DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
De distributie-maatregelen voor
zuivelproducten en brood
DINSDAG 22 OCTOBER 1940
32ste Jaargang No. 9778
S)e £eid&eli£(2oii/fca/nt
Bureaus Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
V »De steun"
Onder den titel „Waar een Amsterdam-
sche werklooze van leven moet" toornt de
Amsterdamsche berichtgever van het „Na
tionale Dagblad" tegen de steunbedragen
te Amsterdam en indirect ook tegen die in
andere gemeenten.
De werkloozen-steun is dikwijls een voor
werp geweest van partij-politiek en, he
laas, vaak zóó, dat schaamte over zekere
vormen van deze politiek heelemaal niet
misplaatst is!
De een bood te^en den ander, of, deed
wat anders: kroop weg achter den ander.
Zoo zag men 't dikwijls gebeuren!
Dat moest nu 'ns uit zijn, radicaal uit!
Diep meegevoel met het droeve lot der
werkloozen moet alle benepen! partij
politiek radicaal uitbannen!
Betoogend, dat den werkloozen „een re
delijk bestaansminimum" ontbreekt, ver
volgt het „Nationale Dagblad":
Het zal voor de N. S. B. en eeretaak
zijn deze sociale onrechtvaardigheid
met wortel en tak uit te roeien en dit
deel van het volk weer recht te geven
op wat is de grondslag voor een ge
zonde volksgemeenschap, n.l. den be
hoorlijk betaalden arbeid!
Dit moet voor iedereen een eeretaak zijn
en zal 't ook zijn in den komenden tijd.
Maar behoorlijk betaalde arbeid kan nu
eenmaal op den dag van heden nog niet aan
alle werkwillige werkloozen worden gege
ven. En óók in de toekomst zullen er geval
len zijn, waarin de ongeschiktheid voor
arbeid, ook al is de arbeidsgelegenheid er,
in verschillende gevallen aan geen 'rede
lijken twijfel onderhevig is.
Dat ook de hier bedoelde werkloozen recht
hebben op „een redelijk bestaansmini
mum" daarover zijn allen 't eens. En
daarom moet ook aller méést ernstige
aandacht hebben de vraag: wat er voor wie
men noemt de bona fide werkloozen
wordt gedaan; wat hun aan geld en in
natura wordt verleend, om hun „een rede
lijk bestaansminimum" te verzekeren.
En dan moet er, waar noodig, tot daden
worden overgegaan. Aan woorden alléén
hebben de werkloozen niets.
„De steun" iedereen weet, wat daar
onder wordt verstaan is ook daarom van
zoo groot maatschappelijk belang, omdat bij
een te lagen steun zeer ernstig is het ge
vaar, dat, zooals het „Nationale Dagblad"
zegt, „alle weerstandsvermogen verslapt".
En altijd, maar vooral in dezen tijd is een
dosis weerstandsvermogen voor iedereen
zoo noodig!
GAS EN ELECTRICITEIT.
Bericht is, dat er een distributie van gas
en electriciteit te wachten stond. De „Deut
sche Zeitung in den Niederlanden" meldt
thans, dat deze mededeelingen niet overeen
komen met de feiten en dat een maatregel
van dien aard voorloopig niet in het voor
nemen ligt.
WAT ANDERE BLADEN
AFLEVERING VAN EIEREN.
De handel mag niet meer worden
gepasseerd.
In aansluiting op het reeds eerder ver
schenen persbericht vestigt het rijksbu
reau voor de voedselvoorziening in oor
logstijd de aandacht er op, dat de regeling
betreffende de verplichting van den eier-
handel om zich bij de Nederlandsche Cen
trale voor eieren en pluimvee te organisee-
ren in de Nederl. Staatscourant is versche
nen.
Behalve de reeds aangegeven bijzon
derheden over de indeeling in groepen
van „verzamelaars", „handelaars" en
„grossiers" kan thans nog worden me
degedeeld, dat het verkoopen en afle
veren van eieren door den producent
(bedoeld is hier natuurlijk: de kip!
