WOENSDAG 17 JULI 1940
31ste Jaargang No. 9695
3)e £eid&^0oti/temt
Bureaus Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
Een devies voor heel
ons volk
„Betere samenwerking, zakelijker con
centratie, eenvoudiger werkwijze."
't Is het devies van mr. J. Linthorst
Homan, wiens brochure „Aanpakken!" wij
gisteren hebben besproken.
„Betere samenwerking" (In het bijzon
der tusschen menschen met verschillende
staatkundige beginselen en opvattingen).
Dat is een ideaal, waarnaar wij reeds zoo
lang hebben gestreefd. Toen de beweging
voor geestelijke en moreele herbewape
ning ontstond, hebben wij onmiddellijk
gepleit, om die waarlijk schoone gedachte
nu eens in practijk te brengen wat
betreft de politieke-partijen-fpolitiek! En
vele anderen hebben hetzelfde nage
streefd.
Maar.... waarom heeft dat streven in
den lande van zoo velen dan toch maar
niet het beoogde succes bereikt?
Wij willen deze vraag beantwoorden
met het stellen van een paar andere vra
gen!
Waarom is het in de wereldgeschiede
nis zoo herhaaldelijk gebeurd, dat, door
vele gewenschte, ingrijpende hervormin
gen eerst werden ingevoerd, als er groote
gebeurtenissen hadden plaats geprepen?
Waarom leert de geschiedenis van zoo
menig menschen-leven, dat verbeteringen,
waarvan men de wenschelijkheid en de
noodzakelijkheid zelfs klaar inziet, dan
eerst gepractiseerd worden, als de mensch
uit zijn sleur-gang is getrokken door een
of ander hem schokkend feit?....
„Zakelijker concentratie." In ons huidig
staatsbestel moeten vaak te veel lichamen
hun oordeel geven, hun beslissing nemen
over een en dezelfde zaak. Gemeente,
Provincie en Rijk, met ieder weer
zijn eigen colleges en instanties, moeten
vaak hun licht laten schijnen over een en
dezelfde zaak, alvorens er een besluit
komt. Zulk een gang van zaken beant
woord niet meer aan de éisöhen, niet meer
aan den geest van dezen tijd.
„Eenvoudiger werkwijze." De mensch
van dezen tijd verlangt, waar alles
in zijn dagelijksch leven zoo veel eenvou
diger, zoo veel vlugger gaat, ook een een
voudiger werkwijze in het staatsbestel.
Minder bureaucratie, minder.... advi-
seerende en beslissende instanties.
Wat mr. J. Linthorst Homan in zijn
brochure 'bepleit is eenerzijds zoo reëel en
anderzijds zoo ideeël, dat het de instem
ming moét hebben van het Nederlandsche
volk.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
„HET KEERPUNT DER TIJDEN".
In de Nieuwe Eeuw heeft Sum Um
bra zijn „Nalezingen" hervat en schrijft
over wat hij noemt „het keerpunt der tij
den" en hij toont met encycliek-teksten
aan, hoe de Pausen deze wereldomwente
ling hebben voorspeld:
„De tijden welke wij beleven, zijn van
een sombere doch geweldige grootheid;
men zou soms denken apocalyptisch ka
rakter. Allen,, die zich waarlijk ernstig in
hun wezen hebben verdiept, zijn, de een
vroeger, de andere later, tot de conclusie
gekomen, dat er een catastrofe moest ko
men. Reeds in 1890 schreef Albert Maria
Weisz op biz. VI van het voorwoord zij
ner „Soziale Frage und Sociale Ordnung":
„Die Welt is furchtbar aufgeregt. Der Bo
den zittert unter unsern Füsze". En nog
veel eerder voorspelde Paus Gregorius
XVI, de voorganger van Paus Pius IX, dat
de nieuwe beginselen van onbeperkte vrij
heid voor den enkelen mensch met alles
wat daaraan vast zat, Europa in een gewa
pend legerkamp van elkaar bestrijdende
volken zouden veranderen. Dit is reeds
meer dan 100 jaren geleden!
