VRIJDAG 18 OCTOBER 1940
32ste Jaargang No. 9775
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
JVleauie batuien
uwv fyezp55 05 iwoA (uuw*L: 11
deA nieuw*.
(tAoo-dkaaAi
3)e Gcki^clveSoii/ïatit
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
V Hel „domme getal"
Als men beweert, dat het „domme getal"
vaak te veel beslist dan gaan we met die
bewering accoord.
Vooral ergerde het „domme getal" nog
al 'ns in de volksvertegenwoordiging
gemeenteraden b.v. waar men te voren
een optel-sommetje kon maken van leden
der verschillende fracties, om te weten, hoe
de beslissing over een of ander voorstel
zou uitvallen.
Wanneer dat gebeurde in zaken, die
n i e ts hadden te maken met princiepen
of met principieele tactiek, dan was de er
gernis daarover zéker gemotiveerd al
vereerde men dan ook zulk een optreden
als een bewijs van partij-eenheid of partij
discipline of iets dergelijks!
Wij kunnen dus met wie schamper pra
ten over het „domme getal" meegaan
tot op zekere hoogte.
Tot op zekere hoogte.
't Is zeker onredelijk, om te meenen, dat
men, wanneer een groot aantal personen
zich voor of tegen een bepaalde zaak
uitspreekt, zich daarvan altijd maar zou
kunnen afmaken met een verwijzing naar
het „domme getal"!
Zóó valt men van het een in het andere
uiterste. Van aanbidding tot versmading.
De waarheid, de juiste beoordeeling ligt in
het midden!
Deze gedachte kwam bij ons op, toen wij
eenig commentaar lazen op de dezer dagen
vermelde feiten, dat de ledenlijst van de
Ned. Unie nu reeds de 500.000 is gepas
seerd.
Men kan uit dit cijfer te veel concludee-
ren. Als men uit dit cijfer zonder meer
zou besluiten, dat de volksbeweging, die
zich Ned. Unie noemt, een goede bewe
ging is, een, onze sympathie verdienende
beweging, dan zou zulk een conclusie, als
zoodanig, te ver gaan.
Men kan echter ook de waarde van dit
cijfer, dit getal o n d e rschatten.
En dit laatste geschiedt in het door ons
bedoelde commentaar.
Zoo schreef b.v. gisteravond het Neder-
landsch Dagblad" (Nationaal Front):
„Onze indruk? Het gaat met „De
Unie" hopeloos mis. Ze heeft, nu vijf
honderdduizend leden en verdunt haar
opzet en streven méér en méér. Ze past
zichzelf aan bij die vijfhonderdduizend.
Het is voor ons te hopen, dat ze spoe
dig het millioen haalt. Dan speelt ze
heelemaal geen rol meer, want dan is
ze gelijk geworden aan het voormalige
E.D.D."
Dat is een onredelijke kleineering van
het getal dus ook van de honderdduizen
den, die dat getal vormen!
Ook het „Nationale Dagblad" heeft op
dat getal van de Ned. Unie gesmaald.
Men moet in dat uiterste toch niet vallen.
Men mag een beweging natuurlijk becri-
tiseeren, afkeuren, bestrijden, ondanks
dat het aantal leden dier beweging groot is.
Maar het feit dat een beweging een groot
aantal leden kan trekken en kan begeeste
ren zooals de Nederlaridsche Unie
dat feit rechtvaardigt en eischt een ernstige
beschouwing.
DISTRIBUTIE VAN GAS EN
ELECTRICITEIT.
Er zal, naar wij vernemen, over
eenigen tijd een aanvang worden ge
maakt met de distributie van gas en
electriciteit. Men zal dan over het al
gemeen, gerekend ,over een maand,
twintig procent minder gas en electri
citeit mogen gebruiken, dan over de
zelfde maand in het vorige jaar.
Hoe deze distributie precies is uit
gewerkt, is nog niet bekend. Er staat
evenwel vast, dat ze niet vóór 25 Oc
tober zal worden ingevoerd.
„Volk"
SAMENVOEGING VAN GEMEENTEN.