Red.) rechtstreeks aan den consument
voortaan verboden zal zijn. Indien
plaatselijke gebruiken hie'rtoe aanlei
ding geven, kan de centrale desge-
wenscht van dit verbod, al dan niet
onder bepaalde voorwaarden, onthef
fing verleenen.
Voorts is nog bepaald, dat verzame
laars, handelaren en grossiers verplicht
zijn, hun administratie op de door de
centrale aangegeven wijze te voeren en
dat zij, evenals de producenten, de aan
wijzingen van de centrale betreffende af
levering van eieren dienen na te komen.
Voor handelaren is hieraan nog verbonden
de verplichting, de eieren te schouwen, te
sorteeren en te verpakken op de door de
centrale aangegeven wijze.
SCHRIJVEN
MOEDGEVENDE SYMPTOMEN.
Het Vaderland is opgelucht door het
gemeenschappelijke communiqué over de
onderhandelingen te Batavia:
„Zeer zeker zal het nog wel geruimen
tijd duren, alvorens het economisch ac-
coord tusschen Tokio en Batavia ondertee
kend zal kunnen worden. In Azië duren
dergelijke onderhandelingen altijd heel
lang. Maar het terrein is schoongeveegd
van gevaarlijke hindernissen; men zal over
de economische dingen kunnen praten zon
der veel angst voor al te ver reikende po
litieke gevolgen
Nu onze positie in Europa in verband
met het Duitsch-Engelsche conflict (wie
weet of de historie later niet zal spreken
van het tragische misverstand) uiterst
moeilijk is, wordt het Indische bezit een
groote troef. Dat Duitschland zich wel in
teresseert voor dit rijke Aziatische gebied
en er zich uitsluitend voor interesseert en
voor interesseeren kan als voor een Neder-
landsch bezit, staat thans wel vast. In hoe
ver wij de gelukkige verklaring van Bata
via aan Duitschen invloed te danken heb
ben, zal latere documentenpublicatie
ons wellicht eenmaal leeren. Een zelfstan
dig blijvend Indië versterkt in ieder geval
de zelfstandigheid van het moederland.
Het gewicht van Indië maakt ons tot een
heel ander land dan de andere kleine lan
den in Europa Maar omdat wij meer zijn,
hebben wij ook grootere verantwoordelijk
heid. Terwijl er te Batavia of te Soekaboe-
mi gewerkt wordt aan het tot stand bren
gen van betere betrekkingen tusschen Ja
pan en ons Indië, wat aan den vrede in het
Verre Oosten ten goede zal komen, hebben
wij hier den plicht de best mogelijke be
trekkingen tusschen het Duitsche en het
Nederlandsche volk tot stand te brengen,
ten einde een werkelijk nieuw Europa
mogelijk te maken, waarin de volken vrij
en veilig samen zullen kunnen leven.
Wij weten, dat dit een moeilijke taak is.
Wij aarzelen zelfs niet te zeggen, dat ze in
de laatste weken moeilijker geworden is
dan ze aanvankelijk was. Juist omdat ze
moeilijk is, dient echter met des te meer
overtuiging en moed aan gewerkt te wor
den. In de allerlaatste dagen zijn er trou
wens toch ook weer eënige moedgevende
symptomen. De boodschap uit Batavia is
wel het voornaamste. Een ander gelukkig
teeken is, dat het enge partij regiem, dat
ons van zekere, niet Duitsche zijde, was in
uitzicht gesteld, ten slotte niet blijkt te ko
men. Men kan nu wel aannemen, dat Hit-
Ier een werkelijk zelfstandig Nederland
heeft bedoeld en via Mussert aan de Ne
derlanders laten weten: richt uw stuur
naar samenwerking in vrijheid. Of Mussert
dan de kapitein van t' schip wordt, zal af
hangen van de mate van zijn politiek ver
mogen. Als hii het volk niet weet te win
nen, zal hij de taak niet kunnen vervullen.
Wie het volk wint op de basis van vijand
schap tot Duitschland, zal al evenmin doen
wat de situatie eischt en wat Hitier blijk
baar verlangt.
In ieder geval: er is weer meer lucht.
