DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Momentje
DONDERDAG 26 SEPTEMBER 1940
31ste Jaargang No. 9756
S)e CcicbeHeSoii/ïcmt
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus li/
Dll nummer beslaat alt
twee bladen.
Optimist zijn
Optimist zijn. Dit beteekent niet, dat
men wat zwart is wit moet noemen. Dat
is geen optimisme, maar domheid en
dwaasheid.
Optimist zijn. Dit beteekent niet, dat
men alleen het goede ziet en niet het
slechte, alleen de lichtzijden en niet de
schaduwkanten. Dat is geen optimisme,
maar kortzichtigheid en oppervlakkigheid.
Optimist zijn. Dit beteekent niet, dat
men alleen rekening houdt met een goede,
voordeelige toekomst en niet met een
slechten, nadeeligen tijd, dien men nog kan
moeten doorworstelen. Dat is geen opti
misme, maar luchthartigheid en onvoor
zichtigheid.
Optimist zijn wil zeggen, dat men naast
de schaduwzijden óók de lichtkanten ziet
èn bij voorkeur de lichtkanten ziet; dat
men, de toekomst inschouwend, daarin óók
erkent en open oog heeft voor de goede en
mooie mogelijkheden
Optimisten zijn degenen, die blijven
de staan op den beganen grond, op den
bodem der volledige werkelijkheid gaar
ne zien naar en wier geest geneigd is naar
het optimum, d.w.z. het beste in de
dingen rondom hen en in de mogelijkheden
van de toekomst.
Dit reëele, gezonde optimisme is vooral
in dezen tijd zulk 'n kostbaar geestelijk
goed, zulk 'n krachtig kruid, om ons gees-
tes-leven te sterken en*te stalen, om ons
frisch en fit te houden.
Dit optimisme dring nog véél dieper in
ons in en straalt nog véél blij der rondom
ons uit, als een weldadige zomerwarmte,
wanneer dat optimum, dat beste, "dat
wij in al het gebeuren van het heden en
van de toekomst erkennen, ten slotte is
gelegen in de rotsvaste overtuiging: ik mag
en moet vertrouwen op mijn Vader in den
Hemel, ik mag en moet vertrouwen op
God, op God, Die de wereld regeert, Die
mij wil liefhebben met een onbegrensde,
met een oneindige liefde
Deze gedachten over optimisme drongen
bij ons naar voren, toen wij vanmorgen
wilden neerschrijven een optimistische
zienswijze over een maatregel, welke in dit
nummer wordt gepubliceerd een maat
regel betreffende het verkrijgen van win
terjassen, enz.
Daarin zien wij ook een mooien kant,
daarin zien wij ook een nuttige paedagogi-
sche, opvoedkundige waarde!
Velen kunnen nu leeren, eerstens,
dat zij kleederen, die zij niet meer noodig
hebben, en waaraan bij anderen dringende
behoefte bestaat, ook aan anderen moeten
schenken die kleederen niet voor zich
zelf bewarend,.omdat ze misschien nog
wel 'ns te pas zouden kunnen komen.
Velen kunnen nu leeren, vervolgens,
dat zij kleederen, die zij aan de armen af
staan, moeten overgeven in behoorlijken
staat en goed gereinigd. Ook de armen
zéker de armen buiten hun schuld heb
ben gevoel van eigen-waarde, van men-
schelijke waardigheid.
Een derde lichtzijde in de genomen
maatregel is, dat nu de armen méér kans
krijgen op goede winterkleeding, dan zij
anders zouden hebben gehad.
Zeker wij zijn niet blind voor de na-
deelen, die er in de bedoelde regeling, on
getwijfeld, liggen! Maar wij hebben nu 'ns
alleen willen wijzen op de voordeelen.
DE VERJAARDAG VAN KONING
CHRISTIAAN.
