Ver. Staten pachten twee
Britsche eilanden
VexmoecleCy.fi aoox wettiging, aan
miCitaite ó.teunp.unten
Wat Hore Belisha
zei
Roemenië's nieuwe
koers
De aanvallen op
Engeland
Italië en Grieken
land
Nieuwe ordening
in Luxemburg
DONDERDAG 22 AUGUSTUS 1940
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
CANTON EN ENDERBURY.
Het Britsche ministerie van Bultenland-
sche Zaken heeft, volgens een bericht van
„Associated Press" uit Londen meegedeeld,
dat de Vereemgde Staten de eüanden Can
ton en Enderbury in den Stillen Oceaan
voorloopig voor 50 jaren als vliegtuigsteun
punten van Engeland hebben gepacht.
Londen en Washington zijn meer dan
een jaar geleden pvereengekomen de twee
eilanden gemeenschappelijk te besturen
en aan Engelsche of Amerikaansche lucht
vaartmaatschappijen toe te staan er voor
de burgerluchtvaart gebruik van te ma
ken. De „New York Sim" neemt daarom
aan, dat de pachtovereenkomst het vesti
gen van militaire steunpunten beoogt.
Tusschen Londen en Washington waren,
naar de „New York Herald Tribune" op
29 Maart 1938 meldde, langs diplomatieken
weg onderhandelingen geopend over de
juridische strijdvraag aan wie de twee
kleine eilanden Car.ton en Enderbury,
welke deel uitmaken van de Phoenixgroep
in den Stillen Oceaan, toebehoorden: aan
de Vereenigde Staten of aan Engeland.
Tot op dat oogenblik beschouwde de
Britsche regeering zich als de rechtmatige
eigenares, doch een decreet van Roosevelt,
dat deze eilanden eenvoudig onder de juris
dictie van het Amerikaansche departement
van Binnenlandsche Zaken plaatste, heeft
toen de diplomaten aan het werk gezet.
Te Londen wilde men de kwestie langs
vriendschappelijken weg oplossen. Men
achtte het indertijd niet moeilijk een spoe
dige regeling te treffen. De regeeringen
van Australië en Nieuw-Zeeland hebben
aan de besprekingen deel genomen. Presi
dent Roosevelt liet door zijn secretaris
mededeelen, dat hij bij het opeischen van
de souvereiniteit van de genoemde twee
eilanden uitsluitend de bedoeling heeft ge
had, de civiele luchtvaart te steunen en
haar geschikte vlieghavens in den Stillen
Oceaan te geven.
De president ontkende toen nadrukkelijk,
dat zijn actie iets met defensieplannen te
imaken had. Om zijn eisch kracht bij te
zetten liet Roosevelt een aantal Amerikaan
sche „kolonisten" naar het eiland Canton
brengen. Later is nog een andere groep
kolonisten en douanebeambten op het
eiland gaan wonen. De bevolking van het
eiland bestond hoofdzakelijk uit Nieuw-
Zeelanders, die daar in Augustus 1937 aan
land waren gegaan.
Uiteindelijk is'deze kwestie met een
compromis geregeld.
In Maart 1939 werd bij de besprekingen
in het Huis van Afgevaardigden over het
versterken van de bestaande en het aan
leggen van nieuwe steunpunten in den
Stillen Oceaan Canton onder de luchtbases
genoemd.
HEEFT HORE BELISHA ZIJN MOND
VOORBIJ GEPRAAT?
Van semi-officieele Duitsche zijde wordt
opgemerkt, dat de oumerking, Dinsdag in
het Lagerhuis door den vroegeren Engel-
schen minister van oorlog, Hore Melisha,
gemaakt over de mogelijkheid, die zou zijn
overwogen van een eventueele vereeniging
Van Engeland met de Vereenigde Staten,
'welke dan de offers van dezen oorlog waard
zou zijn geweest, indien deze huidige toe
stand zou lelden tot een statengemeenschap
zooals indertijd met Frankrijk was beoogd,
in Duitsche politieke kringen groote belang
stelling heeft gevonden. Men herinnert zich
nog uit de vroegere officieele activiteit van
Hore Belisha, dat deze de neiging heeft
over geheime motieven en over bepaalde
achtergronden va,n de Engelsche politiek
zijn mond voorbij te praten, zonder reke
ning te houden met de eventueele nadee-
len, welke daaruit voor de Engelsche poli
tiek zouden kunnen ontstaan.