Alle provinciën krijgen een beurt.
Naar aanleiding van de bekendmaking
van de plannen tot samenvoeging van tal
van gemeenten in de provincie Noord-Hol
land, heeft „Het Volk" ten departemente
geinformeerd, of men hier te doen heeft
met een maatregel, die uitsluitend Noord-
Holland betreft, of dat deze her-indeeling
een voorlooper is van een saneeringsplan
voor het geheele land.
Het blad vernam, dat inderdaad het voor
nemen bestaat, geleidelijk het geheele land
in grootere gemeenten in te deelen. De
eene provincie na de andere zal aan de
beurt komen voor een samentrekking van
gemeentelijke besturen.
BETREKKINGEN VAN NEDERLAND
TOT VLAANDEREN
De Nederlandsche Unie spreekt zich
duidelijk uit
VOLKS- EN STAATSGRENZEN
ln het jongste nummers van het Week
blad van De Nederlandsche Unie wordt een
duidelijke uitspraak gedaan ten aanzien
van de betrekkingen van Nederland tot
Vlaanderen. Het volgende is daaraan ont
leend:
„Ook wat Nederland betreft vallen de
staatkundige grenzen niet samen met de
volkskundige. Want ook de Vlamingen zijn
Nederlanders, al wonen zij buiten de hui
dige staatkundige grenzen. Het zijn kin
deren van eenzelfde volk, één met ons
door afstamming en taal, historie en cul
tuur. De grenzen, die de Vlamingen van
ons scheiden, beantwoorden in geen enkel
opzicht aan tegenstellingen in het volks
leven. Door politiek en wapengeweld zijn
deze grenzen tamelijk willekeurig getrok
ken en hebben de oude Nederlandsche ge
westen Limburg, Brabant en Vlaanderen
verdeeld in een deel dat tot den Belgischen,
een ander, deel dat tot den Nederlandschen
staat is gaan behooren.
„De Vlamingen en de bewoners van
Noord-Nederland vormen dus samen het
ééne, Nederlandsche volk. De Nederland
sche Unie erkent en belijdt, dat Vlaande
ren, evenzeer als b.v. Groningen, behoort
tot de Nederlandsche Volksgemeenschap.
Wij vinden er de gewestelijke gestalte van
den éénen Nederlandschen aard, zooals die
ook gevonden wordt in b.v. Holland en
Limburg en in alle andere gewestelijke
deelen van het Nederlandsche gemeeneuest.
„Uit de constateering, dat in feite ergens
staats- en volksgrenzen niet samenvallen,
kan niet de gevolgtrekking worden ge
maakt, dat die grenzen nu ook maai op
staanden voet moeten worden veranderd.
Voor een ordelijke en harmonische samen
leving der volken -is het niet noodzake
lijk dat volks- en staatsgrenzen samen
vallen. Wel moet dit het meest natuurlijk
genoemd worden en dus gewenseht en na
strevenswaard."
En verder wordt nog o.m. opgemerkt:
„Slechts zoodra er bij de beide deelen
van ons Volk een wilsovereenstemming tot
samengaan zou bestaan zou er sprake kun-
.nen zijn van een staatkundige hereeni-
ging. De Nederlandsche Unie is er zich
grondig van bewust dat een dergelijk sa
mengaan slechts dan tot heil van ons volk
kan strekken indien men de vele uiterst
belangrijke economische vraagstukken die
hiermee samenhangen tot een oplossing
weet te brengen."
Tenslotte wijst het artikel er nog op,
dat wij onze verhouding tot Vlaanderen
niet in een staatkundig, maar in een
volksch verband moeten zien en dat De
Nederlandsche Unie wil streven naar een
grootere bekendheid van ons volk met
Vlaanderen en naar een beter begrip van
de nationale waarden.
POLITIEKE RELLETJES
ONTOELAATBAAR.
Waarschuwing van Haagschen
Hoofdcommissaris.
De hoofdcommissaris van politie te Den
Haag vestigt er, wellicht ten overvloede,
de aandacht op, dat leden van afweer-orga-
nisaties van politieke groepen niet het
recht hebben om bewapend te zijn.
