BINNENLAND
VOETGANGERS,
RECHTZAKEN
ffi&tijitnde tbcaniefi
ZATERDAG 20 JULI 1940
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 6
DE BEHANDELING VAN DE
DUITSCHERS IN INDIë.
EEN AANTAL NEDERLANDERS IN
HECHTENIS GENOMEN.
Het A.N.P. meldt:
„Terwijl de instanties van de Duitsche
weermacht en van het Duitsche burgerlij
ke bestuur zich van het oogenblik der Ne-
derlandsche capitulatie af moeite hebben
gegeven, de betrekkingen tusschen het
Duitsche Rijk en de Nederlanden in vreed
zame banen te leiden en het herstel van
de normale verhoudingen te bespoedigen,
heeft de Regeering in Nederlandsch Indië
niet opgehouden zich op bijzonder Duitseh-
vijandige wijze te gedragen en zonder re
kening te houden met de verhoudingen in
het moederland, maatregelen in stand ge
houden, welke door het Duitsche Rijk niet
langer voorbijgezien en geduld kunnen
worden.
Nadat tot op heden in Nederlandsch-In-
dië meer dan 2000 Duitschers, waaronder
vrouwen en kinderen, geïnterneerd gehou
den en op de smadelijkste wijze behandeld
werden, heeft men zich thans van Duitsche
zijde genoodzaakt gezien, tegenmaatrege
len niet langer uit te stellen.
Dientengevolge is gisteren een aan
tal Nederlandsche onderdanen, die
voor het grootste deel tot het koloniaal
bestuur in betrekking staan, in hechte
nis genomen. Het zal van het inzicht
van de beslissende krachten in Ned er-
landsch-Indië afhangen, hoelang deze
toestand gehandhaafd moet blijven.
De aanneming van postzendingen voor
de Nederlandsche koloniën is tot nader or
der gestaakt."
CONCENTRATIE VAN AR CHITECTEN -
VEREENIGINGEN.
Onderhandelingen hebben geleid tot
overeenstemming.
Reeds jaren werd en wordt in ons land
uitgezien naar een deugdelijke regeling
voor het voeren van den titel van „ar
chitect" of „bouwmeester" en naar een al-
gemeene regeling van de uitoefening van
het architectenberoep.
Toen het zich in 1939 liet aanzien, dat
een regeling althans voor het voeren van
den titel van „architect" of „bouwmeester"
in zicht kwam, hebben eenige vertegen
woordigers van de bestaande verschillende
organisaties onderhandelingen aange
knoopt om tot een Centrale Nederlandsche
Architectenorganisatie te komen. Eind
April 1940 werden deze pogingen met suc
ces bekroond en leidden tot een onderhan
delingsbasis, waarover tusschen de bestu
ren der verschillende organisaties overeen
stemming werd verkregen.
Na de gebeurtenissen van Mei zijn de
onderhandelingen voortgezet, met het ver
strekkende doel eens en voor al aan alle
verdeeldheid een einde te maken en als
eerste begin van een algemeene vaksanee-
ring alle Nederlandsche architecten in één
organisatie onder te brengen.
Deze onderhandelingen gevoerd onder
leiding van prof. ir. H. T. Zwiers, hebben
geleid tot volledige overeenstemming, zoo
dat nu aan de leden van de verschillende
organisaties reeds uitgewerkte voorstellen
voor de inrichting van de nieuwe centrale
organisatie zijn toegezonden.
Terwille van de belangiijke fondsen en
bezittingen van de Maatschappij tot bevor
dering der Bouwkunst, Bond van Neder
landsche Architecten (B.N.A.) is op
voorstel van de andere onderhandelende
partijen besloten deze vereeniging radi
caal te hervormen tot de nieuwe cen
trale organisatie, waarin dan de leden
van de andere organisaties zullen kunnen
toetreden.
Het Nederlandsch Instituut van Archi
tecten (N.I.V.A.) en de Nederlandsche
Bond van Bouwmeestersgilden en zijn le
den, zullen worden opgeheven. Het saldo
van hun middelen zullen zij inbrengen in
het ondersteuningsfonds van den B.N.A.
De ontworpen uitgewerkte voorstellen
houden volledig rekening met het tot
stand komen van een architectenwet of
-besluit, berustende op het beginsel van
selectie naar bekwaamheid, en bevatten
verder de mogelijkheid voor diegenen, aan
wie krachtens wet of wettelijk besluit de
titel architect of bouwmeesters niet zal
worden toegekend, als „erkend bouwkun
dige" in aparte afdeelingen van de vereeni
ging te worden opgenomen, waarbij, te
genover deze „erkenning" eenerzijds, an
derzijds een vrijwillige beperking van ar
beidsgebied zou worden aanvaard.
