NIEUWE BOEKEN.
Land- en Tuinbouw
DINSDAG 29 OCTOBER 1940
DE LE1DSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 8
IJiMtmaervisschsrs hebben in deze dagen een goed loonend bedrijf, daar bij den huidigen geringen visehaanvoer voor
de aal- en snoekbaarsvangst goede prezen worden betaald. Een kijkje in de haven van Lemmer, waar groote drukte
heeracht (Foto Pax-Holland)
Het Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Moord B' >ant heeft te 's Herlogenbosch
den Brebantscnen schrijver Antoon Coolen den gouden «erepenning van dit genoo schao aangeboden
ter bekroning van zijn letterkundigen arbeid. Antoon Gooien tijdens zijn dankwoord
(Foto Het Zuiden*1
taling van enkele dier documenten in han
den, vervaardigd door Wolfgang Rütten-
auer en uitgegeven bij de Greif-Bücherei
onder de titel „Heroïsches Christentum".
Het bevatte de acten van Perpetua en Fe-
licitas met haar geze.len, de marteling van
Polycarpus, bisschop van Smyrna en van
den wijsgeer Apoïlonius. Het wekte in mij
de vrome wensch, ook in het Nederlandsen
iets dergelijks te bezitten en er desnoods
zelf voor te zorgen. Maar het bleef bij
vrome wenschen, jaar in* jaar uit, en het
zou er waarschijnlijk nog lang bij gebleven
zijn, had niet Pater Schurmans ons met dit
boek verrast. Een voortreffelijk werk, èn
wat de keuze van de stof èn wat de verta
ling betreft. Een vakman heeft met kriti
sche zin die verhalen uitgekozen, wier
echtheid niet te betwijfelen valt: hij heeft
naast Latynsche en Grieksche, zeafs Ar-
meensche texten geraadpleegd. Maar daar
om meene men niet, dat men hier met een
dor wetenschappelijk werk te deen krijgt.
Het boek is zeker wetenschappelijk te ver
antwoorden, maar de vorm, waarin het
geboden wordt, maakt hét dezen vaak tot
een boeiende ontspanning. De voornaam
ste verdienste van deze vertaling ligt in
zijn geestelijke achtergrond.
Hier wordt ons, meest door verslagen
van ooggetuigen, duidelijk gemaakt, wat
het Christendom voor de helden van het
martelaarstijdvak beteekende. Zij hebben
hun leven niet gegeven, omdat zij met haat
tegen het leven bezield waren. Integendeel,
het waren normale, harmonische menschen,
die even diep al het menscheiijke ervoeren,
als wij dat nu doen, misschien zelfs dieper
dan wij. Maar het geloof in de verrukke
lijkheid van het andere leven en de heer
lijkheid, die hen bij Christus te wachten
stond, was zóó onwrikbaar ,hun hoop was
zóó levend, hun liefde zóó brandend, dat
alles daarvoor naar de achtergrond week
en zelfs de meest verfijnde martelingen
hen niet konden losscheuren van him on
verwoestbare verwachting.
Dagelijks zien we de verschrikknigen
van den oorlog om ons heen en we weten,
dat een soldaat het als iets van zelfspre-
kends moet beschouwen, dat hij zijn leven
ter beschikking stelt van het vaderland.
Even vanzelfsprekend moet het voor een
Christen zijn, dat zijn leven aan God be
hoort, den Scheppèr van alle dingen, óók
van dat vaderland en die Zijn Zoon naar
de aarde zond, om onze zielen te redden.
Bij de lezing van dit boek zal dit besef
weer feller gaan leven. Daarom hopen we
van harte, dat het ruime verspreiding zal
vinden onder een Christenheid, die nog
steeds aan de naweeën lijdt van een nivel-
leerend liberalisme. Speciaal onze jeugd
leiders en leidsters moeten dit boek koo-
pen, lezen en er uit voorlezen of er van
vertellen bij de beloftevolle 'jeugd van ons
vólk. Dat zal een prachtig middel zijn, om
tot de vorming van een nieuwe Christen
heid te komen-
Dr. H. v. R.
Alléén geluk! door Miep van der
Velde. Uitgeverij Het Spectrum,
Utrecht.
