9e-
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Momentje
DINSDAG 17 DECEMBER 1940
32ste Jaargang No. 9825
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Gin 103003. Portbtu U.
Dit Dammer
twee bladen.
bestaat alt
V Geen overdreven crltiek
Wij hebben het al herhaaldelijk gezegd:
In de beschouwingen over wat er was en
hoe het was vóór den oorlog moet men niet
overdrijven.
Noch naar den eenen noch naar den an
deren kant.
Men mag of moet critisch staan te
genover de dingen, maar niet overdre
ven critisch.
Men moet b.v. het langdradig gepraat,
de enghartige, politieke-partij-politiek, de
niet-principieele verdeeldheid en ver-
icheurdheid, zooals wij die in een Tweede
Kamer hebben aanschouwd, afkeuren en
scherp afkeuren, maar dan moet men daar-
bij niet gaan overdrijven, door te beweren,
dat die Tweede Kamer niets goeds heeft
gedaan. Meermalen is door de Tweede Ka
mer een wetsontwerp door deskundige en
de behoeften en nooden van het volk ken
nende volksvertegenwoordigers zóó gewij
zigd, dat het verbeterd werd: knappe mi
nisters, voorgelicht door knappe ambtena
ren, wisten nog niet altijd alles!
Zij, die het goede van den nieuwen tijd
willen, mogen niet critiekloos tegelijker
tijd al het oude willen behouden. Dat gaat
natuurlijk niet samen. Doch zij mogen óók
niet in overdreven critiek al het oude wil
len wegsmijten.
Dat wil trouwens geen enkel verstan
dig mensch hij moge behooren tot" de N.
S B., het Nationaal Front of de Neder-
landsche Unie maar: verstandige men-
schen doen nog, helaas, niet altijd verstan
dig, en politieke hartstocht of te groote
politieke ijver kan maar al te gemakke
lijk het verstand benevelen.
Wij kunnen volkomen begrijpen de uit
roep, die wij gisteren lazen in de „Volks
krant":
Wat heeft men er toch mee voor, ons
verleden zwarter af te schilderen dan
het inderdaad was? Zijn we zulke on
verbeterlijke onruststokers en twist
zoekers geweest, en is thans eerst de
morgenschemering van eendracht en
eensgezindheid aangebroken?
Zwart te noemen wat in het verleden
zwart was uitstekend. Uitstekend, al
worden er gevoeligheden en ijdelheden
door gekwetst.
Maar het verleden zwarter af te schil
deren dan het was en dat gebeurt helaas
op soms waarlijk schandelij k-over-
dreven wijze dat is onwaarachtig, on
rechtvaardig en niet in het belang van het
Nederlandsche volk. Dat belang is zeker
niet gebaat met het redeloos over boord
gooien van het oude, waarin waarden zijn
omsloten van groote cultureele beteekenis.
Kerstdag is nabij
De groote Antlphonen
De Advent is als een duistere morgen
volgens den Duitschen zomertijd. Het is
ochtend, in het Oosten klaart de lucht reeds
op, maar de zon talmt en houdt zich ver
scholen.
De Advent, de tijd van verlangen naar
den zonsopgang op Kerstdag, is reeds ver
gevorderd; de Kerk ziet al „de wimpers
van den dageraad". Zij heeft het Gaudete
het „Verheugt U" gezongen, want „de
Heer is immers nabij". Heden begint Zij in
de „groote of O-antiphonen" den glorenden
morgenstond te verwelkomen. De antipho-
nen, die in deze dagen van voorbereiding
op het Kerstfeest, iedere dag anders zijn,
worden in de Vespers vóór en na het Mag
nificat aangeheven; zij worden O-antipho
nen genoemd, omdat zij alle met O! aan
vangen.
Heden zingt de Kerk:
Wijsheid, die zijt voortgekomen uit
den mond des Allerhoogsten, Gij reikt van
het eene tot het andere einde en schikt al
les met kracht èn zachtheid: Kom, en leer
ons den weg der wijsheid
Waarschuwingen
TONNISSEN VAN DUITSCH MILITAIR
GERECHTSHOF
Het A.N.P. bericht:
Een Duitsch militair gerechtshof heeft
wederom Nederlanders moeten veroordee-
len, aldus een van bevoegde zijde verstrekt
communiqué, die er niet tegen hebben op
gezien, de domme en lage bewering te uiten
en te verspreiden, dat de bombardementen
van Nederlandsche plaatsen en het leggen
van mijnen voor de Nederlandsche kust
niet door de Engelschen, maar door de
Duitschers zelf zouden zijn geschied. Deze
grove belastering der Duitsche weer
macht had voor een 26-jarigen man 1 jaar
en 6 maanden en voor een 60-jarige vrouw
6 maanden gevangenisstraf ten gevolge.