Daarmede is, aldus schrijft men ons, zoo
wel de cultureele beteekenis van het bouw
vak als de sociale rechtvaardigheid tot uit
drukking gekomen en is de mogelijkheid
geschapen tot een vast organisatorisch ver
band van alle „architecten" en „erkende
bouwkundigen".
NATIONALE BESTURENDAGEN DER
KJ.M.V. TE NIJMEGEN.
Zooals gebruikelijk zullen ook dit jaar
weer de Nationale Besturendagen van de
Katholieke Jonge Middenstands Vereeni-
gingen worden gehouden.
Deze leidersdagen vinden plaats op Zon
dag 11 en op Maandag 12 Augustus 1940 in
„Casa Nova" op de H. Landstichting te Nij
megen, alwaar het nieuwe winterprogram-
ma van de K. J. M. V. zal worden voorge-
werkt.
Opgaven tot deelname kunnen nu reeds
bij het Verbondssecretariaat der K.J.M.V.,
Pelikaanstraat 1 bis a, Utrecht worden in
gezonden.
de oogen open,
niet op den rijweg,
maar op het trottoir moet ge loopen!
Vereeniging voor Veilig Verkeer.
HERLEVENDE WAARDEERING
VOOR HET WERK VAN JAN TOOROP.
Een keur uit zijn werken.
Na de oververzadigdheid, die de laatste
jaren tot een zekere onderschatting had ge
leid van het werk van Jan Toorop, is het
thans een reden tot blijdschap, te kunnen
bemerken, dat hieraan een einde is geko
men. Toorops werk vindt hoe langer hoe
meer de waardeering terug, welke het ver
dient.
Thans is het Den Haag weer, dat aan deze
gestegen waardeering uiting geeft door een
tentoonstelling van zijn werk. Een bijzon
dere tentoonstelling overigens; niet al te
uitgebreid, chronologisch gerangschikt en
bedoeld als een overzicht van Toorops in-
nerlijken ontwikkelingsgang. Er is een keur
van zijn werken bijeengebracht, telkens
door enkele karakteristieke uitingen uit
denzelfden tijd begeleid, uit de vroege „Pa
letmes" periode, uit den eersten pointille-
tjjd, uit de reeks symbolische teekenin-
gen en schilderijen, en uit het begin van de
20ste eeuw, eenige schilderijen in die bree
der en kleurige manier, waarvan de „Dor
pelwachters van de Zee" het indrukwek
kendste werk is. Dan volgen de groote ge
kleurde teekeningen uit het begin van den
wereldoorlog (Het Heilige Schreed, Brug
ge) tesamen met de monumentale apostel
figuren en portretten. Tenslotte naast en
kele latere portretten, de sterk gestyleerde
religieuse composities en daarbij de groot
ste verbeeldingen „De Pelgrim",, „De Be
rustende" en „De Opstandige".
De tentoonstelling heeft plaats vanaf a.s.
Zondag in het gemeente-museum te 's Hage.
MOTORBRANDSTOF VOOR DE MAAND
AUGUSTUS.
De tweede distributieperiode voor mo
torbrandstof, als bedoelde in de motor
brandstofbeschikking 1940 No. 1 zal loopen
van 1 Augustus tot en met 31 Augustus
1940.
Met ingang van 1 Augustus 1940 zullen
de voor de maand Juli 1940 afgegeven be
stelbonnen en vergunningen met coupons
niet meer geldig zijn voor het betrekken of
verbruiken van motorbrandstof.
Evenmin zijn geldig de namens het de
partement van waterstaat afgegeven ver-
voersvergunningen en voorruitdriehoeken.
Teneinde voor de maand Augustus 1940
opnieuw in aanmerking te komen voor een
vervoersvergunning en/of een hoeveelheid
motorbrandstof, dienen belanghebbenden
zich wederom in het bezit te stellen van de
daarvoor gebruikelijke aanvraagformulie
ren.
Alle aanvraagformulieren zijn bij de
plaatselijke distributiediensten gratis ver
krijgbaar.
In een officieel publicatie, welke in de
dagbladen is geplaatst, wordt een beschrij?
ving der formulieren gegeven; tevens is
daarin vermeld de wijze waarop de formu
lieren moeten worden ingediend.
