Weerbericht
BINNENLAND
BIOSCOPEN TE LEIDEN
RECHTZAKEN
Toerisme
bij honk
Plaatst een
Telefoontje
WOENSDAG 21 AUGUSTUS 1940
DE LEIDSCHE COURANT
EERSTE BLAD - PAG. 2
Atoonnenvmtjrpriji: voor Lelden IS
cent per week; 1 2.50 per kwartaal.
Bt) onze agenten *0 cent per wwk;
S.80 per kwartaaL Franco per pa»t
195 per kwartaal Geïllustreerd
Zondagsblad 0.50 per kwartaaL
Losse nummers 6 cent, met geïlL
Zondagsblad 9 cent.
Advertentiën: 30 cent per regeL
Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Telefoontjes hoogstens 30
woorden, 50 cent per plaatsing, al
léén Woensdag en Zaterdag
ZONS OP- EN ONDERGANG
Zon onder 8.54 uur.
Zon op 6.33 uur.
Maan op 9.59 uur Woenslagavond.
Maan onder 11.16 uur Donderdagmorgen.
HOOG WATER.
Te Katwijk aan Zee op Donderdag 22
Aug. voorm. 6.50 en nam. 7.15 uur.
WATERTEMPERATUUR.
Zweminrichting „De Zijl" 16.5 gr. C.
Zweminrichting „Poelmeer" 17 gr. C.
/31IC3IIOIICDIIOIIOIICDIIOIIOIIC
Verduisteringstijden
Er is bepaald, dat er verduisterd
moet worden tusschen zonsonder
gang en zonsopkomst.
Deze tijden zijn voor hedenavond
en morgenochtend:
ZONSONDERGANG
8.54 uur.
ZONSOPKOMST
6.33 uur.
Tusschen deze beide tijden dient
er dus verduisterd te worden.
3IIOIIC3IICDIIOIICDIIOIIOIIOII
KOFFIE- EN THEESURROGATEN.
Eischen volgens de Warenwet te
verwachten.
De secretaris-generaal, wind. hoofd van
het departement van Sociale Zaken, brengt
ter algemeene kennis, dei binnenkort zijn
te verwachten op de Warenwet steunende
bepalingen en eischen voor koffie- en
tiheesurrogaten.
Aan berèiders, handelaren en puibliek
wordt in overweging gegeven, met berei
ding, in den handel brengen en koopen te
wachten tot die betreffende regeling is ge
publiceerd.
BURGEMEESTER VAN HOOGLAND
EERVOL ONTSLAGEN.
Aan deh 'beer L. Grippeling is met in
gang van 1 Septemer a.s. eervol ontslag
verleend als burgemeester dezer gemeente.
Wolhandkrabben aangetroffen.
In de Vecht heeft men de laatste dagen
opnieuw eenige wolhandkrabben aange
troffen. Visschers vingen bij Maarssen drie,
bij Vreeland twee en bij Breukelen een
exemplaar van deze gevaarlijke vernielers
van dijken en visschersnetten.
R.K. UNIVERSITEIT.
3 September overdracht van het rectoraat
De rector-magnifious dor R.K. Universi
teit, dr. G. Kreling, zal in de aula der R.K.
Universiteit Dinsdag 3 September, dies
middags 3 uur, verslag geven van de lot
gevallen der Universiteit gedurende het
afgeloopen studiejaar. Daarna zal hij bet
rectoraat overdragen aan de door het be
stuur der St. Radbouidistiichtinjg tot zijin
opvolger benoemden hoogleeraar, prof.
W. J. A. J. Duajnstee. Na afloop is er
receptie in het aulagebouw. De godsdienst
plechtigheden bij de opening van het nieu
we studiejaar zullen bestaan in een plech
tige H. Mis, die Woensdag 4 September om
9 uur zal worden opgedragen in de St.
Augustinuskerk.
STUDENTENKAMP.