Een beloftevol boek van een meisje van
achttien jaar, waarin de rijpende jeugd
zijn dromen en verlangens weerspiegeld
vindt. Een oorspronkelijk, onnut, heelemaal
eigen boek, waar niemand op wacht, en
waarvan men naar waarheid zeggen kan
dat het in geèn enkele behoefte voorziet,
zegt Albert Kuyle in een woord van ge
leide.
Heeft het dan bestaansrecht? Ja, zoo
goéd als de jeugd zelf en haar stormachtige
drang naar droom of daad bestaansrecht
heeft. Het moet er zijn, zooals het wijsje
van de herdersfluit of het zineunerlied er
zijn moet, en het onstuimig zingen van de
storm en het geritsel van het woud en heel
het onsterfelijk poëem van de natuur. We
wachten met vertrouwen op het volgende
boek.
Dr. H. v. R.
Rijksmaarschalk Hermann Gö'i«g In gesprek met de bemanmng ven
•en Du Isch vl-egiurges-ader, oat zoo juist van een vlucht naar vijendeijk
gebied teruggekeerd (fo o Welibild)
Geperste kooleuur sneeuw, met een temperatuur van
meer dan tachtig qraden onder nul. worot a's nieuwst»
bluschmiddel bij feilt benzine branden gebruikt
(Foto Weltbild)
„Practica" Encyclopedische Bi
bliotheek. No. 1 - Insecten door
Evers, met een voorwoord der
Ned. Entomologische Vereeniging.
In breeden kring en niet het minst
bij het onderwijs is sedert eenige jaren
het tijdschrift „Practica" bekend en ge
waardeerd om zijn belangwekkenden en
gevarieerden inhoud. Practica gaf n.l.
lederen maand een aantal artikelen, door
deskundigen geschreven over onderwer
pen, welke in verband met de tijdsomstan
digheden van bijzonder belang waren.
De noodzakelijke 'beknoptheid Prac
tica bevatte immers iedere maand ver
schillende artikelen was echter een be
lemmering voor eén meer uitvoerige uit
eenzetting der onderwerpen. Daarom
werd. bij den aanvang van den nieuwen
jaargang besloten iedere aflevering ge
héél aan een zeker onderwerp te wijden.
Op deze wijze.zouden de abonnés in een
handig boekje een encyclopedisch over
zicht krijgen van de behandelde stof. Een
reeks van deze werkjes zou een kostbaar,
bezit worden en als het ware een encyclo
pedische bibliotheek vormen. Practica zal
dan ook voortaan als ondertitel voeren
„Encyclopedische Bibliotheek".
lp handige boekjes, formaat 12 x 20 c.M.,
eenvoudig; maar smaakvol gebonden, zal
Practica twaalf maal per jaar verschijnen.
In ieder boekje treft men aan een zoo
volledig mogelijk overzicht van een be
paald onderwerp.
Het verschil met een gewone encyclope
die ligt vooral hierin, dat op de eerste
plaats de onderwerpen uitvoeriger behan
deld worden. Op de tweede plaats, dat al
leen die onderwerpen worden gekozen,
waarvoor vrijwel iedereen belangstelling
heeft. Op de derde plaats zullen de onder
werpen behandeld worden op dusdanige
wijze, dat ze voor iedereen begrijpelijk
worden.
Het beste kan de opzet van Practica dui
delijk gemaakt worden door het zoo juist
verschenen eerste nummer in de Practi
ca-reeks: „Insecten", door F. Evers met
een voorwoord van den president van de
Nederlandsche Entomologische Vereeni
ging-
Eerst wordt een schematische indeeling,
van het geheele dierenrijk gegeven. Ver
volgens een systematische indeeling van
de insscten n.l.: kevers, vligsvleugeligen,
schubvleugeligen, tweevleugeligen, net-
vleugeligen, rechtvleugeligen, snaveldra
gers en vleugelloozen.
Over de insecten in het algemeen volgen
korte aanteekeningen, te weten: over de
gedaanteverwisseling, over den bouw van
het lichaam, de huid, spijsverteering, het
zenuwsstelsel, ademhaling, bloedsomloop
en voortplanting.
Wij worden ingeleid in de nomenclatuur.
Wij keren de diagnosen der verschillende
insecten kennen, opdat wij de verschillen
de soorten in de grondvormen van elkaar
leeren onderscheiden.
Er is voor gewaakt, dat de populaire be
handeling niet de minste afbreuk doet aan
de wetenschappelijke indeeling.
