DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WOENSDAG 18 DECEMBER 1940
32ste Jaargang No. 9826
S)e £elcbclt£(Bot4/fca/nt
Bureaux Papengrachl 32.
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
DU nummer beslaat
twee bladen.
uil
V Dulden
Het wachten op den vrede duurt menig
een erg lang. Hij verlangt naar een nieu
wen tijd van opbloeiende welvaart, van ge-
meenschappelijken arbeid, van vrede in ge
meenschapszin, hij verlangt naar zoo veel
en hij wordt ongeduldig.
En toch: hij moet geduld hebben. Hij
moet leeren, geduldig te wachten!
Het tijdschrift „Studiën", dat wij nooit
inzien zonder er beter of wijzer van te
worden, is vandaag weer verschenen
de December-aflevering.
Toen wij het doorbladerden, viel onze
aandacht op een artikel: geduld.
Wij citeeren:
„Er bestaat een dulden, dat den mensch
als mensch kleiner maakt; het is het dul
den alleen maar uit menschelijke nood
zaak of zwakheid, uit menschenangst of
berekening.
Er is ook een dulden, dat den mensch
grooter maakt, heel groot zelfs; dat is het
dulden uit wijsheid, uit sterkte, uit liefde.
De ballingstocht buiten het verloren pa
radijs is nu eenmaal, tot straf en ten zegen,
verbonden met leed en pijn. Onze eigen ge
voeligheid en beperktheid naar lichaam en
ziel zijn een telkens springende bron van
onaangename ervaringen, terwijl de som
der pijnlijkheden nog op alle gebied ver
meerderd wordt door de tekorten en ook de
ongerechtigheden van anderen. -Gelukkig
de mensch, die al dien onlust niet slechts
ondergaat en dus alleen maar zich geha
vend voelen kan, maar die veel weet te
dulden en door de deugd van lijdzaamheid
te maken tot kostbare bouwsteenen van
echten zielegroei.
De ziel van den mensch groeit, als zij
den ingeboren lust om al het onaangename
van zich af te zetten, op zijn juiste, d.i. maar
betrekkelijke waarde schat, en daarm het
pijnlijke niet alleen omwille van hoogere
en betere waarden aanvaardbaar vindt,
maar zelfs het als een sublimeerende kracht
van harte waardeert. Er ligt een diepe
schoonheid in, onze eerbiedige liefde voor
het goede, nobele ideaal te bewijzen juist
daar, waar een een persoonlijk offer wordt
gevraagd. Dan stijgen onze toewijding en
liefde hoog uit boven het primitieve egois
me, dat alle adel van geest en hart onop
houdelijk bedreigt, om de gerijpte schoon
heid te verwerven van den zelfloozen dienst
aan het zedelijk goed en aan het geluk van
anderen."
Aldus pater J. Wijnands S.J.
Zóó is er een goedheid en een schoon
heid in het dulden in het dulden, als
vrucht van wijsheid en sterkte en liefde.
Zóó schenkt het dulden ons: vrede en
vreugde!
Trouw aan het gezag
In een artikel in de „Utrechtsche Cou
rant" lezen we:
„In elk geval (dient) te worden vastge
steld, dat geen enkele overheidsinstantie,
in handen van een N.S.B.-lid, ook maar
eenige deloyale behandeling zal mogen
ondervinden van een Nederlandsch katho
liek, die zich bewust is van de plichten,
welke hij krachtens de beginselen van zijn
levensbeschouwing heeft na te komen en
die hem oprechte gehoorzaamheid voor
schrijven, zoolang zijn geweten geen ge
weld wordt aangedaan".
Hiermede is iedere katholiek het eens.
Wat betreft de restrictie, neergelegd in
de laatste woorden, zou men ook kunnen
lezen: „zoo lang dezelfde bovenbedoelde
beginselen, die hem tot oprechte gehoor
zaamheid verplichten, het hem niet on
mogelijk maken".
Wij hebben het dezer dagen al meer ver
klaard, dat er wel even trouwe, maar
geen trouwere onderdanen zijn van het ge
zag, dan de katholieken.
De katholieken krachtens de katholie
ke beginselen, welke hen uitdrukkelijk tot
gehoorzaamheid aan het wereldlijk ge
zag verplichten, en ook tengevolge van hun
opvoeding in een mannelijk-krachtige
gehoorzaamheid aan het kerkelyk gezag.