Zooals wij de vorige week hebben aan
gekondigd wordt op huize Katwijk in den
Haag een studentenkamp gehouden, waar
studenten van de verschillende vereenigin-
gen en steden zijn samengekomen met het
voornemen gezamenlijk mede te werken
aan den opbouw van de Nederlandsche
studentengemeenschap. Dit kamp is Maan
dagavond geopend met een inleiding van
dr. H. v. d. Wielen, de leider van het volks-
hoogeschoolwerk, die over de „Nederlan
den binnen Euroua" sprak. Op boeiende
wijze vatte spreker de economische en so
ciale problemen van Nederland samen en
toonde aan hoezeer ons land afhankelijk
is van den aan- en doorvoer van grond
stoffen uit de factorijen en later het kolo
niale rijk en van het scheppen van indus
trieën die deze grondstoffen tot producten
van hooge waarde verwerken. Bij het weg
vallen van deze factoren zou Nederland
een uitsluitend agrarisch land moeten wor
den met alle groote moeilijkheden welke
daaraan verbonden zijn.
Op deze inleiding volgde een levendige
gedachten wisseling. Dinsdagochtend sprak
dr. Krekel over de moderne strooming van
het „autoritaire socialisme". Hij noemde de
kern van het huidige conflict den strijd
tusschen de gedachte van tastbare, na
tuurlijke gebondenheid eenerzijds en de
oude overschatting van de abstracte be
grippen anderzijds. Het oude socialisme er
kende slechts den abstracten mensch, doch
niet de concrete volksgemeenschap. De er
kenning van de tastbare werkelijkheid der
gemeenschap is de gedachte van dezen tijd.
Het spreek van zelf dat aan de gedach-
tenwisseling over dit onderwerp algemeen
en intensief werd deelgenomen.
Nog vele interessante beschouwingen
staan op het program.
POST VOOR GEÏNTERNEERDEN IN
DUITSCHLAND.
Niet aangeteekende brieven (maxi
mum 2 K.G.) en briefkaarten aan ge-
inteerde Nederlanders in Duitsohland
kunnen portvrij worden verzonden,
evenals gewone pakketten, mits deze
niet zwaarder wegen dan'5 K.G.
Deze stukken dienen van bet volledig
aders der geïnterneerden te werden voor
zien. De geïnteeneerden kunnen bun be
trekkingen hierover door middel van spe
ciaal daarvoor bestemde kaarten inlichten.
Het adres van die geïnterneerden,dat
tot nu toe hier bekend was als „Ilag XIII"
luidt voortaan „Ilag XIH, Wuelsburg bei
Weisseniburg, Bayern".
TERMIJN VOOR AANGIFTEN WINST
BELASTING IS VERLENGD.
Tengevolge van een niet voorziene ver
traging in de afkondiging van de winst
belasting en in het verzenden van de aan
giftebiljetten aan de bestuurders van de
ondier deze belasting vallende lichamen,
is de termijn voor bet doen van de eerste
aangiften (1 September 1940) te kort toe
gemeten.
Belanghebbenden kunnen het er voor
houden, aldus een offieeële mededeeling
van het departement van Financiën, dat
zij van den inspecteur der directe belas
tingen uitstel hebben verkregen voor het
inleveren van de aangiftebiljetten tot een
maand plus een week nadat de biljetten
zijn verzonden. Vertrouwd wordt echter,
dat zij, die deze verlengde termijn niet of
niet ten volle noodig hebben, zoo spoedig
mogelijk de aangiften zullen inzenden.
Van deze gelegenheid wordt tevens ge
bruik .gemaakt om er op te wijzen, dat in
HOOFDFILMS
Moskou-Shanghai
(Pola Negri, Wolf
gang Keppler).
Johann Strauss (Ma
ria Andergast, Paul
Hörbiger).
Circusreizigers.
(Hans Albert).
Die Csardasfürstin.
(Hans Söhner, Paul
Kemp).
Speelfilm
Leven van
Johann Straus
Naar de be
kende operette
AANVANGSULx.
lederen avond 8 uur
Zondag van 2—7 uur
Woensdag en Zater
dag matinée.
Iedere avond 8 uur.
Zondag van 2—7 u.
lederen dag matinée,
2.15 uur, behalve
Vrijdag.
lederen avond 8.15 u.
Zondag van 26.30
uur. Zaterdag en
Woensdag matinée
2.15 uur.
lederen avond 8.15 u.
