Toerisme
bi} honk
Weerbericht
Paardenvleesch en Rundvleesch
RECHTZAKEN
KLEINE ANNIE
DONDERDAG 4 JULI 1940
DE LEIDSCHE COURANT
EERSTE BLAD - PAG. 2
Alwnnenviutsprijs: voor Lctdsn 19
cant per week; t 2.5Ü per kwartaal.
Bij onze af en ten 20 cent per wvssk;
f ft. 60 per kwartaal. Franco per po»t
t 195 per kwartaaL Geïllustreerd
Zondagsblad 0.50 per kwartaal.
Losse nummers 5 cent, met geïïL
Zondagsblad 9 cent
Advertentiën: SO cent per regel.
Ingezonden mededeel ingen dubbel
tarief. Telefoontjes hoogstens 30
woorden, 50 cent per plaatsing, al
léén Woensdag en Zaterdag.
zons op- en ondergang
Zon onder 10.04 uur.
Zon op 5.25 uur.
Maan op 5.45 uur Vrijdagmorgen.
Maan onder 3.34 uur Vrijdagavond.
(Vrijdag nieuwe maan).
hoog water.
Te Katwijk aan Zee op Vrijdag 5 Juli
voorm. 4.en nam. 4.25 uur.
watertemperatuur.
Zweminrichting „De Zijl" 20 gr. C.
Zweminrichting „Poelmeer" 20 gr. C.
j|iiiiiimiiHimiiimiiimmiimiiiiimiii!iiii>.
Verduisteringstijden*
E Er is bepaald, dat er verduisterd 5
5 moet worden tusschen zonsonder- 5
S gang en zonsopkomst. E
S Deze tijden zijn voor hedenavond s
«S en morgenochtend: E
ZONSONDERGANG
ZONSOPKOMST
5.25 uur.
S Tusschen deze beide tijden dient
5 er dus verduisterd te worden.
Eerste Leidsche -
Begrafenisonderneming
voor Roomsch Katholieken
GEVESTIGD 1882. 3547
G. H. KLE1NHANS
PIETER DE LA COURTSTRAAT 22
TRANSPORT - TELEFOON 21455
ariel en uitvoering in overleg met U
OFFICIEELE OPENING VAN NOOD-
BEURS TE UTRECHT
Hedenmorgen is te Utrecht de reeds door
de Kamer van Koophandel en Fabrieken te
Utrecht aangekondigde noodbeurs officieel
geopend.
Ongeveer vijftig fabrikanten waren met
hun producten ter beurze verschenen en al
spoedig ontstond een levendige handel. De
voorzitter van de commissie voor de han
delsbeurs, de heer C. Blankert, heeft de
beurs officieel geopend en speciaal er op
gewezen, dat deze instelling een uitvloeisel
is van de gewijzigde tijdsomstandigheden.
De handel is ten deele verlamd en de
Utrechtsche Kamer tracht voor de zaken
lieden de teloor gegane relaties te herstel
len. Niets is de Kamer liever, aldus spre
ker, dan dat deze beurs spoedig zou kun
nen worden opgeheven, want dan zouden
handel en verkeer, weer in normale banen
zijn geleid.
RADIO-UITZENDING VOOR INDIë
Wij vernemen van bevoegde zijde dat
binnenkort verwacht kan worden mor
gen, Vrijdag de radio-uitzendingen naar
Nederlandsch-Indië hervat zullen worden.
Tot de verzorging van deze uitzendingen is,
na gepleegd overleg met de bevoegde Duit-
sche autoriteiten, door den secetaris-gene-
raal, waarnemend hoofd van het departe
ment van Binnenlandsche Zaken, een ge
meenschappelijke machtiging verleend aan
de AVRO, den KRO, de NCRV, de VARA
en den VPRO.
Bij toerbeurt zullen de vier algemeene
omroeporganisaties dagelijks van 1516
uur A. z. t. een afgerond cultureel program
ma ten behoeve van Nederlandsch-Indië
verzorgen, terwijl de uitzendingen van de
AVRO en de VARA telkens met een kwar
tier verlengd zullen worden ten behoeve
van den VPRO. Door samenwerkiwg tus
schen de omroepvereenigingen onderling
zal een harmonische programma-opbouw
in Nederlandschen geest worden verkregen.
