DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Fransch-Britsche
zeeslag
DONDERDAG 4 JULI 1940
31ste Jaargang No. 9684
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
V Wi| hebben een laak
Degenen, die geroepen zijn, om ons volk
te leiden, hebben niet een lot te onder
gaan, maar een taak te vervullen.
Dat is ook in dezen tijd het mooie en
schoone: het leven heeft z'n roeping en
z'n idealen!
Het is niet gemakkelijk, die taak prac-
tisch af te bakenen, die roeping concreet
vóór zich te zien, die idealen te belicha
men in het leven van dezen tijd, van deze
dagen.
't Is daardoor te verklaren, dat wij nog
zoo weinig bekende en vertrouwde stem
men hebben gehoord bijna uitsluitend
stemmen van politici, die nooit invloed
hebben gehad op de groote meerderheid
van het Nederlandsche volk.
Maar wij hebben de goede verwachting,
dat weer spoedig de bedoelde stemmen
worden gehoord, om te wijzen den weg
naar den nieuwen tijd.
De nieuwe tijd! Niemand onzer, die
niet inziet, dat de huidige omstandigheden
moeten zijn eert aanleiding, om veel in
ons openbare leven te vernieuwen niet
om het zeer vele, wat er goeds is, prijs te
geven, maar juist om dat te kun-
nenbehouden.
Het gezag moet sterker worden, de
volksinvloed gezonder. Hier leggen wij,
naar onze bescheiden maar besliste over
tuiging, de kern bloot van de vernieu
wing, die er komen moet; hier ligt het
fundament, waarop de nieuwe tijd in ons
Vaderland zal moeten worden gebouvtd!
Gebouwd door ons zelf dit staat voor
op in samenwerking met de Duitsche
bezettingsmacht.
Samenwerking met Duitschland, nu en
later, zagen wij gisteravond in een artikel
in het „Vaderland" aangegeven als het
centrale punt, waar alles om draait.
In een beschouwing over dr. Colijn's pas
verschenen brochure in genoemd blad trof
ons n.l. deze zinsnede:
Niet de vraag van een koninklijk
kabinet en van den noodzakelijk te
verminderen invloed der oude partij-
organisaties, niet de quaestie vrijhan
del of geen vrijhandel, ook niet het
probleem van de economische orde
ning of dat van de Dietsche eenheid,
of wat men verder nog zou kunnen
noemen, is thans centraal. Het centrale
probleem is dat van de al of niet aan
vaarde samenwerking (met Duitsch
land), niet alleen maar voor den tijd
van den oorlog in onderworpen ge
hoorzaamheid, maar voor immer vrije
broederschap.
Indien dit het centrale probleem is, en
geen ander, dan zullen alle Nederlanders
zich gemakkelijk rondom dit punt samen
treffen.
Wie wil niet samenwerking met
Duitschland in vrije broederschap?
Als iemand die samenwerking niet zou
willen uit voorkeur, dan zou hij ze toch
onder de huidige omstandigheden moeten
wenschen uit wat het „Vaderland"
noemt: politiek realisme.
Samenwerking in broederschap waar
bij de broeders eigen en elkanders vrijheid
liefhebben en respecteeren heeft echter
voor een Christen, voor een Katholiek, als
zoodanig, een bijzondere aantrekkelijk
heid!
Helaas, zijn er in ons land enkele per
sonen en enkele persorganen, die schijnen
te zoeken een samenwerking, niet in
vrije broederschap, m a a r in sïaafsche na
volging! Dat is niet een samenwer
king, èn zeker niet een samenwerking,
zooals het „Vaderland" die kernachtig ty
peert, „in voor immer vrije broe
der s c h a p"!
In 1807 heeft Pruisen, zwichtend voor
de Napoleontische overmacht, een vrede
moeten sluiten, waardoor het diep werd
neergebogen. De vrede van Tilsit.