DE „AMERICAN LEGION" BUITEN
GEVAAR.
Summer Welles heeft bekend gemaakt,
dat de „American Legior." zich gistermid
dag op 400 mijl ten Westen van de Britsche
eilanden bevond en daarom beschouwd
werd buiten gevaar te zijn.
AMERIKAANSCHE KINDERTRANSPOR
TEN DOOR GEVAARLIJKE ZONE.
Niettegenstaande de Duitsche regeering
reeds in het geval van het Amerikaansche
troepentransportschip American Legion
voor de vaart door het militaire operatie
gebied rondom Engeland gewaarschuwd en
alle verantwoordelijkheid van de hand ge
wezen heeft en niettegenstaande intus-
schen de to'ale blokkade van Engeland
door Duitschland is afgekondigd, heeft de
Amerikaansche Senaat eenstemmig een
reeds door het Huis van Afgevaardigden
goedgekeurde wet aangenomen, die met
wijziging van de Amerikaansche neutrali-
teitswet Amerikaansche schepen toestaat,
kinderen uit de oorlogsgebieden te vervoe
ren. De voorwaarde hiervoor moet volgens
de nieuwe wet de garandeering van een
vrijgeleide door de oorlogvoerende mo
gendheden zijn.
De Duitsche Rijksregeering, zoo wordt
naar aanleiding hiervan van bevoegde
Duitsche zijde verklaard, heeft reeds in het
geval van de American Legion er op gewe-
zenn, dat het zeegebied rondom Engeland
met mijnen bezaaid is. Ook is hierop ge
wezen in de nota, waarin Duitschland de
neutrale regeeringen in kennis stelde van
de totale blokkade der Britsche eilanden
en waarschuwde voor het varen in het ge
vaarlijke gebied.
Wanneer de nieuwe Amerikaansche
wet desondanksspreekt van waarbor
ging van een vrijgeleide en hiervan
het vervoer van kinderen door Ame
rikaansche schepen afhankelijk wil ma
ken, dan ontbeert deze voorwaarde
iederen feilelijken grondslag. Want
geen oorlogvoerende mogendheid kan
een garantie voor het varen door met
mijnen bezaaide oorlogsgebieden ge
ven. Onder deze omstandigheden kan
aan de Amerikaansche wet, tot het
uitvaardigen waarvan ongetwijfeld
menschlievende overwegingen gevoerd
hebben, geen reëele beteekenis worden
toegekend.
Dit moet met het oog op alle eventueele
pogingen, de practische onuitvoerbaarheid
van de wet te wijten aan de weigering van
een Duitsche garantie, reeds thans ondub
belzinnig worden vastgesteld. Juist de
menschelijke gezichtspunten zijn het, die
het voor een verantwoordelijke staats- en
oorlogsleiding onmogelijk maken, een ga
rantie op zich te nemen voor het varen
door met mijnen bezaaide gebieden.
Het zonder meer toezeggen van een uit
den aard der zaak ondoeltreffende garan
tie zou een misdaad zijn jegens de te ver
voeren kinderen, waaraan de Duitsche re
geering zich nooit schuldig zal maken. Na
dat de Amerikaansche neutraliteitswet, ten
voordeele van de betrekkingen tusschen
Duitschland en de Vereenigde Staten, het
voorkomen van incidenten, die de moge
lijkheid van een conflict in zich bergen,
uitgeschakeld heeft, kan het niet in het
belang der beide landen zijn, door een
verkeerd begrepen humaniteit weder de
mogelijkheid van incidenten te scheppen.
Duitschland kan er niet aan meedoen, de
kinderen van een oorlogvoerende partij
aan een extra gevaar in het oorlogsgebied
bloot te stellen.
AMERIKAANSCHE SENAAT
VERWERPT AMENDEMENT.
De Amerikaansche Senaat heeft giste
ren met 54 tegen 23 stemmen een amende
ment op het wetsontwerp voor den alge-
meenen dienstplicht verworpen, dat niet
alleen het menschenmateriaal, doch ook
het particuliere kapitaal van de Vereenig
de Staten „dienstplichtig" wilde maken.
