DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
VOOR VERHOOGING VAN LOON IS
TOESTEMMING NOODIG
VERORDENING INZAKE HET VER
KOOP VAN LANDBOUWGRONDEN
Momentje
MAANDAG 2 DECEMBER 1940
32ste Jaargang No. 9812
3)e £elcbclie(2ot4/fca/nt
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus U.
V Revolutionair.
Wij wezen er dezer dagen op, dat aan het
woord „socialist" een andere inhoud wordt
gegeven, dan het in het verleden had.
Zoo is 't ook mét het woord „revolution-
nair".
In het woord „revolutionnair" wordt he
den vaak een beteekenis gelegd, waardoor
het een geheel ander begrip dekt, dan in
de tot op heden gebruikelijke terminologie.
De leider van Nationaal Front, Arnold
Meyer, schrijft in de laatste aflevering van
„De Weg" een artikel, getiteld „Revolu-
tionnaire wil", waarin hij z ij n revolution-
nairen wil uiteenzet.
Uit dat artikel citeeren we:
„Wij zijn de voortzetters van de Ne-
derlandsche tradities betreffende een
gebonden maatschappij. Dit tradities
zijn wel heel ver weggezakt, al liet zich
soms nog wel een eenzaam geluid als
dat van Groen hooren. Wij willen geen
wanordelijke tyrannie van het groot
kapitaal; wij zijn in dezen zin de felste
anti-kapitalisten. Wij zijn dat ook he
den, en wij zullen niet rusten, voordat
de beschikkingsmacht van het groot
kapitaal gebonden is aan nationale en
sociale normen".
In deze verklaring ligt al heel weinig re-
volutionnairs in den ouden, gebruikelijken
zin van het woord!
En ook wij zijn revolutionnair in den
zin, die er ligt in de volgende verklaring:
„Wij haten een ijdel woordenspel.
Revolutionnair beteekent, dat men
vasthoudt aan beginselen, die tegen-»
gesteld zijn'aan die, waarop de heer-
schende maatschappij en staat steunt".
Dit constateeren wij niet, omdat ook wij
willen meedoen aan het spelletje, dat Ar
nold Meyer met zijn politieke tegenstan
ders speelt bij den aanhef van zijn hier, be
sproken artikel:
„Wat ons in verleden en heden dreef
en wat ons ook in de toekomst zal doen
bewegen is de wil tot omwenteling,
de revolutionnaire wil.
De N.S.B. heeft van 1933 tot 10 Mei
1940 voortdurend verklaard, dat zij een
„legale" beweging was en dat zij van
een heiligen eerbied was vervuld voor
de wetten des lands. Nu noemt zij zich
revolutionnair. wat ons doet glim
lachen. Ook „De Unie" heet zich revo
lutionnair, het is ons wel. We merken
alleen maar op, dat, toen het riskant
was zich tegen de „legaliteit" te kee-
ren, de voormannen der beide bewe
gingen „niet-thuis" gaven".
Ons laat het onverschillig, hoe men ons
noemt; wij willen meer letten op de b e-
d o e 1 i n g der woorden.
Maar dit wil niet zeggen, dat men in het
gebruik der woorden nonchalant mag zijn.
Zeker. niet. En allerminst in belangrijke
beginsel-zaken.
Zoo verbaast het ons in hoogen mate,
dat Arnold Meyer in het hier besproken
artikel schrijft, dat hij „met alle middelen"
zijn doel wil bereiken; dat hij „tot ieder
middel" bereid is in het streven naar de
verwerkelijking van zijn ideaaL
Wij kunnen niet gelooven, dat Arnold
Meyer de afschuwelijke „moraal" zou aan
hangen, dat het doel de middelen heiligt;
integendeel, wij zijn er van overtuigd, dat
hij dat niet doet. Maar dan is 't toch
zaak, zich juister, beter uit te
vooral in dezen tijd en ook vooral op dit
punt.
't Is toch al erg genoèg met de geestelijke
verwarring, ontstaan door misverstand,
„ijdel woordenspel", verkeerde en dubbel
zinnige terminologie. Wij moeten heel goed
weten, wat wij aan elkaar hebben.