Voorts wordt er nogmaals dringend op
gewezen, dat die verbruikers, die over een
aftapinrichting voor eigen gebruik be
schikken, voor dat gedeelte van de motor
brandstof, hetwelk zij rechtstreeks van de
leveranciers in het bij deze aftapinrichting
behoorende reservoir wenschen te ontvan
gen, geen vergunningen met motorbrand
stofcoupons noodig hebben, doch deze mo
torbrandstof rechtstreeks van den leveran
cier kunnen betrekken op een bestelbon.
De formulieren bieden den aanvragers de
gelegenheid om daarop tot uitdrukikng te
laten komen, welk gedeelte van de door
hen aangevraagde motorbrandstof óp be
stelbon en welk gedeelte op vergunningen
met coupons verlangt wordt.
Zij, die voor de motorrijtuigen, waarvoor
zij vervoervergunning krijgen, de door hen
benoodigde motorbrandstof steeds uit eigen
aftapinrichting kunnen betrekken, dienen
zich dus te bepalen tot het aanvragen van
motorbrandstof uitsluitend op bestelbon.
Zij, die echter behalve uit eigen aftapin
richting ook nog onderweg zullen moeten
laden, dienen dus bij hun aanvrage een
spitsing als boven aangegeven te maken.
Bestelbons worden slechts afgegeven op
basis van toewijzing in op 100 L. afgeron
de hoeveelheden met een minimum van
500 L.
De bepaling, vermeld in het persbericht
van 17 Juni 1940 blijven, voorzoover zij
door de huidige bekendmaking niet gewij
zigd zyn, onverminderd van kracht.
ARBITRAGECOMMISSIES VOOR LAND
EN TUINBOUWBEDRIJF.
De in het centraal-secretariaat voor land
en tuinbouw samenwerkende centrale
landbouworganisaties en centrale land
arbeidersbonden hebben besloten, ter be
slechting van eventueele loongeschillen,
arbitrage-commissies in te stellen en wel
voor het landbouwbedrijf 11 provinciale
commissies en dan commissies voor het
tuinbouwbedrijf, het sierteeltbedrijf en de
zuivelindustrie. Bij voorkomende loonge
schillen kunnen werkgevers- en werkne
mers-organisaties een 'beroep doen op voor
melde commissies.
KINDEREN NAAR SALZKAMMERGUT.
De datum van het vertrek van het derde
transport Nederlandsche kinderen naar
Salzkammergut is niet 24 Juli, zooals gis
teravond gemeld, doch 25 Juli.
GEEN NATIONALE VEE- EN
PAARDENTENTOONSTELLING
Wel concours hippique.
Op een vergadering van het bestuur van
de Nationale Ver. tot het houden van Vee-
en Paard enten toonstellingen te Utrecht be
sloot men, in verband met de onder huidige
omstandigheden bestaande onzekerheid, dit
jaar geen nationale vee- en paardententoon-
stelling te organiseeren.%
Wel werd in principe besloten, om, indien
de omstandigheden het toelaten, een con-
cours-hippique met springconcours uit te
schrijven, een van de weinigen in den lan
de welke zullen gehouden worden.
Het bestuur meent hiermede tegemoet te
komen aan de wenschen van vele eigena
ren, die gaarne met hun paarden willen
uitkomen.
Da datum is vervroegd van 12 op 5 Sep
tember, zoodat het concours midden in den
jaarbeurstijd valt.
Als beeld van dezen tijd heeft het be
stuur een nummer ingelascht voor aange
spannen bestel- en bedrijfswagens, waar
voor naar het meent zeker animo zal be
staan.
GASOLIE VOOR LANDBOUW-
TRACTOREN.
Er blijkt eenig misverstand te bestaan
omtrent de wijze, waarop gasolie voor
landibouw-tractoren kan worden verkre
gen. In dit verband wordt ons van bevoeg
de zijde het volgende medegedeeld.
De distributie van dit product voor land
bouwdoeleinden blijft, evenals in de pe
riode 1 October 1939—10 Mei 1940, cen
traal geschieden door het rijksbureau voor
aardolieproducten, sectie II, Zeestraat 100
—104, 's-Gravenhage, telefoon 116344.
Thans mag de olieleverancier zonder ver
gunning 30 pet. leveren van de hoeveel
heid, welke de verbruikers hebben ontvan
gen in de overeenkomstige kalendermaand
van de basisperiode 1 Augustus 193831
Juli 1939.