KOPENHAGEN, 26 Sept. (D. N. B.). Heel
Denemarken viert vandaag den 70sten ver
jaardag van koning Christiaan X. De deel
neming van het Deensche volk aan deze
gebeurtenis komt tot uitdrukking in de
feestelijke versiering, die in stad en op
het land is aangebracht met vlaggen, bloe
men en guirlandes groen. Kopenhagen,
waar de koning verblijf houdt, is op bij
zondere wijze versierd. Vooral de straten,
waardoor de koning met de koningin des
middags zijn rondrit zal ondernemen, zijn
representatief versierd. De vaartuigen der
Duitsche marine, en de Duitsche koop-
vaardijscheupen, die in Deensche havens
liggen, laten de' vlaggen wapperen.
Afstaan van winterjassen,
heerencostuums en wollen
dekens geeft recht tot
koopen van nieuwe
VOOR 13 OCTOBER
Hulp aan minstbedeelden
ondanks textielkaart mogelijk
De Secretaris-generaal, waarnemend
hoofd van het Departement van Handel,
Nijverheid en Scheepvaart, maakt het vol
gende bekend.
Iedere houder of houdster van een tex
tielkaart kan tegen inlevering van een hee-
rencostuum, een wollen deken, een win
termantel of een winterjas (dames, heeren
of kinderen) bij een daarvoor ter plaatse
aan te wijzen kleeding-comité onder over
gave van Bon A der textielkaart een bewijs
in ontvangst nemen, waarop de winkelier
is gerechtigd een winterjas, wintermantel
of de stof daarvoor bestemd, af te leveren,
behalve het inleveringsbewijs, tevens de
bon AA van de textielkaart in ontvangst
moet nemen. De inlevering van de genoem
de textielgoederen dient te geschieden vóór
13 October a.s.
Het in te leveren kleedingstuk moet in
goeden staat verkeeren, ter beoordeeling
van het kkeding-comité, hetwelk den eisch
kan stellen, dat het kleedingstuk chemisch
is gereinigd. Meerdere bedrijven zijn be
reid gevonden deze bewerking tot dit doel
tegen speciale tarieven uit te voeren. Bo
venbedoeld comité zal onverwijld worden
beoemd door den leider van den plaatselij
ken distribuiiedienst, eventueel in overleg
met het gemeentebestuur. Van dit comité
zullen één of meer textielhandelaren lid
moeten zijn om deskundig advies te geven.
In de grootere plaatsen kan de leider
van den plaatselijken distributiedienst in
overleg met den burgemeester een vereeni-
ging, stichting of comité aanwijzen, welke
voor dit werk het meest geschikt is.
Wanneer de goederen bij het kleedingco-
mité ter plaatse zijn ingeleverd, zal dit co
mité de beschikbare kleeding gratis uitrei
ken na 13 October a.s. aan dat deel der be
volking, dat hieraan de meeste behoefte
heeft. Degene, die een gebruikt kleeding
stuk ontvangt, moet daarvoor de bonnen A
en AA van de textielkaart inleveren bij dit
comité, terwijl öe geheele regeling onder
controle staat van den leider van den plaat-
selijkcn distributiedienst, die van het cen
traal distributiekantoor hierover nog nade
re instructies heeft ontvangen.
Geen plannen voor
aardappeldistibutie.
Publiek ontwricht den handel
VERBOD TOT AFLEVEREN
IN VELE STREKEN
Het Rijksbureau voor de Voedselvoor
ziening in Oorlogstijd deelt het volgende
mede:
Het is gebleken, dat, ondanks de her
haalde geruststellende mededeelingen door
de overheid inzake de aardappelvoorzie
ning gedaan, er 'toch weer steeds opnieuw
ongerustheid bij de bevolking ontstaat.
Er wordt daarom nogmaals met nadruk
verklaard, dat de overheid volstrekt geen
plannen heeft om tot distributie van aard
appelen over te gaan.
Het publiek wordt daarom nogmaals met
nadruk verzocht, niet meer aardappelen op
te doen dan voor geregeld gebruik noo
dig is.