En sindsdien hebben de Pausen, de een
na den ander, niet opgehouden te waar
schuwen, dat de afwijking, ja, veelal zelfs
de verwerping van de leer van Christus
in hare veelvuldige vormen van liberalis
me, socialisme, communisme en verdere
dwalingen, maar dat niet minder de laks
heid der Christenen zelf in de positieve
bevordering van den invloed van het Chris
tendom en maatschappij en staat, onver
mijdelijk tot den ondergang zouden moe
ten leiden".
NIET TORNEN AAN DE VRIJHEID
VAN GODSDIENSTIGE OPVOEDING
De Utrechtsche Courant en de
andere katholieke dagbladen van de Neer-
landia-pers hadden er op gewezen, dat bij 't,
door haar zeer toegejuichte, streven naar
meer eenheid in de jeugdorganisatie de
rechten en de rechtmatige vrijheden van de
confessioneele overtuigingen moeten blijven
erkend.
Het Nationale Dagblad had de
Neerlandia-pers die overigens zeer sterk
ijvert voor een nieuwe eenheid in heel de
organisatie van ons volk! daarop heftig
aangevallen om haar pleidooi voor de con
fessioneele vereenigingen.
DeUtrechtscheCourant reageert
nu daarop als volgt:
„Het Nationale Dagblad" heeft zich het
hoofd gestooten aan onze meening, dat de
confessioneele overtuigingen binnen de
ééne nationale jeugdorganisatie hun invloed
op de jeugd moeten kunnen blijven uit
oefenen. Dit nu is in den gedachtengang
van „Het Nationale Dagblad" ,(weer heele-
maal mis". Het blad vraagt zich, in zijn
ijver om alles wat in zijn oog de nationale
eenheid maar zou kunnen schaden aan den
kant te zetten, af waarom „de Nederland
sche jeugd, die van één en bloede is, naar
Confessie gescheiden zou worden gehou
den". Het verdenkt ons zelfs er van de
oude democratische verdeeldheid te willen
handhaven. „Het trekken van godsdiensti
ge scheidingslijnen in het Nederlandsche
volk moet uit zijn. Wij dulden het verdee-
len en tegen elkaar opzetten van zonen van
één volk en van hetzelfde Germaansche
bloed niet langer." Aldus het dagblad van
de N.S.B.
Wij begrijpen de bezorgdheid uit dezen
kring voor alles wat tegenstellingen zou
scheppen in den geest van nationale ver-
Bondenheid op volkschen grondslag, maar
tegelijk bekruipt ons de vrees, dat die be
zorgdheid zoodanig wordt toegespitst, dat
men in het andere uiterste vervalt, name
lijk in dat van de miskenning der geeste
lijke verscheidenheid, welke in het ééne
Nederlandsche volk bestaat. Niets is
juist voor een levende eenheid gevaar
lijker dan deze miskenning. Onze vader-
landsche geschiedenis is daar om te bewij
zen, hoe diep de confessioneele overtuiging
in ons volk geworteld is. Hoe vaak beuk
ten op den geest van dit land niet de stor
men, die ontstaan waren door de misken
ning der godsdienstige scheidslijnen? Is
het groote rijk onzer Nederlanden, eenmaal
in wording, niet juist daardoor weer uiteen
gescheurd? Is uit dit koele, nuchtere volk
niet steeds een hartstochtelijk verweer los
gebroken, telkens wanneer aan de vrijheid
van geloof en belijdenis werd getornd? En
wie jeugd zegt, zegt vorming, zegt opvoe
ding, zegt weerbaarmaking voor het ge-
heele leven, en raakt het geloof, raakt de
belijdenis.
In de fouten van het verleden mogen
wij niet hervallen. Wie van onze Dietsche
natie een onverbrekelijke eenheid wil ma
ken, zal dat moeten doen op het funda
ment van de verscheidenheid van geeste
lijke krachten, die uit de godsdienstige
overtuigingen opwellen."
Wij hebben den laatsten zin vet gedrukt.
NATIONAAL FRONT EN
VOLSKRANT.
Op een zeer felle wijze wordt in de pers
van Nationaal Front tekeer gegaan tegen
den in de overgroote meerderheid der Ne
derlandsche pers katholiek en niet-ka-
tholiek zeer bekenden en evenzeer ge-
respecteerden driestar-schrijver in de
Volkskrant.
Deze verweert zich nu als volgt:
"„Het weekblad van Nationaal Front acht
het gepast, op een heel zonderlinge manier
met ons blad in polemiek te treden.
