DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bommen op Nederland BINNENLAND Momentje n ZATERDAG 21 SEPTEMBER 1940 31ste Jaargang No. 9752 S)e Céidóefo^Soti/fco/rit Bureaus Papengracht 32. Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935. Giro 103003. Postbus 11. V Een nieuwe wereld-orde WAT ANDERE BLADEN 't Is duidelijk, dat geweldige wereld gebeurtenissen ons de mogelijkheid van een nieuwe wereld-orde, zoolang gewenscht en gehoopt, in-eens dichtbij hebben gebracht. 't Is duidelijk, dat in die nieuwe wereld orde geen plaats is voor de democratie, zooals wij die tot op heden kenden. 't Is duidelijk, dat wij ons hebben ver gist, indien en voorzoover wij gemeend heb ben, dat de bestaande democratie geleide lijk zou kunnen worden gesaneerd zulk een proces zou, indien 't tenslotte het be oogde resultaat zou kunnen bereiken, zeker véél te lang hebben geduurd. 't Is duidelijk, dat die saneering van de democratie nogmaals: zoo lang door tal loos velen gewenscht en gehoopt in eens radicaal moet geschieden. Een nieuwe wereld-orde, een herorde ning van Europa, waarbij zal moeten wor den vernietigd de liberale wereldmacht van het kapitalistische stelsel dat in Enge land en in de Vereenigde Staten nog zijn sterkste vestingen heeft. De wereldoorlog dicteert die vernietiging! De nieuwe wereld-orde zal echter, wil zij niet blijken slechts een s c h n-goed te zijn, dat een kortstondig bestaan heeft, moeten zijn gegrondvest op de christe lijke moraal, op de wetten van rechtvaar digheid en naastenliefde. Als naar aanleiding van den wereld oorlog de wereld tot zulk een vernieuwing wordt gebracht, dan zijn de geweldig- groote offers in den verschrikkelijken krijg niet te vergeefsch geweest. Wij moeten bidden, dat Gods Wijsheid en Goedheid uit het kwaad van den oorlog late geboren worden de schoonheid van een nieuwe wereld-orde, gebaseerd op rechtvaardigheid en naastenliefde! V Indië cn wij Er is nog steeds geen overeenstemming ibereikt tuschen de Indische regeering en de Duitsche regeering betreffende de be handeling der Duitschers in Indië. Het Rijksbelang vordert, dat de Indische regeering gevolg geeft aan de verlangens, welke te dezer zake van Duitsche zijde wor den gesteld, inzooverre deze ingewilligd kunnen worden. Volgens een officieel bericht in dit num mer geschiedt zulks niet. Dit kan niet anders dan worden be treurd. De „Nieuwe Rott. Crt." van vanmorgen schrijft: „Wij hebben al vaker blijk gegeven te betreuren, dat het de Nederlandsch-Indi- sche regeering niet mogelijk blijkt, om, al was het slechts met het oog op de bijzon dere situatie, waarin ons land-in-oorlog zich zoowel hier als ginds bevindt, met min der rigoureuze maatregelen te volstaan. En de officieele mededeeling, welke men el ders in dit blad aantreft, noopt ons, deze onze opvatting opnieuw te laten hooren. Het zou een groot aantal landgenooten toe nemend deel besparen; het zou in de toe komst ook tot een waarlijke pacificatie van de gevoelens hebben bijgedragen, iets waarop wij, ook al zijn we dan in den oor log betrokken geworden, zeker niet minder moeten blijven hopen dan wij er in het ver leden een zaak van geloof en vertrouwen van hebben gemaakt". BOMMEN OP WISSEKERKE Gisterochtend zijn in een polder onder deze gemeente zes bommen geworpen. Drie schapen werden gedood. Er zijn geen militaire doelen in deze omgeving. BOMMEN OP DE STAD VLISSINGEN Gisteravond hebben Engelsche vlieg tuigen drie bommen boven de stad Vlissin- gen uitgeworpen. Een huis geraakte in brand. In de Kasteelstraat kwamen twee bommen neer, waardoor de ruiten van alle huizen braken. Ook in de Badhuisstraat viel een bom. Er zijn veel gewonden. SCHRIJVEN GERUCHTEN. Onder dezen titel schrijft de B. (initialen van den voorzitter van het R.