DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN a»
NIEUWE BONNEN
Winterhulp
Momentje
VRIJDAG 22 NOVEMBER 1940
32ste Jaargang No. 9804
3)e £cid^eli40oii/fcatit
Bureaux Papengr&cCit SI
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
103003. Postbus U.
DII nummer
vier bladen.
bestaat all
V Wat is socialistisch!
De Nederlandsche Unie heeft verklaard,
socialistisch te zijn.
Over dat woord „socialistisch" "is men
aan het schrijven gegaan. Het „Volk" heeft
reeds verklaard, dat „de Katholieke Kerk
zal moeten beginnen, haar anti-socialisti
sche banvloeken te herroepen", als men
onder het Unie-socialisme „een toenade
ring tot het socialisme in het algemeen wil
verstaan", 't Kan moeilijk dikker worden
gezegd!
Óm verwarring uit te bannen of te voor-
kohien is het goed, even te zien, wat de
Nederlandsche Unie onder het socialistische
van haar streven verstaat.
De Unie zelf betoogd, dat haar socialis
tisch slreven o.a. blijkt uit de volgende
punten van haar program:
doelbewuste leiding van de voort
brenging en verdeeling van de stoffe
lijke goederen;
dienstbaar maken van geld en cre-
dietwezen aan de eischen der volks
welvaart; afweer van de proletarisee
ring des volks en versterking van de
volkskracht o.a. door bevordering van
gezinsvorming en gezinswelvaart en
bevordering van bezitvorming voor
allen;
beteugeling van bedrijfsconcentraties
en trustvorming.
Bij de veroördeeling door de Katholie
ke Kerk van het Socialisme, zoowel van
het consequent doorgevoerde Marxisme als
van het gematigde of democratische so
cialisme, werd onder socialistisch gehéél
iets anders verstaan, dan in het hier ge
citeerde betoog van de Nederlandsche
Unie.
De Katholieke Kerk heeft in het Socia
lisme o.m. veroordeeld de verwerping van
den privaat-eigendom. De verwer
ping van den privaat-eigendom. Geens
zins heeft de Katholieke Kerk bedoeld, den
privaat-eigendom te onttrekken aan den in
vloed, de regeling, de ordening van de
Staatsmacht. Integendeel.
De groote katholieke denker Thomas van
Aquino verklaarde, dat de tijdelijke goe
deren moeten zijn (in het algemeen) in
eigendom van particulieren, maar moeten
worden gebruikt als waren zij eigendom
van de gemeenschap.
Deze kernachtige uitspraak zouden velen in
dezen zoowel als in den voorafgaanden tijd
socialistisch noemen! Zij is dat n 1 e t in den
zin, waarin de sociaal-democratie het op
vat; zij is dat wel in de beteekenis, wel
ke klaarblijkelijk de Nederlandsche Unie
aan „socialistisch" geeft.
De „Maasbode" heeft er reeds aan her
innerd, hoe dr. Kuiper in 1891 verklaarde,
dat de beterschap van de maatschappij
„ongetwijfeld ligt op den socialistischen
weg" „mits ze onder socialistisch nu
maar niet verstaat het program der so-
ciaal-dtmocratie", en dat de voornaamste
theoreticus van de katholieke maatschap
pelijke actie Heinrich Pesch den naam
van „solidarisme" voor zijn stelsel slechts
koos, omdat het woord „socialisme" al in
beslag genomen was en Marxistisch was
gekleurd.
Als men in den vervolge het woord „so
cialistisch" wil gaan gebruiken in den zin
van „solidaristisch", dan hebben wij er
geen bezwaar tegen als misvatting kan
worden ontweken en feitelijk zal worden
voorkomen.
Trouwens het Nationaal-Socialisme
heeft reeds den naam „socialisme" aan het
Marxisme en zijn uitloopers ontnomen, het
Nationaal-Socialisme, dat ook niet onder
„socialisme" verstaat, wat laatst-bedoelde
stelsels er onder hebben verstaan, maar
een op het gemeenschaps- of nationaal be
lang gericht streven.
Het katholieke begrip betreffende den
-privaat-eigendom sluit geenszins in,
dat de Overheid niet in den privaat-eigen
dom zou mogen ingrijpen, wanneer en in-
zoover het algemeen belang dat noodzake
lijk of gewenscht maakt. Integendeel,
dat beschouwen wij als een der eerste
plichten van de Overheid. Als men ons
„socialistisch" in dien zin zou willen noe
men, dan zouden we er vrede mee kun
nen hebben!