Officeele instantie kan arbeidsovereenkomsten vaststellen
Verordening geldt niet voor personeel in
overheidsdienst en in huishoudelijke diensten
Het Zaterdag verschenen Verordenin
genblad bevat een verordening van den
Rijkscommissaris betreffende de tot stand
koming van regelingen inzake loonen, sa
larissen en andere arbeidsvoorwaarden.
Deze verordening van den Rijkscommis
saris bepaalt, dat partijen, genoemd in de
Wet op de collectieve arbeidsovereenkom
sten, bevoegd zijn tot het aangaan van col
lectieve arbeidsovereenkomsten. Zij mo
gen echter geen bepalingen bevatten, die
een wijziging van de loonen of salarissen
afhankelijk maken van het intreden van
bepaalde omstandigheden, die niet direct
de tusschen werkgevers en werknemers
bestaande verhouding raken.
Zulke bepalingen, in bestaande arbeids
overeenkomsten, treden buiten werking.
Deze normen gelden eveneens voor gewoon
geregelde arbeidsovereenkomsten.
Verhooging van bestaande loonen of sa
larissen, in afwijking van nieuwe of oude
collectieve arbeidsovereenkomsten, behoe
ven goedkeuring.
De secretaris-generaal van Sociale Za
ken of een door hem aangeyezcn instantie
kunnen loonen en salarissen of andere ar
beidsvoorwaarden bindend vaststellen als
partijen niet tot overeenstemming komen
en een collectieve arbeidsovereenkomst
noodzakelijk lijkt ter bescherming van de
arbeiders.- Wederom geldt hetzelfde voor
gewone arbeidsovereenkomsten.
De verordening regelt dan verder de be
voegdheden, die de secretaris-generaal
kan overdragen aan een onder hem ressor-
teerende instantie, o.a. verbind- en onver
bindend verklaring
Ook voor verhoofting van loonen en sa
larissen niet geregeld in collectieve over
eenkomsten is goedkeuring noodig, maar
de verordening is niet van toepassing op
arbeidsverhoudingen in Overheidsdienst en
ook niet op huishoudelijke diensten.
Tot zoover de verordening.
Het lijdt welhaast geen twijfel of met de
regelende instantie is bedoeld het college
van Rijksarbeidsbemiddelaars. Dat college
wordt dan belast met de controle op ar
beidsvoorwaarden en loonen, maar het
krijgt op dat stuk ?igen initiatief en rege
lende bevoegdheid bovendien.
Verder laat zich denken, dat het college
zeer karig zal zijn met het toestaan van
loonsverhoogingen, behalve wellicht van
de allerlaagste loonen in stad en land, om
dat die wel aangepast moeten worden aan
het tegenwoordige prijspeil.
Voor de andere, hoogere loonen, is de
kans op verhooging, gering te achten. Ging
men over tot de duurtetoeslagen uit den
vorigen oorlog, dan zou de beruchte spi-
raalschroef ontstaan, omdat verhoogde loo
nen direct of indirect tot uitdrukking ko
men in verhoogde prijzen der producten.
Bevriest men echter het loonpeil, dan is
het noodzakelijk ook het prijzenpeil te sta-
biliseeren Daarom moet de verordening
op de arbeidsovereenkomsten in nauw ver
band worden gezien met het besluit tot
benoeming van een gemachtigde voor de
pry zen.