Volgens dit voorstel van den democrati-
schen senator Lee zou president Roose
velt gemachtigd moeten worden, iederen
burger der Vereenigde Staten, al naar ge
lang de grootte van zijn inkomen of ver
mogen, te dwingen regeeringsobligaties te
koopen voor defensiedoeleinden.
KWESTIE DER DOBROEDSJA IN
PRINCIPE GEREGELD.
De onderhandelingen te Krajowa tus
schen Roemenië en Bulgarije over het af
staan van de Zuidelijke Dobroedsja duren
nog steeds voort. Weliswaar is al eenige
dagen geleden een principieele overeen
stemming bereikt, waarbij Roemenië zich
bereid heeft verklaard de Zuidelijke Do
broedsja aan Bulgarije af te staan, maar
tot nu toe is geen verdrag gesloten, daar
de onderhandelingen over de technische
problemen van dezen gebiedsafstand nog
niet zijn beëindigd.
NIEUWE LEDEN VAN DEN
ROEMEENSCHEN KROONRAAD.
Bij koninklijk decreet zijn drie nieuwe
leden van den Roemeenschen kroonraad be
noemd, n.L de patriarch van Roemenië, Ni-
dodim, de orthodoxe aartsbisschop van Ze
venburgen, Nicolaus Balan, en de aartsbis
schop van Blasendorf, Niculescu. Hiermede
zijn voor het eerst sedert het overlijden
van den patriarch en minister-president
Miron Christea kerkelijke hoog waardig
heidsbekleders in den raad benoemd. De
raad telt thans 15 leden.
Eerste Leidsche
Begrafenisonderneming
voor Roomsch Katholieken
GEVESTIGD 1882. 4003
G. H. KLEINHANS
PIETER DE LA COURTSTRAAT 22
TRAMSPORT TELEFOON 21455
Tarief en uitvoering in overleg met U
Bommen op vliegvelden
HET DUITSCHE FRONTBERICHT.
Het frontbericht van het D. N. B. van gis
teren luidt als volgt:
De Duitsche luchtmacht heeft zich giste
ren beperkt tot gewapende verkenning bo
ven Engeland. Het zwaartepunt daarvan
lag in het industriegebied van Midden-En-
geland en verscheidene Zuid-Engelsche ste
den. Ofschoon geen groote aanvallen on
dernomen werden, konden gewichtige doel
witten met succes gebombardeerd worden.
Onder meer is een motorenfabriek in Der
by, die van beteekenis is voor de Britsche
vliegtuigenindustrie, met resultaat aange
vallen. In de munitiefabriek, waarvan het
weermachtsbericht spreekt, zijn groote ver
woestingen aangericht, evenals in een staal
fabriek in Sheffield. Andere aanvallen wa
ren gericht op verschillende vliegvelden,
vooral in Zuid-Engeland, alsmede op ha
venwerken aan Oost- en Westkust. Eenige
dezer havens zijn de laatste weken reeds
herhaaldelijk met bommen bestookt. Gezien
de kwetsbaarheid van het Engelsche ver-
keersstelsel zijn ten slotte de geslaagde aan
vallen op spoorwegwerken en knooppun
ten van aanzienlijk gewicht. Voor de uitge
strektheid der verkenningsactie van de
Duitsche weermacht geven de mededee-
lingen over aanvallen op schepen ten
Noorden en ten Westen van Ierland een
duidelijke aanwijzing. De verkenningsvlieg
tuigen hebben daarmede de duikbootvloot
gesteund en aangetoond, dat het Duitsch
land ernst is met het tot verboden gebied
verklaren van de zee rondom Engeland en
Ierland.
NIEUWE VLUCHTEN BOVEN
ENGELAND.
Gistermorgen hebben Duitsche Heinkel-
machines uitgebreide gewapende verken
ningsvluchten gemaakt, waarbij, behalve
enkele vliegvelden ook een motorenfabriek
in Midden-Engeland en havenwerken aan
de Engelscfie oostkust met bommen be
stookt zijn. In de motorenfabriek zijn ver
schillende branden en ontploffingen waar
genomen. Op een vliegveld zijn vijf Brit
sche vliegtuigen op den beganen grond ver
nietigd.