Na dit programma zal telkens de nieuwsbe
richtgeving vanwege het A.N.P. volgen. De
uitzendingen vinden plaats via den P.C.J.
zender te Huizen (golflengte 19.71 M.), wel
ke door bemiddeling van de Nozema te be
schikking van de uitzendende omroepver
eenigingen zal worden gesteld.
AANKOOP EN SLACHTING VAN VARKENS.
Het Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in Oorlogs
tijd maakt het volgende bekend:
Binnenkort zal worden overgegaan tot een systeem van
centralen aankoop en slachting van varkens. Daartoe zal een
slachtverbod voor varkens worden uitgevaardigd, waarvan
door de Nederlandsche Veehouderijcentrale ontheffing kan
worden verleend. Deze ontheffing zal uitsluitend worden ver
leend voor de slachting van door deze centrale beschikbaar
te stellen varkens in daartoe aan te wijzen centrale slacht
plaatsen en particuliere slachterijen. Ten gevolge van het in
werking treden van het slachtverbod moeten alle voor slach
ting bestemde varkens aan de genoemde centrale te* levering
worden aangeboden. De handel in varkens blijft vjij.
In de provincies waar de verkoop der varkens tot heden
bijna uitsluitend door bemiddeling van de varkenshandelaren
plaats vond (Noord-Holland, Zuid-Holland, Utrecht en Zee
land) kunnen alleen de ingeschreven varkenshandelaren var
kens ter levering aan de Nederlandsche veehouderijcentrale
opgeven en wel tot een voor ieder vastgesteld kwsntum. In
de andere provincies kunnen ook de bij een der landbouw
crisis-organisaties georganiseerde boeren hun varkens aan de
genoemde centrale ter levering opgeven. Een uitzondering
crisis-organisaties georganieserde beeren en laat gesneden bee-
ren welke in deze provincies eveneens uits uitend door de
varkenshandelaren kunnen worden opgegeven.
Alle door de veehouderijcentrale ingenomen varkens, on
verschillig of ze rechtstreeks dan wel via de handelaren zijn
verkregen, worden naar geslacht, gewicht en kwaliteit aan
den varkensnouder betaald.
Een nadere uiteenzetting van de te volgen regling wordt
in de vak- en landbouwbladen gepubliceerd. Voorts kunnen
belanghebbenden inlichtingen bekomen bij de Nederlandsche
Veehouderij-CentTale, Laan van Meerdervoort 84, te 's-Gra-
venhage.
RAAD VAN VOORLICHTING DER
NEDERLANDSCHE PERS.
Te 's-Gravenhage heeft op uitnoodiging
van den Raad van Voorlichting der Ne
derlandsche pers een koffietafel plaats
gevonden in de Oude Doelen. Aanwezig
waren de leden van den Raad van Voor
lichting: dr. T. Goedewaagen, A. Meijer
Schwencke, drs. W. Goedhuys, P. J. van
Megchelen, dr. Alb. van de Poel en mr.
Rost van Tcnningen, en een 50-tal genoo-
digden. Van Duitsche zijde gaven van hun
belangstelling olijk de heeren Oberregie-
rungsrat Hushahn, Pressedezernent W.
Janke en H. J. Sperling.
Tijdens den maaltjjd, die een zeer een
voudig karakter droeg, werd een inleiding
gehouden door den voorzitter van den
Raad van Voorlichting, dr. T. Goedewaa
gen uit Haarlem, waarin hij doel en werk
wijze van den Raad uiteenzette.
In de zaal, die met groen was versierd,
waren Dietsche vlaggen aangebracht.
Het verheugde spreker zeer, dat hij de
aanwezigen mededeeling kon doen van
het feit, dat twee vereenigingen van uit
gevers van nieuwsbladen en periodieken,
n.l. de Nederlandsche Periodieke Pers en
de vereeniging „De Provinciale Pers",
over opheffing dier beide vereenigingen
tot volledige overeenstemming zijn geko
men.