Evenmin zal worden geduld, dat door het
publiek op ontoelaatbare wijze wordt ge
reageerd op een toelaatbaar optreden door
leden van afweerorganisaties, zooals bijv.
het op gepaste wijze colporteer en of het
houden van een toegelaten optocht.
In al deze gevallen zal door de politie
met kracht en indien noodig met ge
weld worden opgetreden en zal niet wor
den geschroomd om de scherpste maatre
gelen te treffen, teneinde de vóór alles ge-
wenschte openbare orde en rust te handha
ven of te herstellen.
De hoofdcommissaris, een beroep doende
op de ordelievendheid der Haagsche burge
rij, vertrouwt, dat ieder goedwillend bur
ger het zijne er toe zal bijdragen om bot
singen of ongeregeldheden van politieken
aard te voorkomen of te vermijden.
Een ieder bedenke daarbij, dat in dezen
tijd het uitlokken of veroorzaken van poli
tieke relletjes van onberekenbare gevolgen
kan zijn voor een geregelde gang van za
ken, bij welker handhaving en bevorde
ring allen belang hebben en waaraan dus
allen, zonder uitzondering, naar hun beste
vermogens dienen mede te werken. -
Vandaar, dat de Haagsche hoofdcommis
saris met klem waarschuwt tegen dat soort
ordeverstoringen, tegen de bedrijvers,
waarvan hij de strengste maatregelen in
uitzicht stelt.
Japan en Ned. Indië
COMMUNIQUé OVER BESPREKINGEN
IN BATAVIA.
Domei meldt uit Batavia:
De delegaties van Japan en Nederlandsch
Indië hebben Woensdag het volgende ge
meenschappelijke communiqué gepubli
ceerd:
„De delegaties van Japan en Neder-
landsch-Indië hebben van 14 tot 16 Octo
ber onder voorzitterschap van Ichizo Ko-
bajasji en H. J. van Mook vergaderd in ho
tel Selabintanah te Soekaboemi. In ver
scheidene vërgaderingen en persoonlijke
ontmoetingen zijn de algemeene betrekkin
gen tusschen Japan en Nederlandsch-Indië
besproken. In deze besprekingen is volle
dige aandacht gewijd aan de uitwerking
van het recente pact tusschen Japan,
Duitschland en Italië op Nederlandsch-In
dië. In dit opzicht gaf de Japansche dele
gatie officieel als haar meening te kennen,
dat Japan in weerwil van het drielanden-
pact vurig verlangt de betrekkingen van
vriendschap tusschen Japan en Neder
landsch-Indië te handhaven en te bevorde
ren en dat deze betrekkingen door het pact
allerminst geleden hebben.
Alles wat Japan wenscht is een geza
menlijk bestaan en een gezamenlijke wel
vaart met de naburige landen. Onder de
andere punten welke besproken zijn stond
het petroleumvraagstuk op den voorgrond.
De Nederlandsch-Indische delegatie en het
hoofd van het Nederlandsch-Indische bu
reau voor het mijnwezen, die ook aanwezig
was, hebben uitvoerige "uiteenzettingen ge
geven over den -petroleumtoestand in Ne
derlandsch-Indië. De delegaties zullen de
onderhandelingen voortzetten in. Batavia,
met dien verstande, dat de onderwerpen in
hun volledigen omvang in de naaste toe
komst besproken zullen worden. De dele
gaties constateeren met genoegen, dat de
onderhandelingen in den meest vriend-
schappelijken geest gevoerd zijn".
RIJKSCOMMISSARIS SPREEKT
WEENSCHE KUNSTENAARS TOE
De Rijkscommissaris voor de bezette Ne
derlandsche gebieden. Rijksminister Seyss-
Inquart, die het initiatief nam om de Ween-
sche opera en het Weensch philharmonisch
orkest naar ons land te doen komen, heeft
gistermiddag in het Kasteel Oud-Wassenaar
aan zijn oud-stadgenooten een thee aange
boden. Behalve de leden Van de Weensche
opera en het Philharmonisch orkest wa
ren hiervoor uitgenoodigd vooraanstaande
Duitsche persoonlijkheden en militairen en
vertegenwoordigei's uit Nederlandsche cul-
tureele kringen.