Voorloopig kunnen voor den landbouw
extra hoeveelheden beschikbaar worden
gesteld, waardoor de landbouwbedrijven
normaal kunnen blijven werken, zij het,
dat de grootst mogelijke zuinigheid b.v.
door combineeren van werk, door gebruik
te maken van electrische of stoomkracht
enz. betracht moet worden.
Men moet zich voor inlichtingen, extra
toewijzingen enz., tot bovenvermeld bu
reau wenden en niet tot de provinciale
voedsel-commissarissen of plaatselijke dis
tributiediensten.
Voor de eerste aanvraag moet een stam-
formulier d.o. 5 (groen) worden ingevuld
en ingeleverd bij het rijksbureau voor
aardolieproducten. Deze formulieren zijn
bij de olieleveranciers verkrijgbaar.
Indien een verbruiker na 1 October 1939
reeds een extra toewijzing van het rijks
bureau voor aardolieproducten heeft ont
vangen, kunnen zij een extra hoeveelheid
aanvragen door de achterzijde van het „be
richt van 'beschikbaarstelling" (enkelvou
dig groen formulier) in te vullen en dit
formulier bij het rijksbureau in te zenden.
PUINRUIMERS VRIJGESPROKEN
De „gelduitdeeling" aan den Steiger
te Rotterdam
Zooals men zich zal kunnen herinneren
zijn twee weken geleden vier puinruimers
voor den politierechter geleid, die de
goede bedoelingen van een pastoor naar
het schijnt eenigszins te ruim hadden op
gevat.
Uit de puinhoopen van de R.K. kerk
aan den Steiger was o.m. een kistje met
geld te voorschijn gekomen; de pastoor
had hiervan eenige geblakerde rijksdaal
ders bij wijze van curiositeit weg willen
geven, maar deze gulheid liep hier op uit,
dat de priester en het geldkistje bestormd
werden, waarbij bedragen van tientallen
guldens in de zakken van puinruimers
waren verdwenen. De politierechter had
de strafzaken tegen vier dezer puinrui
mers, wie diefstal ten laste was gelegd,
voor nader onderzoek teruggewezen, en
vanochtend is het geval wederom, thans
zeer kort, behandeld.
De officier, mr. S. J. Loke, zeide n.L
dat de verdachten weliswaar hadden moe
ten begrijpen dat ze niet zooveel hadden
mogen wegnemen, maar dat er geen bewijs
genoeg was om diefstal bewezen te achten.
Dus requireerde hij vrijspraak.
De politierechter, onmiddellijk vonnis
wijzende, sloot zich hierbij aan.
Bultenlandsche berichten
BALLON WEKT PANIEK IN
VEREENIGDE STATEN.
Een ballon, die met vier inzittenden was
opgestegen van het marineluchtstation La-
kehurst voor het uitvoeren van een proef
tocht, heeft Vrijdagochtend vroeg in
Westchester, ten Noorden van New-York
een invasiepaniek gewekt.
Opgewonden burgers waarschuwden vol
gens de „New-York World Telegram" in
niet minder dan 36 verschillende districten
de politie. Velen beweerden zelfs in hun
telefonische mededeeling, dat zij Zeppelins
hadden gezien. De bemanning van den bal
lon was by haar landing zeer verbaasd
over de door haar gewekte paniek.
uati cwJilo-ty eti cUltukdie
TWEEDE ZANG.
Waer steeds de auto heeft gerend,
Wordt nu het edel rosgemend.
Wy syn weer t'ruggegaan nae overoude tyden.
En zien nu weer een mensch in 't oude koetsje ryden;
Voorop gaat 't stappend peerd en dat syn weg wel kent,
Het heeft geen haest en is nog lang niet aen het end.
Het sjokt al door de straet en klappert met syn yzer
Het loopt niet byster hard, maer maekt de menschen wyzer,
Het loopt op waterstof in plaats van op benzien
Een afstand onbepaeld, veel meer dan 1 op 10.
Het is syn rust niet kwyt, zooals zoo vele menschen.
Het trekken reeds voldoet aen al syn peerdewenschen.
En 't seght op alle straat tot ieglyk, die het siet:
Waarom toch zoo gerept, ai, haest ulieden niet!
't En eischt geen drank als die verslindende motoren,
Waervan men mylen ver 't barbaersch lawaei kan hooren.
Het is niet aen den drank, al is dat niet te zien
Aen 't oud en schonkig dier, maar 't lust toch geen benzien.