CENTRUM VAN DEN PELSHANDEL
VERPLAATST.
De „Times" schrijft, dat Londen heeft op
gehouden het centrum van den wereld-
pelshandel te zijn. Voor een groot deel is
de2e handel reeds naar New-York ver
plaatst. Een onmiddellijk gevolg daarvan
is het verlies van kostbare dollars, die En
geland nu zoo dringend noodig heeft voor
het koopen van wapentuig. Bovendien
ti*»ngt ae verplaatsing der markt een aan
zienlijke werkloosheid in den Engelschen
pelshandel.
VREEMELINGEN IN ENGELAND TOT
WERKEN VERPLICHT.
Door een verordening van den Engel
schen minister van Arbeid, Bevin, is in En
geland, aldus het D. N. B., het systeem van
vrijwillige aanmelding van buitenlandsche
arbeidskrachten vervangen door een sys-
steem van gedwongen inlijving. Naar in
Duitsche politieke kringen te Berlijn wordt
vastgesteld, komt deze maatregel, zooals
bijna alle maatregelen der Engelsche volks
huishouding, in dezen oorlog te laat om nog
practische beteekenis te kunnen hebben.
Zelfs indien de inlijving van de buitenland
sche arbeidskrachten tijdig was geschied,
zoo zegt men van Duitsche zijde, zou dit
nauwelijks het feitelijk gebrek aan vakar
beiders hebben verkleind. Zooals bekend
lijdt de Engelsche wapenindustrie, sedert
het uitbreken van den oorlog, onder een
sterk tekort aan geschoolde werkkrachten.
Sedert men in Engeland de bewapenings
productie wil vërgrooten, wordt, zooals
van Duitsche zijde is vastgesteld, dit ge
brek aan arbeidskrachten zeer sterk ge
voeld. Kenmerkend voor de volslagen ver
warring in de leiding van het Engelsche
economische leven is het feit, dat daarnaast
nog altijd een hoog aantal werkloozen is
blijven bestaan. Engeland was dus niet in
staat door het treffen van tijdige maatre
gelen tot scholing van arbeidskrachten er
voer te zorgen, dat zijn werkloozen werk
en dat de wapenfabrieken de zoo vurig ver
langde vakarbeiders kregen. Thans is En
geland gedwongen personen van vreemde
nationaliteit voor de bewapeningsindustrie
te „recruteeren" gelijk de „Times" het uit
drukt.
REORGANISATIE VAN HET ENGELSCHE
KABINET?
Goedingelichte Engelsche kringen voor
spellen, aldus meldt Associated Press uit
Londen, een ver gaande rorganisatie van
het Engelsche kabinet, die spoedig na het
verdagen van het parlement, dat vandaag
geschiedt, zal worden uitgevoerd. Te ver
wachten is het aftreden van Chamberlain en
het verdwijnen van den minister van bui
tenlandsche zaken, lord Halifax. Verder
wordt gerekend op het aftreden van den
minister voor de voorraden, Morrison, en
van den minister van voorlichting, Duff
Cooper.
Duff Cooper, zoo meldt Associated Press,
is gisteren in het Lagerhuis opnieuw
scherp aangevallen en wel over zijn pro
paganda in Spanje.
ITALIë BESCHOUWT HET INCIDENT
ALS NIET GEREGELD.
Ten aanzien van de ItaliaanschGriek-
sche betrekkingen verluidde Woensdag ter
bevoegder plaatse te Rome, dat in tegen
stelling met alle andersluidende geruchten
door Italië geen diplomatieke stappen in
Griekenland ondernomen zijn. Er wordt
uitdrukkelijk op gewezen, dat Italië geen
nota tot Griekenland heeft gericht en over
het incident aan de AlbaneeschGrieksche
grens geen besprekingen met Griekenland
voert. Het incident wordt echter van Ita-
liaansche zijde als niet geregeld beschouwd.
ENGELSCHE TOELEG.
De „Giornale d'Italia" houdt zich bezig
met den toestand van de Albaneesche be
volking, die onder Grieksch gezag leeft.