Om eenig idee van „Practica-Encyclope
dische Bibliotheek" te geven vermelden
wij hier. dat reeds ter perse is: een boekje
over: Sport, waarin op overzichtelijke wij
ze de speciale spelregels eri het materiaal
van practisch alle sporten besproken wor
den.
Er zullen o.a. verschijnen: Een historisch
vademecum, waarin een uitgebreid chro
nologisch overzicht der vaderlandsche ge
schiedenis zal worden opgenomen. Eer-
boekte over de mensch, eveneens
zoo volledig mogelijk en rijk geïllustreerd.
Voorts een boekje met een korte levens
beschrijving van Nederlandsche letter
kundigen en schrijvers, met eén korte ka
rakteristiek. van hun werken. Voorts een
boekje, waarin de voornaamste uitvindin
gen systematisch en. chronologisch worden
beschreven.
De maandboekjes van '„Practica" met
hun gevarieerden inhoud zullen wij noode
missen, maar er komt iets anders voor in
de plaats, dat bijzondere waarde zal heb
ben.
Het laat zioh n.l. aanzien, dat de abon-
né's van Practica op den duur over een
schat van materiaal over alle belangrijke
onderwerpen zullen beschikken.
I>e prijs is zoo laag mogelijk gehouden.
Daar voor sommige werkjes speciale be
langstelling zal bestaan, zijn zij ook met
een kleine prijsverhooging afzonderlijk
verkrijgbaar.
„Practica-Encyclopedische bibliotheek"
wordt uitgegeven door Urbi et Orbi en
men kan zich abonneeren bij iederen boek
handel.
DE UITVOER VAN UIEN EN APPELEN.
Volgens mededeeling van de Groenten-
en Fruitcentrale is thans de uitvoer van
uien naar andere landen dan Duitschland
verboden. Er mogen derhalve alleen uit-
voermachtigingen voor dit product voor
Duitschland worden afgegeven.
Alle appelen van de soorten, die op de
Geschiedenis eener Kathedraal,
door Dr. F. van der Meer. Uit
geverij Het Spectrum, Utrecht.
Toen de ijzeren oorlogswals over België
heen naar Frankrijk rolde en het gebied
der oude Kathedralen bereikte, heeft
iedereen, die de glorie van Reims, de ma
jesteit van de Notre Dame of de droom
van Chartres ooit aanschouwd had, zich
angstig afgevraagd, of nu misschien de tijd
gekomen was, waarop deze vervoerende
monumenten uit een eerbiedwaardig ver
leden voorgoed ineen zouden storten. JÉn
menigeen voelde zich een zucht van ver
lichting ontgaan, toen hij hoorde, - dat
Reims en Laon en Amiens en Beauvais
ongedeerd wren en dat Parijs niet verde
digd zou worden. De heerlijkheid van het
lie de France bleef gespaard; als de vrede
is teruggekeerd, zullen wij opnieuw, naar
Frankrijk kunnen pelgrimeeren, om ons
vol te drinken aan deze schrijnen van ex-
statische schoonheid, waarin het heele le
ven van een volk weerspiegeld ligt.
Het is de groote verdienste van het boek
van Dr. van der Meer, dat hij ons dit voor
al deed inzien: hoe de Kathedralen centra
van leven waren, die heel de grootheid
van hun volk heben meegeleefd en de
deernisvolle getuigen waren van al zijn
leed. Van der Meer zegt het zoo treffend
juist: het zijn onze moeders. Zij zijn eens
geboren uit het gekerstende hart van een
jong, durvend volk. Zij werden de groot
ste, verhevenste uiting van zijn Christen
dom, zij blijven er ook de wachters van,
men zou kunnen zeggen de doopborgen
van Frankrijk, die het dit volk door de
eeuwen heen steeds weer in herinnering
zullen brengen, dat het juist uit zijn chris
tendom zijn grootste glorie geput heeft.
Dit boek is een stuk cultuur-historie in den
hoogsten zin van dat woord. Het openbaart
ons de universeele eruditie van den schrij
ver, maar wat veel belangrijker is: het is
aan deze eruditie niet ten onder gegaan,
integendeel, de auteur bracht heel zijn we
ten samen in een vruchtbare synthese. Dit
boek is niet enkel een stuk kunstgeschiede
nis, het is zelfs op de eerste plaats heele
maal geen kunstgeschiedenis, het is in sym
bolische vorm de levens-geschiedenis van
een geheel volk. Het vraagt zeker eenige
ontwikkeling, om met vrucht gelezen te
worden; het geeft echter zooveel te leeren,
dat het de moeite van eenige „studie"
ruimschoots beloond.
