De bezetting van Bessarabië Rusland en Roemenië Mobilisatie van Roemeensehe weermacht Engelands plannen met Syrië 5)e (kilt iti facmfoiyA Ontruiming der Kanaaleilanden ZATERDAG 29 JUNI 1940 DE LEIDSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 5 Sovjets zagen den kans schoon ROEMENIE STOND GEÏSOLEERD. Het gisteren gemelde ultimatum, dat de Sovjet-Unie aan Roemenië stelde en waar in de afstand van Bessarabië en van een deel der Boekowina geêischt werd, alsme de bepaalde eischen werden geseld ten aan zien van de vlootbasis Constanza en eenige andere Donauhavens, kwan wel vrij plot seling, maar daarom niet geheel onver wacht. Reeds in December van het vorige jaar werd in Rusland propaganda gevoerd in Ie richting van een teruggave van Bessara bië, welks afstand aan Roemenië de Rus sen nooit hadden willen erkennen. In dien tijd ging de verwezenlijking van dien eisch evenwel niet zoo vlot, als de verwezenlijking van de Russische eischen ten opzichte van de Oostzee-staten en van Finland. In de Balkanstaten speelt be halve Engeland en Frankrijk ook Italië een rol en was Italië niet gesteld op een uitbreiding van den Sovjet-invloed op den Balkan. Molotof verklaarde dan ook in de laat ste dagen van Maart, dat er weliswaar geen niet-aanvalsverdrag met Roemimië bestond, omdat daar de onopgeloste kwes tie van Bessarabië een beletsel voor was, imaar, zeide hij, de Sowjetunie heeft de (kwestie van de teruggave nimmer op militaire wijze gesteld: wat dat betreft, bestond er geen reden tot achteruitgang dn de betrekkingen tusschen de Sowjet unie en Roemenië. In tusschen heeft de Sovjet-unie ge bruik gemaakt van de inmiddels ontstane politieke situatie en eenige eischen door gedreven, welke verder gaan dan haar reeds vroeger gehandhaafde eisch van af stand van Bassarabië. Tijd om zich te be denken kreeg de Roemeensehe regeering niet, noch gelegenheid om te onderhande len. Want toen de Roemeensehe regeering na afloop van het ultimatum onderhan delingen voorstelde, rukten de Sovjettroe pen de opgeëischte gebieden binnen. Roe menië koos eieren voor zijn geld en liet de Roemeensehe troepen reliveeren. Dat was trouwens het beste wat het doen kon, want Roemenië stond alleen. De garantie, welke Engeland en Frankrijk verleden jaar hadden gegeven, was thans waardeloos geworden. Van de Balkan entente viel al minder eenige hulp te ver wachten. De N.R.C. schrijft daarover het vol gende: „Er was een tijd, dat Roemenië althans op steun had kunnen hopen van den kant van de Balkanentente, waarvan het zelf een belangrijk lid was. In de eerste oor logsdagen heeft men nog gehoopt deze tot een krachtig bolwerk tot behoud van den status quo op den Balkan te kunnen ver sterken Bij wijlen was men geneigd dezen versterkten Balkanbond tegen het zoo dui delijk geïnteresseerde Italië te laten aan leunen. Op andere oogenblikken achtte men het aangewezen zich onder de leiding van Turkije te scharen dat van de leden van de Balkanentente militair het best was voorbereid. Maar deze gedachte moest men opge ven, toen Turkije besloot de twintigjari ge vriendschap met de Sowjetunie te rui len tegen het verbond met Engeland en Frankrijk, dat in het verdrag van weder- zijdsche bijstand beklonken is. Niet alleen dat men zich niet meer onder de leiding van dit zoo gevaarlijk in de kreits der scherpe zwaarden getreden land durfde te scharen, de houding van Turkije be- teekende in politieken zin teve^is het einde van de Balkan entente, die sindsdien 6leohts nog op de oeconomisch gebied eenige bemoeiing heeft getoond". Van Joego-Slavië noch van Italië was iets meer te verwachten nu