Dr. Goedewaagen voegde hier nog aan
toe, dat ook van de zijde van uitgevers
van dagbleden reeds plannen bestaan om
tot stichting van de vakgroep „dagbladen"
te geraken. Deze plannen hadden den bij
val van den Raad van Voorlichting, doch
waar de reeds bestaande organisatie „De
Nederlandsche Dagbladpers' tal van jaren
nuttig werk heeft verricht, meende spre
ker, dat men deze vereeniging eerst in de
gelegenheid diende te stellen zich zelf om
te vormen en als vakgroep „dagbladen
bij den Raad aan te sluiten.
Voorts deelde de voorzitter mede, dat
het initiatief was genomen vcor de oprich
ting van een „Verbond van Nederlandsche
Journalisten".
Het einddoel van de voorbereidende
werkzaamheden van den Raad van Voor
lichting noemde spr.: den opbouw eener
Nederlandsche Perskamer.
Na de rede van den voorzitter, sprak
dr. Alb. van de Poel nog enkele woorden
over het volksche beginsel.
Vervolgens spr.ak de heer Rost van
Tonningen, die o.m. zeide: „Het verleden
heeft afgedaan, wij moeten vooruit zien.
Uit liefde voor ons volle moeten wij daar
om den eerlijken tegenstander van vroeger
eerlijk tegemoet treden."
Tenslotte sprak Presse-Dezernent W.
Janke. Spr. zeide volledig begrip te heb
ben voor de moeilijkheden en zorgen, waar
mede de Nederlandsche pers thans te
kampen heeft, maar verklaarde ook van
zijn kant met de meeste intensiteit te zul
len medewerken aan de oplossing dezer
problemen, waarbij hü zich echter niet
wilde mengen in zaken welke uitsluitend
behooren tot het gebied der Nederlandsche
pers zelf.
Nieuwe organisatie-vormen moeten niet
onder ciwang of pressie maar uit innerlijke
overtuiging geboren worden, die strookt
met den nieuwen koers en den nieuwen
tijd.
De heer Janke besloot met de hoop uit
te spreken, dat de taak die de Raad oo
zich genomen heeft vervuld moge worden
in een gezonde en harmonisch mogelijke
organisatie der Nederlandsche pers, waar
in alle onderdeelen deel zullen hebben
ook de uitgevers daarin begrepen en
tevens dat de Raad moge bijdragen tot de
goede verstandhouding tusschen het Duit
sche en het stamverwante Nederlandsche
volk.
HULP DOOR MILITAIREN AAN DE
POLITIE.
In bepaalde gevallen verboden.
Heden is uitgegeven een buitengewoon
politieblad, waarin het volgede onder de
aandacht wordt gebracht.
Op verlangen van den Duitschen Opper
bevelhebber in Nederland is bepaald, dat
de Nederlandsche militairen zich moeten
onthouden van het verleenen van hulp aan
politiebeambten, indien dezen optreden te
gen politieke partijen of tegen leden daar
van, buiten toepassing moeten blijven.
bij T. VAN BOHEMEft
Janvossensfeeg 47
Alleen eerste kwaliteit. 8544
GESTRANDE NEDERLANDERS IN
STOCKHOLM.
Ten gevolge van den oorlog bevinden
zich een vijftigtal Nederlanders te Stock
holm, welke allex. op toestemming wacnten
om per eerste gelegenheid naar Nederland
te kunnen terugkeeren. Zoo zijn er een
aantal bloemb il enhandelaren, agenten uit
Finland en Noorwegen, benevens de ge-
heele bemanning van het s.s. „Bernisse",
dat in de ha/er /an Narvik verleren ging.
Ten einde het gedwongen verbl'j? van al
deze landgenootfc wat te veraangenamen,
"•eeft een comité ónder voorzitterschap vsut
consul A. M ia Jong een groot lokaal ge
huurd van het Bureau voor Theepropagan-
da, waar een echte Hollandsche gezellig
heid heerscht en radio, ping-po.ig en een
collectie Nederig i.dsche boeken voor ver
strooiing zorgen. Bovendien ontVingen een
aantal Nederlanders Zweedsche lessen om
hen wat op weg te helpen, terwijl cenige
bioscoop-theaters vrijbiljetten ter beschik
king stelden. De maandelijkscne Neder
landsche lunch, welke gewoonlijk geduren
de de zomermaanden wordt ingesteld, is
thans uiteraard drukker bezocht dan ooit
te voren. „Tel.1
GIFT VAN DE NEDERLANDSCHE
VRIJMETSELAREN.