Wat er met een bijdrage
uit de opbrengst van
kindvtpaótzeyeEó en pxentfadeftkaaxten
ONDERHOUD MET DEN DIRECTEUR
VAN HET R.K. INSTITUUT VOOR
DOOFSTOMMEN TE SINT
MICHIELSGESTEL
Namens de Centrale Propaganda Com
missie voor den verkoop der Kinderpost
zegels wordt ons opneming van het volgen
de verzocht:
Met een enkel woord gaven wij een de
zer dagen aan, hoe in het algemeen de ver
deeling geschiedt van de opbrengst der gel
den van de kinderpostzegel en van de
prentbriefkaarten voor het Kind. Naast de
„theorie" moge thans van een geval uit
de „praktijk" worden verteld, en wel van
een groote, in den lande zeer bekende in
stelling, welke jaarlijks, als een der bijna
400 instellingen, een bepaald bedrag ont
vangt, n.l. het R.K. Instituut voor Doof
stommen te Sint Michielsgestel, dat op den
2den October j.l. honderd jaar bestond.
De directeur van het Instituut, de heer
J. C. van Overbeek, die zoo vriendelijk was,
ons voor deze aangelegenheid te ontvan
gen, heeft er ons in een onderhoud (waarin
„theorie" en „praktijk", d.w.z. het aan
schouwen van den zegenrijken arbeid, die
hier geschiedt, elkaar afwisselden) een en
ander over medegedeeld.
Reeds van het begin af, aldus de direc
teur, ontvangt ons instituut elk jaar een
bepaald bedrag van de opbrengst.
Uit den aard der zaak komt bij een der
gelijk onderhoud als kardinale vraag naar
voren, wat het instituut voor doofstommen
met die jaarlijksche opbrengst doet, welke
bestemming aan het bedrag wordt gegeven.
Op die vraag, aldus de directeur, is het
mij moeilijk U een direct antwoord te
geven, om de eenvoudige reden, dat dit niet
wel mogelijk is. In totaal ontvingen we
sedert de kinderpostzegels voor de eerste
maal werden uitgegeven (in 1940 geschiedt
deze uitgifte voor den 17den keer) een
bedrag van rond 30.000 gulden. Het vorige
jaar beliep het ongeveer 3600.gulden. Dit
bedrag komt vanzelfsprekend ten bate van
de totale exploitatie-kosten van de geheele
inrichting, welke in 1939 201.595 bedroe
gen. 3600.vergeleken bij deze 2 ton,
lijkt veel op een druppel in een emmer
water! Maar zoo, aldus de heer van Over-
beek, mogen we het zeker niet beschouwen.
Integendeel zelfs.
Globaal 285 menschen zijn in 1939 in het
gesticht geweest; de kosten van elk kind
bedroegen 500.In 1939 waren er 15
personen, die het volledige kostgeld be
taalden, 219 voor wie iets betaald werd,
voor de overigen wordt niets betaald.
Het bedrag van de totaal opbrengst van
kinderpostzegels en prentbriefkaarten moet
alleen voor ons instituut, doch voor allen,
die een uitkeering ontvangen, van bijzon
dere beteekenis geacht worden. En daar
om spreek ik ook gaarne den wensch uit
dat ons volk, en vooral ook Katholiek Ne
derland, ditmaal op ruime wijze de actie
voor de kinderpostzegels zal willen steu
nen. Dat dit thans, meer dan ooit, nood
zakelijk is, behoeft geen betoog, als moge
het ook eenigszins overbodig lijken, 't te
memoreeren. Als iedere Nederlander
slechts eenmaal in deze maand aan de
arme, misdeelde jeugd denkt, dan zal dat
beteekenen, een zonnestraal in dikwijls
moeilijke financieele omstandigheden van
voor het Kind gedaan
kan worden
vele instellingen, die zich, in weerwil van
die moeilijkheden, zoo goed mogelijk van
haar taak wenschen te kwijten!
Tijdens ons verblijf te Sint Michiels
gestel, vernamen wij van andere zijde
nog enkele bijzonderheden, waaraan
door dit artikel bekendheid gegeven
moge worden, en waardoor aan het
licht treedt, dat het R.K. Doofstommen
Instituut, om het zoo eens te mogen
uitdrukken, met zijn tijd weet mee te
gaan.
Den lsten Januari a.s. wordt een
schooltandartsenregeling ingevoerd,
waaruit blijkt, dat het belang van een
goede tandverzorging wordt ingezien.
Een regeling, o.m. getroffen in over
leg met de Mij. voor Tandheelkunde in
Nederland, waardoor een uitnemende
tandverzorging mogelijk wordt. Als
een kind het instituut zal verlaten, dan
zal het in de toekomst niet meer mo
gelijk zijn, dat het een tand mist, of
wel, dat het een valsche tand zal heb
ben! Vanzelfsprekend is dit niet van
toepassing op hen, bij wie op dit oogen-
blik een andere toestand aanwezig is.