Het semi-officieele blad schrijft: „Albanië
en daarmee Italië hebben het recht, in
naam van het volkenrecht en van de Euro-
peesche orde een definitieve opheldering
van den toestand te verlangen. Ook op den
Balkan moet de chronische burgeroorlog
onmogelijk worden gemaakt. Dit is een
ItaliaanschGrieksch vraagstuk, dat een
rechtvaardige oplossing moet vinden.
Niet alleen het gebied van Clamuria is
van belang: het vraagstuk betreft veeleer
alle streken, waar de Albaneezen in de
meerderheid zijn, dus ook een deel van het
gebied van Janina.
In Griekenland wordt de politiek van
onderdrukking en vervolging van de Alba
neesche bevolking voortgezet. Het schijnt
zelfs, dat die politiek nog verscherpt is om
de Albaneesche irredentisten door intimi
datie en uitroeiing tot zwijgen te brengen.
Misschien echter wil men ook de span
ning aan de grens tusschen Albanië en
Griekenland verhoogen, om de conflicten
uit te lokken, die sedert het uitbreken van
den oorlog in overeenstemming zijn met de
bedoelingen der Britsche politiek.
Evenals in den vorigen oorlog staat
Griekenland onder Britschen druk en treedt
het bewust op als agent-provocateur. De
Grieksche houding wordt bevestigd door de
Britsche intriges en de te Londen versprei
de geruchten over onrust in Albanië. On
getwijfeld moeten Albanië en Italië reke
ning houden met het plan van een Grieksch-
Engelsch offensief.
BEVOLKING MOET ER BEGRIP
VOOR KRIJGEN.
De Frankfurter Zeitung geeft een schil
dering van de nieuwe staatkundige orde
ning in Luxemburg. Door de vlucht van de
regeering des nachts waren aan den Lu-
xemburgschen staat alle constitutioneele
grondslagen onttrokken. Het geheele be
wind zweefde in een luchtledige ruimte. In
die omstandigheden brachten voorloopig de
wetgevende lichamen Kamer en Raad
van State met toestemming van de Duit
sche bezettingsoverheid, een uit de hoogste
Een klompenmaker in Giethoorn heeft
een nieuwigheid op klompengebied
geconstrueerd in den vorm van een
sierlijke houten voetbescherming voor
dames naar sandalen motief
(Foto Pax-Holland)
regeeringsambtenaren bestaande commis
sie voor het landsbestuur, bestaande uit
vijf leden, tot stand, onder leiding van den
secretaris-generaal der vroegere regeering
en den Luxemburgschen gezant in Berlijn
Wehrer. Haar arbeidsterrein was beperkt.
Haar decreten hadden betrekking op finan-
cieele en economische maatregelen over
eenkomstig de bestaande wetgeving.
Zooals gemeld, is inmiddels staatsraad
Gustav Simon tot leider van het burger
lijke bestuur in Luxemburg benoemd. In
zijn openingsrede wees Simon kort op het
kenmerk van de taak, welke de Führer
hem heeft toevertrouwd. Zij bestaat o.a.
daaruit, Luxemburg van den Franschen
invloed te bevrijden en te doen toetreden
tot den cultureel verwanten Duitschen
kring. Het doel van het Duitsche burger
lijke bestuur werd in de rede met de vol
gende woorden omschreven: TusSchen
Duitschland en Luxemburg bestaan er geen
tegenstellingen, maar is er oneindig veel,
dat ons verbinden kan en het zal ons doel
zijn te wijzen op alles wat ons verbindt en
uit te roeien wat ons scheidt en in het ver
leden gescheiden heeft.
In de plaats van de oude partijen is de
onlangs hier opgerichte en onder leiding
van professor Kratzenberg staande Duit
sche volkspartij gekomen. Deze organisatie,
die binnenkort ook over een dagblad als
spreekbuis zal beschikken, heeft zich tot
taak gesteld geleidelijk onder breede lagen
der bevolking begrip te wekken voor een
nieuwe binnenlandsche ordening.
VOETGANGERS,
de oogen open,
niet op den rijweg,
maar op het trottoir moet ge loopen!
Vereeniging voor Veilig Verkeer.
Waar «en rijke oogst wordt binnengehaald De vlas oogst in Zeeland Is In
vollen gang. De rijkdom van het land wordt gebundeld
(Foto Pax-Holland)