In die jaren had Pruisen een minister,
de Freiherr vom und zum Stein, die het
zwaarbeproefde land heeft opgebouwd.
Op diens grafsteen in het dorpje
Frücht staat* geschreven: „des gebeug-
ten Vaterlandes ongebeugter
S o h n".
Als wij ongebogen zonen zijn van het
diep gebogen vaderland, dan denken wij
aan de toekomst niet alleen als aan een
lot, maar als aan een taak.
Eer taak, waarbij wij gaarne in vr ij e
broederschap met Duitschland zul
len willen samenwerken.
Engelsche vloot
viel Fransche oorlogs
schepen aan
BERLIJN, 4 Juli (D.N.B.) Ten aan-
zien van het optreden der Engelschen bij
Oran verneemt het D.N.B. nog, dat de
Engelsche vlootgroep, die Woensdag voor
Oran verscheen, bestond uit drie slag
schepen, een vliegtuigmoederschip, 3
kruisers en een lichte fiolille.
Nadat de Fransche admiraal de Engei-
sche eischen had afgeweze'i openden de
Engflschen het vuur. De Fransche vloot-
eenucden aa.i/aardden den strijd. Tegen
19 uur ontwikkelde zich ren zeeslag tus
sclu n oe Fransche en de Brusehe zeestr«j i
l.iaci ten, over nel verloop waarvan o> het
(.ogenblik nog reen berichten zijn ont
vangen.
Ook de in Engeland liggende Fransche
schepen hebben van hun regeering bevel
gekregen eveneens met geweld zee te
kiezen en volgens de wapenstilstandsvoor
waarden Brest aan te doen.
GENèVE, 4 Juli (D.N.B.) In Clermont-
Ferrand is in den afgeloopen nacht om
drie uur het volgende officieele commu
niqué uitgegeven:
„In den ochtend van 3 Juli is een belang
rijke Engelsche strijdmacht, vooral be
staande uit drie lineschepen, die van de
Noordzee was gekomen, verschenen voor
de reede van Mers el Tebir, de vlootbasis
van Oran, waar zich een deel van de
Fransche vloot n.l. de „Dunkerque" en de
„Strassbourg" volgens het wapenstilstands
verdrag voor anker bevond.
De Britsche admiraal richtte tot den
Fransche eskaderadmiraal, vice-admiraal
Gensoul de eisch, zich over te geven dan
wel. zelf zijn schepen tot zinken te brengen.
De Britsche admiraal stond een termijn
van zes uur toe voor het nemen van een
beslissing.
Zonder te wachten op den afloop van
dezen termijn sloten watervliegtuigen van
de Engelsche marine door middel van
magnetische mijnen de reede van Mers el
Tebir af.
Aangezien de Fransche admiraal weiger
de te gehoorzamen, opende de Britsche
vloot om 17.40 uur het vuur op de Fran
sche oorlogsbodems.
Met het oog op dezen niet te qualifi-
ceeren aanval, aldus gaat het communiqué
verder, heeft de Fransche regeering aan
de naast de Britsche vloot ter reede van
Alexandrië voor anker liggende eenheden
het bevel gegeven de ankers te lichten en
naar open zee te varen, zoo noodig met ge
weld.
Bovendien heeft aangezien deze aan
val des te afschuwelijker is, daar hij ge
pleegd werd door onzen bondgenoot van
gisteren de Fransche admiraliteit zon
der verwijl aan alle oorlogsschepen, die
zich in volle zee bevinden, instructie ge
geven om de Britsche koopvaardijschepen,
welke zij ontmoeten, aan te houden en op
iederen nieuwen aanval met vuur te ant
woorden".