-K. Werklie- denvrebond) in Herstel: „Er is herhaaldelijk gewaarschuwd tegen geruchten. Hoewel het verklaarbaar is, dat, in dezen zenuw-doordrenkten tijd, het gerucht zich herhaaldelijk met succes doet gelden, toch moet het worden tegengegaan. Ook in de Arbeidersbeweging stoot men herhaaldelijk tegen het gerucht aan. Uit het simpele feit, dat een of ander niet re gelmatig elke week in dit blad schrijft, worden soms de vreemdste conclusies ge trokken. Laten we toch probeeren de dingen ob jectief en rustig te beoordeelen. Een of andere onbevoegde of bevoor deelde zegt of schrijft, dat de confessioneele Vakbeweging binnenkort naar de een heids-vakbeweging zal worden gedrongen. Men zal goed doen bij zoo'n gerucht al lereerst goed op te letten, wie het zegt (of schrijft). Er zyn menschen, wij schreven het reeds eerder, voor wie een formeele eenheid be gin en einde is van alle (hervormings)- wijsheid. Men kent ons standpunt: de confessio neele Vakbeweging daden spreken zulks luide uit was een zegen voor land en volk en zij kan, haar verleden getrouw, dat ook in de toekomst zijn. Is er dan heelemaal niets aan de hand met de confessioneele Vakbeweging? Dat is vragen naar de bekende weg. Er is toch wat met het Nederlandcshe volk „aan de hand"? Ons volk leeft onder de bezetting; in dien de bezettingsautoriteiten let wel de bezettingsautoriteiten indien de Duit sche overheid beveelt, dan heeft ons volk, dan hebben ook wij, als beweging, zoolang als de bezetting duurt, te gehoorzamen. Nu wordt door ons, wat de onderlinge verhouding der Vakbeweging betreft, met ce Duitsche autoriteiten overleg gepleegd. Dat overleg wordt loyaal gevoerd; men heeft oog voor onze positie en voor ons werk. Uiteindelijk zal dit overleg tot re sultaat leiden. Dat resultaat wachten onze mannen en vrouwen rustig af. Men kan er stellig van op aan, dat, hoe dat resultaat uiteindelijk ook zal zijn, de leiding der katholieke Ar beidersbeweging zich zal laten leiden door het belang van land en volk, in het bijzon der door de belangen, die honderdduizen den reeds jaren aan haar hebben toever trouwd. Die leiding zal op het juiste oogenblik spreken; daar kan men op rekenen." EEN WAARSCHUWING. In een artikel in de Utrechtsche Courant wijst mr. A. baron van Wijn bergen op een „betreurenswaardige, onder- grondsche actie, door eigen landge- n o o t e n gevoerd". De heer Van Wijnbergen schrijft dat vooral, zoo verklaart hij, met het oog op voornemens, die „worden geventileerd op terrein van school en jeugd-organisa- tie" en hij vervolgt dan: „Wij weten, dat wij te dien opzichte van de Duitsche bezetting niets te vreezen heb ben. Vooreerst hebben we de sympathieke verklaring, afgelegd door den Rijkscom missaris Rijksminister Seyss Inquart, eerst in de Ridderzaal, later in de voortreffe lijke rede in den Dierentuin, dat het Neder- landsche volkskarakter niet zal worden on derdrukt. Zoo iets, dan zal dus duidelijk onaangerand blijven de uitoefening van het recht der ouders aan hun kinderen in school en jeugdorganisatie de opvoeding te geven, die zij naar hun godsdienstige overtuiging behooren te gevén. Vervolgens zij de aandacht gevestigd op de rechtspositie van een bezet land en van de bezette Mogendheid, gelijk die is om schreven in Afdeeling III van het Regle ment van de wetten en gebruiken van den oorlog te land, zooals dat is vastgesteld bij Verdrag van 18 October 1907, hier te lan de geratificeerd bij de wet van 1 Juli 1909, en officieel bekend gemaakt bij het Ko ninklijk Besluit van 22 Februari 1910, Staatsblad 73, waarvan Art. 45 luidt: „De eer en de rechten van het gezin, „het leven der personen en de bizon- „dere eigendom, alsmede de Godsdien stige overtuiging en de uitoefening „van de eerediensten moeten worden „geërbiedigd". En tochdreigt er gevaar. Echter: ge lijk Prof. Slotemaker de Bruïne het aan gaf, niet van Duitschers, doch van Neder landers, particulieren en ambtenaren. Men zij dus gewaarschuwd, en toone zich niet onverschillig. En den Nederlandschen autoriteiten zij met klein verzocht niet het oor te leenen aan suggesties, in normale tijden reeds be denkelijk, thans maar beter niet te qualifi- ceeren.'" NEDERLANDSCHE UNIE EN NATIONAAL FRONT. In het Neder 1. Dagblad (Nationaal Front) wordt gepleit voor een samengaan van hervormingsgezinde groepen van groepen n.L, die