Engelsche bommen op Nederland
MAANDAG 7 OCTOBER 1940
32ste Jaargang No. 9765
Ste £ë\dbchz(2owï<Md
Bureaux Pape n grach t 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus llT
Dit nummer beslaat uil
twee bladen.
V Bestrijding van de werk
loosheid.
In het jongste nummer van „De Unie"
wórdt in een artikel „De Arbeid Eeni-
ge bron van welvaart" onder meer ver
klaard:
„Dat wij de werkloosheid 10 jaren over
ons hebben laten gaan, is een ontzetten
de, een onnoemelijk groote fout geweest!
De werkloosheid is geen noodlot, dat wij
geduldig hebben te dragen. Ze is een
dwaasheid. Aan de werkloosheid kan een
eind worden gemaakt, en, als zij wordt
opgeheven, is er in ons land de mogelijk
heid van welvaart voor allen".
Deze verklaring is ons sympathiek. Dit
stellen we nadrukkelijk voorop. Maar: ze
is wel wat héél erg boud!
't Is niet waar, dat ieder land afzonder
lijk het volledig in zijn macht heeft om
de werkloosheid in eigen land op te heffen
en wel zóó, dat daar is-„mogelijkheid van
welvaart voor allen". Men kan wel ieder
laten werken werkgelegenheid is er
inderdaad altijd te vinden óf te vormen
maar niet zóó dat daardoor de moge
lijkheid van welvaart voor allen
wordt geschapen.
Toch is, ondanks deze critiek, boven-
afgedrukte verklaring ons sympathiek
sympathiek, omdat daarin de zéér besliste
wil spreekt: er naar te streven, om vóór
alles door werk welvaart in het land te
brengen.
Tot op heden was in vele kringen over-
heerschend de wijsheid, dat er, als er geen
geld is, ook geen werkgelegenheid kan
zijn. 't Moet omgekeerd worden: werkge
legenheid moet er zijn, om aan geld te ko
men; om het geld, dat er is, te laten rol
len. Arbeid, waardoor noch direct noch
indirect geld méér in het land. komt, kan
toch zegenrijk zijn, niet alleen omdat
die arbeid nuttig is om wat hij praesteert,
nuttig, lichamelijk en geestelijk, voor den-
gene, door wien die arbeid wordt ge-
praesteerd, maar óók omdat het geld
wordt verplaatst van den een naar den
ander. Ook in deze laatste economische
functie van den arbeid ligt een bron
een rijke bron van welvaart.
De waarde van den arbeid, geestelijk en
zedelijk, en niet minder ook economisch,
moet meer worden bezien los van de
overheersching van geld-gedach-
ten. 't Is het kapitalisme, dat verdwijnen
moét, hetwelk alleen en uitsluitend denkt
in geld en goud.
Wij moeten ons denken uit die beper
king en omknelling weten weg te ruk
ken; wij moeten de dingen in veel wijde
ren kring weten te zien en te waardeeren.
En dan zullen wij erkennen:
Er is in ons land veel, héél veel ge
daan, om de werkloosheid te bestrijden, en
er zijn onder onze voormannen velen ge
weest, wier streven en zorgen er iederen
dag krachtdadig op gericht was, het aan
tal werklooze menschen in ons land zoo
veel als maar eenigszins mogelijk was in
te krimpen, welke mannen daarom op
blijvende waardeering aanspraak maken
maar, als andere inzichten in-
plaats van de bestaande overheer-
schend waren geweest, had er meer ge
daan kunnen worden!
En: andere inzichten gaan nu, in de toe
komst overheerschen. Dit propageert en
constateert de Nationale Unie zeer te
recht.
DE DUTTSCHE OPPERBEVELHEBBER IN
ONS LAND.
