dl. XLVIII, bl. 12 e.v. I. Binnenland VERDRONKENE GEÏDENTIFICEERD. Zooals elders in dit blad gemeld is gis teravond laat een dame aan de Dunne Bierkade te Den Haag te water geraakt en na een moeilijke redding bezweken. Het stoffelijk overschot is inmiddels geïdenti ficeerd als dat van de 62-jarige mej. L. K., wonende aan het Spui daar ter stede. KOOTWIJK VERVALT. Met ingang van Zondag 22 December a.s. zal de Kootwijk-zender (1875 M.) ten be hoeve van den Nederlandschen Omroep Luiten gebruik worden gesteld. Van dien datum af zal worden terugge keerd tot den toestand, welke van meet af in de bedoeling heeft gelegen, dat nl. de Litzendingen van den Nederlandschen Ra dio omroep plaats vinden over de beide zenders voor de middelbare golf Hilversum I en Hilversum II. (415 en 301 meter). BERLIJN, 20 Dec. (D. N. B.). Het op perbevel van de Duitsche v/eermacht deelt mede: Een duikboot rapporteert, dat zij haar veertigste vijandelijke koopvaardijschip tot zinken gebracht heeft. Hierdoor heeft de commandant van deze boot. kapitein- luitenant Schepke in totaal 208.975 brt. tot zinken gebracht, en zoodoende als derde duikbootcommandant de grens van 200.000 ton overschreden. Bij een torpedo-aanval van vijandelijke vliegtuigen op een Duitsch patrouil'evaar- tuig wist het vaartuig door den onmiddel lijk in actie komenden afweer verscheide ne treffers op een vijandeliik vliegtuig te plaatsen, terwiil de vijandelijke torpedo's haar doel misten. Het luchtwapen maakt* gisteren ver kenningsvluchten boven Groot-BHttannië. In het St G^nrf-Kpnpnl, ten ZuMen van Carnsore Point .gelukte het een schip van 1200 brt. d*or voltreffers midscheeps tot zinken te brengen. In den nacht van 19 op 20 December vie len g9vf»chtP"l|p«*tiiireT) voor den oorlog belpptrrijke d^1on in het centrum van I s«iec~eVOi rpet bommen aan. Britche vliegtuigen veroorzaakten in len pe-oiormpn na^ht in 'door het neerwerpen van bommen slechts 1i*ht° ?gn gphiu"'on. Twee burgers, die zich buiten de schuilkelders bevonden, werden gedood. HET TTACTAANSCHE WEERMACHTSBERICHT ERGENS IN ITALIë, (Stefani). In zijn weermacht^berk-ht no. 196 maakt het Ita- liaarsche hoofdkwartier het volgende be kend: In de grenszone van Cyrenaica heeft onze artillerie met succes het artillerievuur van den vijand beantwoord en voorts de gemechaniseerde vijandelijke strijdkrach ten in den sector van Bardia onder vuur genomen. Tijaens een optreden met mi- trailleurvuur en bommen zijn onze lucht- fnr^ofiec a an «evender vroenen vijan delijke vliegtuigen. Onze formatis reageer den hierop en gingen een verwoed gevecht aan. Twee Hurricane toestellen werden neergehaald. Een van onze jagers is niet teruggekeerd. Tn den np"ht van 18 on 19 December is Alexandrië gebombardeerd. In den sectcr van het elfde leger'aan het Grieksche front ziin nog hevige gevechten gaande. Viiandelüke troepenconcentraties in verscheidene plaatsen werden gisteren hevig gebombardeerd. Hierbii is een van enze formaties bommenwerpers door vier Gloster mach'nes aangevallen. Drie vijan- delüke toesMlen werden brandend neer geschoten. Onre ..Picchiate'li" (duikbom menwerpers) deden een aanval op een schin en brachten dit tot zinken. Voorts bombardeerden en beschoten zij concen traties van viiandeb'ike gemechaniseerde middelen en konvooien. Tiidens een aan- .•pl-r.