de eischen van den t ij d begrijpen. Het blad besluit zijn beschouwing aldus: „Onze conclusie is, dat er slechts plaats is voor een verzameling van groepen, die haar crediet bij het volk niet verspeeld hebben en die door haar opvattingen den bezetter alle waarborgen bieden de juiste plaats voor een in de naaste toekomst we derom vrij en onafhankelijk Nederland in het Nieuwe Europa te banen. Als onderdeel van dit werk geldt ook de vernieuwing van het sociaal-economisch bestel". En verder: „Daarom bepleiten wij niet een éénwor ding van alle Nederlandsche groepen tegen de N. S. B. en ook niet een éénwording van Nederlandsche autoritaire groepen, uitslui tend ter bestrijding van de N. S. B. Dit zou slechts een eenheid in het negatieve zijn. Neen, de door ons bepleite eenheid moet een positieven inhoud hebben en wij geloo- ven, dat, gezien de toenadering in het volkseenheidsbeginsel van de zijde van ,,De Nederlandsche Unie", uit deze en onze be weging zulk een 'n positieven inhoud dra gende eenheid gevormd kan worden. Is dat inderdaad het geval, is dat geen ge zichtbedrog, dan mogen geen dagen meer verloren gaan." NOG ALTIJD BEZET GEBIED. De Nieuwe Dag schrijft: „Het is merkwaardig, hoe gemakkelijk vele Nederlanders, ondanks de zich steeds uitibreidiende distributie-maatregelen, den plicht tot verduisteren, het verbod van luisteren naar buitenlandsche radio-uit zendingen, het uitgaansverbod in de kust streek en zooveel andere dingen, waarin zij zich dagelijks hebben te schikken, tel kens weer schijnen te vergeten, dat ons land nog altijd een door een oorlogvoeren de mogendheid overwonnen en bezet ge houden gebied is. De moderne wijze van oorlogvoering grijpt nu eenmaal en moet •nu eenmaal onvermijdelijk dieper ingrij pen in het leven der burgerbevolking dan vroeger, en 'het kan allen maar gewaar deerd worden, wanneer een oorlogvoeren de mogenheid er op uit is, de zich binnen haar machtsbevoegheid bevindende burgerbevolking zoo min mogelijk over last aan te doen. Of een oorlogvoerende mogendheid daarop uit is of niet, is dik wijls voor de burgerbevolking zelf moei lijk uit te maken, omdat zij niet deelneemt aan de leiding der oorlogvoering, den stand der oorlogszaken niet in bijzonderhe den kent en dus ook niet de daaruit voort vloeiende militair of strategisch noodza kelijke consequenties kan trekken of be oordeelen. De oorlog wordt niet alleen ge voerd op het land, op en onder het water en in de lucht, maar ook in de pers, de ra dio en de film, de drie groote propaganda middelen tot vorming van de publieke opi nie, door versterken of verzwakken van innerlijke weerstandskrachten, door apo- logeeren of polemiseeren, door constatee- ren of suggereeren. Wie zich hier steeds terdege rekenschap van geeft, zal zich zelf veel overbodige en nuttelooze opwinding en mogelijk ook ergernis besparen en uit de niet te loochenen werkelijkheid van den status, waarin ons land nog steeds verkeert, veel kunnen verklaren, wat hem anders mogelijk onverklaarbaar zou voor komen." HAAGSCHE GEMEENTEAUTO'S ZULLEN OP LICHTGAS LOOPEN. De directie van de Haagsche gemeente reiniging zal 53 reinigingsauto's van een in stallatie voor gecomprimeerd lichtgas ter vervanging van benzine, voorzien. B. en W. stellen aan den Raad voor een bedrag van 57.250.voor dit doel beschikbaar te stellen. Zooals wij onlangs reeds berichtten is de directeur van de gemeentereiniging reeds eenigen tijd bezig met proeven tot vervan ging van benzine door gecomprimeerd lichtgas. Oorspronkelijk werd gedacht aan het gebruik van gas, dat tot tenminste 200 atmosfeer gecomprimeerd was. Daarvan zou een auto genoeg kunnen meenemen voor een volledige dagtaak. Dit plan moest men echter laten varen, omdat de noodige compressoren en hooge-druk-flesschen thans niet te krijgen zijn. Daarom heeft de directeur in overweging gegeven in plaats van veertig kubieke meter gas slechts vijf tien kubieke meter op een auto mee te voe ren met een begindruk van dertig atmos feer. Met deze hoeveelheid gas kan één vracht worden gereden. Voor