deze beide landen hun betrekkingen met de Sovjet- Unie in het reine hadden gebracht De Bessarabische kwestie heeft voor de Sowjetunie des te meer beteeken is gekre gen nu door de moeilijkheden, welke de scheepvaart in de Middellandsche Zee on der vindt, de vaart op de Donau zeer aan beteekenis gewonnen heeft voor de ver binding met vele landen van Europa (waarmede de Sovjet-Unie handelsbetrek kingen heeft. Waar dan nog de in de vraag naar vlootbases uitgedrukte zorg voor haar militaire veiligheid bijkomt. Met Olaemeetudie patlement difeejigetaepeii DRIE DAGEN ROUW. Bij koninklijk decreet is het Roemeen sehe parlement tegen Maandag bijeengeroe pen. Daar volgens de grondwet voor het af staan van gebied een besluit van het par lement noodig is en dit niet door de kroon of door de regeering alleen kan gebeuren, wordt aangenomen, dat het parlement een besluit zal moeten nemen over het afstaan van Bessarabië en de noordelijke Boeko wina aan Rusland. De telefoonverbindingen met Czernowitz en Kisjinew zijn verbroken. Het binnen- landsche luchtverkeer in Roemenië is ge staakt. Het spoorwegverkeer naar Bessara bië en de noordelijke Boekowina is geheel voor de doeleinden der evacuatie gereorga niseerd. Voor de ontruiming van Bessara bië en de noordelijke Boekowina waren van Roemeensehe zijde vele maanden gele den voorbereidingen getroffen. Met name in September 1939, was de ontruiming over ijld geschied. Zij moest later weer ongedaan worden gemaakt. Gisteravond zijn twee koninklijke beslui ten inzake de algemeene mobilisatie gepu bliceerd. In het eerste decreet wordt de algemeene mobilisatie van de geheele Roemeensehe weermacht te land, ter zee en in de lucht gelast. Het tweede behelst bepalingen tot uit voering van het eerste decreet. O.a. wor den alle verleende verloven terstond inge trokken. Aan de militaire autoriteiten wordt onbeperkt vorderingsrecht verleend. De Roemeensehe ministerie van-Binnen 1 landsche Zaken heeft voor het geheele land voor den tijdsduur van drie dagen alle fees telijkheden, thater- en bioscoopvoorstellin gen, alsmede alle openbare muziekuitvoe ringen, verboden. DE BEZETTING VAN BESSARABIë. Gisteravond om half zeven heeft een Sovjet-Russische generaal bezit genomen van de stad Cernauti (Cernowitz). Het zelfde geschiedde even later te Chisinau en Cotaten Alba aan de monding van de Dn jester. Er hebben zich enkele incidenten voor gedaan, o.a. te Cernauti, waar Joden met steenen hebben geworpen naar twee vracht auto's, die Roemeensehe soldaten vervoer den. De soldaten openden hierop het vuur, waarbij verscheidene Joden gedood werden. Te Cluj, de hoofdstad van Transylvanië, zijn betoogingen gehouden voor een onmid- dellijken oorlog tegen Sovjet-Rusland. De politie dreef de betoogers uiteen. Volgens den tekst van de nota, die gis teren door Moskou aan de Roemeensehe regeering is overhandigd, blijkt, dat zoo dra de bezetting van de door de Sovjet- Unie geëischte gebieden voltooid is, de Sov jet-Unie het conflict met Roemenië als ge regeld zal beschouwen. HET BONDGENOOTSCHAP TUSSCHEN ESTLAND EN LETLAND. Op voorstel van de regeering heeft de president der republiek Estland besloten tot opzegging van het op 1 November 1923 tusschen Estland en Letland gesloten ver drag over een defensief verbod, alsmede van het verdrag van 17 Februari 1934 over de organiseering van dit verbond. De mi nister van buitenlandsche zaken wordt ge machtigd, bij de Letlandsche regeering de hiertoe noodige stappen te ondernemen. DE ECONOMISCHE BELANGEN VAN DUIT SC HL AND. Van semi-officieele Duitsche zijde wordt gemeld: Op belangstellende vragen van