Als bijdrage van de vrijmetselaarsloges
in Nederland is aan het nationaal hulp
comité 1940 een bedrag van 25.000 over
gemaakt.
Ir. J. DE BIE LEUVELING TJEENK
OVERLEDEN.
In den leeftijd van 55 jaar is naar het
„Handelsblad" meldt in Parijs overleden
de Amsterdamsche architect ir. J. de Bie
Leuveling Tjeenk, eere-lid van den B.N.A.
Van de vermeldenswaardige bouwwerker,
die onder zijn leiding tot stand zijn geko
men, noemen wij o.a. de Jaarbeursgebou
wen te Utrecht, en voorts de restauratie
en verbouwing van het palies te Soestdijk,
dit laatste in samenwerking met architect
Van der Steur.
De heer De Bie Leuveling Tjeenk, die
op de terugreis was van een regeeringsop-
dracht naar Italië, waarheen hij 10 Mei is
vertrokken, is o.a. voorz. geweest van den
Bond van Ned. Architecten en commissa
ris-generaal van ons land voor de te Parijs
gehouden internationale tentoonstellingen
in 1925 en 1937. Hij was commandeur in de
orde van Oranje Nassau en in die van het
Legioen van Eer.
BART VERHALLEN OVERLEDEN.
Na eenigen tijd ziek te zijn geweest en
schijnbaar hersteld uit het ziekenhuis te
zijn teruggekeerd, is Woensdag plotseling
te 's-Gravenhage overleden de musicus
Bart Verhallen, oud-dirigent van de Rot-
teraamsche stafmuziek en oud-leeraar aan
het Koninklijk Conservatorium te 's-Gra
venhage.
Bartholomeus Adrianus Verhallen werd
11 December 1870 te Delft geboren. Reeds
als'tienjarige had hij een zoodanige vaar
digheid in het hanteeren van de viool ver
kregen, dat hij als solist op een concert van
de Kamermuziekvereeniging „Mozart" te
Delft mocht optreden. Op 18-jarigen leef
tijd werd hij als hoornist verbonden aan
de toenmalige Schutterijkapel. In
werd hij tot violist bij de Diligéntia-con-
oerten benoemd, welke onder leiding van
Richard Hol werden gegeven.
Van 1896 af was Bart Verha'len jaren
lang werkzaam ais orkest-dirigent, zoowel
van de Stafmuz:ek der Schutterij tc Rot
terdam als van de Symfonievereer.iging te
Schiedam. Voorcs was hij leider van een
Toonkunstkwartet in Den Haag (1899
1914). Van 199536 was hij harmonie-leer-
aar aan het Kon. Conservatorium.
XXVI
HET VOORMALIGE
ST. ELISABETH-GASTHUIS
Ofschoon ik er niet van houd den school
meester uit te hangen, is het, voor een
goed begrip van de tamelijk ingewikkelde
stof, onvermijdelijk het lesje van den vori-
gen keer te overhooren, om te zien wat er
van is blijven hangen!
Er lagen in den Vrouwenkamp, behal
ve de Lieve-Vrouwe-kerk vijf godvruchtige
instellingen, t.w.:
St. Elisabeth-klooster,
St. Ursula-klooster,
St. Cecilia-klosoter,
St. Michiels-klooster,
St. Agnieten-klooster.
Nadat de Hervorming de Zusters ver
dreven had uit hun eigendommen werd aan
de kloosters een apdere bestemming gege
ven; er werd verbouwd en verdeeld; er
v/erd gesloopt en nieuw opgetrokken, er
werd gedempt en doorgebroken, met het
resultaat, dat een nauwelijks ontwarbaar
labyrinth ontstond, waarin alleen een er
varen leidsman als gids kan dienen.