Er is weer meer toekomst voor wie waar
lijk Nederlandsch, waarlijk Europeesch wil
denken en werken. Het bericht uit Batavia
zal wellicht een nieuw uitgangspunt vor
men".
DE NED. UNIE.
Besprekend de vergadering van Anti-rev.
en Chr. Hist, te Rotterdam (wij hebben er
gisteren een verslag van gegeven) merkt
de Volkskrant o.m. op:
„De starre houding van dr. Colijn steekt
schril af tegen die van zijn mede-spreker
te Rotterdam, dr. Rozemond, die, erken
nend, dat de Nederlandsche Unie de over
tuigingen en inzichten van het protes-
tantsch-christelijke volksdeel wil respecr
teeren, niets in den weg ziet staan om deze
groep met welwillendheid en de oprechte
wil tot samenwerking tegemoet te treden".
VERBODEN AARDAPPELENVERVOER
Eenige partijen in Den Haag in
beslag genomen
Zaterdag hebben controleurs der afdee-
ling algemeene controle van den Centralen
Crisiscontroledienst weder de hand kunnen
leggen op eenige partijen aardappelen,
welke men clandestein trachtte binnen te
voeren in het consumptiegebied Den
Haag.
In het eerste geval betrof het een vracht
van 700 K.G., welke uit B1 e is w ij k af
komstig was en vervoerd was met ongeldig
geleidebiljet.
De tweede partij aardappelen was 210
K.G. groot en afkomstig uit Wassenaar
Deze hoeveelheid, welke zonder geleide-
biljet werd vervoerd, was verborgen onder
dekens en oud hout. In beide gevallen zjjn
de aardappelen in beslag genomen en is
tegen de vervoerders proces-verbaal opge
maakt.
EEN TOELICHTING VAN DEN
DIRECSTEUR-GENERAAL VOOR DE
VOEDSELVOORZIENING.
Ir. S. L. Louwes, de directeur-gene
raal van de Voedselvoorziening heeft gis
teren voor de pers een toelichting gegeven
op verschillende in den loop dezer laatste
dagen gepubliceerde maatregelen op het
gebied van de voedselvoorziening. In de
eerste plaats besprak hij de nadere prijs
regeling voor alle zuivelproducten. Als doel
van deze verhooging noemde hij het maken
van een nieuwen melkprijs.
DE BOTERPRIJS.
Er is in de wintermaanden altijd een hoo-
gere boterprijs geweest, die ongeveer 1520
cent lag boven den zomerprijs. Het verschil
tusschen zomer- en winterprijs is thans
grooter n.l. (voor den consument) van 1.85
op 2.202.30. Dit grootere verschil vindt
zijn verklaring in de stijging van de alge
meene productiekosten en ook hierin, dat
het vee wegens verminderde toediening
van krachtvoeder mindei melk geeft. In het
vooruitzicht van deze verhooging heeft de
veehouderij den heer Louwes verschillen
de berekeningen voorgelegd, die nogal uit
eenliepen, maar gemiddeld toch tot onge
veer hetzelfde bedrag kwamen, dat thans
in den prijs is vastgelegd.
Een tweede bestanddeel van den melk
prijs wordt gevormd door den prijs, die de
veehouder van zijn ondermelk kan maken
Deze prijs is thans vastgesteld op 11/4 cent
per liter, cLi. de waarde die de ondermelk
als veevoeder op het oogenblik ongeveer
vertegenwoordigt. Het kan evenwel best
zijn, dat die en gene veehouder in zijn eigen
bedrijf de ondermelk hooger aanslaat, niet
omdat de vee voeder waarde feitelijk hooger
zou zijn, maar omdat hij geen ander vee
voer kan krijgen, maar dit zijn individuee-
le factoren, waarmee geen rekening kon
worden gehouden.
DE KAASRANTSOENEERING.
De nieuwe kaasprijs is uit de twee ge
noemde factoren, den boterprijs en den
prijs voor de ondermelk afgeleid. In verge
lijking met den zomerprijs is hij slechts be
trekkelijk weinig verhoogd. Niet verhoogd
is de prijs van 20+ kaas, daar deze reeds
op het gewenschte peil was. Een verhooging
van den kaasprijs in het algemeen was
noodzakelijk om een zekere evenredigheid
tusschen de verschillende productenprij
zen te verkrijgen, daar anders het gevaar
bestond, dat de productie onwillekeurig in
de richting van een verhoogde kaaspro
ductie zou worden gestuwkd, wat niet ge-
wenscht is, daar wij in de eerste plaats bo
ter noodig hebben.