Een andere krijgsraad heeft een Neder
lander veroordeeld, die met anderen in een
café handtastelijkheden tegen eenige Duit
sche soldaten was begonnen.
Van uit een groote groep Nederlanders,
die in de meerderheid was. heeft de be
klaagde een Duitsch soldaat een bierglas,
dat hij te voren opzettelijk in zijn hand
had genomen, tegen het hoofd gegooid en
den soldaat daardoor een diepe hoofdwond
toegebracht. Deze laffe daad kostte hem 3
jaar gevangenisstraf.
Ten slotte moesten 3 jonge mannen ge
straft worden, omdat zij geloofden, hun
vijandige houding tegenover Duitschland
tot uiting te moeten brengen, door in een
garderobe van een restaurant meerdere
officiersmutsen te stelen en kapot te
scheuren. Elk 10 maanden gevangenis was
de zeer zachte straf voor deze grove be-
leediging der Duitsche weermacht.
REGISTRATIE VAN DUIVEN
De commissie ter behartiging van de
belangen van Nederlandsche postduiven-
verzamelaars maakt bekend, dat:
1. Alle postduiven, welke na 15 Mei 1940
geboren zijn, en nog niet op de officieele
gestempelde hoklijsten voorkomen, onver
wijld moeten worden opgegeven aan deze
commissie, met nauwkeurige omschrijving
van serienummer.
2. Hetzelfde moet geschieden met alle
oude duiven, die niet op de officieele ge
stempelde hoklijsten voorkomen.
3. Voor ongeringde duiven verplichte
sluitringen worden verstrekt door het Na
tionaal Verbond van Nederlandsche Post-
duivenhouders.
4. Van dit oogenblik af, alle soorten
sierduiven ter registratie moeten worden
opgegeven aan de commissie, met uitzonde
ring evenwel van de volgende rassen:
kroppers, pauwstaarten, raadsheeren, tui
melaars met sokken en slenkers.
Deze laatste vallen dus buiten de regi
stratie.
Evenals voor de postduiven moeten dus
ook van de sierduiven die voor registratie
in aanmerking komen, hoklijsten in triplo
worden gemaakt n.I.:
Een exemplaar voor den burgemeester
ter plaatse, een, dat op het hok van den
betrokken liefhebber aanwezig moet zijn,
terwijl het derde exemplaar in het archief
der commissie bewaard blijft.
5. De opgaven uiterlijk eind Januari 1941
moeten zijn ingeleverd. Geschiedt zulks
niet, of eventueel na het sluiten van dezen
datum, dan loopen overtreders gevaar, ge
straft te worden volgens de Duitsche mili
taire wetten.
6. Tentoonstellingen van post- en andere
duiven, in welken vorm ook, zijn streng
verboden.
In verband hiermede is het vervoer van
postduiven- en andere duiven buiten de
kom eener gemeente, eveneens streng ver
boden, indien althans dit vervoer niet ge
dekt wordt door een speciale schriftelijke
vergunning, welke, met redenen omkleed,
aangevraagd kan worden bij de commissie,
Prinsengracht 407, Amsterdam, voornoemd.
7. Al de houders van postduiven- en
andere duiven, welke bij de commissie
Hornstra geregistreerd worden, zijn ver
plicht zonder voorbehoud, zich op te ge
ven als lid van het Nationaal Verbond
van Nederlandsche Postduivenhouders,
Amsteldijk 44, te Amsterdam, uiterlijk tot
22 December 1940.
Overtreders zullen gestraft worden met:
1. Inbeslagname van alle duiven;
2. Volgens de Duitsche militaire wetten.
Een ernstige waarschuwing is hier zeker
op zijn plaats.
BLOEMPRIJS VERHOOGD.
Consumenten zullen niet méér behoeven
te betalen.
De Nederlandsche Staatscourant van 16
December bevat de wijziging eener be
schikking van den secretaris-generaal van
het departement van Landbouw en Vis-
scherij in dier voege, dat de bloemprijs met
20 cent per 100 K.G. is verhoogd. De meel
fabrikanten, die deze hoogere opbrengst
ontvangen, hebben zich verplicht, het be
drag, dat zij daarvoor meer ontvangen, af
te dragen aan het Bakkerijfonds 1940, dat
dient tot het verleenen van hulp aan de
door de krijgsverrichtingen getroffen bak
kerij-ondernemingen.
De prijsverhooging zal niet op de con
sumenten worden verhaald.