Een uitstekende tandverzorging, is
daarom van zoo'n eminent belang,
omdat de kinderen hier technisch
spreken, iets waarbij een goed, gaaf
gebit zulk een voorname rol speelt.
Verder is Woensdag 11 December
een psychologe, mej. Dra. Oomens
uit Nijmegen, op het laboratorium van
het instituut haar werkzaamheden be
gonnen met het maken met intelli
gentie profiels van kinderen. Hoe deze
aangelegenheid zich verder zal ont
wikkelen, valt thans nog niet met
zekerheid te zeggen. Mej. Oomens zal
geregeld opdrachten van het bestuur
van het instituut „ontvangen. Ook zijn
nog andere maatregelen op neus- keel-
en oorkundig gebied in voorbereiding,
welke voor het onderwijs voor het
doofstommen instituut groote betee
kenis zullen sorteeren.
Besluiten wij deze bijdrage met de op
merking, dat ook de hoegrootheid der uit
keering van de opbrengst der kinderzegels
en prentbriefkaarten er het hare toe bij
draagt, dat het hier vermelde mogelijk kan
zijn in een voortreffelijke inrichting, waar
het jongste kind, een meiske, thans 2 jaar
en 11 maanden oud is, en waar de oudste,
een vrouwelijke verpleegde, den leeftijd
van 78 jaar heeft!
Kerstdag is nabij
IN „BLIJDE VERWACHTING."
De Gulden Mis is in alle vroegte opge
dragen. Maria is in 'blijde verwachting.
Eeuwen tevoren had Isaias het. reeds ge
profiteerd: „Ziet, een Maagd zal ontvangen
en een Zoon baren en zijn naam zal ge
noemd worden Emmanuel, d.i. God met ons."
Isaias, de vorst der profeten, wordt in den
Advent als voornaamste getuige opgeroe
pen. Wat hij in schemering voorzag, ging
in den Kerstnacht stralend in vervulling.
De Kerk wordt ongedurig. Het Advents
wachten, het langzame verstrijken van
grijze dagen, prikkelt haar verlangen:
„Haast U, Heer, draal niet langer". Zij
herinnert zich de gunst aan Mozes bewe
zen en roept in de tweede O-antiphoon:
O GOD EN LEIDER van Israëls huis,
die in het vuur .van den vlammend en
braamstruik aan Mozes zijt verschenen,
en op den Sinaï hem de wet hebt gegeven:
Kom en verlos ons met gestrekten arm.
KERSTGAVE AAN ONDERSTEUNDE
WERKLOOZEN.
De waarnemend secretaris generaal,
waarnemend hoofd van het departement
van sociale zaken heeft aan de gemeente
besturen pei»~ circulaire medegedeeld, dat
hij heeft besloten, goed te keuren, dat ook
dit jaar aan ondersteunde werkloozen bo
ven hun gewone steurtuitkeering een kerst-
gave wordt toegekend. Deze kerstgave
mag wederom bedragen 25 pet. van het
bedrag, hetwelk de betrokkenen over de
week van 8 tot en met 14 December a.s.
aan uitkeering ontvangen.
Hij vestigt er de aandacht op, dat niet
mag worden toegekend 25 pet. van het
theoretische steunbedrag, berekend vol
gens artikel 6 of 18 der steunregeling, doch
25 pet. van de werkelijke uitkeering (waar
in begrepen eventueele brandstoffenbij-
slag), die de ondersteunden over voren
genoemde week ontvangen.
Deze kerstgave van 25 pet. kan eveneens
worden toegekend over den extra-bijslag,
die aan inwonende kinderen wordt uitge
keerd, alsmede aan degenen, die een tege
moetkoming ontvangen in verband rruat
hun werktijd, korter dan 36 uur. Ook in
lar-tstgenoemde gevallen dient der kerst
gave te worden berekend over het netto
bedrag der tegemoetkomingen.
Aan de werkloozen, die in de betreffen
de week bij de werkverruiming zijn ge
plaatst, kan over die week geen kerstgave
worden toegekend. Ten aandien van deze
personen zal de secretaris-generaal bij af
zonderlijke circulaire nader doen berich
ten.
Aan degenen, die uitkeering uit hun
werkloozenkas genieten, kan de kerstgave
worden uitgekeerd, indien en voorzoover
re zij aan kasuitkeering plus eventueelen
kasbijslag minder ontvangen da:i aan steun
plus kerstgave zou worden toegekend, in
dien zij geen kasuitkeering ontvingen.