~<r;rig d°n V1"e~J rfp A1V.tnpo- sche haven Valona, op 19 December, wer den drie Blenheim vliegtuigen door onze j&oers neergehaald. In Oost-AfriVa is bedrijvigheid van pa- irouilles en arti^rie aan de grens van de Soedan. Op 19 December werden een •>psla<m1aats en verdedigingswerken van den vüand in de omgeving van Metemma getroffen. Op 18 December hebben onze vliegtuigen met bommen van groot en klein kaliber troenen bestookt ten Noorden van het station Eriba, voorts spoorweg knooppunten te Haiya, waarbij de doelen rechtstreeks getroffen werden. In vier ach tereenvolgende golven hebben vijandelijke vliegtuigen bommen laten vallen op Brin- disi. Onder de burgerbevolking werden vijf personen licht gewond, onder wie twee vrouwen. „KERSTMIS EN DE OORLOG". SANTIAGO DE CHILI, 20 Dec. (D. N. B Het Katholieke blad „Diario Ilustra- do", merkt in een artikel „Kerstmis en de oorlog" inzake de redevoering, welke de Paus in November gehouden heeft, op, dat de weigering van Churchill om met Kerst mis de wapens te laten rusten, den oproep van het hoofd der Katholieke Kerk heeft doen mislukken. In dit verband oefent het blad ook critiek op het besluit van de En- gelsche regeering, den invoer van levens middelen naar de bezette Europeesche re- bieden met Kerstmis te blokkeeren. Het b'ad „Chiieno" besoreekt voorts eveneens de weigering der Fngeische regeering ten aanzien van het plan Hoover, om de Eu ropeesche gebieden van levensmiddelen te voorzien. Voorts be-nreekt het blad de recente uitingen hierover van den Brit- schen minister voor de blokkade. Cross. Het blad constateert, dat Engeland het voornemen heeft om onder de West-Euro- peesche volkeren honger en ellende te be vorderen. in de hoop. daardoor ziin tegen stander te treffen. De mensch'ievende denkbeelden van Hoover en van den Paus. zoo besluit het orgaan, moeten als mislukt Beschouwd worden. DUITSCHE LUCHTAANVAL OP LONDEN. STOCKHOLM, 20 Dec. (D. N. B.). Naar de Fneelscbe radio hedenochtend mede deelde. heeft er vannacht een luchtaanval op Londen Dlaats gehad. Ook uit andere deelen van Enge^nd wordt melding ge maakt van aanvallen en schade. KOOPVAAR»)* 1SCF"» TOT ZINKEN GEBRACHT. BERLIJN, 2C Dec. (D. N. B Donder dag Is het, naar het D. N. B. verneemt, een Duitsch verken; irgsvliegtuig gelukt om ten Zuiden van het e'land Wight een koopvaar dijschip van 1200 brt. door voltreffers tot zinken te brengen. Het vliegtuig bevond zich on een langdurigen verkenningsvlucht, nam boven het Kanaal het koopvaardij schip waar. viel t et terstond in duikvlucht ï>sti r-n trof bet v«—jr>■'«•«Sirens met een bom van middelzwaar kaliber. Het rchip werd uiteengereten en zonk binnen enkele minuten. OPROEPINGEN IN AUSTRALïc. STOCKHOLM. 20 Dec. (D. N. B.). Reu- .ei meldt uit Sydney, dat de Australische mini-ter van ooilog, Spender, bekend heeft gemaakt, dat alle mannen van 19 tot 33 'aar zich voor den militairen dienst moe ten opgeven. Tot dusver behoefden al'een vrijgezellen en weduwnaars zonder kin deren zich aan te melden. VALERIU PO*» o»vm,GER VAN STURDZA? BELGRADO, 20 Dec. (D. N BX De Roe- meensche bladen vermelden zonder verder commentaar het aftreden van den Roemeen, schen minister van buitenlandsche zaken, prins Sturdza. De correspondent te Boeka rest van de „Vreme" meent, dat Valeriu Pop de meeste kans maakt voor de functie van Roemeensch minister van buitenland sche zaken. WINTER OP DEN BALKAN. BELGRADO, 20 Dec. (D. N. B.). In het Zuidelijke deel van Servië heeft het win terweer tot tal van ernstige belemmeringen ir het verkeer geleid. De stad Kitsjevo is reeds sinds zestig uur volkomen van de buitenwereld afgesneden. Uit de dorpen in het gebergte rondom Kitsjevo zijn gisteren boeren aangekomen te Gcstivar om levens middelen te halen voer de dorpelingen. Zij hadden twee dagen lang door het be sneeuwde bergland geloopen. De inzitten den van een ingesneeuwde autobus op het traject van Gostivar naar Kistejevo, a's- mede de reizigers van vier ingesneeuwde treinen op het traject SkopljeGostivar Kistejvo, zijn na een zwaren langdurigen voettocht Donderdag volkomen uitgeput lu Gostivar aangekomen. Bovendien is de straatweg van Gostivar naar Debar over een afstand van honderd meter versperd als gevolg van een bergstorting. BELGRADO. 