Zondag- van 26.30
uur. lederen dag
matinée 2 uur.
lederen avond 8.15 u.
Zondagmiddag 4 u.
en 8.15 u. Woensdag
en Zaterdag matinée
2.30 uur.
Goedgekeurd
Goedgekeurd
v volwassenen
Goedgekeurd
v. volwassenen
Toelaatbaar
v. volwassenen
Goedgekeurd
v. volwassenen
die aangiftebiljetten winstbelasting no. 2
een drukfout voorkomt in onderdeel VI,
letter e. Er wordt daar verwezen naar on
derdeel „VI, a en b", van hetzelfde biljet.
Hiervoor moet worden gelezen: onderdeel
V, a en b.
HENRI EERENS NAAR „HET NEDER
LANDSCHE TOONEEL."
Naar wij vernemen is Henri Kerens voor
het komende seizoen verbonden aan het
gezelschap van „Het Nederlandsch Too-
neel", directeur Cor van der Lugt Melsert.
De heer Eerens, heeft zooals men zal
herinneren, indertijd na de debacle van
de nieuwe '„Koninklijke" de planken voor-
wel gezegd. Sinds dien tijd was hij o.a.
medewerker aan de K.R.O., waar hij vele
hoorspelen heeft geregisseerd. „Hibld."
KRUIDENIERS-EXAMEN.
Het bureau kruideniersexamen, Nassau-
plein 5 te Haarlem bericht, dat het schrif
telijke gedeelte van het najaarsexamen
1940 zal plaats hebben op Dinsdag 8 Octo
ber a.s., waarna de mondelinge examens
zullen gehouden worden in het tijdvak van
1115 November 1940.
Examenplaatsen bij voldoende deelna
me: Amsterdam, Arnhem, 's-Gravenhage,
Groningen, Goes, Rotterdam, Roermond,
Tilburg, Utrecht en Zwolle.
Het examengeld bedraagt f 12.50, voor
leden van den opbouwdienst 6.25.
Prospectus-aanvrage vanaf heden bij bo
vengenoemd bureau. De inschrijving sluit
op 9 September 1940.
EEN DUUR VARKEN
Twee slagers, broers, bedachten dezer
dagen een stout plaijnetje. Zij voerden het
uit ook, maar nu zullen ze er spijt van
hebben. Op de markt in Rotterdam werd
een varken gekocht. In den nacht van
Maandag op Dinsdag werd het beest in
een schuur op een weiland bij Schiedam
geslacht. De stukken vleesch werden in
manden gestopt en met z'n tweeën gingen
ze op de fiets het Westland in om te trach
ten het spek en vleesch met een zoet winst
je te verkoopen. Zoo kwam het tweetal
tenslotte in den Haag tereoht. Een half
varken zat nog in de manden. Ze liepen
tegen de lamp, toen ze twee .keurmeesters
ontmoetten, die een goede neus hadden en
het tweetal aanhielden. Drie processen-
verbaal volgden: wegens frauduleus slach
ten, frauduleus vervoeren en wegens het
ontduiken van de vleeschkeuringswet. In
verband met het onderzoek brachten de
broers den afgeloopen nacht op het hoofd
bureau van politie te 's-Gravenhage door.
Vanmorgen zijn ze weer op vrije voeten ge
steld. Het vleesch pn spek zijn in beslag,
genomen.
HAAGSCHE RECHTBANK
Het was een lange weg.
De 54-jarigie J. v. d. M., thans gedeti
neerd, moest van Leiden, naar Gronin
gen, omdat hij daar zijn distributiepapie
ren moest gaan halen. Geld voor de trein
had hij niet, dus was hij 'begonnen met
near Groningen te gaan wandelen. De weg
was lang en de zon was warm, dus zal het
niemand verwonderen, dat hij te Voor
schoten ^p andere middelen van ver
voer begon te zinnen.
Hij zag voor het perceel van J. die N. te
Voorschoten een heerenrijwiel staan,
stapt .er op en reed er doodleuk mee weg.