Nadat men zich korten tijd onderling had
onderhouden, nam de Rijkscommissaris het
woord en zeide het volgende tot de aanwe
zigen:
Het is mij een bijzondere behoefte u hier
hartelijk welkom te heeten. Mijn eerste
groet geldt mijn Weensche vrienden. Ik be
groet ook met bijzondere vreugde de dames
en heeren lüt Nederlandsche kringen, die
in ons midden vertoeven. Toen ik besloot de
Weensche opera te vragen naar Nederland
te komen, was het niet zoo zeer hierom, om
dat wij hier in de voorste linies staan, het
geen men zoo menigmaal schijnt te verge
ten. Het is thans zoo: met de Engelschen
spreken wij op het oogenblik niet over kunst
en het is trouwens in het algemeen moeilijk
met hen daarover te spreken. Wij moeten
ons voorstellen hoe de toestand vjjf maan
den geleden was. Het was mijn besluit u al
len op het terrein der kunst bijeen te bren
gen om daarmede te bewijzen, dat er be
trekkingen zijn, die uit dezelfde bron stam
men en die de menschelijke zielen en gees
ten tezamen kunnen brengen. Daarom heb
ik aan onze Weeners gedacht. Ik dank ge-
neralintendant Strohm, dat hij zijn insti
tuut ter beschikking heeft gesteld en dank
in het bijzonder general-musikdirektor
Knappertsbusch. Ik dank ook de kunstena
ressen en kunstenaars uit Weenen, die ons
deze avonden en dit kunstgebeuren hebben
geschonken. Het is een bewijs voor den cul-
tureelen wil en de cultureele kracht van
het Duitsche volk, dat nu, op een oogenblik,
waarop ook wij den beslissenden strijd
strijden, het mogelijk is over de enge va-
derlandsche grenzenheen, zulke muziek
feesten te organiseeren. Ik zou bij deze ge
legenheid gaarne Rijksstadhouder Reichs-
leiter Baldur von Schirach ervoor danken,
dat hij zijn befaamde cultureele instelling
ter beschikking heeft gesteld. Ik ben als
Weener diep onder den indruk, dat de Füh-
rer juist den jeugdleider van het Duitsche
Rijk uit de strijdperiode naar deze Gouw
heeft gezonden. Dit is voor de Gouw een
onderscheiding en legt tevens een verplich
ting op, gelijk ook ik overtuigd ben, dat
partijgenoot Baldur von Schirach doordron
gen is van de verantwoordelijkheid, die de
Führer hem opgelegd heeft door hem met
de leiding van de Rijksgouw te belasten. Ik
zal niet uitwijden, maar wij allen .zijn door
drongen van de kunstzininge prestaties van
den Nederlander, vóór alles van de onver
gankelijke waarden van de Hollandsche
schilderkunst. Juist echter op het gebied
van artistieke uitvoeringen, waarmede wij
De Secretaris-Generaal,
waarnemend hoofd van het
departement van Handel
Nijverheid en Scheepvaart,
deelt het volgende mede,
met betrekking tot de dis
tributie van zeep:
Gedurende het tijdvak
van Zaterdag 19 October
tot en met Dinsdag 12 No
vember a.s. geeft de met
„55" genummerde bon van
het algemeen distributie
bonboekje recht op het
koopen van 150 gram toi
letzeep (nieuwe samenstel
ling), of 120 gram huis
houdzeep, of 200 gram
zachte zeep, of 250 gram
zeeppoeder, of voor zoo
ver voorradig 125 gram
zeepvlokken, of 250 gram
zelfwerkende waschmidde-
len, of 200 gram vloeibare
zeep.
Voor zoover de verpak
king dit toelaat, kan de
verbruiker desgewenscht
gedeelten van bovenge
noemde hoeveelheden in
combinatie op één bon koo
pen. Men zal dus b.v. op
een bon 60 gram huishoud
zeep plus 100 gram zachte
zeep kunnen krijgen.