Het werd met zorg en toewijding uitge
geven; band, papier, lettertype, alles is
even voornaam. De prachtig gedrukte illu
straties werden door een vakman saamge
lezen in harmonische eenheid met de tekst.
Dr. H. v. R.
Broeder Ambrosius, door Fr. v,
Oldenburg Ermke. Uitgeverij
Het Spectrum, Utrecht.
Dit is het geestig uitgedachte en vlot ge
schreven verhaal van den MiddeleeuwSchen
monnik, die door een wonderlijke beschik
king naar de twintigste eeuw verdwaalde,
en daar de strijder werd voor een betere
wereld. Zwevend tusschen droom en wer
kelijkheid houdt het den lézer tot het eind
toe geboeid. Door vorm en dieperen inslag
behoort het tot de ontspanningslectuur van
het beste gehalte.
Dr. H. v. R.
Bloedgetuigen van Christus. Mar-
telaarsdociunenteu uit de eerste
eeuwen, der Kérk, door M. F.
Schurmans, S.J. J. J. Romen en
Zonen, Roermond-Maaseik. Ingen.
2.90, geb. 3.75.
Olie uit druivenpitten
THANS ONDERZOEKT MEN, WAT ER
UIT DE SCHILLEN TE HALEN IS
(Van een specialen V.P.D.-medewerker)
De Duitsche chemie heeft een nieuw won
der tot stand gebracht: zij perst olie uit
druivenpitten! Reeds lang was hierop de
aandacht gevallen voor het bereiden van
olie; doch de groote moeilijkheid was tot
dusverre, de pitten af te scheiden van de
schillen en de takjes. Dit probleem is thans
opgelost door ontpittingsmachines, die de
druivenpitten zonder bijmengsel afleveren.
Dit jaar is eén aanvarig gemaakt met het
verzamelen van deze materie in alle groo
te Duitsche wij nbouwgebieden.'Elke 20 kilo
gram pitten levert 2 kilogram beste olie op,
die niet alleen kan worden gebruikt als
spijsolie, doch eveneens voor technische
doeleinden kan worden aangewend.
Alle wijnbouwers zijn thans verplicht, de
pitten af te leveren.
In economisch opzicht blijven de kosten
binnen de perken. Er zijn organisaties opge
richt, die voor het verzamelen van de pit
ten zorgen en deze afleveren aan oliemo
lens. Wanneer men bedenkt, hoeveel mil-
lioenen pitten elk jaar alleen in Duitsch
land als waardeloos afval worden wegge
worpen, zal men zich een denkbeeld kun
nen vormen van de beteekenis der Olie
winning uit druivenpitten.
In het afgeloopen jaar bijvoorbeeld wer
den alleen in het Rijnland 450.000 kilogram
pitten ingeleverd; en daarbij moet men in
het oog houden, dat deze hoeveelheid nog
betrekkelijk gering was, daar vele kleine
wijnbouwers ten gevolge van den oorlog
met tal van moeilijkheden hadden te kam
pen. Dit jaar echter belooft de oogst van
druivenpitten veel grooter te zijn, dank zy
de energieke maatregelen, die van over
heidswege zijn genomen.
Men wil het echter niet laten bij het ex-
ploiteeren van de pitten alleen. Zooals be
kend kan uit de druivenschillen een uit
stekende brandewijn worden gestookt.
Thans stelt men pogingen in het werk, om
wijnsteen, kleurstoffen, meststoffen en nog
tal van andere dingen uit de druivenschil
len af te zonderen. En als dat alles is ge
schied, blijft er nog een uitstekende brand
stof achter. Men ziet, dat de druiven tot
nog veel meer kunnen dienen, dan tot het
vervaardigen van wijn!
Het gebeurt zelden dat het juiste boek
zóó op het juiste moment verschijnt als nu
het geval is met deze vertaling van Marte
laarsdocumenten uit vroeger eeuwen. En
kele jaren terug viel mij een Duitsche ver
exportlijst voorkomen en welke nog niet
zijn opgeslagen in koelhuizen of. bewaar-
plaatseh, moeten gewoon ter veiling wor
den aangevoerd en voor export naar
Duitschland worden geveild. De toestem
ming om deze administratief te veilen, is
ingetrokken.