De opperbevelhebber van het Duitsche
leger, generaal-veldmaarschalk von
Brauchitsch vertoefde Zaterdagmiddag in
Den Haag. De generaal-veldmaarschalk
bracht een bezoek aan den rijkscommissa
ris rijksminister Seys Inquart, waarbij eer
betoon werd gebracht door een eere-com-
pagnie met een muziekkorps. Vervolgens
bracht hij een bezoek aan den Duitschen
militairen bevelhebber in ons land, gene-
raa.l der luchtmacht Fr. Christiansen.
In den laten namiddag vertrok de gene
raal-veldmaarschalk naar Utrecht, van
waar hij des avonds'afreisde.
Rotterdam opnieuw
geteisterd
VLITT DOODEN
Het reeds zwaar geteisterde Rotter
dam heeft Zaterdagavond weer een
Engelsch bombardement, hetwelk was
gericht op de burgerbevolking, te ver
duren gehad, waarbij vijf personen
zijn gedood.
Een bommenwerper, welke laag over
het westelijke stadsgedeelte vloog, wierp
een serie brand- en brisantbommen op
woonhuizen aan den Schiedamschenweg,
in de Bilderdijkstraat en de Huygens-
straat.
Op den Schiedamschenweg stond eender
woonhuizen weldra in lichter laaie en er
bestond groot gevaar, dat de er om heen
gelegen panden eveneens vlam zouden
vatten. Derhalve zegde men de bewoners
van de Rosenveldstraat, welke evenwijdig
met den Schiedamschenweg loopt, aan, de
huizen te verlaten.
De Duitsche en de Rotterdamsche brand
weren rukten met veel materiaal naar de
bedreigde straat uit en zij slaagden er na
harden arbeid in, erger onheil te voorko
men. Gelukkig werden geen personen ge
troffen,. De Schiedamscheweg ligt in een
dicht bevolkte wijk, waarin geen enkel
militair doel aanwezig is.
Erger waren de bewoners van Spangen
er aan toe. Hier wierp een Engelsche
bommenwerper twee zware explosieve
bommen neer, waardoor een aantal niets
vermoedende burgers, die op straat lie
pen, werden getroffen. Het eerste projec
tiel sloeg in den rijweg van de Bilderdijk
straat, waardoor een groot gat in het pla
veisel ontstond en de omringende huizen
werden vernield. Van de vele menschen,
die zich op straat bevonden, werden er
twee op slag gedood. Voorts zijn er ver
scheidene zwaargewonden te betreuren,
terwijl talrijke voetgangers door scherven
licht werden gewond. Van twintig wonin
gen werden de binnenmuren ontzet en
stortten de plafonds in. De straat is be
zaaid met stukken hout en glasscherven.
In de Huygensstraat sloeg een bom in
een voortuin van een huis, waardoor de
gevel werd weggeslagen en twee verdie
pingen instortten, de bewoners in de diep
te meesleurend. Wonder boven wonder
werd niemand gewond en konden de
slachtoffers onverlet onder het puin van
daan worden gehaald. Ook aan de omlig
gende panden werd zeer veel schade aan
gericht.
De Rotterdamsche geneeskundige dienst
is met verscheidene wagens naar de ge
bombardeerde punten uitgerukt, terwijl
ook de opruimingsdienst van den gemeen
telijken technischen dienst zich naar de
geteisterde wijken begaf.
Over het bombardement van Zaterdag
avond meldt het A.N.P. nog het volgende:
