Weerbericht HUNNENLAND Ooderwifs RECHTZAKEN Burgerlijke Stand Acadeiïtienleuws WOENSDAG 30 OCTOBER 1940 DE LEIDSCHE COURANT EERSTE BLAD - PAG. 2 Abonnementsprijs: voor Leiden 19 cent per week; 2.5J per kwartaal. Bij onze agenten /O cent per week; 2.60 per kwartaal. Franco per post 2.05 per kwartaal. Geïllustreerd Zondagsblad 0.50 per kwartaal. Losse nummers 5 cent, met geEU. Zondagsblad 9 cent Advertentiën: 30 cent per regel. Ingezonden mededeelingen dubbel tarief. Telefoontjes hoogstens 30 woorden, 50 cent per plaatsing, al léén Woensdag en Zaterdag. ZONS OP- EN ONDERGANG Zon onder 18.15 uur Woensdagavond. Zon op 8.33 uur Donderdagochtend. MAANSTANDEN. 31 October 9.op, 18.53 onder 1 November 10.18 op, 19.37 onder 2 November 11.28 op, 20.27 onder 3 November 12.29 op, 21.24 onder 4 November 13.20 op, 22.27 onder 5 November 14.01 op, 23.31 onder 0 November 0.36 onder, 14.35 op (Eerste kwartier) BOOG WATER. Te Katwijk aan Zee op Donderdag 31 October v.m. 4 en nam. 16.25 uur. J3IIOIIOIIOIIOIIOIIOIIOIIOIICL Verduisteringstijden 0 Er is bepaald, dat er verduisterd moet worden tusschen zonsonder- 0 0 «ang en zonsopkomst s 0 Q Deze tijden zijn voor hedenavond - en morgenochtend: Q 0 ZONSONDERGANG 18.15 uur. y S ZONSOPKOMST Q - 8.33 uur. Q 0 Tusschen deze beide tyden dient Q Q er dus verduisterd te worden. -JlltOIIOIICDIICDIIOIIOIIOIIOIieP TEXTIELPRODUCTEN VOOR OVERHEIDSINSTELLINGEN Slechts het Rijksinkoopbureau behandelt voortaan verzoeken tot aanschaffing De secretaris-generaal, waarnemend hoofd van het departement van Handel, Nijverheid en Scheepvaart deelt het vol gende mede: Het is noodzakelijk gebleken, de aan schaffing van textielgoederen en de daarvan vervaardigde kleedingstukken en artikelen ten behoeve van over heidsdiensten en publiekrechtelijke lichamen, w.o. te verstaan zijn alle onder rijk, provincie en gemeente ressorteerende diensten bedrijven, ziekenhuizen, instellingen tot hulpbe toon enz., te centraliseeren. De behandeling dezer gecentrali seerde aanschaffing is opgedragen aan het Rijksinkoopbureau. In verband hiermede dienen de hier- bovengenoemde diensten ten spoedigste, doch uiterlijk 1 November e.k. een opgave te verstrekken aan den directeur van het Rijksinkoopbureau van de namen der in stellingen onder hun beheer, ten behoeve waarvan textielgoederen of daarvan ver vaardigde kleedingstukken en artikelen noodig zijn. Na ontvangst dezer opgaven zendt het Rijksinkoopbureau den belanghebbenden de vereischte formulieren ter invulling van benoodigde gegevens. De aandacht wordt er op gevestigd, dat het Rijkstextielbureau te Arnhem, het Rijksbureau voor Wol en Lompen te Tilburg en de Sectie Confectie van deze bureaux te Amsterdam, benevens het Rijksbureau voor de distributie van textielproducten door den handel te 's-Gravenhage aan rechtstreeksche aanvragen tot levering van de hier- bovengenoemde goederen, kleeding stukken en artikelen geen gevolg meer zullen geven. In de formulieren, hierboven bedoeld, kunnen de gewenschte aanvragen tot afle vering aan het Rijksinkoopbureau worden opgegeven. Na overleg met do bovenver melde rijksbureaux wordt bepaaid, of en in hoeverre aan de aanvragen gevolg kan worden gegeven. Een en ander houdt niet in, dat de aan- koopen door de bovenbedoelue diensten en instellingen in het vervolg centraal zouden geschieden. Nadat de vereischte goedkeu ring is verkregen, kunnen üeze aankoopen op de gebruikelijke wyze, b.v. bU een plaatselijken detailhandelaar of grossier, worden gedaan. FRIESCHE DRABBELKOEK DE STORM