Wat wij schrijven heet „listig" en „boos
aardig".
Daar blijft het niet bij; het denonceert
ons. i
Aldus:
„Het wordt tijd, dat men zich daad
werkelijk gaat bemoeien met het stre
ven van dit blad, welks redactie niet
in ronde woorden daar zijn de tij
den niet naar maar tusschen de re
gels door, met vele addertjes onder vele
grassprieten, de nationale herleving
poogt te saboteeren".
Het is in de Nederlandsche pers nog niet
vertoond geweest, dat een blad een ander
als het ware aanklaagt en het de muilband
wil zien aangelegd: van nationaal en Ne-
derlandsch is deze methode juist het tegen
deel.
Nog erger is het verwijt dat wij niet
ronduit en dus eerlijk schrijven, maar
tusschen de regels, „met vele addertjes on
der vele grassprieten", de nationale herle
ving pogen te saboteeren.
Wij die altijd voor recht door zee heb
ben gepleit, die rechtschapenheid een eer
ste eisch voor de journalistiek achten, zou
den zelf ons aan achterbaksheid schuldig
maken, stiekum onze ware inzichten on
der een of andere dekmantel verbergen;
De distributie van
boter en vet
In de gisteren gehouden persconferen
tie by het rijkscommissariaat werd gele
genheid gegeven tot het stellen van vra
gen naar aanleiding van de inmiddels ge
publiceerde regeling inzake de distributie
van boter en vetten.
De dagelijksche leider van het centrale
distributiekantoor, de heer S. de Hoo, deel
de in zijn antwoord o.a. mede, dat inwo
nende dienstboden, evenals dagdienstbo
den, die in den vollen kost zijn, worden
beschouwd als behoorende tot het gezin.
Kinderen behooren eveneens tot het
gezin. Voor wat betreft de berekening
van het gezinsinkomen wordt -het in
komen van de dienstbode niet doch dat
van minderjarige kinderen wel tot het
gezinsinkomen gerekend.
Meerderjarige inwonende kinderen
worden voor wat betreft de bepaling,
welke soort kaart zij moeten 'krijgen,
als gezinsleden 'beschouwd.
Het spreekt vanzelf, dat, evenals dat
voor de suikerbons het geval is, de huis
vrouw en haar meisjes voor halve dagen
of haar werkster samen tot een accoord
moeten komen over de verdeeling van de
boter- of vetbons. Van hoogerhand is deze
zaak niet te regelen, doch in de practijk
wordt zij blijkbaar overal bevredigd op
gelost.
Het bonnenstelsel geldt mede voor pen
sions en inrichtingen, waar inwonende per
sonen voor langeren tijd verblijf houden.
Voor hotels zal inlevering van bonnen
door logeergasten alleen dan worden ver-
eisoht, indien zij daarin langer dan zes da
gen vertoeven.
Dr. ir. P. N. Boekei, regeermgscommis-
saris voor de zuivel deelde nog mede, dat
het landbouwcrisisfonds reeds aanmerke
lijk is ingekrompen, doch dat het op ver
kleinde schaal zal blijven functionneeren,
zoolang de landbouw nog steun van de
overheid behoeft.
De consumptiemelkregeling zal zooveel
mogelijk dienstbaar worden gemaakt aan
verbetering van melkdistributie.
Afslachting van een deel van den rund
veestapel ligt vooreerst niet in de bedoe
ling. Tot dezen maatregel zal pas in de
laatste plaats worden overgegaan, omdat
herstel van dien stapel een lange periode
vergt.
Indien afslachting noodig mocht blijken,
dan zal deze maatregel vooral aan de kwa
liteitsverbetering van den veestapel dienst
baar worden gemaakt. In dat geval zullen
runderen, welke verschijnselen van tuber
culose vertoonen, of minder productieve
dieren het eerst worden opgeruimd.
NADERE BIJZONDERHEDEN OVER
VERBOD VAN ROOMBEREIDING.