BONAANWIJZINGEN.
De secretaris-generaal, waarnemend
hoofd van het departement van landbouw
en visscherij maakt het navolgende bekend:
BROOD.
Elk der met „16" genummerde bonnen
van de broodkaart geeft gedprende de
week van Maandag 25 November tot en
met Zondag 1 December a.s. recht op het
koopen van 125 gram roggebrood of 100
gram ander brood.
Voorts geeft elke der met „16" genum
merde broodbonnen recht op het koopen
van een rantsoen gebak. Dit omvat voor
de hierna genoemde bakkerij producten tel
kens ten ihinste het daarachter geplaatste
aantal grammen:
beschuit 75 gram
biscuit en wafels 90 gram
speculaas 140 gram
andere koekjes 200 gram
koek 160 gram
cake 300 gram
gevuld klein korstgebak (b.v. amandel
broodjes) 400 gram
gevuld groot korstgebak (b.v. boterlet
ter) 500 gram
taart en gebakjes 600 gram.
Voor geheel of ten deele uit meel of
bloem gebakken producten, welke hier
boven niet genoemd zijn, geldt, dat een
rantsoen een hoeveelheid omvat, waarin
70 gram meel of bloem is verwerkt.
De op 1 December nog niet gebruikte
bonnen, blijven voorts nog geldig gedu
rende de week van 2 tot met 8 Decem
ber a.s., met dien verstande, dat zij ge
durende laatstgenoemde week niet mo
gen worden gebruikt in hotels, restau
rants e.d.
KAAS.
Gedurende het tijdvak van Maandag 25
November tot en met Zondag 1 Decem
ber a.s. geeft de met „24" genummerde bon
van het algemeen aistributiebonboekje
recht op het koopen van 100 gram kaas.
De bonnen, welke op 1 December a.s.
nog niet gebruikt zijn, blijven nog geldig
tot en met Zondag 8 December a.s.
De bonnen mogen gedurende de week
van 2 tot en met 8 December a.s. niet
gebruikt worden in hotels, restaurants e.d.
In verband met bovenstaande bonaanwij
zing voor kaas wordt er nogmaals de aan
dacht op gevestigd, dat de met ,,1" tot en
met „13" genummerde bonnen van het
algemeen distributiebonboekje niet aan-
Bescherming titel
„architect" en „bouw
meester"
REGISTER VAN ERKENDE
ARCHITECTEN
Het dagelijksch bestuur van den bond
van Nederlandsche architecten heeft thans
besloten tot het instellen van een z.g. ar-
chitectenregister, d.w.z. een register, waar
in allen kunnen worden opgenomen, die
op grond van hun vakbekwaamheid en
vakgeschiktheid erkend kunnen worden
als gerechtigd tot het voeren van den in
ons land nog steeds volkomen vogelvrijen
titel van architect.
Teneinde te voorkomen, dat in plaats
van de erkende architectentitel die van
„bouwmeester" nog vrij gebruikt zouden
kunnen worden, zal aan de ingeschrevenen
in het architectenregister voorloopig wor
den toegestaan den titel van erkend „ar
chitect" of „bouwmeester" te voeren. Het
is echter wel de bedoeling om, zoodra het
register den daartoe noodigen omvang en
de rechtsgeldigheid heeft verkregen, den
titel „bouwmeester" als een bijzondere
eeretitel te gebruiken.
Het architecten-register zal worden aan
gelegd en beheerd door een architecten-
raad. Deze zal in normale gevallen be
staan uit een viertal erkende architecten
en een voorzitter-niet-architect. Voor den
eersten aanleg zal een grooter aantal ar
chitecten-leden worden benoemd, ten
einde de te verwachten aanvragen zoo
spoedig mogelijk te kunnen afwerken.
Het is daarbij geenszins de bedoeling,
dat alleen het gebruik van den titel zou
worden erkend, doch overigens de uit
oefening van het beroep niet met het voe
ren van dien titel gebonden zou zijn. In
tegendeel. De bondvan Nederlandsche ar
chitecten staat op het standpunt, dat allen
aan wien het recht is toegekend tot het
voeren van de titel, ook de plicht moet
worden opgelegd zijn vak op correcte en
verantwoordelijke wijze uit te oefenen.