KWAM De distributie doet zich ook in zulk een verfijnd bedrijf als de drabbelkoekebakkerij gelden. Lagen er in de vorige bus zes brosse bruine boter-briquetten, in de nieuwe bus is no. 4 reeds hekkesluiter. Deze laatste koek, meer drab dan drabbel, is vervaar digd uit een samenklontering van klei en regen. Wie er geen trek in heeft, mag het laten staan. Cor, de gedienstige geest van St. Jacobi- parochie, is iemand, die nooit moppert, en ook dien avond, toen wij drijf-nat thuis kwamen na twee Friesche boerderijen gron dig te hebben bestudeerd, hield hij, zij 't met moeite en zelfbedwang, deze heldhaf tige deugdbeoefening vol. Hem zij gepaste lof toegezwaaid. Er joelde een gierende storm en er plaste een striemende regen. Maar: vorstelijk weer, bulderend en bruischend, de kokende schuimbekkende zee opzwiepend tegen de dijken, die hun forsche schouders spierden en spanden om het lage land te verdedigen. Wij, Germanen, voelen ons eerst goed op ons gemak als de herfst de teugels laat vieren en Wodan op zijn snuivend ros door de woelende luch ten davert. De menschen, die thuis zitten rond het theelichtje, schudden hun wijze hoofden. Laat ze schudden tot de hoofden eraf val len wij trekken erop uit naar de boer derijen van de familie Hettinga, die ergens ver-weg, in de brieschende, half-verzopen eenzaamheid liggen, ergens tusschen Fird- gum en Dongjum. Wij zyn er gekomen ook en de schoon ste zegekroon op onze in elkaar gezakte hoe den en glimmend-geplenste neuzen, was de ongeveinsde verbazing, die zich op de ge zichten van het geslacht Hettinga aftee- kende, toen wij in dit ontij op Zondag middag-visite kwamen. Buiten ging de storm voort de boomen te treiteren en aan hun spartelende takken te rukken binnen bracht hij de rust, de warmte en de kalme gezelligheid van een groote Friesche hofstede. Daar konden wij op ons verhaal komen, verscholen „onder moeders parapuie", on der het hoogoprijzende, 15 meter zich ver heffende dak, dat menschen en dieren en de oogst van een vol jaar menschelijke ar beid met zijn neergeslagen vleugels omvat en beschermt als een kloek haar kuikens. Door de hooge vensters van het woonhuis zagen wij uit over de eindelooze velden van stoppels en slinkend gras. Hier en daar lagen andere boerderijen als aartsvaderlijke tenten, breed-uitgespannen als de tent van Jacob, zich krommend en opbokkend tegen het huilend geweld van de woedende lucht- stroomen. Op de plaats, waar we ons nu bevinden, verhief zich eertijds de wijd en zijd ver maarde abdij van Lidlum, een van de om vangrijkste klooster-stichtingen van ons land. De oprij midden door de boter-glibberige grijze zeeklei, heeft de naam van Monnik- kenweg behouden; de naaste buur is de „Kloosterhoeve". Het luidt als een sprookje met een naar geestig einde: het klooster is spoorloos in den grond verdwenen. Maar op de plaats, waar het eens met to rens en pinakeltjes oprees, worden de tra dities gehandhaafd, die de abdij van Lidlum sierden in haar goede dagen. Onder de schutse van het kerkelijk-hooge dak van deze Friesche boerderij worden al die goede eigenschappen bewaard, gekoes terd en in een groeiend gezin aangekweekt, die de pit en de merg van ons volksbestaan uitmaken: degelijkheid en arbeidslust, trouw en godsdienstzin echte godsdienst zin, waaraan de Friezen het te danken heb ben, dat het geloof der vaderen niet geheel- en-al uit hun provincie is weggewaaid. Zoo eenzaam als de Friesche boerderijen verspreid liggen in het open, groene land („op hun vrijheid zyn de Friezen