Dit wegnemen van het vehikel was echter
dioor den eigenaar gezien, die zich g
oogenblik bedacht, maar dadelijk een
damesrijwiel besteeg en de achtervolging
inzette. De 'benadeelde, bezield met wraak
gevoelens, bleek over betere sprintcapaci
teiten te beschikken, dan de man, die naai
Groningen moest, met het resultaat, dat
v. d. M. zich heeiemaal geen zorgen meer
'behoefde te maken hoe in Groningen te
komen. Ook in die toekomst zal hij zich
daar niet bezorgd meer over behoeven -te
maken, aangezien de. Off icier niet veel ge
loof schonk aan de verhalen van verdach
te, daarin gesterkt door het feit, dat hij
reeds vijf veroordeelingen achter den rug
heeft.
De eisdh werd dan ook een gevangenis
straf voor den tijd van negen maanden.
De rechtbank bepaalde de uitspraak op
3 September.
Een jaar gevangenisstraf wegens
rijwieldiefstal geëischt.
De .loswerkman J. H., zonder vaste
woonplaats en thans ged., had zich te
verantwoorden, omdat hij op 27 Juni een
Fonigersrij'wiel, toebeboorend aan J. J. te
Leiden had weggenomen.
Aangezien hij reeds elf veroordeelingen
wegens diverse delicten heeft ondergaian
eischte de Officier thans een jaar gevan-
Uitspraiak 3 September.
Haagsctie Politierechter
De paarden, die de haver ver
dienden kregen ze niet.
Zekeren V. te N o o r d w ij k had ken
nis gemaakt met eenige militairen. Tegen
deze kennismaking was niets, wel echter
tegen het feit, dat de militairen haver had
den gestolen bestemd voor de legerpaar-
den.
Ze wisten 'er momenteel geen raad me
de en hadden dus aan V. .gevraagd, of de;
de haver zoolang in zijn schuurtje wilde
verbergen. Als belooning zou hij dan tien
gulden krijgen.
V. had later geen tien gulden gekregen,
XXXV.
ZOOALS DE WAARD IS....
Waar zich de Rijn in tweeën scheidt
Bij de oude sleutelstad
En met zijn armen van juweel
't Smaragden land omvat,
Daar stond 't is eeuwen reeds
geleên
Een trotsch en aad'lijk huis.
Van dat huis is, den hemel zij dank,
geen spoor meer over. Zelfs de plaats
waar het zijn getinde torens verhief is
vergeten. Dat spaart alvast de moeite om
ernaar te zoeken.
Het heeft ergens gelegen ergens in
de Waard.
De Waard is de wieg van Leiden, maar
het bakerkindje is er achterste-voren inge
legd. Het kopje rust op de Burcht, en de
voetjes strekken zich uit in de Waard. De
groei van' de stad en de omvang van de
Waard staan tpt elkaar in omgekeerde
evenredigheid: wat de een uitdijt, krimpt
de ander in. En het is te voorzien, dat
eens de geheele Waard door de bebouwing
zal zijn opgeslokt.
Parijs en Leiden hebben met elkaar ge
meen, dat zij beiden het levenslicht aan
schouwden op een eiland. Alleen is de
Waard veel grooter dan het lie de la Cité.
Zoo ziet men, waarin een kleine stad groot
kan zijn.
De Waard is dermate uitgestrekt, dat de
meeste Leidenaren ervan onkundig zijn,
dat hun bakermat niet tot het vasteland
behoort. Toch is het een echt eiland, .om
vat door twee „armen van juweel"," de
Oude en de Nieuwe Rijn.
Telkens is er door de zich uitbollende
veste een stuk afgeknaagd: door de Hoog-
landsche-, de Hooi, de Middelste-, de
Uiterste-, de Heeren-, de Oranje- en
Waardgracht, de Zijlsingel en het Nieuwe
Kanaal is de Waard in mootjes gehakt.
Wat tot nu toe aan bebouwing ontsnapte, is
nog slechts de kop van de visch, of, om
precies te zijn, het neusje van de zalm.
Even Westwaarts van Leiderdorp ge
raakt de Rijn in zichzelf verdeeld. Laban
Agenda
LEIDEN
De avond-, nacht en Zondagdienst der
apotheken te Leiden wordt van Zater
dag 17 Aug. 20 uur tot Zaterdag 24
Aug. 8 uur, waargenomen door de apothe
ken Tot Hulp der Menschheid, Hooigracht
48, tel. 21060 en A. J. Donk, Doezastraat
31, tel. 21313.