het compri- meeren van gas tot dertig atmosfeer kan met een veel eenvoudiger compressor-in stallatie worden volstaan en ook de instal latie, die op de auto moet worden aange bracht kan eenvoudiger zijn. De gastanks, die voor dit doel noodig zijn kunnen in Ne derland worden gefabriceerd. Door toe passing van lage druk wordt een aanzien lijke besparing verkregen, waartegenover het nadeel staat, dat de tanks driemaal per werkdag gevuld moeten worden. ONDERSCHEIDING VOOR DEN RIJKSCOMMISSARIS. De Fuehrer heeft den Rijkscommis saris voor het bezette Nederlandsche gebied, Rijksminister Seyss Inquart als erkenning voor zijn verdiensten voor de uitvoering van oorlogsopdrach ten het „Kriegverdienstkreuz" eerste klasse verleend. DE ONWAARDIGE BEHANDELING VAN DUITSCHERS IN NEDERLANDSCH INDIë. Vergeefsche Nederlandsche vertoogen bij den gouverneur-generaal. NIEUWE DUITSCHE VERGELDINGS MAATREGELEN. Officieel wordt medegedeeld: Nadat vroeger, meermalen zoowel langs diplomatieken weg als ook door particu liere Nederlandsche kringen ondernomen stappen om de Nederlandsche autoriteiten in Nederlandsch Indië ten aanzien van de kwestie betreffende de onwaardige behan deling van de zich daar bevindende Duit schers tot andere gedachten te brengen, geen resultaat hadden gehad, heeft een vooraanstaande Nederlandsche instantie ongeveer vier weken geleden met toestem ming van de Duitsche autoriteiten een zeer dringenden oproep tot wijziging van zijn tot nu toe aangenomen houding gericht aan den gouverneur-generaal, jhr. Tjarda van Starkenborgh Stachouwer. Deze op roep werd door het college van secretaris sen-generaal opgesteld en in een door jhr. Snouck Hurgronje en jhr. Six ondertee kend telegram via Tokio naar Batavia ge seind. Ir. dit telegram werd er op gewezen, dat als vergelding voor de arrestatie van de Rijksduitschers in Nederlandsch Indië van Duitsche zijde eenige honderden Neder landers naar Duitschland overgebracht en daar geinterneerd waren en dat op een vrijlating van deze geinterneerden niet te rekenen was, zoolang niet een verandering in de behandeling ran Duitschers in Ne- derlandsch-Indië plaats zou hebben. Voorts werd er nadrukkelijk voor gewaarschuwd, dat de toestand wei eens erger zou kunnen worden en dat met een verscherping van de Duitsche represailles ernstig rekening zou moeten worden gehouden. Een bevre digende regeling zou slechts kunnen wor den Bereikt op den grondslag, dat de in Nederlandsch Indië verblijf houdende Duit schers in beginsel hun bewegingsvrijheid zou worden teruggegeven en dat him toe gestaan zou worden zich weer naar hun woningen te begeven en hun normale werkzaamheden aan te vatten. Duitschers, die geen vaste woonplaats in Ned. Indië hadden, of wier terugkeer in hun woning niet mogelijk is, zouden óf naar Duitschland terug moeten kunnen reizen óf moeten worden ondergebracht in een gezonde plaats in de bergen. Voorts moest de gelegenheid worden geschapen tot hulp- en ondersteuningsactie voor de noodlijdend geworden Duitschers. Aan den anderen kant zouden de Duitschers in Ned. Indië van de Duitsche rijksregeering de strenge opdracht krijgen op geen enkele wijze iets tegen het Nederlandsche bestuur of tegen de veiligheid des lands te onder nemen. Ten slotte werd den gouverneur- generaal verzocht, het telefoonverkeer met Nederland weer vrij te geven, zij het ook slechts ter nadere bespreking ter regeling van bovenvermelde aangelegenheid. Ofschoon het geen twijfel kan lijden, dat de gouverneur-generaal in het bezit van dit telegram is gekomen, heeft het college van secretarissen-generaal tot heden geen enkel antwoord van hem ontvangen, ter wijl het telefoonverkeer met Nederland niet hersteld is. De bevoegde Duitsche in stanties hebben voorts berichten ontvan gen, volgens welke in het lot der Duit schers in Nederlandsch Indië intusschen geen noemenswaardige verlichting is aan gebracht. Aangezien dus aangenomen moet wor den, dat de regeering van Nederlandsch- Indië niet tot inbinden bereid is, ziet men zich aan Duitsche zijde gedwongen, hieruit