gesteld", merkte mevrouw Hettinga op) zoo een zaam ligt de Kerk verspreid onder de be volking van dit rijke, vooruitstrevende ge west. De storm is gekomen; alles wat vermolmd was of weelderig-doorgeschoten is gevallen en vergaan. De stoere woudreuzen alleen hielden stand, geslachten-lang, de eeuwen- door. Wat Katholiek bleef in Friesland, bleef goed Katholiek. Afzonderlijke boomgroe pen in het pannekoek-platte land, waarin thans opnieuw de ploegschaar snijdt en het zaad wordt uitgestrooid van een nieuwen aanplant De oude, trouwe Friesche families zijn de windvangens, in wier luwte het jonge, kiem- krachtige zaad van het Evangelie veilig kan opwassen. LJIEWE. VRIJSTELLING DANSVERBOND. Vergunning aanvragen bij Justitie. Naar reeds gemeld, kunnen dansinstitu ten onder bepaalde voorwaarden vrijstel ling krijgen van het dansverbod. Daar toe moeten zij schriftelijk een vergunning aanvragen bij den secretaris-generaal van het departement van Justitie te Den Haag. DE FINANCIEELE POSITIE VAN UTRECHT. De oorlogstoestand heeft de financieele positie van Utrecht ongunstig beïnvloed. De begrooting, welke B. en W. den Raad aanbieden, geeft hiervan een overzichtelijk beeld. Men heeft dit jaar niet het noodige even wicht tusschen inkomsten en uitgaven kun nen verkrijgen. Zoodoende sloot de be- grooting met een tekort van 861.112,—. Dit tekort zou nog grooter geweest zyn, wanneer men geen gebruik had gemaakt van het batig saldo over 1939, zijnde 206.146,—. B. en W. doen den Raad het voorstel, om het aantal opcenten op de hoofdsom der personeele belasting te brengen van 175 op 200, waaruit een verhoogde op brengst wordt geraamd en het tekort wordt verminderd tot 721.112,welk bedrag ongedekt blyft. Uit de nota van aanbieding blijkt verder, dat verscheidene posten belangrijk hooger zijn geraamd, terwyl andere aanzienlijk konden worden verlaagd. Vergeleken met 1940 is de post, uitgetrokken voor de politie, met f 70.000, verhoogd, terwijl dat andere aanzienlijk omhoog zijn gegaan. Daar staat tegenover, dat de uitgaven van de gemeentebedrijven zes ton lager worden geraamd, o.a. in ver band met de verduistering, waardoor de kosten voor de openbare verlichting aan zienlijk lager kwamen te liggen. De kosten voor maatschappelijk hulpbetoon zyn 248.000 lager geraamd. Utrecht is dit jaar voor het eerst zyn fir.ancieele zelfstandigheid kwijt doch be hoort nog niet tot de noodlijdende gemeen ten. In hoeverre het Rijk de ongedekte be grooting zal delcken, is voorshands nog niet bekend. NIJMEEGSCHE UNIVERSITEIT. Vanmiddag heeft dr. J. G. A Ros S.J. privaat docent in de literatuurgeschiedenis van het Grieksche proza in de aula der R.K. Universiteit te Nijmegen zyn werk zaamheid aanvaard met een openbare les, waarin hij behandelde de studie van het Bijbel-Grieksch van Hugo Grotius tot Adolf Deissmann. DE STAATSLOTERIJ. De trekkingen van de 485e Staatsloterij, waarvoor de loten van morgen 31 October af by de collecteurs en collectrices ver krijgbaar zyn, zullen op Maandag 25 No vember aanvangen. Naar wij vernemen zal deze lotery niet worden vernummerd. HET ASSURANTIEKANTOOR L.T.B. Het jaarverslag van deze te Leiden ge vestigde instelling is wederom verschenen en het ziet er als steeds goed verzorgd uit, typografisch zoowel als wat de uitkomsten betreft De „Boeren en Tuinders Onderlinge", afd. L.T.B., (uitvoering der L.O.W.) be reikte een verzekerd looncijfer van 10.304.300.met een bedrag van 2.679.600.voor de vrijwillige on gevallenverzekering. Het boekjaar sloot met een voordeelig saldo