Bij besluit van den secretaris-generaal
van het departement van landbouw en
visscherij, is bepaald, dat het verbod van
bereiden van alle soorten room, naast het
in de betreffende beschikking genoemde
geval, mede niet geldt, indien daartoe
schriftelijk vergunning is verleend door of
vanwege de Nederlandsche Zuivelcentrale,
afd. ziuivel, hierna te noemen centrale,
welke vérgunning slechts wordt verstrekt
voor de bereiding van room bestemd voor
zieken.
Voorts is bepaald, dat het afleveren of
vervoeren van room is verboden.
Dit geldt echter niet, indien wordt
aangetoond, dat de room bestemd is
voor de bereiding van boter, kaas, ge
condenseerde melk en melkpoeder of
indien de room gedekt is door een
schriftelijke vergunning afgegeven door
of vanwege de centrale ten behoeve
van zieken.
Het voorhanden of in voorraad hebben
van een inrichting of werktuig tot het be
tegen zulk een aantijging mogen en moe
ten we ons verweren.
Het getuigt niet van kracht met verwij
ten te komen als het weekblad van Natio
naal Front zich veroorlooft tegenover ons
te uiten, en het spreekt vanzelf dat zóó el
ke verdere gedachtenwisseling wordt af
gesneden.
Wij mochten in .den aanhef wel van
vreemde dingen spreken; met de Neder
landsche volksaard zijn ze niet in overeen
stemming: hier was het oude beter dan het
nieuwe".
RIJKSMIDDELEN.
OVER JUNI 11 MILLIOEN BENEDEN
DE RAMING.
De Rijksmiddelen hebben over de
maand Juni van dit jaar opgebracht
26.281.347, welk bedrag 11.260.319
lager is dan de raming en 12.633.094
lager dan de opbrengst over dezelfde
maand van het vorige jaar.
In, de eerste zes maanden van 1940
bedroegen de totale ontvangsten 211.67
millioen (vorig jaar 223.99 millioen)
bij 225.25 millioen als 6/12 der ra
ming.
reiden van room is verboden.
Dit verbod geldt niet:
Voor dengene, die gerechtigd is boter,
•kaas en melkproducten te bereiden of
indien de bedoelde inrichting of het be
doelde werktuig onbruikbaar is ge
maakt of door een der ambtenaren,
genoemd in artikel 31 van de land-
bouw-crisiswet 1933, is verzegeld.
Het is verboden een op room gelijkende
waar uit boter of melkproducten te berei
den.
Het voorhanden of in voorraad hebben
van een richting of werktuig, waarmede
de bedoelde waar bereid kan worden, is
verboden.
Dit verbod geldt niet, indien de inrich
ting of het werktuig onbruikbaar is ge
maakt of door een der bovengenoemde
ambtenaren is vergezeld.
Autobandenkaarten
De secretaris-generaal, waarnemend
hoofd van het departement van handel,
nijverheid en scheepvaart maakt bekend,
dat de Rijksverkeersinspectie ten behoeve
van het rijksbureau voor rubber binnen
kort een aanvang zal maken met het uit
reiken van autobandenkaarten. Op deze
kaarten worden de merken, maten en
nummers der op het motorrijtuig (en aan
hangwagen) gemonteerde banden geregi
streerd, zoodat bij controle steeds kan
worden geconstateerd, of de gegevens van
de bandenkaart met de werkelijkheid over
eenstemmen. De kaart, welke 0.25 kost,
dient tevens als aanvraagformulier voor
het verkrijgen van een nieuwen band en
komt derhalve in de plaats van het oude
formulier rbr 3. Behalve ingeval de kaart
voor dit laatste doel aan het rijksbureau
voor rubber wordt opgezonden, moet zij
steeds in het motorrijtuig (en aanhang
wagen) aanwezig zijn, daar anders het rij
den verboden is, zelfs indien men in het
bezit van een vervoervergunning zou zijn.
In verband met het bovenstaande zal elk
motorrijtuig en elke aanhangwagen aan
een onderzoek worden onderworpen De
betrokken rijks- (hoofd-) inspecteur van
het verkeer zal eiken houder van een ver
voervergunning berichten op welke plaats,
datum en uur zijn motorrijtuig en aan
hangwagen voor bedoeld onderzoek aan
wezig moet zijn. Wie aan deze oproep
geen gevolg geeft, kan niet tijdig in het
bezit van een bandenkaart worden gesteld
en zal dus na den datum van invoering
niet meer met het motorrijtuig op den weg
kunnen komen.