Het leeft van 't versche kruydt, van peerdebloem en klaver
Of zoo de tyt 't gehengt van onvervalsche haver.
Want daervan werd het oud, 't sal klepp'ren onverveerd,
Zoo niet dit eêl gewas wordt gedistribueerd.
't Bezint zich op den tyt, die uitgedoscht met vleugels
Zoo snel gaet als hy kan, en gaet met slappe teugels,
Die hangen in de hand van een verweerd koetsier,
Die ook benzien niet lust, maer des te liever bier.
En siet nu toe hoe hy best af nu met syn peerd is,
Daer klaver noch het bier thans gedistribueerd is.
Hy sit daer op den bok en looft het wys bestel
Van desen vreemden tyt, hem gaet het wonderwel.
In goeden, ouden tyt heeft hy zoo óók geseten,
Hy kan het oud embleem der glory niet vergeten,
Toen hy het bruidspaer reed, so sedigh als maer kan,
Eerst bruid en bruidegom, en daerna vrouw en man;
En 't hoogste van 't geheel waer zonder hy niet rijen
Kan is syn hoofdcieraet, de hooge hooge-zye,
Ruyghaerig en verweerd, bevlekt en ietwat groen,
Maer waermee hy het nog veel jaeren wel kan doen.
De derde in 't geding, maar lang niet'de bekwaemste
En in dit driegespan dan ook niet de voornaemste
Dat is de passagier, die in het rytuyg schudt
Syn taak is het te zyn 't bedryf tot steun en stut,
Wyl hy het rybedryf zoo aanstonds moet betalen
En daarby den koetsier op eenen dronck onthalen
Of minstens op het geld, dat daertoe is gedoemd
En daarom dan ook fooy of drinkgeld wordt genoemd.
Die passagier ligt nu apathisch in den wagen,
Hy laet zich op verroeste veeren voorwaerts dragen.
En geeft zichzelf een air maar dat hy niet en heeft
Alsof hy naer dees aard van koets en trekpeerd leeft,
Hy laet zich ryden dus in 't afgeleefde bakkie
En leunt er acht'loos in, hy zit op z'n gemakkie
Zooals het zich laet zien, maar wat syn ziel bezwaert
Dat is 't publiek schandael, dat rond zyn wezen waert.
De menschen blyven staen en kyken aen de deuren
En hy, zoo hy daer sit, voelt zich allengskens kleuren,
Er wordt gelachen en naer hem geginnegapt
En hy denkt: waer ik niet in deze koets gestapt!
Ick hadd' in steê daervan bekwaemer kunnen loopen,
Nu kan ick slechts nog op een goeden afloop hopen
Maar de koetsier, hy ment het wezen onverveerd.
Dat voor zyn wagen gaet en veel lykt op een peerd.
Dit is het beeld, dat in ons geest sal blyven hangen,
Misschien zelfs zullen wy er weer nae t'rug verlangen.
Als straks, het kan ook syn na langen tyd misschien.
De toevoer niet meer stockt der stinckende benzien.
Want enkel hieraen is het heug'lyk feit te danken,
Dat ons nu wordt bespaerd de autotoeterklanken.
Wat eens te allen kant ons ging door merg en been,
Nu loopt het volk gerust door alle straeten heen.
De enk'le auto, die nu met verlof mag ryden,
Wy syn nu mans genoegh om deze te vermyden,
Geen uytlaetgas verstickt ons daaglijksch leven dus;
De uytlaet van het peerd is vreugde voor de musch.
So blyf benzine dus in d' aarde nog begraeven,
Laet vry de peerden langs de vrye straeten draeven,
Hier wordt toch weer een winst voor menschen mee beoogd
Nu 't bloed der menschen stroomt, is 't autobloed gedroogd.
NAZANG.
Waer steeds de auto heeft gerend,
Wordt nu het edel ros gemend,
Dat schudt met steert en manen,
Dat staet te springen in de stal,
Opdat het maer al draeven sal
By 't kraeien van de hanen.
Geen auto komt nu op bezoek
Of suist arglistig om den hoek
Om plots vol gas te geven.
't Is uyt met haar nu en te spa,
Zy staet nu niet den mensch te na
En loert er op syn leven.
Ai, weest gesterkt dus en getroost
Voor U en voor Uw aller kroost,
Dat nu niet hoeft te vreezen,
Dat het dank dezen broederstryt
Eensklaps ter aerde nederleit
En plotsklaps dood sal wezen.
TROUBADOUR.