van 13.903.65, welk bedrag aan het reservefonds werd toegevoegd. De „Bedrijfsziekenkas voor Land- en Tuinbouw", afd. L.T.B., (uitvoering ziekte wet) bereikte een verzekerd looncyfer van 7.682.900.Het boekjaar sloot met een nadeelig saldo van 1.314.31, welk bedrag van het reservefonds werd afgeschreven. De „Diocesane Ziekte Onderlinge" (vry- willige ziekteverzekering) had een premie ontvangst van 39.350.12 en een voordee lig saldo van 107.85. De „Onderlinge Brandverzekering" boek te een verzekerd kapitaal van 24.666.900. en een voordeelig saldo van 7.091.94. Hiervan werd f 4.100.aangewend voor extra afschrijving op gebouwen en het resteerende bedrag aan de. reserve toege voegd. De „Onderlinge Hagelverzekering" had een verzekerd kapitaal aan broeiglas van 6.688.691.waarvan reeds over een be drag van 3.479.530.95 premievrijdom was verleend. Hetgeen eveneens aan de reserve werd toegevoegd. De „Variaportefeuille" boekte een pre mie-ontvangst van 11.291.68 met een voor deelig saldo van 472.69. De Reservefondsen zijn als volgt; „Boeren en Tuinders Onderlinge" (voor de geheele Bedryfsvereeniging) Reserve A contante waarde blyvende rente en lojpend risico 966.395.05. Reserve B. Buiten gewone reserve's 189.448.29. „Bedrijfs ziekenkas voor Land- en Tuinbouw" (eveneens voor de geheele Bedryfsvereeni ging) totaal 343.445.18. „Diocesane Ziekte Onderlinge" 32.803.94. „Onderlinge Brandverzekering" 44.106.27. „Onder linge Hagelverzekering" i 264.406.16. Wij mogen na deze opsomming wel be sluiten met de conclusie, dat de L.T.B. gezonde en sterke verzekeringsinstellingen heeft, waar de belangen van boeren en tuinders veilig zyn. HONDEN- EN KATTENBROOD. Het Rijksbureau voor de voedselvoor ziening in oorlogstijd maakt bekend, dat van 1 tot en met 30 November 1940 op bon no 6 van de voederkaart voor honden beschikbaar wordt gesteld voor: Groep 110 kg. hondenbrood Groep 210 kg. hondenbrood Groep 38 kg. hondenbrood Groep 45 kg. hondenbrood Groep 54 kg. hondenbrood Groep 63 kg. hondenbrood Op bon 6 van de voederkaart voor kat ten wordt over dezelfde periode 1J4 kg. kattenbrood beschikbaar gesteld. Na 30 November 1940 is bon no. 6 van oedoelde kaarten ongeldig en mag deze niet meer worden aangenomen. EXAMENS VOOR HET DIPLOMA R.K. GESTICHTSPERSONEEL Geëxamineerd veertien candidaten. Geslaagd de Eerw. Broeders: Ferrerius, Martinianus, Ubaldus, Eymard Athana- sius, Leander, Adolf, Nicasius, Fortunatus en Acharius, allen van de Congregatie van T. L. Vrouw van Zeven Smarten te Voor hout. Br. Borromeus Willibrordus van de Broeders der christelijke scholen en Broe der Basilianus M. van de Congregatie van O. L. Vrouw van Lourdes. JEUGDIGE SABOTEURS VOOR HET KRIE GS GERICHT. Het Kriegsgericht heeft Maandag in het gebouw van het Kantongerecht te Haar lem zitting gehouden ter behandeling van een geval van sabotage. Terecht stonden de 16-jarige H. v. L. uit Bloemendaal, H. S. uit Haarlem en W. N. uit Bloemendaal, de 18 jarige A. v. d. K. uit Haarlem, de 19-jarige B. K., even eens uit Haarlem en de 20-jarige A. W. uit Bloemendaal. Allen leerlingen van M.U.- L.O., H.B.S en Lyceum. Uit het verhoor kwam vaste te staan, dat zy een vereeniging hadden gesticht „A.D.- J.O." genaamd. Deze vereeniging „A.D.J.O." bestond reeds voor de komst der Duitschers. Daarna werd zy gereorganiseerd en van een anderen naam voorzien, het werd toen: de „A.N.S.O.", ofwel „Anti Nationaal So cialistische Organisatie", waarvan eerst H. S. en later A. v. d. K. als leider optra den. De vereeniging telde ongeveer 70 leden, alle schoolgaande jongelieden. De voor naamste opdracht die deze jonge mannen uitvoerden was: ieder die N.S.B.