BEWAAR UW BONNEN GOED!
De secretaris-generaal, waarnemend
hoofd van de departementen van Han
del, Nijverheid en Scheepvaart en van
Landbouw en Visscherij, maakt het na
volgende bekend met betrekking tot
vermissing van distributiebescheiden.
Het is gebleken, dat in vele geval
len niét de vereischte voorzichtigheid
wordt betracht met brood-, vleesch-,
bloem-, textielkaarten en dergelijke be
scheiden. Tot nu toe werden in de
meeste gevallen nieuwe exemplaren
uitgereikt, indien deze kaarten werden
vermist of in het ongereede waren ge
raakt.
Met nadruk wordt er de aandacht op
"evestigd, dat uitreiking van nieuwe
exemplaren in den vervolge slechts dan
zal geschieden, wanneer kan worden
aangetoond, dal de kaarten ten gevolge
van overmacht (brand), diefstal e.d.)
verloren zijn geraakt. Wanneer over
macht niet kan worden aangetoond,
zullen de distributiediensten slechts in
beperkte mate distributiebescheiden
voor de allernoodzakelijkste levensmid
delen verstrekken. Van brandstoffen-,
textiel- en bloemkaarten b.v. zullen in
het algemeen geen tweede exemplaren
meer worden verstrekt.
Een ieder wordt dus in zijn eigen be
lang aangeraden de kaarten op een vei
lige plaats met de meeste zorgvuldig
heid te bewaren.
gewezen zullen worden en dus vernietigd
kunnen worden.
EIEREN.
Gedurende het tijdvak van Maandag 25
November tot en met Zondag 1 December
a.s. geeft de met „37" genummerde bon
van het algemeen distributiebonboekje
recht op het koopen van één ei. De bonnen,
welke op 1 December nóg niet gebruikt
zijn, blijven geldig tot en met Zondag 8
December a.s., m \-:en verstande, dat
ook zij gedurende de week van 2 tot en
met 8 December niet gebruikt mogen wor
den in hotels, restaurants e.d.
VLEESCH EN VLEESCH-
WAREN.
De bonnen voor vleesch en vleeschwa-
ren worden afzonderlijk bekend gemaakt.
AFGIFTE VAN BONNEN IN HOTELS
EN RESTAURANTS.
Op naleving zal streng worden gelet.
De secretaris-generaal, waarnemend
hoofd van het departement van Landbouw
en Visscherij, maakt het navolgende be
kend.
Het is ge/bleken, dat in een aantal hotels,
restaurants en dergelijke instellingen,
brood, gebak, vleesch,vleeschwaren, kaas
en eieren aan de gasten worden verkocht,
zonder dat hiervoor bonnen in ontvangst
worden ogenomen.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat
deze handelwijze strafbaar is en dat con
trole zal worden uitgeoefend.
Indien overtreding van de bepaling, dat
bovengenoemde artikelen ook in restau
rants e.d. uitsluitend tegen afgifte van
bonnen aan de uiteindelijke verbruikers
mogen worden verkocht, wordt geconsta
teerd, zal terstond tot het inhouden van
alle toewijzingen aan de 'betreffende
instelling kunn enworden overgegaan.
BOTER OF MARGARINE NAAR KEUZE.
Ook op bon 18 der boterkaart.
De secretaris-generaal, waarnemend
hoofd van het departement van Land
bouw en Visscherij maakt het navolgende
bekend:
Gedurènde het tijdvak van Zaterdag
23 tot en met Vrijdag 29 November a.s.
geeft de met „18" genummerde bon van
de boterkaart recht op het koopen
van een half pond boter óf een half
pond margarine.
De aan bon „17" der boterkaart verbon
den faciliteit, dat deze desgewenscht ook
recht geeft op het koopen van margarine,
is dus thans ook op bon „18" van die kaart
van toepassing.
Ook de met „18" genummerde bon der
vetkaart geeft gedurende het tijdvak van
23 tot en met 29 November a.s. recht op
het koopen van een half pond margarine
óf een half pond boter.
De bonnen, die op 29 November a.s. nog
niet gebruikt zijn blijven voorts nog geldig
tot en met Vrijdag 6 December. Tot laatst
genoemden datum kan bon „18" van de
boterkaart dus gebruikt worden voor het
koopen van boter of margarine.