Inmiddels worden door de overheid maat
regelen voorbereid om een bij voortdu
ring goede aardappelvoorziening te waar
borgen. Het afleveren van aardappelen
door de telers en het verhandelen van aard
appelen wordt onder toezicht gesteld van
de NederL Akkerbouw-Centrale en de
provinciale voedselcommissarissen. Dit toe
zicht dient, om onder alle omstandigheden,
ook bij eventueele groote vervoersmoei-
lijkheden, de consumptie in het geheele
land voortdurend tegen redelijke prijzen
van de noodige aardappelen te kunnen
voorzien. Daarom ook worden de voorra
den in de buurt van groote steden vastge
legd.
In afwachting van deze regeling,
welke zeer binnenkort in werking zal
treden, is inmiddels door de Neder-
landsche Akkerbouw-Centrale bepaald,
dat met ingang van heden o.a. het af
leveren door telers van alle soorten
aardappelen uit den Haarlemmermeer
polder, de IJpolders, de Wijkermeer-,
Spaarndamjner- en Houtrakpolders van
het eiland IJsselmonde en het vaste
land van Zuid-Holland is verboden.
Deze maatregel is uitsluitend genomen
Engelsch vliegtuig
onder Leidschendam
neergekomen
De bemanning reeds
aangehouden
De procureur-generaal bij het Ge
rechtshof te 's-Gravenhage deelt het
volgende mede:
Op den 24sten September jJ., des
ochtends om zes uur, is onder de ge
meente Leidschendam een vliegtuig
van vermoedelijk Engelsche nationali
teit neergekomen. De bemanning, on
geveer vijf man, is voortvluchtig. Op
sporing, aanhouding en voorgeleiding
bij de dichtstbijzijnde Wehrmachts- of
Polizeidienststelle wordt verzocht. Voor
de aanhouding wordt een belooning
uitgeloofd van 500.
Van bevoegde zijde wordt medege
deeld: Door de activiteit van de Was-
senaarsche politie is het gelukt in den
loop van den avond van den 25sten
September drie leden van de beman
ning van het in den morgen van 24
September te Leidschendam neergeko
men vliegtuig gevangen te nemen.
Nader wordt gemeld:
Gisteravond zijn in de buitenplaats
Duivenvoorde te Voorschoten drie le
den der bemanning gearresteerd. Waar
schijnlijk zijn het drie Tsjechen.
Allen zijn aan de Duitsche militaire
autoriteiten overgeleverd.
STRENGE BEPALINGEN
VOOR FIETSERS
En zware straf in geval van overtreding
De commissaris-generaal van hét veilig
heidswezen heeft eenige maatregelen geno
men tot verbetering van het verkeer met
betrekking tot wielrijders, in afwachting
van de algemeene nieuwe verkeersregeling,
welke, gelijk bekend is, over eenigen tijd
kan worden verwacht.
Opgemerkt wordt, dat in den laatsten tijd
veel ongevallen plaats vinden, welke groo-
tendeels aan fietsers te wijten zijn.
Met het oog hierop heeft genoemde com
missaris-generaal eenige dringende voor
schriften afgekondigd voor naleving waar
van de politie op gestrenge wijze zorg be
hoort te dragen.
Een wielrijder moet als ieder ander, die
aan het wegverkeer deelneemt, zich zoo ge
dragen, dat hij het verkeer geen gevaar
doet loopen. Voorts mag hij een ander geen
nadeel toebrengen en meer dan onvermijde
lijk is, hinderen.
Fietsers moeten steeds de uiterste rech
terzijde van den rijweg berijden.
Zooals thans reeds in de politie-verorde-
ningen van de meeste groote steden in Ne
derland is voorgeschreven, moeten fietsers
voortaan overal in beginsel met ten hoogste
twee naast elkaar fietsen (bij het inhalen
met een tegelijk).
Verboden is het voortdurend fietsen
naast andere voertuigen zooals trams. Ook
mogen fietsers niet meer aan andere voer
tuigen „hangen".