Pauselijke Kerstgave
voor de
krijgsgevangenen
VATICAANSTAD, 16 Dec. (Stefani)
Ter gelegenheid van het Kerstfeest
zullen de krijgsgevangenen een gave
van den H. Vader en Zijn vaderlijke
wenschen ontvangen. Dit Pauselijk
initiatief zal ten uitvoer worden ge
legd door de nuntii en delegaten,
met de hulp der betrokken regee
ringen.
DE RIJKSMIDDELEN.
De kohieren van de directe belastingen
voor den dienst 1940 vermelden een raming
voor het geheele jaar van ca. 158 3/4 mil-
lioen. Het zuivere bedrag, dat tot dusverre
(in elf maanden) op de kohieren is ge
bracht, bedraagt ca. 1171 millioen of onge
veer 40 millioen meer dan in de overeen
komstige periode van verleden jaar.
Wat de niet-directe belastingen betreft,
de maandelijksche raming bedraagt ca.
37.5 millioen. In November werd pl.m.
44.9 millioen ontvangen of ca. 4.9 mil
lioen meer dan in November verleden
jaar.
Over de eerste elf maanden van het jaar
beliep de raming ongeveer ƒ412.9 mill.;
de opbrengst bedroeg ca. 419.6 millioen of
ruim 6.6 millioen meer dan de raming,
doch ca. 16.5 millioen minder dan de wer
kelijke opbrengst verleden jaar.
DE LEVERING VAN TABAKS
PRODUCTEN.
Niet aan hen die onder banderolleprljs
koopen ter distributie aan beperkten kring
van particulieren.
De directeur van het rijksbureau voor
tabak en tabaksproducten heeft be
paald:
Het is aan ondernemingen, die tabaks
producten vervaardigen, verboden tabaks
producten te leveren aan bedrijfsvergun-
ninghouders of particulieren, die, naar het
oordeel van de Industrie-tabakcommissie,
daartoe bijgestaan door vertegenwoordi
gers van grossier en winkeliers in tabaks
producten, dergelijke producten beneden
den banderolleprijs plegen te koopen met
het kennelijke doel deze aan een beperk
ten kring van particulieren te distribuee-
ren.
Dit verbod geldt niet ten aanzien van
de levering van tabaksproducten aan be-
drijfsvergunninghouders of particulieren,
voorzoover deze bedoelde producten ver-
koopen in bij-bedrijven en instellingen be-
hoorende cantines.
Tegen de door de Industrie-tabakcom
missie ten dezen genomen beslissingen is
beroep mogelijk bij het rijksbureau voor
tabak en tabaksproducten.
BEROEP VAN SERINGENKWEEKERS
VERWORPEN.
Vernietiging van struiken gaat door.
De regeering heeft het beroep der
Aalsmeersche seringenkweekers, ver
vat in een door 99 hunner onder
teekend petitionnement tegen de voor
genomen vernietigingsplannen der Ne
derlandsche sierteeltcentrale, verwor
pen.
Zij heeft f 250.000 Voor steun van de ge
troffen seringencultuur beschikbaar gesteld
waartegenover de volgende, door de Neder
landsche sierteeltcentrale uitgestippelde
richtlijnen dienen te worden gevolgd. Be
perking van den seringenaanvoer met 50 °7i
van den gemiddelden aanvoer in de sei
zoenen 1938-'39 en 1939-'40. Wie dus in
het seizoen 1938-'39 5000 takken veilde en
in het seizoen 1939-'40 3000 takken, mag
dus dit seizoen slechts 4000 takken aan
voeren.
Voor December geldt reeds de gehalveer
de aanvoer, hetgeen maar goed is, nu be
kend is geworden, dat in deze maand het
invoerverbod van seringen in Duitschland
van kracht blijft. De verdeeling van den
aanvoer in het voorjaar zal aan de kwee
kers zelf worden overgelaten. De trekbare
geforceerde struiken zijn reeds van
pi, heidswege gete/cL Slechts de helft
g dus dezen winter tot bloei worden ge
bracht. Een struik wordt daarbij geacht
niet meer dan twaaif takken voort te bren
gen. Van de niet geforceerde vijftig pro
cent der struiken moet de helft worden
vernietigd.
De regeering geeft een vergoeding van
vijftig cent per struik.
„Handelsbl."
De L.T.B. is kern-gezond
Rede van voorzitter
Kampschoër
De leden van den L.T.B. kwamen heden
morgen in gebouw St. Bavo te Haarlem ter
algemeene vergadering. Nadat de bondsad-
viseur, prof. Ant. Cleophas, in de St. Jo-
sephkerk te Haarlem een H. Mis voor een
spoedigen en rechtvaardigen vrede had op
gedragen, werd de vergadering geopend en
hield de algemeen voorzitter, de heer G. W.