BOTER EN MARGARINE.
De prijs verhoogingen in kwestie bren
gen voor den consument een aanzienlijke
verhooging mede. Voor boter is de prijsver-
hooging zelfs zeer aanzienlijk. Een zekere
tegemoetkoming zit in de opheffing van de
verplichting, dat men als men een inkomen
van meer dan 1400 per jaar heeft boter
moest gebruiken. Deze maatregel was in
het volle seizoen, toen er overvloed van
boter was, gewenscht, om de reserve aan
overzeesche vetten, die voor de margarine-
industrie noodig is, te sparen. Het effect
van dit voorschrift is wel eenigszins uit
de hand gevallen, want er zijn veel meer
menschen geweest, die van margarine op
boter zijn overgegaan, dan men had ver
wacht, zoozeer zelfs, dat men het met de
productie van de boter op een gegeven
oogenblik niet meer kon bijhouden. Nu het
voorschrift is opgeheven, zal het even
wicht vermoedelijk hersteld worden.
Tér aanvulling van het vorenstaande
over de boter, zeide de heer Louwes nog,
dat de prijs van de boerenboter (de boter
van de z.g. zelfkarners) niet op 1.95, maar
op 1.75 is vastgesteld, omdat men het zelf-
karnen, waarop de controle moeilijker is,
niet wil aanmoedigen. Zooveel mogelijk
melk moet naar de zuivelfabriek.
Geruchten als zou de 40+ kaas door 20
kaas worden vervangen sprak hij tegen
Wel wordt de z.g. volvette fabriekskaas
verboden, de volvette boerenkaas echter
niet.
DE CON STJMPTIE MELK
Wat de verlaging van het vetgehalte
voor de consumptiemelk betreft, hiermee
hoopt men distributie van melk te kunnen
voorkomen. De gewenschte standaardisatie
brengt veel moeilijkheden mede wat de
uitvoering betrgft. Voor den consument
komt het er op aan, dat hij zich behoorlijk
van melk kan blijven voorzien, wat langs
dezen weg te bereiken is. Dé voedings
waarde van de melk wordt niet ernstig ver
minderd, al gaat er het een en ander van
het vetgehalte af.
DE OMVANG VAN HET
KAASRANTSOEN.
Velen zal het kaasrantsoen dat onder de
gisteren ingegane kaasdistributie is vastge
steld niet groot lijken. Het komt op 5.2 K.G.
per jaar neer of over onze heele bevolking
gerekend op 47 millioen K.G. Neemt men
in aanmerking, dat onze eigen consumptie
van kaas in normalen tijd ongeveer 60 mil
lioen K.G. was, dan ziet men dat de inkrim
ping ongeveer 20 pet. bedraagt. Een der
gelijke vermindering is ook bij de vaststel
ling van andere rantsoenen toegepast. Ter
vergelijking diene, dat het kaasrantsoen in
Duitschland voor hetzelfde tijdvak 325
gram is, dat is dus minder. Bij de bepa
ling van het rantsoen is ook gedacht aan
het gaande houden van den normalen ex
port, bijvoorbeeld naar België, dat altijd
veel kaas van ons heeft gekocht en nu nog
een aanzienlijk afnemer er van is. Dat de
rantsoeneering noodzakelijk zou geworden
zijn tengevolge van exceptioneel groote uit
voeren naar Duitschland sprak de heer
Louwes tegen. Op een zeker oogenblik is
er tamelijk veel kaas naar Duitschland uit
gevoerd, doch de totale hoeveelheid daar
van beliep niet meer dan het normale ver
bruik van een week in ons land.
DE BROODPRIJS.