LEN „GEMACHTIGDE" VOOR DE PRIJZEN
Met groote bevoegdheden
In hetzelfde Verordeningenblad is een
besluit opgenomen van de secretarissen -
generaal van de departementen van Han
del, Nijverheid en Scheepvaart, van Land
bouw en Visscherij, van Waterstaat, van
Binnenlandsche Zaken, van Financiën, van
Sociale Zaken en van Justitie, waarvan
art. 1 luidt:
Tot regeling van de prijzen voor alle
goederen en diensten, benevens van ver
goedingen van iederen aard, alsmede tot
handhaving van deze prijzen en vergoe
dingen wordt een gemachtigde voor de
prijzen (hierna „gemachitigde" te noemen)
aangesteld, die door den secretaris-gene
raal van het departement van Handel, Nij
verheid en Scheepvaart wordt benoemd en
drukken, ontslagen. De gemachtigde heeft in het bij
zonder bemoeienis met de prijzen voor
alle goederen, van belang voor de dage-
lijksche behoef te voorziening, de huurprij
zen voor roerende goederen en de prijzen,
huren en pachten van onroerende goede
ren, de vervoerstarieven, de gas- en elec-
triciteitstarieven en de renten.
De gemachtigde heeft tot taak een met'
WELDADIGHEIDSPOSTZEGELS EN
BRIEFKAARTEN VOOR HET KIND
Heden is weer de jaarlijksche ver
koop van de Kinderpostzegels en brief
kaarten ten bate van het misdeelde
kind begonnen. Deze serie kinderzegels
zal zich een weg moeten banen door
zwaarder tegenspoed dan ooit een van
haar voorgangsters te weerstaan heeft
gehad.
Evenals andere jaren komt de toeslag op
de postzegels ten bate van die instellin
gen, die zich belasten met de verzorging
of uitzending van gebrekkige, achterlijke,
verwaarloosde of misdadige kinderen van
alle gezindten. Dat deze instellingen met
ongekende moeilijkheden te kampen heb
ben, behoeft wel geen betoog. Het is dan
ook daarom, dat het Comité een dringend
beroep doet op u allen, deze postzegels en
briefkaarten te koopen.
De briefkaarten bestaan uit een serie van
5 kaarten „Ons Land", ontworpen door
Edzard Koning en 2 losse kaarten, ontwor
pen door Anton Pieck. Ook zal het moge
lijk zijn sorteeringen oude kaarten te koo
pen, welke het vorige jaar zoo zeer in den
smaak vielen. Deze postzegels en briefkaar
ten zullen te krijgen zijn aan het tentje in
het hoofdpostkantoor, en bij de vertegen
woordigers van de omliggende gemeenten.
Het Comité doet u hierbij het vriende
lijk verzoek de bestelkaarten, die u een de
zer dagen zullen bereiken, met uw bestel
ling te willen retourneer en.
het algemeen belang in overeenstemming
zijnde prijsvorming te verzekeren. Te dien
einde kan hij in het bijzonder algemeene
richtlijnen voor de prijsvorming vaststel
len. De gemachtigde zorgt voor de nale
ving der prijsvoorschriften. Hij kan aan de
ambtenaren, die met de opsporing en ver
volging van overtredingen van deze voor
schriften zijn belast, de bevelen geven,
welke hij, met het oog op de handhaving
van deze voorschriften nóódzakelijk acht.
De gemachtigde wordt bij dé uitvoering
van zijn taak bijgestaan door een door den
secretaris-generaal van het departement
van Handel, Nijverheid en Scheepvaart te
benoemen commissie, waarin de departe
menten van Handel, Nijverheid en Scheep
vaart, van Landbouw en Visscherij, van
Waterstaat, van Binnenlandsche Zaken,
van Financiën, van Justitie en van Sociale
Zaken vertegenwoordigd zijn.
Naar het „Vaderland" verneemt, is de
benoeming te verwachten van mr. M. Ch.
Schokker, ambtenaar van het Departement
van Nijverheid, Handel en Scheepvaart, tot
gemachtigde voor de prijzen.
Verboden verkoop aan niet-boer of -tuinder en bij een
hoogeren prijs dan die van 1939
Bij besluit van de secretarissen-generaal
van de departementen van Landbouw en
Visscherij, van Financiën en van Justitie,
is het verboden land onder bezwarenden
titel of om niet over te dragen, zonder
vooraf een schriftelijke verklaring van
een erkend pachtbureau waaruit blijkt, dat
tegen de tegenprestatie, indien deze be
dongen is, de voorwaarden en den verkrij
ger geen bezwaar bestaat en dat de alge
meene of bizondere landbouwbedrijfsbe-
langen niet worden geschaad.