TOT ZINKEN BRENGEN
TOEGESTAAN
BERLIJN, 4 Juli (D.N.B.) Nadat de
Fransche delegatie aan de Duitsche wapen
stilstandscommissie mededeeling had ge
daan van de botsing tusschen Engelsche en
Fransche vlooteenheden bij Oran, heeft de
Fuehrer aan de Fransche regeering toe
stemming verleend, de Fransche schepen
overal, waar zij zich aan de verovering
door de Engelschen niet kunnen onttrek
ken, tot zinken te brengen. Dit besluit is
geheel overeenkomstig den inhoud van het
wapenstilstandsverdrag, volgens hetwelk
het niet in het voornemen der Duitsche re
geering ligt, de Fransche vloot in bezit van
Duitschland te brengen, doch uitsluitend te
verhinderen, dat deze vloot verder aan den
oorlog tegen Duitschland deelneemt.
DE BROODDISTRIBUTIE
De secretaris-generaal, waarnemend hoofd
van het Departement van Landbouw en
Visscherij deelt mede, dat aanvragen voor
extra broodrantsoenen op grond van het
verrichten van zwaren liohamelijken ar
beid of van ziekte uitsluitend dienen te
worden gericht tot de plaatselijke distribu
tiediensten. Het centraal distributiekantoor
zal in verband met het voorgaande in den
vervoolge aanvragen, welke bij dit kantoor
inkomen, niet meer in behandeling
WEDEROPBOUW IN DE BAKKERIJ-
BEDRIJVEN.
In verschillende bladen wordt bet be
drijfsleven opgewekt om den herbouw ter
hand te nemen en bedrijfigewijs te zorgen
voor hulp en steun aan getroffen bedrijfs-
genooten. Anderzijds wordt de wensoh ge
uit, dat aan hetgeen geschiedt meer open
baarheid zal worden gegeven. Wellicht is
in dit verband vermeldenswaard hetgeen
ten aanzien van de bakkerijbedrijven reeds
is gedaan.
De Nederlandsche bakkerij stichting,
een centraal orgaan, in het leven geroe
pen door alle Nederlandsche Bakkersor
ganisaties, ook die op coöperatieve basis,
beeft in opdracht van die organisaties aan
stonds onder leiding van baar voorzitter,
mr. J. A. de Wilde, stappen ondernomen
om bulp te verleenen aan getroffen be-
drijfsgenooten, niet zoozeer in den vorm
van financiëele steun, dan wel in den vorm
van voorlichting en hulp om de bedrijven
zoo snel mogelijk weer in de gelegenheid
te stellen bun arbeid voort te zetten.
Vanzelfsprekend werd met de zwaarst
getroffen stad Rotterdam 'begonnen. De
adressen van de getroffenen werden ver
zameld. Door een daartoe aangezocht inge
nieursbureau werd van ieder bedrijf nauw
keurig de toestand vastgelegd en gecon
stateerd in hoeverre deskundige afbraak
noodig was, herbouw mogelijk was, of een
tijdelijke voorziening uitkomst kon bren
gen.
De betrokkenen zijn in een vergadering
bijeen geweest en wenden zich sindsdien
allen bij hun eigen pogingen tot herstel
to* de stichting, rfët overleg met de auto
riteiten kan daardoor gecentraliseerd
plaats vinden, hetgeen voor beide partijen
een groot gemak beteekent.
Vanzelfsprekend moet ieder geval af
zonderlijk worden bekeken en de oplossin
gen, die worden gezocht, zijn dan ook van
geval tot geval verschillend. Tijdelijk in
schuiven van een bedrijf in een bestaan
de bakkerij, a fib taak en wederopbouw van
een oven in'een daartoe geschikt perceel,
deskundig sloopen van zwaar getroffen
bedrijven, tijdelijke voorzieningen aan niet
geheel vernielde panden, dat zijn zoo de
oplossingen, die vooralsnog het meest
voorkomen. Daarvoor is de -medewerking
van de autoriteiten noodzakelijk, in den
vorm van vergunningen voor hetgeen moet
gebeuren, soms ook door het verleenen van
crediet.