Dezen goeden gids vonden wij in ir. Hugo
van Oerle, die van historie en heden der
Vrouwenkamp een diepgaande studie heeft
gemaakt, welke studie haar weerslag vond
in een lezing, eenige maanden geleden voor
Oud Leiden" gegeven.
Met ir. Van Oerle zijn we de Vrou
wenkamp doorgetrokken. Veel, wat vaag
was, in ons duidelijk geworden; veel wat
raadselachtig was, is raadselachtig geble
ven. De Vrouwenkamp heeft altijd een te
ruggetrokken en gesloten leven geleid en
deze karaktertrek nog niet prijsgegeven.
Toch heeft „de tand des tijds" het ons
gemakkelijk gemaakt. De kloosters van St.
Michiel en St. Agnieten zijn verdwenen,
weliswaar niet spoorloos (er zijn nog aller
lei muur-resten) maar toch wel zoo gron
dig en afdoende, dat wij ze gerust van het
lijstje kunnen schrappen.
Het klooster van St. Ursula of van de
Elfduizend Maagden werd na de Hervor
ming vereenigd met het St. Elisabeths-
gasthuis, zoodat in de Vrouwenkamp twee
groote complexen van vroegere kloosterge
bouwen overbleven: het St Elisr'-eth-gast-
huis en het St. Cecilia-gasthuis. Maar dit
zijn dan ook kluifjes, waaraan heel wat
vleesch gespaard is gebleven.
Laten wij de glasgordijnen dichtschui
ven en met de kluifpartij beginnen.
Het St. Elisabeth-gasthuis heeft (tegen
woordig) zijn ingang op de Oude Vest door
een oud poortje en een zeer nauw steegje.
Het is een steegje, dat bij alle jongemannen
zonder uitzondering een zekere vermaard
heid heeft; hier zijn ze. doorgegaan om zich
te laten keuren voor den dienstplicht in een
grauw en kil lokaal, dat de plaats van de
vroegere regentenkamer inneemt. Daaraan
herinneren de kleurige wapens en de drie
maagden-kroontjes, die door de zorgen van
„Oud Leiden" weer bijgeverfd en opgedoft
werden.
De binnenhof van het St. Elisabethgast-
huis is op wanstaltige wijze verknipt door
de schutting van een speelplaats. Toch is
de vorm van deze middeleeuwsche instel
ling van liefdadigheid nog nauwkeurig te
onderscheiden: de huidige school was kapel
en ziekenzaal, die, op Fransche wijze, in
elkaar uitliepen.
De proveniers-huisjes (van later datum)
zouden Vermeer verleid hebben tot een
schilderstuk, en het zou een kostelijk schil
derstuk geworden zijn: de huisjes met bloe-
menbakken en luifels, onder welke de be
woonsters gezellig met elkaar de wereld
politiek bespreken.
„Kijk 't mooi er maar niet vanaf; dat zou
zonde zijn!" merkt een van de dames op,
die onze onverholen bewondering niet
deelde. „Ik woon hier al tien jaar, en er is
geen verfie aan verknoeid."
Deze beschuldiging aan het stadsbestuur
diende nader onderzocht, en op uitnoodi
ging van het madammeke hebben we haar
huisje in- en uitwendig aan een grondige
inspectie onderworpen.
,,'k Heb toen zelf maar een half potje
verf gekocht" mopperde de juffrouw
voort „maar je kunt het nou beter op
eten" meende ze, een vinger in haar open
mond stekend.
Het kon haar echter niet veel meer sche
len: „Want over twee jaar" profeteerde
ze „als ik dood ten, komt er een ander
Agenda
LEIDEN
Donderdag, R.K. Reclasseeringsvereeniging
Afd. Leiden. Bureau-zitting St.
Vinc.gebouw, Hoogl. Kerkgr. 32,
7.308.30 uur nam.
De avond-, nacht- en Zondagdienst der
apotheken te Leiden wordt van Zater
dag 29 Juni 20 uur tot Zaterdag 6
Juli 8 uur waargenomen door de apo-
teken Herdingh en Blanken, Hoogewoerd
171, tel. 20502 en Reyst, Steenstraat 35,
tel. 20136.
Te Oegstgeest: Oegstgeestsche Apotheek,
Wilhelminapark 8, tel. 26274.
en dan zal 't natuurlijk wel geverfd wor
den."