GEEN FRANSCHE EN ENGELSCHE
FILMS MEER.
Volgens het „Handelsblad" zal nog deze
week de vertooning van alle films uit En
geland en Frankrijk afkomstig, in Neder
land verboden worden. Amerikaansche
films mogen slechts vertoond worden, als
zij ook in Duitschland zijn toegelaten.
OOK DE PAUSELIJKE INTERNUNTIUS
VERTROKKEN.
Met den extra-diplomaten trein, welke
gistermorgen van het H.S.M.-station te
Den Haag is vertrokken, heeft ook met
de andere diplomaten de Pauselijke
Internuntius Z. H. Exc. Mgr. Paolo Gióbbe
de residentie verlaten om via Bern naar
Rome te reizen.
Het lag aanvankelijk in de bedoeling
van den Pauselij'ken Internuntius Donder
dag uit Den Haag te vertrekken, maar wijl
bleek, dat er dan geen goede verbindings
mogelijkheid 'bestond, is het vertrek op
het laatste oogenblik een dag vervroegd.
Het vertrek van Mgr. Giobbe wordt
vooral in katholieke kringen in Den Haag
en in heel het land ten zeerste betreurd.
Men gevoelt algemeen, dat men zijn vrien
delijke, innemende figuur en zijn leven
dige belangstelling in het katholieke leven
van Nederland zal missen.
In de vijf jaren, dat Z. H. Exc. Mgr.
Giobbe als Apostolisch Internuntius in
Den Haag verbleef, heeft hij zich in alle
kringen, waarmede hij in aanraking kwam,
zeer bemind weten te maken en vooral in
de diplomatieke wereld genoot hij groote
achting en waardeering. „MsbdJ"
DE NATIONALE INZAMELING.
Naar één en een kwart millioen.
Naai- de „Tel." vermeldt, staat nu reeds
vast, dat de nationale inzameling 1940
meer dan een millioen 'heeft opgebracht en
vermoedelijk niet ver onder één en een
kwart millioen zal blijven. Thans is reeds
een bedrag van 850.000 binnengekomen
waarbij nog geteld moeten worden de op
brengsten van de collecten van Amster
dam en Den Haag, welke samen ongeveer
2% ton hebben opgebracht. Men is daar
mede reeds tot 1.1 millioen gulden geko
men. Bovendien moeten nog de collecten
van verscheidene steden afgerekendi wor
den. Te Rotterdam zal bovendien op 23
Juli nog een collecte worden gehouden.
Voorts stroomen nog steeds gelden per git
ro 'bij het hoofdcomité binnen. Door di
recte toezending, dus niet via de collecte,
is in totaal een bedrag van drie ton bin
nengekomen; dit is in de acht-en-een-
halve-ton inbegrepen.
GOUD- EN ZILVERSMEDEN.
Besprekingen inzake de hervatting van de
werkzaamheden.
Naar wij vernemen zijn tusschen het
deviezeninstituut, de Nederlandsche Bank
en den inspecteur van den Waarborg be
sprekingen gaande over de mogelijkheden
om de goudsmeden in de gelegenheid te
stellen hun bedrijf op ongeveer normalen
voet voort te zetten. De heropening van
de keurkamers hangt met deze maatrege
len ten nauwste samen.
De deviezenverordening heeft uiteraard
een stremmende werking op het bedrijf
van de goud- en zilversmeden. De bepaling
geldt, dat sieraden en voorwerpen, wan
neer zij nog niet geheel zijn afgewerkt ter
keuring en stempeling moeten worden
aangeboden. Om de afwerking van gouden
voorwerpen niet in de hand te werken, zijn
de keurkamers bij het in werking treden
van de deviezenverordening gesloten, zoo
dat de goudsmeden hun producten niet
kunnen afwerken. Naar alle waarschijn
lijkheid zullen binnenkort de voorwaar
den bekend worden gemaakt, waarop de
goud- en zilversmeden hun bedrijven kun
nen voortzetten.
Melktransport per electrische. Als in den vroegen morgen tusschen Haarlem
en Leiden de «melktram" van de N.Z.H.T.M. rijdt, staan de bussen reeds gevuld
langs den weg gereed, om opgeladen te worden