Kampschöer, een openingsrede, waarin hij
allereerst wees op de moeilijke omstandig
heden waaronder wij thans leven.
Openingswoord van den voorzitter.
Hij herdacht de uit eigen kring voor het
vaderland gesneuvelden en hen, die door
inundatie, hetzij door oorlogsgeweld zijn
getroffen. Spr. gaf een opsomming van hetr
geen de L.T.B. na de oorlogsdagen v&-
richtte. Landelijk is concentratie bereikt
al is het nog maar een noodverband
door instelling van een centraal secreta
riaat voor den land- en tuinbouw. Ook ge
westelijk werd contact gelegd tusschen de
land- en tuinbouw-organisaties. Een belang
rijk voordeel was. dat de crisiscentrales
volkomen intact waren gebleven.
Toen in andere kringen....
Regelmatig hebben wij onze leden op de
hoogte gehouden van de verlangens ten
aanzien der voedselvoorziening. Ons werk
diende er steeds toe om van de leden ge-
meenschapsmenschen te maken. Toen in
andere kringen nog het liberalisme hoogtij
vierde, werd in onze organisaties reeds ge
ijverd voor een redelijke belooning voor
den bewerker van het land, collectieve ar
beidsovereenkomsten, goede pachtverhou-
dingen, voor een goed begrijpen van de
sociale beteekenis, die grond en bodem
hebben etc. Doordat men den grond als ge
wone koopwaar is gaan beschouwen, werd
hij onderworpen aan de schommelingen
van de conjunctuur en aan den willekeur
van speculanten, die geheel los stonden van
en vreemd stonden tegenover den boer en
diens bedrijf. De funeste en abnormale stij
ging van de landprijzen is te wijten aan het
kapitaal, dat zich meester heeft gemaakt
van den grond. Verder is de druk van de
vaste lasten op onze bedrijven nog hoog.
Velen hebben zich van het drukkende
landbezit ontdaan, teneinde eens vrij te
kunnen ademen zonder zorg voor de tel
kens terugkeerende hypotheekrente met
de dreigende executiestok achter de deur.
Tegen dit alles wordt nu een dam opge
worpen. De pachtwet is er, de stijging van
de grondprijzen is aan banden gelegd.
Thans vragen wij, aldus spr., een oplos
sing van het vraagstuk van de hypotheek
rente en van de vaste lasten. Met het laat
ste vraagstuk zijn wij reeds geruimen tijd
bezig en wij hopen het op te lossen.
Een bekende leuze.
Da leuze „boerenland en boerenhand"
leeft sedert jaren onder ons. Een welvaren
de boerenstand is voor de maatschappij een
zegen. Alle gezonde eigenschappen van ons
volk zijn in hun wezen terug te vinden in
dat deel onzer bevolking, dat het nauwst
verbonden is met onze bodem en het taaist
vasthoudt aan de tradities van het voorge
slacht.
Wij stammen voort uit een geslachten-
reeks, die jaren gestreden heeft met het
water. Wij hebben ons eigen land gemaakt,
ontworsteld aan woelige zeeën en meren.
De eerste predikers van het Christendom
en van onze beschaving zijn hier begonnen.
Wij willen ook in deze tijden dit werk
voortzetten onder bescherming van St. Wil-
librord.
Wij hebben steeds geijverd voor de be
scherming van het groote gezin. Wat treft
men niet een prachtige gezinnen onder onze
leden. Ook wij wenschen ordening van het
maatschappelijk leven, maar zij kan alleen
berusten op het Christendom. Voor ons is
dit momenteel een van de belangrijkste
punten.
In het verleden hebben wij van onze le
den gemeenschapsmenschen gemaakt, in
het heden kunren wij op deze leden bou
wen. Niemand heeft onze organisatie ver
laten en ieder begrijpt wat de L.T.B. heeft
beteekend, nog beteekent en gaat beteeke-
Wij maken een overgangstijd door. Een
revolutie van den liberalen tijd naar den
geordenden tijd. Dit kunnen wij zeggen,
het bedrijfsleven, was den nieuwen tijd
geest reeds ver vooruit. Daardoor is ver
klaarbaar, dat de L.T.B.'er voor het heden
zooveel aanknoopingspunten, wat zijn idea
len aangaat, in het verleden vindt.
De L.T.B. is kerngezond, het ledental is
tot boven de 9000 gestegen. De reorganisa
tie begint thans zijn vruchten af te wer
pen. ^-"n vertrpuwensmannen hebben in
diverse overheidscolleges zitting, waardoor
de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie
langzamerhand werkelijkheid wordt.