In een bui van voortdurende mededeel
zaamheid deelde de juffrouw ons mede, dat
ze 76 was, en dus de helft gepasseerd
een conclusie, die zelfs de hoffelijkste man
niet zou kunnen tegenspreken.
We maakten een complimentje over de
weelderige rozen-bloei langs de gevels en
in de tuintjes. Bloedroode en witte rozen,
die uit het schort van St. Elisabeth vielen,
toen haar gierige man dacht, dat zij brood
jes aan de armen bracht.
Die rozen bleken de glorie van de ge
achte spreekster te zijn. „Ze beginnen al
weer uit te vallen", zei ze treurig, terwijl
ze tegen een bloem tikte; de witte roze-
blaadjes dwarrelden omlaag op het straatje.
„Zoo gaat het ook met den mensch"
zuchtte zij, „het leven is maar een wip,
en dan valt het bloemetje af".
Er is een doorgang met kruisgewelf, die
van het St. Elisabeth-gasthuis in het St.
Ursula-klooster leidt naar een triest hof
je, verwaarloosd en versleten.
Het grootste gedeelte van het voormalige
St. Ursula-klooster is afgescheiden en
wordt ingenomen door het „Conincks-hof'.
„Geen toegang vcor onbevoegden" staat op
de poort te lezen, doch welke journalist
heeft zich ooit tot de „onbevoegden" ge
rekend?
We gingen dus vrijpostig binnen, maar
deinsden onmiddellijk terug, vreezend ons
aan huisvredebreuk te buiten te gaan. Je
staat daar onverwacht midden in het huis
van' den portier. De portier, de heer Segaar,
was een vergevensgezinde man, die ons de
weinige geheimen toonde van dit gezeten
hofje, dat in 1773 door Cecilia Coninck
werd gesticht:
Coninck, in haer ziel bewogen
Met verarmden burgerstand
Droogt met heure milde hand
Weeuwen tranen, Vrijsters oogen.
Deze loftrompet op de edelmoedige
vrouw is te lezen in de regenten-kamer,
welke geheel gehouden is in de stijl van opa
zaliger. En die stijl muntte niet uit door
een kieskeurigen smaak.
Wie in dit hofje zijn intrede wil doen
uitsluitend Protestanten komen er voor in
aanmerking raden we aan te solliciteeren
naar de vier huisjes midden-in. Het zon
derlinge geval doet zich hier voor, dat de
bewoonsters van deze vier huisjes veel rij
ker met „preuven" bedeeld zijn, dan de
zeven overige. Het is uit een gul legaat van
de familie del Court van Krimpen, dat deze
huisjes in 1854 zijn gebouwd. Feitelijk zijn
deze twee hofjes met elkaar vereend op één
binnenplaats en onder één regenten-college.
Van het St. Ursula-klooster is in een ver
borgen hoekje nog een buiten-muur blij
ven staan, geschoord door steunbeeren
het schamel overschot van het convent der
Augustinessen, dat in zijn tijd bekend
stond als „vry gegoed".
VENATOR VAGANS.
LIJKENROOVER TOT ZWARE STRAF
VEROORDEELD.
De rechtbank te 's-Hertogenbosch heeft
vonnis gewezen in de strafzaaw tegen den
34-jarigen thans gedetineerden landbou
wer J. van L., woonachtig te Vechel. die
zich aldaa' aan lijkenroof heeft schuldig
gemaakt.
Op 12 Mei j.l. heeft hü van een gesneu
velden soldaat die in een sloot lag, een
horloge ontvreemd. Overeenkomstig den
eisch van den officier van justitie, heeft de
rechtbank hem veroordeeld tot twee jaren
gevangenisstraf met aftrek van het voor
arrest.
c,d£/& oemape.'
ze ne8 ben dat cap
oe vonden! r/u ka/y eet
MOfi n/et neer schele/1
wat er van et o terecht'
kont. ze 2muen e/e op
pp een of andere r,'a///ek
vankant naken. P/AAR
waarom 201/ //c treuren? ia4t l
h< /n ea< ce/ac. proreeren
Ff IJ FLINK TE houden