De Nederlandsche Bakkerij Stichting
heeft daarbij de ervaring opgedaan, dat de
medewerking van de desbetreffende instan
ties volledig wordt verleend. Met voldoe
ning kan dan ook worden geconstateerd,
dat op enkele uitzonderingen na, alle ge
troffenen weer aan den slag zijn. Niet, dat
alle schade vergoed zou zijn of zelfs maar
hersteld, doch wel zoo, dat de schade door
bedrijfsstoornis veroorzaakt tot een mini
mum is teruggebracht, en daarmee is de
basis gelegd voor het voortzetten van die
bedrijven en het uitzicht geopend op een
volledige genezing van de geslagen won
den.
DEN HELDER VANNACHT OPNIEUW
GEBOMBARDEERD.
Het A.N.P. meldt: Vannacht om-
streeks 4 uur, heeft een Engelsch vlieg
tuig bommen laten vallen op Den
Helder. Een halve straat ligt in puin.
4 menschen werden gedood, waaronder
een vader van een gezin van 10 kinde
ren en een vader en moeder van een
gezin van 8 kinderen.
EEN BOM OP SINT PANCRAS.
Hedennacht heeft een Engelsch vliegtuig
een bom laten vallx boven het dorpje Sint
Pancras in Noord-Holland. Het projectiel
kwam op een weiland achter een woning
terecht, waar een groot gat in den grond
werd geslagen. Persoonlijke ongelukken
kwamen niet voor.
BEURS VOORSCHRIFTEN.
Dezer dagen publicatie, evenals van onder
pand- en executie-koersen.
Volgens de Staatscourant van 3 Juli deelt
de wnd. Secretaris-Generaal, wnd. Hoofd
van het Departement van Financiën, mede,
dat de Beursvoorschriften 1940, onder dag-
teekening van 3 Juli, door hem zijn vastge
steld. Afdrukken dezer voorschriften wor
den van 5 Juli af verkrijgbaar gesteld bij
het secretariaat der Vereeniging voor den
Effectenhandel te Amsterdam.
Verder maakt hij bekend, dat de onder-
pandkoersen en executiekoersen, bedoeld
in de artikelen 10 en 11 der Beursvoor
schriften 1940, door hem eveneens zijn vast
gesteld.
Afdrukken der prijscourant, wi arin deze
koersen worden opgenomen, zijn van 5
JvH af ook verkrijgbaar gesteld bij h*t
c«retariaat der Vereniging voor c".n Ef
fectenhar del Amsleidam.
VERGOEDING VO«"'R PRESTATIES TEN
BEHOLVE VAN DE DUITSCUE
WEERMACHT IN DE NEDERLANDEN.
Naar aanleiding van de vele aanvragen
en opgaven welke zijn binnengekomen
bij den bevelhebber van de Duitsche troe
pen in de Nederlanden en bij den Rijks-
commissarie voor het bezette Nederland
sche gebied, wordt hiervoor verwezen naar
een verordening, welke binnenkort in het
verordeningsblad zal worden gepubliceerd.
Bij deze verordening zal de kwestie van
betaling van vergoedingen vóór prestaties
ten behoeve van de Duitsche weermacht tot
in onderdeden worden geregeld.
Het inzenden van aanvragen of rekenin
gen over dergelijke prestaties is thanse in
zooverre nutteloos, daar alleen de bepalin
gen over dergelijke prestaties is thans in
Men wordt derhalve verzocht van het
verder inzenden Van deze stukken aan den
bevelhebber of aan den Rijkscommissaris
af te zien.
WIJZIGING MELKBESLUIT.
Naar wij vernemen, heeft de commissie
ex artikel 17 der Warenwet een advies in
voorbereiding tot wijziging van de bepa
lingen van het Melkbesluit, met betrekking
tot de bereiding van en de eischen voor
gepasteuriseerde melk. Er bestaat voor be
langhebbenden voor 15 Juli gelegenheid
inlichtingen te bekomen bij den secretaris
der commissie, dr. G. L. Voerman, Bezui-
denhout 171, 's-Gravenhage.