-er was of van soortgelijke sympathieën verdacht werd op een lijstje te plaatsen. De led^n werden niet bij naam, maar b(j een geheim nummer b.v. „X 13" genoemd. Sabotage stond nog niet op hun pro gramma. Toen echter de kranten een waar schuwing tegen sabotagedaden bevatten, werd nogmaals een nieuwe vorm aan de vereeniging gegeven en kreeg zy als doel: sabotage plegen! Men verkleinde de vereeniging, op voor stel van A. W., die het werken met zooveel jongens te gevaarlijk vond en meer nut tig effect van een kleine vereeniging ver wachtte. Hij werd, om zijn idee en zijn uiteenzet ting omtrent de eventueele werkwijze, als leider gekozen. Een nieuwe naam had men voorloopig nog niet gevonden. De president: Wie heeft het voorstel omtrent sabotage van een kabel gedaan? Verdachte weet het niet meer, maar ge looft, dat het W. kan geweest zijn. Zij had den, zonder te weten waarvoor het voor werp diende, vastgesteld,, dat ergens een kabel was aangelegd. Die kabel was er vóór den oorlog niet, dus moest het een Duitsche kabel zijn. Men besloot nu deze 'kabel te vernielen. W. had op 14 Sep temer j.l. de opdracht gegeven: verdachte H. V. L. zou de daad uitvoeren, de rest van het gezelschap ging op wacht staan. Verdachte S. bracht van huis een appelstroopbus mee en daarin werd spiritus gedaan. Nadat het blik aan den kabel bevestigd was met een ijzer- draad, werd het in brand gestoken en vluchtte men op de fiets weg. Het was toen 's avonds 9.15 uur. Verdachte W. kwam den volgenden dag de anderen, die reeds in vergadering bijeen waren, mededeelen, dat de onderneming niet gelukt was, om dat de zaak verkeerd werd aangepakt. Men had n.L niet voor voldoende toetreding van zuurstof gezorgd, 's Avonds werd het op dezelfde plaats nog, eens over gedaan. Zij dachten thans geslaagd te zyn, maar hadden weer pech, want juist toen de brand beloofde effect te zullen hebben, kwam een politieagent voorbij, die de vlammen doofde. Een toevallige huiszoe king later bracht de gegevens omtrent de vereeniging aan het licht en toen ging men ook eens nadenken over de gepleegde sa botage. Uit de verklaringen van verdachte N. bleek, dat niet alleen de namen en adres sen van N.S.B.-ers werden genoteerd, maar ook die van leden der N.S.A.P., „Zwart Front" en later „Nationaal Front". Verdachte K. verklaart later, dat nog een Duitsch bord met militaire anwyzin gen door verdachte verwyderd is. Verdachte D. K. ontkende, dat hij betrok ken was geweest by de uitwerking van het nieuwe plan. Pas een paar uur vóór de tweede actie heeft men hem uitgenoo- digd mee te doen. Verdachte wilde afbreuk Agenda LEIDEN. De avond-, nacht- en Zondagsdienst der apotheken te Leiden wordt van Zaterdag 26 October 20 uur tot Zaterdag 2 Novem ber 8 uur waargenomen door de apotheken: Herdingh en Blanken, Hoogewoerd 171, tel. 20502 en Reyst, Steenstraat 35, tel. 20136. Te Oegstgeest: Oegstgeestsche Apotheek, Wilhelminapark 8, tel. 26274. aan de Duitschers doen. De openbare aanklager begon zijn eisch met vast te stellen, dat hij zeker voor deze beklaagden de doodstraf zou hebben ge- eischt, indien zij wat ouder waren geweest In ieder geval moet spreker voor deze on gehoord zware overtreding onmiddellijke arrestatie verlangen. Speciaal in Haarlem en omgeving gebeurden de meeste delic ten tegen de Duitsche weermacht. Komt zoo'n geval echter nog eenmaal voor, dan zal ongeacht den ouderdom der verdachten, niet