Wasscherijen moeten
voor de behandeling van
de gezinswasch gedurende
bovengenoemd tijdvak de
met „55" genummerde bon
van het algemeen distribu
tiebonboekjes van hun
cliëntèle in ontvangst ne
men voor het koopen van
waschpoeder en wel één
bon per acht kilogram
droog waschgoed. De was-
scherij zal per bon 600
gram waschpoeder kunnen
betrekken.
De Secretaris-Generaal
waarnemend hoofd van het
departement van Landbouw
en Visscherij deelt mede:
Gedurende het tijdvak
van Maandag 21 October
tot en met Zondag 27 Octo
ber a.s. geeft elk der vier
met „05 vleesch" gemerkte
bonnen van de vleesch-
kaart recht op het koopen
van 100 gram vleesch, been
inbegrepen, of een rant
soen vleesch waren. De
met „05 worst, vleeschwa-
ren" gemerkte bon geeft
uitsluitend recht op het
koopen* van een rantsoen
vleeschwaren. De bonnen,
welke op 27 October a.s.
nog niet gebruikt zijn, blij
ven nog geldig tot en met
Zondag 3 November a.s.,
met dien verstande, dat zij
gedurende de week van 28
October tot en met 3 No
vember a.s. niet gebruikt
zullen mogen worden voor
het betrekken van vleesch
of vleeschwaren in hotels,
restaurants e. d.
Het rantsoen vleeschwa
ren, dat per bon kan wor
den gekocht, bedraagt 75
gram voor gerookt of ge
kookt varkens-, rund-, of
kalfsvleesch en voor ge
rookte worstsoorten, 100
gram voor gekookte worst
soorten, rolpens en knak
worst, 125 gram voor le
verartikelen, tongenworst
en nierbrood en 150 gram
voor bloedworst.
De Secretaris-Generaal,
waarnemend hoofd van het
Departement van Landbouw
en Visscherij, deelt mede,
dat gedurende het tijdvak
van Maandag 21 October
tot en met Zondag 27 Oc
tober a.s., de met „11" ge
nummerde bonnen van het
nieuw uitgereikte brood-
bonboekje tezamen recht
geven op het koopen van
2500 gram roggebrood of
2000 gram ander brood. Elk
der bonnen geeft derhalve
recht op het koopen van
125 gram roggebrood of
100 gram ander brood.
De bonnen, welke 27 Oc
tober nog niet gebruikt
zijn, zullen voorts nog gel
dig zijn tot en met Dins
dag 29 October a.s. met
dien verstande, dat zij op
28 en 29 October a.s. niet
gebruikt zullen mogen
worden voor het betrekken
van brood in hotels, res
taurants e. d.
ons thans bezig houden, namelijk muziek
uitvoeringen, weten wij, dat hier een hoog
cultuurpeil bereikt is en dat hier de hoogste
prestaties verricht worden. Toen ik dan ook
het besluit nam, een Weensche kunstweek
te arrangeeren, kon ik dit slechts doen in
de overtuiging, dat er bij u dames en hee
ren uit Nederland, evenals bij ons menschen
zijn, die hecht verbonden zijn met de zede
lijke waarden der kunst, die in onze ge-
meenschapelijke Ge.rmaansche basis worte
len.
Ik meen, dat dit van onze zijde een beant
woording is van de uitnoodiging, die prof.
Snijder tot ons gericht heeft tot gezamen
lijke cultureele arbeid. Wij hebben met deze
kunstweek onze bijdrage geleverd. Ik ben
er zeker van dat deze kunstzinnige beleve
nis ons tot elkander zal brengen, daar ik
overtuigd ben, dat wij een gemeenschappe-
lijken weg kunnen gaan en dat, bij een juiste
beoordeeling van alle moeilijkheden, wij tot
een gemeenschappelijk cultuurleven en een
gemeenschappelijke cultuur wisseling zullen
komen.