Wielrijders, die van richting willen ver
anderen, moeten dit tijdig en duidelijk
aangeven. Dit ontheft hen overigens geens
zins van de verplichting om bij de richting-
verandering zelf met de grootste voorzich
tigheid te werk te gaan.
Zijn fietsers genoodzaakt, wegens den
toestand van het voor hem bestemde weg
gedeelte op den rijweg te gaan fietsen, dan
behooren zij bijzondere voorzichtigheid je
gens het overige verkeer te betrachten.
Waar fietspaden zijn, moeten die worden
gebruikt.
Wielrijders, die zich aan deze algemeene
richtlijnen niet houden, zullen streng wor
den gestraft. Als de politie hen betrapt, zal
deze de banden van him fiets laten leeg-
loopen.
Bovenstaande maatregelen zijn noodzake
lijk ten gevolge van het feit, dat het weg
verkeer in verband met den oorlogstoe
stand dikwijls bijzonder druk is. Naar aan
leiding hiervan wordt er nog eens met na
druk op gewezen, dat auto's van de Duit
sche weermacht in alle gevallen voorrang
hebben.
om een einde te maken aan de wilde jacht
naar aardappelen, welke de inwoners van
Amsterdam en Rotterdam sinds enkele da
gen in de omgeving van die steden hiel
den.
Inmiddels zal voortdurend gezorgd wor
den voor ruimen aanvoer van aardappelen
van elders naar de groote steden. De over
heid vertrouwt, dat net publiek zoo ver
standig zal zijn, de aankoopen tot normalen
omvang te beperken.
Mocht dit niet het geval blijken te zijn,
dan zal de aflevering aan particulieren
noodgedwongen worden beperkt, terwijl
desnoods de voorraden van particulieren
in beslag zullen worden genomen.
AANGIFTE VAN BUITENLANDSCHE
EFFECTEN.
Het Verordeningenblad van heden be
vat een besluit van deen secretaris-gene
raal van het departement van financiën be
treffende de aangifte van buitenlandsche
effecten:
Hierin wordt bepaald:
Artikel 1.
1. Ingezetenen zijn verplicht van bui
tenlandsche effecten, welke him bij het in
werking treden van dit besluit toebehoo-
ren, binnen een maand na dit in werking
treden aangifte te doen bij de vereeniging
voor den Effectenhandel te Amsterdam.
2. Het deviezeninstituut kan bepalen,
dat buitenlandsche effecten, waarvoor reeds
uit anderen hoofde een opgave of registratie
heeft plaats gevonden of die een geringe
waarde hebben, van de verplichting tot
aangifte uitgezonderd zijn. Deze bepalin
gen worden in de Nederlandsche staatscou
rant bekend gemaakt.
Artikel 2.
1. Ingezetenen zijn verplicht van buiten
landsche effecten, die door hen na het in
werking treden van dit besluit worden ver
kregen, binnen drie dagen na die verkrij
ging overeenkomstig het bepaalde in arti
kel 1 onder gelijktijdige vermelding van
den voorafgaanden eigenaar aangifte te
doen.
2. Aangifte overeenkomstig het vorig lid
behoeft niet te worden gedaan, wanneer de
effecten door de vereeniging voor den ef
fectenhandel op daartoe strekkend verzoek
met opgave der nummers geregistreerd en
en in regelmatig beursverkeer worden ver
kregen.
3. Onder verkrijging in regelmatig
beursverkeer wordt verstaan verkrijging
overeenkomstig de beursvoorschriften 1940
(zie Nederlandsche Staatscourant 1940, No.
127) en de reglementen der vereeniging
voor den effectenhandel te Amsterdam, van
den bond voor den geld- en effectenhandel
in de provincie te 's-Gravenhage en van
de vereeniging van effectenhandelaren te
Rotterdam, voor zoover de verkrijging ge
schiedt door of door tusschenkomst van le
den van de genoemde vereenigingen.
Artikel 3.
Personen, die ingezetenen worden, zijn
verplicht van de hun op dat tijdstip toe-
behoorende buitenlandsche effecten tien
dagen overeenkomstig het bepaalde in ar
tikel 1 aangifte te doen.