Het Winterhulpwerk Nederland is geen
Katholieke Stichting. De Katholieken heb
ben op charitatief gebied sinds onheuge
lijke tijden hun eigen inrichtingen, stich
tingen, genootschappen, vereenigingen,
conferenties in allerlei vormen, gestal
ten en variaties van doelstreving.
Deze zien nu plotseling naast zich op
rijzen, en weldra boven hen uitgroeien,
een organisatie, die toegerust is met veel
machtiger hulpmiddelen, dan waarover de
oude organisaties ooit hebben kunnen be
schikken, en die zich bovendien ruim baan
kan verschaffen door een van overheids
wege afgekondigd inzamelverbod.
Dat er zich wat roeren gaat in de harten
van hen, die de christelijke charitas be
oefenen, ligt voor de hand en is een na
tuurlijke, een menschelijke reactie. On
willekeurig bekruipt hen een gevoel van
jalouzie: „Als wij ook eens zóó hadden
kunnen werken!" Dat is een nobele reactie,
ontsproten aan dadendrang en liefde tot
den evenmensch in nood.
Ook een zekere teleurstelling, dat men
naast de Winterhulp niet kan wedijveren
in een edelen wedstrijd, is begrijpelijk.
Andere toonen zich bezorgd, dat de deugd
der naastenliefde, het kenmerk van den
waren Christen en de harteklop van het
christelijk leven, uit de bovennatuurlijke
sfeer zal worden gedrongen.
Wij laten alle recht wedervaren aan de
motieven van hen, die deze gevoelens koes
teren en weten, dat zij voortspruiten uit
een warm hart en uit het feit, dat „de
liefde van Christus hen dringt".
Daarnaast willen wij echter een paar
andere gedachten ontvouwen ter over
weging.
Met het begrip „naastenliefde" is aller
nauwst verbonden de „offer-gedachte". Het
offer, het afstaan van iets dat ons dierbaar
is, om het te geven aan onzen broeder, die
er gebrek aan heeft, ligt ten grondslag aan
de deugd van naastenliefde en des te hoo-
ger kan de beoefening dezer deugd worden
aangeslagen naarmate 't offer ons zwaar
der valt. Wij moeten daarvoor natuurlijk
geen compensatie zoeken in uiterlijk ver
toon, opdat de menschen de heldhaftigheid
van deze deugd naar goed zullen beseffen,
döch de volmaaktheid van het offer vol
tooien door met een blij hart en blij gelaat
te geven.
Het voornaamste van alle charitas is en
blijft, dat de behoeftige krijgt wat hij ont
beerde; dat de nood wordt weggenomen;
dat er een lichtstraal doordringt in harten,
die geen hoop meer zagen; dat weldadige
warmte bevroren zielen ontdooit; dat
strakke gezichten zich ontspannen in een
glimlach van geluk.
Dat doel moet ons steeds op de eerste
plaats voor oogen staan en dan zullen vele
andere dingen, waarom wij ons misschien
bekommeren, ons licht vallen.
De groote voorbeelden van onze Katho
lieke charitas hebben nooit gerekend; zij
gaven eenvoudig wat zij bezaten, zonder
zich om gevolgen of consequenties te be
kreunen.
Menschelijker wij ze gesproken deden zij
domme dingen, maar de Kerk plaatste hen
in de rij van degenen, op wie Christus'
woord van toepassing is: „Zalig zijn de
barmhartigen".
De Stichting Winterhulp Nederland stelt
zich ten doel, gedurende de wintermaanden
met milde hand te geven aan ieder, die
hulp noodig heeft.
Ons Katholieke volksdeel zal niet achter
blijven en wil niet achterblijven. Integen
deel, het heeft een stand op te houden.
„Het Katholieke geloof is een duur ge
loof" zegt de volksmond, omdat ons steeds
de noodzaak van mededeelzaamheid en
offervaardigheid wordt voorgehouden.
Dit eere-embleem laten wij ons niet ont
nemen, zeker niet nu het geldt een groot-
sche actie ten bate van het g e h e e 1 e
Nederlandsche volk.
MAATREGELEN OP ONDERWIJS
GEBIED.
De rijskcommissaris voor het bezette
NederlarkLsche gebiee, rijksminister
Seyss-Inquart, heeft aan rar. P. van
Rossem opdracht gegeven en machti
ging verleend, die maatregelen te on
derzoeken en voor te bereiden, welke
noodzakelijk zijn om in alle openbare
en bijzondere scholen, uitgezonderd
de hoogescholen, rust en orde te ver
zekeren, of die, welke noodzakelijk zijn
voor een in het belang van het Neder
landsche volk gelegen ontwikkeling
van het schoolwezen.