Zulk een verklaring wordt slechts afge,-
geven, wanheer gebleken is, dat de tegen
prestatie niet hooger is dan in 1939 voor
soortgelijke goederen in dezelfde streek
kon worden bedongen en wanneer de toe
komstige verkrijger- landgebruiker is.
In bizondere gevallen is de secretaris
generaal van het departement van Land
bouw en Visscherij bevoegd, na overleg
met het Pachtbureau, de toestemming tot
overdracht te geven, ook indien aan boven
genoemde eischen niet is voldaan.
Voor de overschrijving in de daartoe
bestemde openbare registers van een akte
van overdracht van onroerende goederen,
is een notaris-verklaring aan den voet van
die akte noodig. De betreffende notaris is
tot afgifte van die verklaring verplicht. In
geval van tweijfel kan hij de verklaring
weigeren tot de bindende beslissing van
het bevoegde Pachtbureau is afgekomen.
Overtreding van deze verordening wordt
gestraft met hechtenis van ten hoogste 1
jaar of met geldboete van ten hoogste
10.000. Land, dat in strijd met deze ver
ordening is overgedragen, kan worden
verbeurd verklaard, ongeacht of het den
veroordeelde toebehoort.
Het besluit is 27 November in werking
getreden.
DE VERORDENING OP
DE LOONREGELING
Op de in dit nummer medegedeelde ver
ordening van \den rijkscommissaris betref
fende regelingen van loonen, salarissen en
andere arbeidsvoorwaarden heeft de leider
de afdeeling Sociale Zaken van het
Rijkscommissariaat het volgend commen
taar gegeven.
De totstandkoming van loonen, salarissen
en andere arbeidsvoorwaarden voor groe
pen van ondernemingen was tot nu toe uit
sluitend voorbehouden aan de regeling door
collectieve arbeidsovereenkomsten. Volgens
de wet op de collectieve arbeidsovereen
komst van 1927 konden collectieve arbeids
overeenkomsten slechts door de in de i^et
speciaal genoemde partijen, in den regel de
werkgevers- en werknemersorganisaties,
werden gesloten. De Staat zelf was slechts
bevoegd, wanneer het algemeen belang het
eischte, gesloten collectieve arbeidsovereen
komsten of afzonderlijke bepalingen alge
meen verbindend, d.w.z. ook voor de niet-
aangesloten ondernemingen verbindend, te
srklaren, de onverbindendheid van collec-
tneve arbeidsovereenkomsten of van af-
zodnerlijke bepalingen uit te spreken of
verbindendverklaringen in te trekken. De
Staat had echter niet de mogelijkheid zelf
regelend in te grijpen in de totstandkoming
van de loonen en arbeidsvoorwaarden.
•De nieuwe verordening houdt in het alge
meen aan het principe vast, dat slechts de
partijen bij de C.A.O., meestal dus de werk
gevers- en werknemersorganisaties, be
voegd zijn een C.A.O. te sluiten. Zooals
echter het bedrijfsleven en de economie van
een volk door den Staat moet worden ge
leid, willen zij aan de belangen der gemeen
schap geheel dienstbaar worden gemaakt,
kan ook de totstandkoming van de loonen
leiding van staatswege niet ontberen. De
verordening heeft dan ook de algeheele
vrijheid van de loonvorming door collec
tieve overeenkomsten in zekere mate moe
ten beperken. Zij maakt collectieve arbeids
overeenkomsten afhankelijk van goedkeu
ring van hoogerhand, voor zoover zij loon
en salaris verhoogingen betreffen. Boven
dien verbiedt zij, bepalingen op te nemen,
welke loon- en salarisverhoogingen auto
matisch van voorwaarden afhankelijk ma
ken, welke de arbeidsverhouding niet on
middellijk raken, b.v. van de ontwikkeling
der prijzen. Dezelfde bepalingen als voor