Het blijkt dat, niet één Engelsch vlieg
tuig een aantal brisant- en brandbommen
heeft laten vallen boven westelijk Rotter
dam, doch dat waarschijnlijk verscheidene
Britsche toestellen een veel grooter aantal
brisant- en brandbommen boven uitge
strekte gedeelten van het westelijk stads
deel hebben uitgestrooid. Een reeks brand
bommen kwam terecht op woningen aan
de Schiedamscheweg, Roosenveltstraat, Ro
sier Faassenstraat, Eerste Gijsingstraat,
Van Duylstraat, Roesener Manzstraat en
G. J. Mulderstraat.
Op den Schiedamschenweg sloeg een
brandbom door het dak, zolderétage en
tweede étage van een pand, waar het pro
jectiel in het souterrain ontbrandde. Hoe
wel de Feuerschutzpolizei zeer spoedig ter
plaatse was onder leiding van Leutnant
Richter, kon niet voorkomen worden, dat
de étage, die bewoond werd door de familie
C. A. Mes, voor een groot deel uitbrandde.
Alle brandbommen vielen vrijwel tege
lijkertijd neer en stichtten op talrijke plaat
sen, brand. Feuerschutzpolizei, Rotterdam
sche vrijwillige brandweer en blok dien
sten traden krachtdadig op en verrichtten
prachtig werk. Op andere panden aan den
Schiedamschen kwamen ook brandbommen
neer, die echter spoedig onschadelijk kon
den worden gemaakt. Van één pand brand
de een deel van het dak aan de achterzijde
weg. De belendende perceelen kregen veel
waterschade. Aan de overzijde van de straat
vieh een bom in de woning van J. Seevers.
De bewoner wist dit projectiel op straat tc
werpen.
In de Roosenveltstraat sloegen twee
brandbommen in een tuin, waar ze geen
schade aanrichtten. Eén bom kwam terecht
in de schoorsteen van hetzelfde pand, waar
brandweerlieden het projectiel verwijder
den. Vier huizen verder belandde een bom
in de keuken, na dor het dak te zijn ge
slagen. De keuken brandde geheel uit, doch
de brandweer wist het vuur tot dit vertrek
te beperken.
Op een andere huis in die straat viel een
brandbom, die door de tweede étage heen
sloeg en in de woning op de eerste étage
terechtkwam.
De gevolgen waren ontzettend: de dienst
bode der familie, de twintigjarige G. A.
Groenevelt, werd door het projectiel ge
troffen en op slag gedood.
In deze woning werd geen brand ver
oorzaakt, doch op de tweede étage brak
brand uit, waardoor deze étage, bewoond
door de familie A. de Munnik, vrijwel uit
brandde. Intusschen was in de Rosier Faas
senstraat een brandbom door alle étages
heengeslagen. Het projectiel viel in het be
nedenhuis op een bed. De bewoner van dit
huis, de heer Hensen, had de tegenwoordig
heid van geest, de bom in dekens te pakken
en op straat te werpen, waar de brandweer
er wel raad mee wist.
In de Van Duylstraat kwamen ver
schillende bommen neer. Eén ervan ont
brandde op straat en richtte geen schade
aan, doordat de brandweer direct aanwezig
was. Op één pand viel een bom tot op de
eerste étage. Deze étage, bewoond door J.
Gehoorzaam, kreeg ernstige brandschade.
Bij een ander huis sloegen bommen door
beide étages. De projectielen kwamen
echter niet tot ontbranding en richtten al
leen schade aan plafonds aan. Op een der
de pand viel een bom door het dak, doch
ontbrandde evenmin.
In de Eerste Gijsingstraat werd de twee
de étage van een pand, bewoond door J.
Zuylekom, getroffen. De keuken brandde
gedeeltelijk uit, doch de brandweer wist
overslaan van het vuur te voorkomen.
Op een pand aan de overzijde ontplofte
een brandbom op de waranda, doch de be
woner, C. Dubois, wist het projectiel met
eigen middelen te blusschen. Tenslotte sloeg
een brandbom door de eerste en tweede
étage van een pand aan de Roesener Manz
straat. Het projectiel werd door de brand
weer verwijderd.
Uit het feit, dat de bommen over een
groote oppervlakte werden uitgestrooid,
blijkt wel heel duidelijk, dat het hier geen
militaire objecten goid. Het was een zin
loos neerwerpen van dood en verderf
zaaiende projectielen, die slechts ten doel
hadden, de burgerbevolking te in timideeren
In alle straten werden talrijke personen
gewond. Zij konden echter allen door
E.H.B.O.-leden worden verbonden.