ZITTINGSDUUR LEDEN RADEN
VAN ARBEID
Bij besluit van den secretaris-generaal
van het departement van Sociale Zaken is
de zittingsduur van de tegenwoordige
werkgevers- en arbeidersleden en de
plaatsvervangende werkgevers- arbeiders-
leden van de Raden van Arbeid met een
jaar verlengd.
ONTMOETING.
Ik ben gisteren, argeloos op weg van
de eene plek naar de andere, plotse
ling van mijn fiets gestapt. Als ik
haast heb en op weg ben naar een
ander punt, dan waar ik mij bevind,
denk ik altijd aan het beginstadium
van mijn vroegere mathesislessen: de
kortste weg van het eene punt naar
het andere is een rechte lijn. Dat klopt
Als ik mij naar een ander punt be
geef, klopt dat nooit. Dan is er een
breed water, een overweg en vele
kronkelingen. En dan kan ik haast
hebben, zooveel ik wil, maar van de
"echte lijn is geen sprake. En haastig
voortfietsend ïangs een van die vele
kronkelingen, ontwaarde ik plotseling
echte, ouderwetsche varkens. Dat is
een opzienbarend gezicht, als je da-
gen-lang bij alle slagers om varkens-
vleesch hebt geloopen en doorloopend
nul op request hebt gekregen. Dan
verwacht je geen varkens meer, die
rozig en tevreden zich vermeien in de
modder. Dan verwacht je alleen, dat
dit beeld in je herinnering langzaam
aan zal vervagen, tot je je nauwelijks
meer kimt voorstellen hoe dat beest
en alle heerlijkheden, die daaruit
pleegden te ontstaan, er uit zien. En
wat zag ik nu hier? Levende varkens.
Neen! Ik zag geen stompe snuit, geen
rozige flapooren en geen schoone
krulstaart. Ik zag ham, schoone en
vette ham, rose en wit. Ik zag snert,
de eenig echte en onverv'alschte met
welige kluiven. Ik zag carbonades,
bruin gebakken en geurend als een
weide in den zomer en een bosch in
den herfst. Ik heb mij tegoed gedaan
zonder vleeschbonnen en toen ik
mij verzadigd had, ben ik verder
gegaan.
Maar ik voelde dat dit een afscheid
was, dat eeuwen scheen....
BEGROOTING VAN DE GEMEENTE
AMSTERDAM 1941
De begrooting van de gemeente Amster
dam voor het jaar 1941 is verschenen.
Deze begrooting wijst in den gewonen
dienst de volgende totaal bedragen aan:
Uitgaven 145.870.750 1136.574.487
Inkomsten 119.396.724 131.271.568
Opleverend
een tekort 26.474 026 f 5.302.919
Dit groote tekort is een gevolg van vele
oorzaken, welke zeer in het algemeen als
oorzaak de bijzondere tijdsomstandigheden
hebben.
Om te beginnen; hoogere lasten voor
politie, brandweer, luchtbeschermings- en
distributiedienst, welke resp. bedragen:
535.356, 190.223, 1.147.398 en 1.050.000
waartegenover een bijdrage voor den
laatsten dienst van het rijk, geraamd op
892.2*00 staat.
Ten gevolge van de lagere opbrengst der
belastingen is een nadeelig verschil van
bijna 3 millioen aanwezig.
In dezen toestand, aldus B. en W. van
Amsterdam, kan niet worden berust.
B. en W. koesteren de hoop, dat door ge
meenschappelijk overleg een bevredigende
oplossing der bestaande moeilijkheden in
het kader van den toestand der overheids
financiën in het algemeen zal worden be
reikt.
Bij het vaststellen van de begrooting is
geen rekening gehouden met eventueeie
verhoogingen der belastingen, aangezien
hieromtrent door het rijk nog geen beslis
singen zijn genomen.
.Voeding in oorlogstijd'. De voor
bereidingen voor de tentoonstelling,
welke onder dezen titel In het Veilig
heidsmuseum te Amsterdam op 23 No
vember a s. geopend zal worden, zijn
tn vollen gang (Foto Pax-Holland)