anders dan de doodstraf kunnen volgen. Door de methoden, die verdachten toe pasten, wordt het vaderland niet gediend. De verdachten zeggen wel, dat zij tegen de N. S. B. waren, maar heel hun actie was anti-Duitsch. Spr. wil niettemin reke ning houden met de omstandigheid, dat zy niet de volle draagwijdte van hun daad begrepen hebben, maar een voorbeeld moet worden gesteld. De eisch is voor de 16-jarig en drie-en-een-half jaar gevange nisstraf, zij moeten minstens tot het ein de van den oorlog opgeborgen worden, voor D. K. drie jaar tuchthuisstraf, voor K. vier jaar tuchthuisstraf en voor W. vijf jaar tuchthuisstraf. De verdediger, mr. van Leyenhorst, vroeg aandacht voor het feit, dat het Ne- derlandsche volk reeds een reeks van lan ge jaren in de pers, in vergaderingen en van den kansel af wordt bewerkt. Al deze instanties verkondigden, dat het nationaal- socialisme de vrijheid van liet Nederland- sche volk vernietigen zou. Een stroom van leugens vloeide vele jaren lang over ons land. Geen enkel mid del werd onbeproefd gelaten om alles wat nationaal-socialistisch was, verdacht te ma ken. Stelselmatig werd er op gewezen, dat het nationaal-socialisme hier nimmer aan de macht mocht komen. Men zou wel zor gen, dat het buiten de grens bleef en dat de kleine minderheid van Nederlandsche nationaal-socialisten geen kans kreeg, dat bereikte men door ontrechting en brood roof. De Nederlandsche jeugd werd opge voed in een geest, die anti-nationaal-socia- listisch was. Zij begrepen er niets van en de jeugd, die niets begreep, nam alles maar aan. De vraag rest: Kan men nu al deze jon geren ten volle verantwoordelijk stellen? Het antwoord moet luiden: neen. Zy zijn zelf de bedrogenen. De bedriegers had den hier eigenlijk moeten tercht staan. Terwille van het Nederlandsche volk, dat nu eenmaal moet bouwen op de jongeren, waarover het beschikt, vroeg spr. clemen tie. Men moet inzien, dat hun daad inge geven is door ouderen en hen zoo behan delen, dat zij straks, in een nieuw tijdperk mee kunnen doen als volwaardige volks- genooten. Het Krlegsgericht ging vervolgens in de raadskamer. Na heropening deelde de president mede, dat de volgende uitspraak was gedaan: de twintigjarige A. W., is ver oordeeld tot drie jaar tuchthuisstraf, de negentienjarige B. K. tot twee jaar tuchthuisstraf, de achttienjarige A. v. D. K. tot een jaar tuchthuisstraf, de zestienjarige H. van L. tot een jaar en zes maanden gevangenisstraf, H. S. tot een jaar en drie maanden gevangenis straf en W. N. tot een jaar en drie maanden gevangenisstraf. LEIDEN Geboren: Cornelis Hubertus Maria z. v H. F. J. Mentink en Th. C. G. Veeren. Gerardus Maria z. v. J. Loomans en A. M. v. d. Meer. Jilles Lambertus Wilhelmus z. v. W. Nieuwenburg en C. Betgen. Willie Gerdina d. van R. J. Blok en J. G. v. Weelden. Ondertrouwd: J. J. Mank jm. 22 j. en P. C. Caelers jd. 21 j. Overleden: H. W. Wolff wend. 68 j. A. J. v. d. Holst hsvr. van: W. C. v. d. Hulst 46 j. M. H. Laman m. 68 j. LEIDEN. Geslaagd: Doctoraal examen wis- en natuurkunde hoofdvak wiskunde de heer L. Bakema, Leiden; Candidaatsexamen Rechten: de heer H. Wilton, Voorburg; Doctoraal examen Rechten: de heer W. K. van Dedem, Den Haag; Propaedeutisch examen Theologie: mej. G. A. R. Bijleveld, Oegstgeest en de heer O. Elseman, Dordrecht; Taalkundig candidaatsexamen Indologie: de heer K. P. Wegener, Wassenaar; Candidaatsexamen Wis- en Natuurkunde, letter L, de heer H. Posthumus, Den Haag.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1940 | | pagina 2