Dezelfde vliegtuigen, die dit geheele
westelijk stadsgedeelte met brandbommen
bestookten, deden enkele seconden later
een felle aanval op Spangen, een dichtbe
volkte arbeiderswijk nog verder aan de
rand van de stad. Minstens vijf bommen
werden hier neergeworpen, eveneens in
verschillende straten, die honderden meters
van elkaar verwijderd liggen. Bovendien
bestookten de vliegtuigen de vluchtende
burgers met machinegeweren, waardoor
één man werd gedood en verscheidene per
sonen werden gewond. In totaal werden
hier vijf personen gedood, negen menschen
werden zwaar gewond en een zeer groot
aantal werd licht gewond.
Eén woning werd totaal vernield, tiental
len andere liepen zware schade op, terwijl
honderden huizen lichter beschadigd wer
den.
Tientallen gezinnen zijn door het wreede
bombardement dakloos geworden, terwijl
bij honderden zware schade aan meubilair
werd toegebracht.
Eén bom, die in het plaveisel van de
Bilderdijkstraat drong en daar ontplofte,
doodde twee personen. De eene was me
vrouw J. C. PullensVermoolen, wier lijk
achter de deur van haar woning werd ge
vonden. Het slachtoffer stond waarschijn
lijk op het punt te vluchten, toen zij door
een bomscherf werd getroffen.
Op straat vond men tevens het lijk van
den 46-jarigen melkbezorger F. van Har
ten, uit de Busken Huetstraat, die daar juist
passeerde om zich naar zijn woning te be
geven.
De 31-jarige S. H. van Munnik, uit Schie
dam, die op straat voor de vallende bom
men vluchtte, kreeg een schot van een
machinegeweer door het hoofd. Hij werd in
ernstigen toestand naar het ziekenhuis ver
voerd, waar hij enkele uren later bezweek.
Ook de 58-jarige J. C. van Pelt uit de
Alberdink Thymstraat werd gewond en
moest in het ziekenhuis worden opgeno
men. Ook hij overleed enkele oogenblikkcn
na zijn opname.
Voorts werd een groot aantal bewoners
van panden, die doorzeefd werden door
bomsplinters, ernstig getroffen.
De 23-jarige mejuffrouw F. de Winter,
die in de Nicolaas Beetsstraat woont, doch
zich in de Bilderdijkstraat bevond, werd
ernstig aan rug en schouders gewond.
De bewoners van een ander pand in die
straat, de heer H. Ruitenberg, zijn echtge-
noote H. RuitenbergVan der Zanden en
de negentienjarige zoon J. Ruitenberg wer
den allen aan hoofd en beenen gewond.
Voorts werden een zeer groot aantal be
woners der Bilderdijkstraat lichter gewond,
doch toch nog zoo ernstig, dat zij in het
ziekenhuis behandeld moesten worden.
In de Huygensstraat sloeg een bom in
het voortuitje van een pand, bewoond door
de gezinnen Doorten en Tuk.
Bi; de explosie werd de voorgevel totaal
vernield en stortte daarbij in elkaar, de
vloeren van de twee étages met zich mee-
sleepend.
In het pand bevonden zich verschillende
personen, die allen met de brokstukken
van het huis omlaag stortten. Wonder bo
ven wonder werd hier niemand gedood,
hoewel verschillende personen ernstig
werden gewond.
De achttienjarige zoon van den bewoner
M. M. Doorten, liep een hersenschudding
en een een gebroken been op, toen hij om
laag stortte en in den tuin viel.
De 46-jarige A. Tuk kreeg inwendige
kneuzingen, terwijl het negenjarige ventje
F. W. Werson een hoofdwond en een her
senschudding opliep.
De 48-jarige mevrouw TukWoudstra
kreeg verwondingen aan beenen en heup.
In de Bellamystraat werd een zware bri
santbom midden op straat geworpen.
Hier werden aan weerszijden van de
straat een aantal woningen zwaar bescha
digd. De bewoners werdei. min of meer
ernstig gewond en verscheidene van hen
mcesten in het ziekenhuis worden opgeno
men. Anderen konden later naar huis ver
trokken.