Artikel 4.
De aangifte van buitenlandsche effecten,
waartegen binnen het bezette Nederland
sche gebied certificaten, depotfractiebewij-
zen of andere soortgelijke stukken aan toon
der zijn uitgegeven, moet geschieden door
den ingezetene, die deze stukken heeft uit
gegeven.
UITBREIDING VAN VERBODEN GEBIED
TUSSCHEN 10 EN 4 UUR.
Het heie»'. verschenen Verordeningenblad
bevat een verordering van den. rijkscom
missaris voor het bezette Nederlandsche ge
bied betreffende uitbreiding der verkeers-
beperkingen.
Hierin is o.m. bepaald, dat artikel 1, lid
1, van de verordening no. 128/1940 van den
rijkscommissaris voor het bezette Neder
landsche gebied als volgt moet luiden:
„Het is tot nader orde aan hen, die niet
de Duitsche nationaliteit bezitten, verboden
zich tusschen 22 uur en 4 uur in de open
lucht op te houden in de navolgende gebie
den: op de Waddeneilanden alsmede in de
kuststrook van het bezette Nederlanudsche
gebied, die zich uitstrekt tot aan de lyn,
loopende van den Helder langs het Noord-
Hollandsch kanaal, en vervolgens over Alk
maar, Uitgeest, Beverwijk, Velsen, Sant
poort, Haarlem, Heemstede, Bennebroek,
langs de Oostelijke grens van de provincie
Zuid-Holland, tot waar deze de grens van
de provincie Noord-Brabant ontmoet, langs
de Noordelijke grens van de provincie
Noord-Brabant tot aan de spoorbaan van
Hedel naar 's-Hertogenbosch, vervolgens
langs deze spoorbaan over 's-Hertogen-
bSsch, Boxtel, Eindhoven, Valkenswaard
tot aan de Nederlandsch-Belgische grens,
en vervolgens langs de NederlandschBelgi
sche grens tot aan de zee".
PRIJZEN MOGEN VERHOOGD MET
BEDRAG NIEUWE OMZET-BELASTING.
De Secretaris-Generaal, waarn. hoofd
van het Departement van Handel, Nijver
heid en Scheepvaart en van het Departe
ment van Landbouw en Visscherij, deelt
naar aanleiding van de wijzigingen in de
omzetbelasting en hfet bijzonder invoer
recht, welke met ingang van 1 October 1940
in werking treden, mede, dat de verkoops
prijzen met het ten gevolge dezer wijzigin
gen meer aan belasting te betalen bedrag
mogen worden verhoogd, voorzoover niet
op grond van de bepalingen der wet op de
omzetbelasting de verplichting bestaat de
belasting afzonderlijk in rekening te bren
gen.
Bij het in rekening brengen der verhoog
de belasting mogen naar regelen van goed
koopmansgebruik, noodzakelijke afrondin
gen worden toegepast en gemiddelden wor
den aangenomen, mits aannemelijk kan
ONZE VOORRAAD
De lieden, die hoopten mooi weer te
spelen van onze distributiekaarten, zit
ten al grootendeels achter slot en gren
del. Dat is een geruststellende gedach
te. Voor ons tenminste. Voor hen min
der, omdat er voor hen nog wel wat in
het vet zal zitten, wat zwaarder te con-
sumeeren valt dan de boter, die zij aan
de circulatie poogden te onttrekken.
Wat een rechter in voorraad heeft, is
in den regel niet zoo malsch, al heeft
zijn cliënt dan ook soms voor eenige
jaren geen voedselzorgen meer.
Maar angstig is het toch wel, dat alle
gestolen textiel-, boter- en vetkaarten
nog niet zijn achterhaald en zoo weet
je maar niet, wat er nog met de voor
raad kan gebeuren, waaruit voor u en
voor iyij met bescheiden hand moet
worden geput.