de noodige conclusies te trekken. De ver antwoordelijkheid voor de onaangename gevolgen, welke thans dezen stand van za ken voor talrijke Nederlanders moeten voortvloeien, treft uitsluitend den gouver neur-generaal van Nederlandsch Indië en diens raadgevers. INSPECTEUR-GENERAAL DER NEDERLANDSCHE POLITIE. Naar de Deutsche Zeitung in den Nieder- landen mededeelt is tot inspecteur-gene raal van de Nederlandsche politie benoemd de vroegere luitenant-kolonel van de ma rechaussee de Koningh. Dr. J. SCHOEMAKER OVERLEDEN. Vrijdagavond is te 's-Gravenhage in 69- jariigen ouderdom overleden de Haagsche chirurg dr. J. Schoemaker. De teraardebestelling van het stoffelijk overschot zal Dinsdag a.s. om 12.30 uur op de. begraafplaats „Oud Eik en Duinen" al hier geschieden. Dit nummer beslaat uil vijl bladen, w.o. geïllustreerd Zondagsblad. DROOMEN Ik heb vannacht gedroomd, Dat er geen oorlog was, En nergens op de wereld werd geschoten, Het waren ook geen kogels, die er floten, Ik sliep rustig en zacht. Maarik droomde vannacht» Ik heb mijn kinderen zien slapen: Er was geen vuur, geen dood. Een overvloed van krullen op het kussen, Maar in den nacht moest ik er een gaan sussen. Het schreide een klacht, Maar.... het droomde vannacht. Het heeft dien nacht gedroomd En is heel bang geweest. Het heeft misschien gedroomd van gieren, Van monsterlijke, wreede, wilde dieren. Maar 's morgens, zie het lacht. Het droomde maar vannacht. En ik heb ook gedroomd: De lucht was wit en blauw, Daar vlogen nu de engelen bü drommen In plaats van vliegmachines met hun bommen. Maar wat de morgen bracht! Ik droomde maar vannacht. EXPORT VAN TUINBOUW PRODUCTEN Verscheidene bladen meldden de^cr dagen, dat Duitsche importeurs van versche en geconserveerde tuinbouwproducten zich uit Hamburg te Rotterdam zouden vestigen, teneinde geheel of gedeeltelijk den uitvoer van deze producten naar Duitschland van de Nederlandsche exporteux-s over te ne men. In Nederlandsche handelskringen heeft dit bericht veel stof doen opwaaien. Vele exporteurs vreesden hierdoor broode loos te geraken. Wij hebben een onderzoek ingesteld naar de juistheid van dit opzienbarende bericht. De bevoegde Duitsche en Nederlandsche instanties deelen ons thans mede, dat ge noemd bericht van allen grond ontbloot is. Ook de betrokken handelskringen te Hamburg verwijzen het naar het rijk der fabelen. Het ligt dus niet in de bedoeling der Duitsche importeurs om hier te lande het werk van de Nederlandsche exporteurs te komen overnemen. DE VLEESCHPRIJZEN Ongesmolten vet is schaarsch Zooals reeds is bekend gemaakt, zijn alle slagers en winkeliers in vleeschwaren ver plicht, op een duidelijk zichtbaren plaats in hun winkel een prijslijst aan te brengen, waarop de maximum-prijzen zijn vermeld. Deze prijslijst behoeft de goedkeuring van den burgemeester. De aandacht van het publiek wordt erop gevestigd, dat de in de prijslijst vermelde prijzen gelden voor vleesch, afgehaald aan den winkel. De in de prijslijsten genoemde prijzen mogen niet hooger zijn dan vóór 16 Sep tember j.l. voor gelijke soorten en kwali teiten vleesch werden berekend. In de hoeveelheid vleesch, die het publiek op den consumentenbon kan verkrijgen, is het been inbegrepen. Dit wil evenwel niet zeggen, dat ook de prijs geldt voor 't been. De prijzen gelden voor vleesch, zoo als dat voorheen aan het publiek werd verkocht. De koopers zullen goed doen hierop te letten. Ongesmolten vet valt voortaan onder de distributie van vleesch. Op de geldig ver klaarde bonnen kan derhalve vet in plaats van vleesch worden gekocht. Er wordt evenwel met nadruk op ge wezen, dat het publiek zich niet de illusie moet maken, dat nu ook op eiken geldig verklaarden bon van de vleeschkaart on gesmolten vet kan worden verkocht. Een rund of varken levert slechts een be perkte hoeveelheid vet en het spreekt dan ook vanzelf, dat de slager 1- sn, die mee- nen hun bonnen onbeperkt te kunnen in wisselen voor vet, zal moeten teleurstellen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1940 | | pagina 1