Tenslotte is een bom geslagen door
het dak van een woning aar. den Mathenes-
serdijk, waar een apotheek is gevestigd.
Deze bom is op ongeveer een halve meter
achter den gevel ingeslagen en heeft de
gevel over de geheele lengte weggedrukt.
Het projectiel sloeg in den kelder in en is
daar niet ontploft.
Ook in de Huygensstraat aan de achter
zijde is een blindganger in een woning te
rechtgekomen.
In verband hiermede heeft de politie in
samenwerking met de Duitsche autoritei
ten een groot deel van Spangen laten afzet
ten, terwijl over groote straatgedeelten de
woningen ontruimd moesten worden.
Behalve de schade aan de woningen naast
de getroffen plaatsen werden ook tot ver in
den omtrek de pannen van de daken afge
slagen, ruiten vernield en zelfs raamkozij
nen versplinterd.
Nadat velen Zaterdagavond getracht had
den hun woning zoo goed mogelijk bewoon
baar te maken of bij familie en vrienden
onderkomen hadden gevonden, was men
Zondagmorgen in de getroffen straten druk
aan het werk. De ramen werden dichtgetim
merd en het puin en glas zooveel mogelijk
verwijderd. In de Bilderdijkstraat was
reeds een aantal timmerlieden bezig met het
herstellen van deuren en ramen.
Slachtoffers in het Goo^
TWEE DOODEN
In den afgeloopen nacht eischte een
Engelsche bomaanval, in duikvlucht onder
nomen, twee slachtoffers onder de burger
bevolking in het Gooi.
De villa van professor dr. R. Weitzen-
böck, gelegen Melkweg 13, de grenslaan
tusschen Baricum en Laren, werd door
dezen verraderlijken overval, welke door
niets kan worden gerechtvaardigd, daar m
den geheeden omtrek hoegenaamd geen
militaire doelen zijn, in puin gelegd.
Van de vier bewoners, welke zich
reeds ter ruste hadden begeven, von
den twee den dood, n.l. de echtgenoote
en de 25-jarige zoon van den professor.
Een wonder mag het worden genoemd,
dat prof. Weitzenböck en de dienst
bode het leven er afbrachten.
De beide slachtoffers, waarvan de zoon
geheel verminkt, zijn van onder het puin
bevrijd en naar het Sint Jansziekenhuis
overgebracht. Evenals de professor en de
dienstbode, die verwondingen hebben op-
geloopen. Hun toestand is niet levens
gevaarlijk.
Alle ruiten van de twee aangrenzende
perceelen zijn vernield, terwijl er veel
schade is opgeloopen.
De Blaricumsche brandweer en de ge
heele luchtbeschermingsdienst waren in
actie. De burgemeester van Blaricum de
heer J. J. Klaarenbeek, alsmede de aokters
Gribling en de Vries Robbé, welke de
eerste hulp verleenden, waren op het ter
rein van de ramp aanwezig.
BOMMEN OP BRUmiSSE
Gisteren heeft een Engelsch vliegtuig vier
bommen geworpen, welke achter de woning
van den waterbouwkundige Leendertse te
rechtkwamen. De woning en eenige andere
perceelen kregen belangrijke schade. Per
soonlijke ongelukken deden zich niet voor.
fMamentje
REGEN
Het is nu eenmaal mijn harde plicht
om vriendelijker en minder zwartgal
lige gedachten te brengen in dit broze
leven-van-ons. En daarom ben ik wel
verplicht het pleizierig te vinden, dat
het gisteren zulk abominabel slecht
weer was en misschien vandaag ook
wel, dat weet ik nu nog niet. Want ik
schrijf dit Zondagavond nog even, om
dat ik Maandag andere werkzaamheden
heb.
En waarom zou ik dat slechte weer
op Zondag nu zoo plezierig vinden.
Wel, omdat het mij een prettigen Zon
dag heeft bezorgd. Omdat het mij den
heelen dag in den intiemen huiselijken
kring heeft gehouden.