oollectieve arbeidsovereenkomsten gelden
natuurlijk ook voor arbeidsovereenkom
sten, welke op andere wijze tot stand zijn
omen. Verder maakt de verordening alle
andere loons- en salarisverhoogingen afhan
kelijk van een vergunning, welke niet
reeds als collectieve regelingen aan ver
gunning zijn onderworpen. De verordening
vervangt hierdoor het tot nu toe geldende
verbod van loonsverhoogingen van den
Duitschen Heeresgruppebefehlshaber van
17 Mei 1940. Zij verruimt echter dit verbod
met inachtneming van de door de prijsstij
ging veranderde economische en sociale
toestanden in zooverre, dat zij loonsverhoo
gingen toelaat, wanneer zij goedgekeurd
worden door den Staat, vertegenwoordigd
door den rijksbemiddelaar. Mede door de
reeds eerder uitgevaardigde verordening
over het verbod van loons- en salarisverla
gingen heeft de Staat het thans in de hancj,
de ontwikkeling der loonen naar beneden
en naar boven zoo te leiden, als geëischt
wordt door het algemeen belang, met in
achtneming van de belangen der werkne
mers. Evenals de Staat ongegronde loons
verlagingen moet verhinderen, moet hy
echter ook erop letten, dat ongecontroleer
de loonsverhoogingen, welke het algemeen
belang schaden, achterwege blijven. Dit
sluit echter niet uit, dat b.v. te laag ge
bleven loonen, ongerechtvaardigde ver
schillen tusschen het loonpeil in de ver
schillende plaatsen of tusschen d^ verschil
lende leeftijdsgroepen en dergelijke wor
den opgeheven. Steeds echter moet er acht
op geslagen worden, dat ongewenschte te
rugslag oy het economisch evenwicht en
storingen in de prijsverhoudingen worden
vermeden. Natuurlijk mag daarbij ook niet
worden vergeten, dat, evenals ce Neder-
landsche economie met die van geheel Euro
pa nauw vervlochten is en vervlochten zal
blijven, ook de loonen en salarissen in dit
algemeen kader moeten passen.
Terwijl de verordening aan den eenen
kant het principe aanhoudt, dat de C.A.O.
wordt gesloten door werkgevers- en werk
nemers-organisaties, legt zij aan den ande
ren kant de grondslagen voor de juridische
mogelijkheid de loonen en salarissen en an
dere arbeidsvoorwaarden ook dan voor hee-
le bedrijfsgroepen te regelen, wanneer dit
ter bescherming van de bedrijfsgenooten
noodig blijkt, doch een C.A.O. niet tot stand
komt of bij gebrek aan wettelijken grond
slag niet kan worden gesloten. De Staat
kan in dergelijke gevallen op eigen initia
tief en eigen gezag bindende regelingen
treffen en wel voor heele bedrijven, voor
afzonderlijke ondernemingen en voor af
zonderlijke arbeidsverhoudingen. Uitdruk
kelijk is echter de bepaling opgenomen, dat
de regeling van staatswege geëischt moet
zijn door het belang van de bescherming
der werkenden. De Staat grijpt dus in,
wanneer gerechtvaardigde belangen van de
IN DE LEEGTE.
Er zyn menschen, die geen weg we
ten in dit leven. In dit leven, zeg ik,
dat plotseling zwaarder en moeilijker
te leven geworden is. Nu alles niet
meer van een leien dakje gaat, voelen
zij zich verongelijkt, alsof zij er recht
op hadden, dat alles gemakkelijk en
glad zou gaan, dat him bedje gespreid
en hun eten bereid zou zyn. Waarom?
Zijn zij zooveel meer dan edele en
groote menschen in de historie dezer
wereld en die toch de slagen van hun
tijd aan het eigen lichaam hebben ge
voeld?
Maar die hebben stand gehouden
en de slagen der geschiedenis verdra
gen. Ook daarom waren zij grooter
dan deze, die niet anders dan klagen
en murmureeren kan.