Te Oegstgeest: Oegstgeestsche Apotheek,
Wilhelminapark 8, Tel. 26274.
maar 2.50 en toen het zaakje uitgekomen
was bovendien nog een verbaal wegens
heling. Aangezien het ingewonnen rap
port over hem gunstig luidde, wilde men
hem nog wel een kans geven, zoodat eisdh
en uitspraak werden een maand gevange
nisstraf voorwaardelijk met drie jaar
proeftijd.
Hij kende Veenhuizen.
De koopman. J. G. uit Leiden had
gebedeld. Dit was niet de eerste maal in
zijn leven, maar de 21ste maal. 'Hij vertel
de dat hij Veenhuizen goed kende en er
niets op tegen had, om er maar weer eens
een poosje te gaan logeeren.
Hij kreeg zijn zin, want als hij zeven
diagen hechtenis opgeknapt heeft, gaat hij
weer voor een jaar een onbezorgd leven
tje tegemoet.
Zij'hadden paarden noodig.
De tuinder J. J. O. afkomstig uit V o o r-
schoten en A. v. d. B., veehouder te
Maasland hadden geen paarden voor hun
bedrijf.
Zij hadden na de demobilisatie een aan
tal paarden zien loopen op het terrein van
de voetbalvereeniging „Westlanidia" te
Naaldwijk.
Eerst hadden zij geprobeerd om een
paard te huren, vervolgens hadden zij ge
tracht er een in bruikleen te krijgen, alles
echter zonder resultaat.
Daarna waren zij naar den schildwacht
van het terrein gegaan en hadden gezegd:
„Weet je er ook een middeltje op dat wij
een paard weghalen, dan ziullen wij het
goed met je maken".
De schildwacht was niet op dit aanbod
ingegaan en de verdachten waren wegge
gaan. Dit weggaan was evenwel maar tij
delijk geweest, want zij waren in het don
ker teruggekomen en hadden toen zonder
toestemming een paard weggenomen.
Een paard kan men evenwel niet zot
gemakkelijk verstoppen, zoodat 'het nie
mand zal verwonderen, dat het paard
weer in de wei en die beiden verdachten
in het beklaagdenbankje terecht kwamen.
De Officier laakte de handelwijze
de verdachten ten zeerste en eischte tegen
O. vier maanden en tegen v. d. B. zes
maanden gevangenisstraf.
Het vonnis tegen O. werd twee en te
gen v. d. B. vier maanden gevangenisstraf.
KANTONGERECHT
TE ALPHEN AAN DEN RIJN.
M. en R.-wet en Reglement A. R. 10,
pf 5 dagen. H. G. te Leiden, 5, of 5 da
gen. S. A. S. 1, of 1 dag. C. van D. idem.
H. M. K., idem. W. D. van D. te Rietveld,
ƒ6, of 3 dagen. Vleesohikwet: J. den O.,
15, of 10 dagen. Mengvoerbesluit: B. den
O., te Groot-Amraers, 2, of 2 dagen.
Postwet: H. S., te Rotterdam, 1, of 1 dag.
Arbeidswet: P. J. van Z., 3, of 2 dagen.
C. v. d. S. te Rijnzaterwoude 3, of 2 da
gen. C.' N. v. d. P., te Ter Aar 2.50 of 2
dagen, J. P. v. d. V., te Hoogmade, 7, of
3 dagen en 4, of 2 dagen J. L. de W., te
Rijnzaterwoude, f 2.50 of 2 dagen. Art. 453
Strafrecst: W. E. z. bek. woonpL, 8, of 6
dag-en. L. C. B., idem 5, of 3 dagen. Ver-
keersverord. van Alphen: A. v. d. E., 0.50
of 1 dag. Waren verord. van Alphen: J. J.
L., Aarlanderveen, Zeven dagen principale
hechtenis.
kiest de lage zijde en Vader Jacob schikt
zich gedwee in deze keuze.