's Morgens heb ik gelezen tot aan het
middagmaal, 's Middags heb ik allerge-
noegelijkst met de kinderen gespeeld
en 's avonds, toen de kleinen sliepen,
heb ik mijn voeten uitgestrekt tot bij
een electrisch kacheltje waarvan ik
dubbel genoegen had, omdat ik het in
een tijd, dat geen winkelier het leverc.
kan, op listige wijze had bemachtigd
toen heb ik een heel mooi boek geno
men en ik heb weer gelezen en ook
gezellig wat gepraat.
Dat was een wonderschoone Zondag.
Dien had de regen mij bezorgd. En ik
heb er angstvallig voor gewaakt, dat
de radio zweeg. En intusschen loofde
ik den regen om zijn val.
Als het mooi weer was geweest, ware
ik misschien gaan fietsen. Ook dan had
ik thuis kunnen blijven, maar de inti
miteit zou toch anders zijn geweest.
Probeert -het eens en prijs den regen.
En u zult 's avonds met een verheugd
gemoed en blij van geest uw tanden op
het nachtkastje leggen en gaan slapen.
Regen, ik dank u!
V.
Bij de photo, die wij Zaterdag hebben
geplaatst, en welke een beeld gaf van de
door het Engelsche bombardement te
Haarlem aangerichte verwoesting, is, tot
onzen spijt, weggevallen de naam van het
photo bureau, dat ons deze photo heeft ver
strekt. De photo van van photo-bureau:
Polygoon.
Enkhui zen eveneens
ernstig getroffen
EEN DOODE EN TWEE DOODELIJK
GEWONDEN
Gistermiddag heeft een Engelsch
vliegtuig zeven bommen boven Enk
huizen uitgeworpen, met het droevig
resultaat, dat één persoon het leven
verloor. Twee personen moesten in
hopclooze toestand, vijf anderen minder
ernstig gewond in het ziekenhuis wor
den opgenomen. Twintig lieden kregen
onbeteckenende schrammen.
De Engelsche vlieger heeft zijn object
zorgvuldig uitgezocht. Dit blijkt uit het
feit, dat hij op een hoogte van ongeveer
vijfhonderd meter een verkenningsvlucht
maakte, waarbij hij machinegeweervuur
gaf. Het vliegtuig dook daarna tusschen de
wolken door en liet vier brisantbommen
vallen, hetgeen door verscheidene ingezete
nen werd waargenomen.
Deze bommen brachten in een arbeiders
wijk groot onheil en aanzienlijke schade te
weeg. In de Oostertuinstraat werden twee
woningen getroffen, waarvan de bewoners
ruet thuis waren. Deze huizen werden vol
komen vernield.
Door wegspringende scherven werd de
aan de overzijde van de straat wonende 34-
jarige timmerman K. Spaan zoo ernstig ge
troffen, dat hij op slag dood was. Zijn
echtgenoote werd zwaar gewond en ver
keert in hopeloozen toestand. In de nabij
gelegen Kromhoutstraat viel een bom op
straat met zulk een geweld, dat een pand
zeer ernstig werd gehavend. Andere wo
ningen bekwamen minder schade Noch
tans gingen alle ruiten en dakpannen aan
scherven.
Na deze ravage aan de buitenzijde van
het oude Zuiderzeestadje te hebben aange
richt, kwam de Engelsche vlieger vijf mi
nuten later boven de stad zelve, waar hij
twee brisantbommen en een brandbom liet
vallen. Eén brisantbom veroorzaakte een
ware verwoesting in een warmoezerij.
Eén brandbom viel in de pakhuizen en
verwondde daar een man, K. Kruk, die in
hopelooze toestand naar het ziekenhuis
moest worden overgebracht. Een tweede
brisantbom viel in de naast de pakhuizen
loopende gracht.
Door dit bombardement op Enkhuizen,
waar in de stad noch in de verre omtrek
militaire installaties aanwezig zijn, zijn
naai- schatting honderd huizen min of meer
beschadigd. De schade loopt tegen de vijf
tigduizend gulden.