Het meest beangstigt mij dit wat de
boter betreft, want al ben ik overtuigd,
dat de politie naarstiglijk speurt naar
de bonnen en binnenvetters, die zich
daaraan te goed doen, het is toch maar
mogelijk, als zij niet spoedig slaagt, dat
de boter op of ranzig is geworden en
dan kunnen wij er naar fluiten.
Voor wat de textielkaarten betreft
bestaat dat gevaar natuurlijk niet, maar
als het weer zoo koud wordt als de vo
rige winter, is het toch ook niet leuk,
als een ander in een clandestiene on
derbroek ronddartelt en wij in de kou
mogen loopen.
Ik had toch maar liever, dat de bon
nen gearresteerd waren in plaats van
de daders.
worden gemaakt, dat het totaal bedrag der
in rekening gebrachte belasting de betaalde
belasting niet te boven gaat.
Tegen hen, die van de hierboven ver
leende faciliteiten op eenigerlei wijze mis
bruik maken, zal ten strengste worden op
getreden.
NIEUWE POSTZEGELS.
Bij beschikking van den secretaris-gene
raal van het departement van binnenland-
sche zaken betrelfende de uitgifte van nieu
we postzegels, gepubliceerd in het heden
verschenen verordeningenblad, is bepaald,
dat ter vervang.ng van de thans geldige
gewone postzegels in de waarden van 5 ct.
en hooger nieuwe zegels zullen worden uit
gegeven, waarop alleen de waarde-aandui-
ding zal voorkomen.
De directeur-generaal der posterijen, te
legrafie en telefonie is belast met de uitvoe
ring van deze beschikking.
Deze beschikkmg treedt in werking op
den dag harer afkondiging.
NED. ROODE KRUIS-SCHIP
DOOR ENGELSCH OORLOG
SCHIP BESCHOTEN.
Zeven dooden.
DE NAMEN DER SLACHTOFFERS.
Wij hebben gisteren niet meer in onze
volledige oplaag kunnen vermelden de na
men der slachtoffers bij den overval van
een Engelsch oorlogsschip op het Neder
landsche Roode Kruisvaartig, de L. A. K. 11.
Door het kapseizen van de reddingsboot
worden vermist: tweede-machinist J.
Maarseveen, oud 42 jaar, wonende te
LJmuiden, matroos D. Rood, 21 jaar, wo
nende te Scheveningen; matroos M. L.
Grutterswijk, 22 jaar, wonende te Den
Haag; matroos W. van Leeuwen, wonende
te Haarlem; matroos J. W. Koster, 24 jaar,
wonende te Haarlem en matroos A. Sweers,
23 jaar, eveneens wonende te Haarlem.
Door de ketelontploffing is gedood: De
trimmer C. Hermsen, wonende te Haar
lem, zijn leeftijd is 29 jaar.
Door de ketelontploffing zijn gewond: 2e
machinist W. A. Cassee, 32 jaar, wonende te
LJmuiden. Hij kreeg brandwonden aan ge
zicht en bovenlichaam. 2e stuurman M. van
Duyn, 20 jaar, wonende te Katwijk. Hij
heeft lichte brandwonden aan het gezicht
en aan den rechterhand-gekregen. De trim
mer C. W. L. Cornet, 29 jaar, wonende te
Haarlem, die een rib-fractuur heeft ge
kregen.
De gewonden zijn overgebracht naar het
gemeente-ziekenhuis aan de Zuidwal te
's Gravenhage. Het lijk van den trimmer
Hermsen is vanmiddag van Hoek van Hol
land naar Haarlem overgebracht.
De LAZ 11 is de vroegere „Indus", een
zee-sleeper van de firma Smit en Co. De
tonnage van het vaartuig is ca. 800 ton. De
bemanning bestond uit 18 man. De LAZ 11,
die na den overval werd opgepikt door een
ander Nederlandsch hospitaalschip, is naar
Rotterdam gesleept, waar het vaartuig op
de werven van de Rott. Droogdok Maat
schappij zal worden gerepareerd.