20 Dec. (D. N. B.). „Poli- tika" meldt uit Saloniki, dat in de afgeloo- pen dagen heele transporten soldaten met bevroren ledematen alh'er zijn aangeko men. De grimmige koude aan het Noor delijke front rondom Pogradetsj vormt niet alleen voor de artillerie, doch ook voor het luchtwapen een beletsel voor het ont plooien van zijn bedrijvigheid. RIJNSTREEK WOUBRUGGE „Winterhuln". Al: leden traden tot het comité „Winterhulp" toe de heeren Ot- te, Schaminée, Walraven en Wijsman, ter wijl de heeren van Reenen en Brinksma zich als penningmeester resp. secretaris beschikbaar stelden. Van het hoofdbestuur was mededeeling ontvangen, dat een bedrag gelijk ong veer aan de opbrengst der col lecte, ter beschikking van het comité zou zijn, welk bedrag in -Ie eerste plaats ten goede moet komen aan de kinderrijke ge zinnen. Voor het houden der verschillen de collecten zal beschikt moeten worden over ongeveer 50 dames. De voorzitter sprak de hoop uit, dat velen zich voor het collecteeren bij den secretaris of penning meester zouden aanmelden. KOUDEKERK Geboren: Maartie Cornelia, d. van T. A. Blij leven en A. de Jong. LEIDEN, 20 Dec. Vee. 80 kalf- en melk koeien 300700, en 150 varekoeien 225 450, handel vlug; 68 graskalveren 120 210, handel tamelijk; 40 nuchtere slacht- kalveren; 643 vette lammeren 4060, en lammeren 3040, handel matig; 4 zeu gen 90135, 177 mestvarkens 2450 en 310 biggen f 1622, handel tamelijk vlug; 116 bokken of geiten 2090, handel vlug. Kaas. Aanvoer 36 partyen waarvan ?C partijen Goudsche kaas le soort f 41.50 en 6 partijen Leidsche kaas le soort 39 per 50 kg. Handel vlug. LEEUWARDEN, 20 Dce. Vee. 24 Enter stieren, 82 vette koeien, 2157 melk- en kalfkoelen f 170425, 95 pinken f 110 270, 222 graskalveren 85200, 384 nuch tere kalveren, 309 weldeschapen, 57 drach tige varkens en over'.oopers, drachtige 120230, magere 80120, overloopers 3550, 108 kleine biggen 1222 per stuk, 146 bokken of geiten. Totaal aanvoer 3644 stuks. Overzicht: stieren en vette koeien geen noteering, melk- en kalfkoeien aanvoer ruim, handel redelijk, prijzen duur. Pinken: aanvoer stationnair, handel vlug, prijzen duur. Vette kalveren: geen noteering. Graskalveren: aanvoer iets rui mer, handel vlug, prijzen iets hooger. Nuch tere kalveren en vette varkens geen notee ring. Drachtige varkens, magere varkens en loopers aanvoer zeer kort. handel vlug, prijzen duurder. Biggen: aanvoer iets rui mer, handel vlug, prijzen duur. Wolvee en lammeren aanvoer grooter, handel kalm, prijzen geen noteering. Door de Veehoude rij Centrale werden ongeveer 1400 koeien, 400 nuchtere kalveren gekocht. De N. V. C. nam 34 varkens over. Eieren, kippeneieren aangevoerd 7000 kg. prijs 58 cent per stuk, eendeneieren aangevoerd 90 kg. prijs 67 cent per stuk; Kaas. Edammer kaas 20 plus f 44, idem 40 plus 67.50, Goudsche kaas 20 plus 44, idem 40 pl'ic f 67.50 en broodkaas 40 plus f 67.50 per 100 kg. VINKEVEEN, 19 Dec. Groentenveiling. Witlof I 1619, idem II 1014, idem stek 6—7 en andijvie f 512 per 100 kg. OFFICIEELE VALUTAKOERSEN DER NEDERLANDSCHE BANK. 20 DECEMBER. Valuta's (schriftelijke en tel. transacties): New York 1.88 3/16—1.88 9/16. Eerlijn 75.28—75.43 Brussel 30.1120.17 Helsinki 3.81—3.82 Stockholm 44.81—44.90 Zuerich 43.63—43.71 Bankpapier: Berlyn 75.19—75.34 New York 1.86 1/2—1.90 1/4 Erussel 30.08—30.20 Stockholm 44.7644.94 Zuerich 43.59—43.75 Vanaf heden tot en met 28 Dec. a.s. is de gelegenheid openge steld, aan ons Bureau, Bezorgers in de stad, en bij onze Agenten, om in het nummer van 31 Dec. den gebruikelijken Nieuwjaars groet te plaatsen. De prijzen dezer Advertentiën zijn k contant 1—4 regels 5-8 9-12 13-16 DE ADMINISTRATIE Ondergeteekende verzoekt plaatsing van den onderstaanden NIEUWJAARSGROET in het nummer van 31 December van „De Leidsche Courant", Papengracht 82, Leiden S.y.p. duidelijk met pptlood invullen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1940 | | pagina 3