WAT ANDERE BLADEN
WERKVERRUIMING.
Met groote krachtsinspanning wordt in
Nederland het mogelijke gedaan om het
bedrijfsleven weer in een krachtig tempo
op gang te brengen.
De Gelderlander schrift hierom
trent:
„Dat vraagt eensgezinden loyalen sa-
menarbeid; inzet van alle opbouwende
krachten op het geheele breede terrein van
ons volksleven.
Op sociaal-economisch gebied gaat het
in de eerste plaats om arbeid voor ons
geheele volk te scheppen. Op zoo groot
mogelijke schaal en zoo snel mogelijk. Wel
nu, zooals men heeft kunnen lezen, wordt
met groote energie de hand aan den ploeg
geslagen. Daarbij treft vooral, dat bij de
keuze der arbeidsobjecten, speciaal wordt
gelet op loonintensiteit, met andere woor
den dus, dat zooveel mogelijk werkloozen
weer door arbeid een boterham kunnen,
verdienen. Daarom hebben die werken de
voorkeur, waarvan de kosten voor ar
beidsloon het grootste bedrag uitmaken.
Hiermee hangt ook de materiaal-kwestie
weet nauw samen; hoe minder aan mate
riaal noodig is, des te meer arbeiders kun
nen voor een geraamd kostenbedrag aan
den arbeid werden gesteld. Een derde
punt van belang is de vraag of de onder
handen te nemen werken zooveel mogelijk
een blijvende werkverruiming tengevolge
zullen hebben.
Intusschen komt het ook op de methode
van aanpassen aan; op het tempo. Weken-
en maandenlange beraadslagingen zijn uit
den booze; snel doortasten moet mede het
parool zijn. Het zal dan ook alom tot groote
voldoening stemmen, dat ook in dit op
zicht de noodige maatresgelen zijn getrof
fen.
Zoo wordt, dank zij het krachtige ini
tiatief van hoogerhand, met groote energie
de geesel der werkloosheid bestreden.
Voor de gemeentebesturen komt het er
nu op aan ten deze den grootst mogelijken
steunde geven voor het aan de hand doen
van werkobjecten, die aan het algemeen
welzijn van ons volk ten goede komen.
Dat moet op zich zelf een aansporing te
meer zijn om alle beschikbare krachten
ten volle in te zetten om in den kortst mo
gelijken tijd zooveel mogelijk werk te kun
nen losslaan.
Als iedere gemeente hier haar plicht
weet te doen, als met voortvarendheid
wordt gestreefd naar het opsporen van
werkgelegenheden, dan komt uit al die
plannen een som van arbeid bij elkaar, die
voor de levenskracht van ons geheele volk
onmisbaar is."
POSTDUIVEN.
Aan alle houders van duiven wordt ter
kennis gebracht dat de heer Johann Hom
stra, als vertegenwoordiger van de Neder
landsche Postduivenvereniging, uitslui
tend tegenover den bevelhebber van de
Duitsche weermacht in de Nederlanden
verantwoordelijk is voor de uitvoering van
de bepalingen, gepubliceerd 18 Mei 1940
en van de bepalingen vervat in de veror
dening van den rijkscommissaris nr. 6 d.d.
24 Juni 1940.
Men dient aan zijn aanwijzingen gevolg
te geven.
ANSICHTKAARTEN ALLEEN NAAR
DUITSCHLAND.
Geïllustreerde briefkaarten en ansicht
kaarten mogen alleen, in het verkeer met
Duitschland worden gebruikt. Naar andere
landen zijn zij dus niet toegelaten, ook niet
indien zij als briefkaarten worden gefran
keerd.
Ook Leimuiden heeft te lijden gehad van Engelsche vliegtuigbommen. Een der projectielen, dat op
eenige honderden meters van de bebouwde kom terecht .vwam, sloeg een gat van bijna acht met*'
middellijn en een diepte var riif meter