Nu zijn rustige leven plotseling In
de war is gestuurd en hij niet meer
doen kan, waarop hij hoogmoedig
recht meende te hebben, is hij uit het
lood geslagen. Zijn maatschappelijke
existentie hangt nu scheef en doelloos
in dezen kouden tijd. Hoe scheef dan
ook, hij probeert het, matig mee te
gaan met den stroom van dezen tijd.
Dat is het gemakkelijkst. Dat is de
weg van den minsten weerstand.
Maar morgen zal hij nog scheever
hangen. En nog hopeloozer zoeken
naar het begin en het einde van zijn
aanwezigheid in deze vreemde ruimte.
Hij is de vleesch geworden radeloos
heid, zonder dat hij het zelf weet.
Arme man!
Hij is de belichaamde zinloosheid.
Hij weet niet waar hij gaat. Maar als
er diepte zou zijn in zijn ziel en een
ideaal in zijn hart, zou hij het weten.
En ook nu nog gelukkig zyn.
Maar hij weet het niet.
L
werknemers zyn bescherming noodig heb
ben.
Tot het verleenen van de in de verorde
ning voorgeschreven vergunning zijn op
grond van een uitvoeringsbesluit van den
Secretaris-Generaal van het departement
van Sociale Zaken de Rijksbemiddelaars be
voegd. Deze autoriteiten zijn tevens belast
met de regeling van loons- en arbeidsvoor
waarden buiten het kader van de C.A.O.
De aangeslotenen bij een C.A.O., alsmede
iedere werkgever en werknemy kunnen
zoodoende zich in de toekomst voor alle
kwesties van loon, salaris en andere ar
beidsvoorwaarden tot deze instanties wen
den. Speciale richtlijnen van den Secreta
ris-Generaal voor Rijksbemiddelaars ver
zekeren de uniforme toepassing van de ver
ordening. Nadere mededeelingen hierom
trent zullen later nog worden gepubliceerd.
Bij de verregaande inschakeling van de
Rijksbemiddelaars bij de totstandkoming
van de loon- en andere arbeidsvoorwaar
den was het consequent, aan dezen ook do
tot nu toe aan den Secretaris-Generaal voor
behouden bevoegdheden tot verbindend- en
onverbindendverklaring van collectieve ar
beidsovereenkomsten over te dragen. De
Rijksbemiddelaars worden daardoor tot
dragers van een hoogst verantwoordelijke
en voor het openbare leven hoogst belang
rijke taak. Kortweg gezegd drukt op hen
de zorg voor de verzekering van den ar-
beids vrede.
De verordening is tezamen met de veror
dening omtrent het verbod van verlaging
van loonen en salarissen geëigend, de noo-
dige rust en orde in het arbeidsleven te
brengen. De economische ontwikkeling en
de veranderingen in het prijsniveau heb
ben ook op het gebied der loonen in den
laatsten tyd een zekere beweging teweeg
gebracht. De verordeningen scheppen de
vereischte juridische basis voor de maatre
gelen, welke genomen moeten worden om,
met inachtneming van de sociale belan
gen van de werknemers het evenwicht tus
schen loonen en prijzen te doen ontstaan en
daarmede storingen in het economische en
openbare leven te voorkomen, welke ten
slotte ook voor de werknemers slechts scha
delijke gevolgen zouden kunnen hebben.
KENNEDY ALS AMBASSADEUR
AFGETREDEN.
WASHINGTON, 2 Dec. (D. N. B.) D«
Amerikaansche ambassadeur te Londen,
Kennedy, heeft gisteren bekend gemaakt,
dat hij president Roosevelt op 6 November
zyn ontslagaanvrage heeft voorgelegd. Roo
sevelt heeft ÏTem verzocht den titel van
ambassadeur in Londen te houden totdat
zyn opvolger benoemd zal zijn. Kennedy
zeide, dat hij in geen geval als ambassa
deur naar Londen zal terugkeeren. Al zijn
aandacht zal er in de toekomst naar uit
gaan, president Roosevelt behulpzaam te
zijn om de Vereenigde Staten buiten den
oorlog te houden. Hij verklaarde dit voor
het oogenblik het belangrijkste te achten.