Een bedrijfsorganisatie, een corporatie,
KRANTEN.
Juist de oogenschijnlijk in het aan
gezicht der wereldgebeurtenissen ge
ringe details des menschelijken levens
zijn het, die kleur geven aan de kran
tenkolommen van iederen dag. Dat
merk je zoo in deze dagen van oorlog,
tóe berichten over den oorlog beslaan
vele kolommen. Met geweldige kop
pen. Want wij, journalisten, wikken
de waarde vai£ het nieuws tegen
elkander af. En wat het belangrijkste
is, krijgt de grootste kop. Dat is in de
wereld altijd zoo. En wij zeggen: de
lezers stellen natuurlijk het meeste
belang in de oorlogsprestaties van
Italië tegen de Grieken. En in wat er
nu eigenlijk in Egypte gebeurt. En
hoeveel steden er nu weer in puin
zijn gebombardeerd. En daar zetten
wij dus groote koppen boven, alsmede
boven de distributie van kaas en de
komende nieuwe Europeesche orde
ning. En daar weten wij dan heel wat
over te vertellen. De rest hangt er
maar zoo'n beetje bij. En dat gedaan
hebbende, gaan wij naar huis.
En als wij dan 's avonds thuis zitten,
leest mijn ega de krant. Ik laat haar
lezen. En als zij klaar is, vraag ik
haar: en wat is er voor nieuws?
O, niets zegt zij dan. Ja, toch
moet je hooren. In Den Haag heeft een
dienstmeisje.En dan hoor ik een
heel verhaal van een vriend en diefstal
en wat dies meer zij.
Dat heb ik al gelezen zeg ik
dan. Wat is er verder? O verder niks.
Soms denk ik er werkelijk over om
morgen maar niet meer naar het kan
toor te gaan.
v
WINTERHULPi«NEDERlAND
Gironummer van de W. H. N.
5553
De Bank van de W. H. N. is
Kas vereen iging N.V., A'dam.
Postgironummer 877.
welke gegroeid is van onder af, maar van
boven af is geleid en geordend. Zoo moet
het blijven in de toekomst.
Zoodra de omstandigheden het toelaten
zal het zilveren jubileum alsnog herdacht
worden. De jonge boeren en tuinders zul
len binnenkort een L.T.-leider krijgen, die
zich speciaal met de technische ontwikke
ling der jongeren zal bezig houden.
Ik heb u willen aantoonen, besloot spr.,
dat de taak van den L.T.B. in deze veran
derde tijden nog belangrijker is geworden.
Nadat hij een adventsgedachte ontvouwd
had, besloot spr., met de woorden van het
hoogwaardig episcopaat: het is onze dure
plicht onze sociale organisaties in stand te
houden.
PLEIZIERREIZEN DUURDER,
Wijziging spoorboekje op 1 Januari.
Met ingang van 1 Januari is, volgens de
„Telegraaf", wederom een wijziging in de
dienstregeling van de Nederlandsche Spoor
wegen te verwachten, en wel een die voor
namelijk betrekking zal hebben op de
stoom trajecten.
Er zal eenigermate moeten worden be
zuinigd op de kolen, zoodat met een ver
mindering der frequentie rekening zal moe
ten worden gehouden.
Tevens zal met ingang van dien datum
een wijziging der tarieven tot stand komen.
Deze zal voornamelijk de z^g. pleizierrei-
zigers raken. Abonnementen blijven bui
ten de wijziging. De verhooging zal ver
moedelijk tot 25 procent beperkt blijven.
GERUCHTEN OMTRENT SPAARBANK-
SALDL
Tegenspraak van officieele zijde.
De secretaris-generaal, waarnemend
hoofd van het departement van Financiën,
heeft een schrijven van den volgenden in
houd gericht aan den Nederlandschen
Spaarbankbond te Amersfoort, waarbij 182
der voornaamste spaarbanken in ons land
zijn aangesloten:
„Naar ik verneem wordt het gerucht
verspreid als zou het denkbeeld in over
weging zijn genomen, om tegoed bij spaar
banken in een of anderen vorm te blokkee-
ren. Ik stel er prijs op te uwer kennis te
brengen, dat aan dit gerucht elke grond
ontbreekt en dat dit denkbeeld in geen en
kel opzicht ter sprake is gekomen of in
overweging is genomen. Mocht u dit ge-
wenscht voorkomen, dan machtig ik u
reeds bij voorbaat, deze mededeelingen ter
algemeene kennis te brengen".