If de kosten der verstrekking van de
kerstgave aan werkloozen, die in de steun
regeling zijn opgenomen, zal uit het werk-
loosheidssubsidiefonds dezelfde bijdrage
worden toegekend als in de vorige kosten
van werkloozenzorg.
WERKLOOZE LANDARBEIDERS.
Werk in uitzicht.
Het A. N. P. meldt: Gedurende vele ja
ren was de werkloosheid onder de landbouw
arbeiders hier te lande buitengewoon groot,
hetgeen allerlei overheidsmaatregelen tot
verschaffing van werk en steun noodzake
lijk maakte. Thans doet'zich de mogelijk
heid voor een groot aantal landarbeiders in
Duitschland te plaatsen, vooral melkers,
paardeknechten en knechten voor ge
mengd bedrijf. Ook worden melkersgezin
nen en gezinnen met medewerkende kin
deren voor het akkerbouwbedrijf gevraagd.
Te verwachten is, dat de vraag naar sei
zoenarbeiders in Januari en Februari vrij
groot zal zijn. Daarom wordt reeds nu ge
tracht na te gaan welke van de werklooze
landarbeiders bereid en geschikt zijn om
werk in Duitschland te aanvaarden. De
organen der openbare arbeidsbemiddeling
hebben tot taak vraag en aanbod tot elkan
der te brengen en het spreekt wel vanzelf
dat zij reeds nu trachten na te gaan, wel
ke arbeiders zij eventueel kunnen aanbie
den. Is er onder de werkloozen een aantal,
dat feitelijk nu reeds weet, dat zij over een
of twee maanden weer werk hebben, dan
kunnen zij dit aan den directeur der ar
beidsbeurs of agent der arbeidsbemiddë-
Lng in hun woonplaats mededeelen. Nog
beter zou het zijn, indien de werkgevers
reeds thans een aanvrage om arbeidskrach
ten voor het komende voorjaar zouden in
dienen, want, indien het juist is, dat in
ons land niet zoo veel landarbeiders voor
Duitschland beschikbaar zijn, dan zal dit
het best kunnen blijken, indien de werk
gevers reeds thans opgeven, hoeveel en
zoo mogelijk welke arbeiders zij in het
Voorjaar noodig hebben.
De directeur-generaal van het Rijksar
beidsbureau heeft de besturen der Land
bouworganisaties uitgenoodigd een en an
der met hem te bespreken. Het staat wel
vast, dat indien zich voor de landarbei
ders een ruimer werkgelegenheid voordoet
dan in vorige jaren het geval was, er wel
meer dan tot nu toe gelet zal moeten wor
den op een doelmatige verdeeling der be
schikbare krachten, opdat allen in het
vrije bedrijf, hetzij hier te lande of in
Duitschland, normaal werk vinden.
De vrees, dat de landarbeiders schade
ondervinden, hetzij door minder gelegen
heid te hebben bij werkverschaffing te wer
ken of steun of kasuitkeering te ontvan
gen, is volstrekt ongegrond. Voorop staat
dat arbeid in het vrije bedrijf voor gaat,
bij werkverschaffing of steun. Dit gezonde
beginsel moet, vooral nu werkgelegenheid
in uitzicht is, worden gehandhaafd.
De gemeentebesturen zijn terzake inge
licht.
LANDARBEIDERS EN DE ONTSLAG
VERORDENING.
Van het departement van sociale zaken
is het volgende rondschrijven aan de ge
meentebesturen uitgegaan:
Aangezien in het rondschrijven van 15
Juli 1940 werd bepaald, dat na 5 Juli 1940
personen slechts in de steunregeling kun
nen worden opgenomen, indien hun namen
voorkomen op de bekende, door dt werk
gevers opgemaakte en door de arbeidsin
spectie voor accoord geteekende lijsten,
doet zich momenteel de moeilijkheid voor,
dat in feite ontslagen arbeiders in den
land- of tuinbouw niet in de steunregeling
kunnen worden opgenomen, omdat hun
wtrkgevers weigeren een ontslagvergun
ning aan te vragen. Deze werkgevers heb
ben zich op het standpunt gesteld dat
„landbouwbedrijven of tuinbouwbedrij
ven" niet vallen onder „gewerbebetrie-
ber.", genoemd in het eerste uitvoerings
besluit van 11 Juni 1940 betreffende het
beperken van werk.
Sommige kantonrechters hebben zich
reeds voor deze meening uitgesproken, in
verband waarmede termen zijn g vonden
om voorloopig goed te keuren, dat
ontslagen landarbeiders, die lid zijn van
een werkloozenkas voor landarbeiders, in
dien zij niet voor h'et doormaken van een
wachttijd in aanmerking komen en ook
overigens aan alle terzake gestelde eischen
voldoen, in de steunregeling worden op
genomen, tegen overlegging van een ont-
slc.gbewijs, geteekend door den laatsten
werkgever.