Deze grootmoedigheid is niet onbeloond
gebleven. De Oude Rijn is teruggeloopen
tot een stille gracht; de Nieuwe Rijn is
hart-ader van de stad geworden.
Tot dit gewichtig punt, waar de Rijn
zich splitst en ieder deel zijnsweegs gaat
om de Waard te omarmen zijn wij
uit pure nieuwsgierigheid doorgedrongen.
Er ligt bij de kettingfabriek een ijzeren
brug over de Nieuwe Rijn, die toegang
geeft tot de werf. De beroete gebouwen
worden doorzoemd van een eentonig snor
rend gedreun, waarboven het klik-klak'
van de klinkhamers op-ketst. Maar vlak
bij de fabriek ruischt het ranke riet langs
een droomerig slootje, en in het slootje
bloeien teere, verwende zonnekinderen, de
water-gentianen.
Twee damhekken scheidden ons van de
Rijn-splitsing. Deze hekken dienen om
koeien en paarden de vrije wandeling te
belemmeren, doch voor een mensch met
verstand en twee beenen vormen zij geen
hinderpaal. Een-twee-hup!
Of deze opvatting over de taak, welke
damhekken vervullen, juridisch gedeeld
wordt, is een open vraag. De eigenaar van
het weiland als hij dit leest zal ons
wel niet voor den kantonrechter sleuren.
Zoo stonden wij aan de splitsing van
oud en nieuw.
Dit is geen hedendaagsche politieke be
schouwing, al heeft het er veel van weg.
Het nieuwe baant zich een doortocht, het
oude eveneens. Niemand weet waarom het
nieuwe nieuw en het oude oud genoemd
werd. Straks ik bedoel aan de Hoog
straat vlo??-5-- beide stfoomingen weer
ineen; dan is de verdeeldheid opgelost,
het oude nieuw en het nieuwe oud gewor
den.
De twee zoons van Vader Rijn, de Nieu
we en- de Oude, zijn op dit punt met el
kander twist gaan zoeken. Of dit voorbeeld
aanstekelijk heeft gewerktEr is een
sage, een eeuwen-oude sage, dat in deze
Waard een broedermoord is gepleegd.
In het kasteel „Ten Waerde" waar het
gestaan heeft is niet meer na te gaan
leefde een oude ridder en twee zoons, Her
man was zachtzinnig, Otto oproerig en
naijverig.
Eens, als de zoime in 't westen dook,
Stond Otto in den hof
Toen 's broeders zacht gelaat zijn blik
Dit woord zijn ooren trof:
Dan begint de ruzie; de woede stijgt als
kwik op de köortsthermometer. En dan:
Men zag het weêrlicht van een
zwaard,
Men hoorde een dof geluid.
'k Vergeef u, Otto!" klonk het flauw,
't Was Hermans laatste woord,
En Otto vlood naar 't burgtplein heen,
Bevlekt met broedermoord.
Het verhaal is nog niet uit; een gepaste
wraak volgt op de daad.
Heer Otto erfde 's vaders naam
En riddermatig goed,
Maar in het midden van den hof
Zag men een vlek van bloed.
Die bloedvlek was niet uit te wïsschen
of uit te spitten. Zij bleef en kleurde het
gras rood tot op onze dagen. Maar de
plaats waar het kasteel stond is niet meer
te vinden, en niemand weet nog, waar
Heer Herman sneefde.
Het kasteel „Ten Waerde'* duikt nog
herhaaldelijk in de geschiedenis op, uitslui
tend om verwoest te worden. In 1380 de
den de Kabeljauwen vanuit de stad een
aanval op de burcht; in 1420 heeft Jan
„zonder genade" het kasteel veroverd en
met de grond gelijk laten maken.
Het is ook bekend, dat jonkvrouwe
Meyntje Uyt den Waerd in 1368 haar huis
op het Rapenburg bij testament tot hofje
heeft laten inrichten.
Na de opsomming van deze daden van
geweld en vroomheid valt het gordijn
over het kasteel „Ten Waerde" en zijn be
woners.
Geslacht en kasteel zijn van den aard
bodem weggevaagd.
VENATOR VAGANS.
DAGMEISJE