Ook aan den broodprijs heeft ir. Lou
wes nog eenige woorden gewijd. Deze is se
dert September 1939 slechts eenmaal met
1 cent verhoogd en was nog altijd betrek
kelijk laag. Thans is een verhooging toege
past moeten worden (met 1 cent) om een
equivalent te vinden voor de hoogere prij
zen. die het rijk zelf (de Akkerbouwcen-
trale) voor de grondstoffen moet betalen
alsmede voor de hoogere bakkerijkosten.
Ir. Louwes wees er in dit verband op,
dat de prijs voor het zwarte roggebrood, een
uitsiekend voedsel, niet is verhoogd.
Het is mogelijk, dat hier en daar de prijs
van het bruine brood wat zal oploopen,
maar hiertegenover ontvangt men dan ook
meer voedingswaarde, daar het gewicht aan
droge stof in dit brood is verhoogd.
De afschaffing van het melkbrood was
noodzakelijk, daar men zooveel mogelijk
melk voor de gewone consumptie moest
houden. Melkbrood wordt er thans niet ver
kocht. Er is reeds op gewezen, dat ver
skillende bakkers nog steeds brood ver
koopen, dat met de letter M.B. is gemerkt,
het ken teeken van melkbrood, maar dit is
het gevolg van het feit, dat zij niet vol
doende vormen hebben met de letters W.B.;
vooral in het Westen des lands kan dit voor
komen. Men late zich echter niet mislei
den. Meikbrood wordt er niet meer gebak
ken en een verhooging van prijs, omdat een
bepaalde soort brood melkbrood zou zijn,
behoeft men dan ook niet te aanvaarden.
VLEESCH EN VLEESCHPRIJZEN.
HET DURE LAMSVLEESCH.
Over de vleeschprijzen zijn er, zooals op
de conferentie bleek, nogal eens moeilijk
heden tusschen de slagers en hun publiek.
De slagers be wren herhaaldelijk, dat zij
zien niet aan de vastgestelde prijzen kunnen
houden. Hierop gewezen antwoordde de
heer Louwes, dat het ongeveer het moei
lijkste ding is, dat men zich denken kan,
een koe zoodanig in te deelen, dat de sla
ger en met een behoorlijke winst mee uit
kan. De winstmarges bij ons waren over
het algemeen aan den hoogen kant. Er moet
cïaarom op gestaan worden, dat de slagers
zich houden aan de vastgestelde prijzen,
waarvan de opgave in hun winkels goed
zichtbaar aanwezig moet zijn.
Verder werd er de aandacht op geves
tigd, dat ondanks het verbod van prijs
opdrijving de prijzen van lamsvleesch den
laatsten tijd ten zeerste zijn gestegen, men
kan zeggen met 4070 pet. Lamsvleesch is
nu vaak duurder dan rundvleesch.
De zaak heeft de aandacht, aldus de heer
Louwes, hij vertrouwde, dat men de situa-
toe ook op dit gebied binnenkort wel weer
meester zal zijn.
BEPERKINGEN ALS GEVOLG VAN
DISTRIBUTIE
De Telegraaf ontleent aan de cijfers van
de Nederlandsche Stichting voor de Sta
tistiek in den Haag, dat de Nederlander als
gevolg van de distributie zich gemid
deld de volgende beperkingen moet op
leggen:
Koffie en thee:
Brood:
Vleesch:
Vet:
Zeep:
57 proc. minder
13 proc. minder
18 próc. minder
10 proc. minder
70 proc. minder
Wat de grutterswaren betreft, blijkt, dat
alleen voor rnaizena, griesmeel en pudding
poeder van een sterke beperking sprake is
Bij rijst enz. wordt een rantsoen toege
staan, dat hooger is dan het normale ver
bruik. Bij gort en havermout is het rant
soen zelfs aanmerkelijk hooger.
ENGELSCHE VLIEGERS hebben bommen geworpen in het Westland. Zes
personen werden hierbij gedood terwijl verschillende huizen zwaar bescha
digd zijn. Op den voorgrond het in den grond geslagen gat, waarbij de rio-
leering werd vernield. Foto Schimmelpenningh.
VELE GROOTE WARENHUIZEN met groente en fruit werden vernield
door de afgeworpen bommen der Engelsche vliegers in het Westland.
Foto Schimmelpenningh