Mamentje
GELOOF EN HOOP
Oudere menschen hebben dikwijls
de natuurlijke wijsheid, die aan den
ouderdom eigen is en die slechts door
een aangeboren doorzicht, versterkt
door rijpe levenservaring verkregen
wordt. Op zulke menschen ben ik dik
wijls naijverig, al benijd ik hun den
ouderdom niet. Je zou graag jong blij
ven, ook al mis je dan de wijsheid
des ouderdoms, maar dat weet je
meestal niet.
Deze gevoelens heb ik dikwijls, als
ik mijn wijzen en vaderlijken vriend
van-in-de-zeventig ontmoet.
Een kop als van Sint Paulus, die zich
ook door wind en weer niet liet weer
houden om het heil der zielen te gaan
behartigen in naburige steden. En hij
zou het zeker óók per fiets gedaan heb
ben in zijn statiekleed, als er toen fiet
sen geweest waren. Of ik denk, als ik
hem zie, aan den heiligen Martinus, die
de helft van zijn kleed wegschonk.
Maar aan de helft van een zwart la-
kensche jas da's ongeveer 35 pun
ten heb je tegenwoordig niet veel.
En dezer dagen ontmoette ik hem
weer. Het was in een winkel en toen
was hij weer Sint Nicolaas, die ge
schenken kocht om uit te deelen aan
anderen. Een trits van heiligen dus in
één persoon.
En hij vroeg mij, wat ik van den
oorlog dacht. Of het nog lang zou du
ren? Ik had liever de van levenserva
ring getuigende meening van mijn
.ouden vriend gehoord. Maar ik zei, dat
het nog wel een poosje zou duren. Wat
moest ik anders zeggen?
Toen glinsterdert zijn wijze oogen en
hij sprak:
Dat geloof je, maar dat hoop je
niet, mijn jonge vriend.
Neen, knikte ik instemmend.
Dan is je hoor wel goed, maar je
geloof deugt niet.
Lachend pakte hy zyn geschenken
aan.
Hij was van Sint Nicolaas weer Sint
Paulus geworden.
WINTERHULPEN EDERLAND
Gironummer van de W. H. N.
5553
De Bank van de W. H. N. is
Kasvereeniging N.V., A'dam.
Postgironummer 877.
Treinverkeer
Amsterdam-Den Haag
weer gestagneerd.
De Nederlandsche Spoorwegen die het
door de huidige tijdsomstandigheden toch
al niet gemakkelijk hebben, worden den
laatsten tijd nog meer in het regelmatig
uitoefenen van den werkzaamheden be
moeilijkt door nieuwe tegenslagen.
Met veel moeite was men er in geslaagd
het verkeer na het spoorwegongeval te
Leidschendam over enkel spoor weer door
gang te doen vinden.
Tegen het vallen van den avond echter
is gisteren door onbekende oorzaak de
draad van de bovenleiding boven dit spoor
gebroken waardoor men in den ouden toe
stand terugviel. Kon gisteren en heden
morgen de N.Z.H. tram het passagiersver
voer overnemen, des avonds was dit niet
het geval omdat de trams maar tot 19 uur
rijden. Het reizigersverkeer is derhalve
weer omgelegd en geschiedt thans weer
over Harmeien en Breukelen.
Door de verduistering zijn de spoor
wegen niet in staat 's nachts werkzaam
heden aan de bovenleiding uit te voeren.
Tegen het aanbreken van den dag is het
gerequireerde personeel met man en macht
aan het herstel begonnen, en na korten
tijd is men met het werk gereed gekomen,
zoodat het verkeer over enkel spoor tus-
schen Leiden en den Haag kan worden on
derhouden.
DE JACHT IN JANUARI.
De secretaris-generaal van het departe
ment van landbouw en visscherij heeft be
paald, dat in het geheele land gedurende
het tijdvak van 1 Januari 1941 tot en met
31 Januari 1941 de jaeht op fazanten, ha
zen, ganzen, alle soorten eenden (behalve
bergeenden en eidereenden), watersnip
pen, meerkoeten en goudplavieren zal zijn
geopend.
Het vangen van ganzen, alle soorten
eenden (behalve bergeenden en eidereen
den), watersnippen, meerkoeten en goud
pluvieren door middel van netten, waar
van het gebruik is geoorloofd, zal zijn
toegestaan. Eveneens wordt toegestaan het
vangen van alle soorten eenden behalve
bergeenden en eidereenden) door middel
van eendenkooien.