Generalintendant^H. K. Ströhm bedankte
hierna den Rijkscommissaris en wees erop
hoe gaarne zijn gezelschap aan de uitnoo-
diigng om naar Holland te komen, gehoor
had gegeven.
BRITSCH VLIEGTUIG BIJ DF
NEDERLANDSCHE KUST
NEERGESCHOTEN.
Dank zij een zoeklicht van een nieuw type.
Eenige Britsche bommenwerpers poog
den gisteren in den loop van den nacht via
Nederland naar het Duitsche Rijksgebied
te vliegen. Een Britsche machine werd in
het Nederlandsche kustgebied door
het Duitsche afweergeschut neergehaald.
Door tot dusver nog niet toegepaste af-
weermethoden, aldus meldt D.N.B. nader,
is in den afgeloopen nacht een Engelsche
bommenwerper in de Nederlandsche kust
streek omlaag gehaald. Daar worden thans
namelijk zoeklichten van een nieuw type
op proef gesteld. Hun buitengewoon sterk
stralingseffect is voor de eerste maal een
vliegtuig van den tegenstander noodlottig
geworden. De Britsche bommenwerper
werd door het schelle-licht en de alles
overtreffende kracht der stralen van deze
zoeklichten dermate gehinderd, dat hij als
een verblinde vogel rechtstreeks op de
Duitsche afweerstelling afvloog en met en
kele goed gemikte treffers brandend neer
geschoten kon worden.
ST. WILLIBRORD, PATROON DER
NEDERLANDSCHE KERKPROVINCIE.
Toen het vorig jaar Katholiek Nederland
zich voorbereidde, om op waardige wijze
de herdenking te vieren van het 12e eeuw
feest van St. Willibrordi's zalig afsterven
(7 November 939), werd van meerdere zij
den het verlangen geuit, dat de H. Willi-
brord zou worden geproclameerd tot Pa
troon der Nederlandsche Kerkprovincie.
Wel hadden de Bisdommen Utrecht en
Haarlem den H. Willibrord als bijzonderen
beschermer, maar niet de overige Bisdom
men.
Om blijk te geven van hun groote dank
baarheid jegens den Apostel van Neder
land, en om op meer gelijkvormige wijze
den „bewerker van onze eenheid" te eeren,
hebben de Hoogwaardige Bisschoppen van
Nederland gemeend aan den aandrang van
zoovelen gevolg te moeten geven en heb
ben daarom den H. Vader gevraagd St.
Willibrord te verheffen tot voornaamsten
Patroon van de Nederlandsche Kerkpro
vincie.
Aan dat verzoek heeft de H. Vader wil
len voldoen en dientengevolge zal de feest
dag van St. Willibrord (7 November) voor
taan in heel Nederland gevierd worden als
Duplex le klas met octaaf.
Op Zondag 10 November a.s. zal de Hoog
mis (Missa solemnis vel cantata) van St.
Willibrord worden gecelebreerd.
Tevens zal op dien dag in de H.H. Missen
een gezamenlijk herderlijk schrijven van
het Hoogwaardig Episcopaat worden voor
gelezen.
f JOANNES PETRUS,
Bisschop van Haarlem.
Haarlem, 8 Oct. 1940. „Sint Bavo"
WEDEROPBOUW VAN BOERDERIJEN.
Voorschotregeling van toepassing.
Zooals dezer dagen werd medegedeeld
heeft de algemeen gemachtigde voor den
wederopbouw een voorschotregeling getrof
fen voor den herbouw van woningen met
minder dan 450 kubieke meter inhoud. Via
de gemeentebesturen is voor eigenaren van
deze woningen de mogelijkheid geopend een
voorschot van 80 pet. van de verkoopwaar
de van het perceel op 9 Mei 1940 te ont
vangen.
Thans heeft de algemeen gemachtigde
voor den wederopbouw bepaald, dat, ter be
vordering van een snel herstel van gedeel
telijk beschadigde boerderijen, ook in deze
gevallen 80 pet. van de schade als voor
schot op de tegemoetkoming kan worden
uitgekeerd.