buiten landsche journalisten, of door de oplossing van het Bessarabische vraagstuk tusschen de Sovjet-Unie en Roemenië de economi sche belangen van Duitschland beinvloed worden, is gisteren door welingelicht Duit sche zijde geantwoord, dat zulks niet ver wacht of gevreesd wordt, temeer daar Duitschland steeds begrepen heeft, hoe het zyn economische belangen in Zuid-Oost- Europa op de juiste wijze moest behartigen. Naar aanleiding van de gebeurtenissen zelf, die zich, naar wordt opgemerkt, zonder verstoring.van de rust op den Balkan af spelen, is er op het oogenblik noch van of- ficieele, noch van semi-officieele zijde een standpunt bekend. In politieke kringen kan men echter de opvatting hooren, dat de oplossing van het Bessarabische vraagstuk in de thans ge volgde vorm een verstandige regeling be- teekent. Men herinnert er aan, dat door het vestigen van belangen in Zuid-Oost- Europa, die niet in dit gebied passen, zich nu en dan ontwikkelingen hebben voorge daan, die in het belang yan de onmiddel lijk hierby betrokkenen beter vermeden hadden kunnen worden. Zoo komt de vraag naar voren, of juist het Bessarabische vraagstuk in de Sovjet-Russisch-Roemeen— sche betrekkingen zich zóó zouden heb ben toegespitst, wanneer de Engelsche in vloed in Roemenië een van werkelijkheids zin getuigende en nuchtere, met de gegeven omstandigheden rekening houdende beoor deeling van de kwestie, die op een oplos sing wachtten, niet had tegengewerkt. DE INDRUK IN TURKIJE. Het bericht over de door Rusland aan Roemenië gestelde eischen is te Istanboel onverwacht gekomen en heeft grooten in druk gemaakt, evenals eenige ongerustheid die niet heelemaal is weggenomen door de radio-mededeeling, welke inhield, dat het RoemeenschRussische conflict bezig is langs diplomatieke weg geregeld te wor den. Officieele kringen en de openbare mee ning volgen met groote aandacht de hou ding van Bulgarije, overwegens, dat Tur kije door de Balkanentente met Bulgarije verbonden is. DE ARABIEREN REKENEN OP KONING IBN SAOED De oorlogscorrespondent voor de Middel landsche Zee van D.N.B. schrijft over de „Engelsche plannen met Syrië" het vol gende: Volgens de jongste berichten uit Damas cus hebben zich de aldaar door den politie ken toestand angstig geworden politici tot koning Ibn Saoed om hulp gewend, omdat zij uit het geharrewar in en om Syrië geen weg meer weten. De toestand is inderdaad verward. Door het wapenstilstandsverdrag is voor Syrië een eigenaardige toestand ont staan. Het is de vroegere bevelhebber van het Fransche Levantleger, generaal Wey- gand zelf, die zijn opvolger in Beiroet, gene raal Mittelhauser, het nakomen van de ver plichtingen, die voor Frankrijk uit het wa penstilstandsverdrag voortvloeien, tot plicht heeft gesteld. De berichten, dat generaal Mittelhauser en de hooge commissaris in Beiroet, Puaux, deze bevelen niet willen op volgen. komen uit Londen. Daar het den Franschen uitdrukkelijk is toegestaan, de voor de bescherming van hun kusten in de overzeesche gebieden noodzakelijke strijd krachten ook verder in dienst te houden, bestaat er voor Mittelhauser geen reden, iets te ondernemen, dat in strijd zou zijn met de hem gegeven bevelen. Overigens bieden de wapenstilstandsvoorwaarden niet het geringste aanknoopingspunt, dat een verdediging van Syrië tege.i de spilmogend- heden acuut zou zijn. Indien Mittelhauser werkelijk gesproken heeft over een verde diging, dan zal hij daarmee andere vijan den op het oog gehad hebben. Frankrijk heeft in Syrië en in den Libanon altijd een defensieve positie ingenomen. Gedeeltelijk was het Turkije, dat het oog gericht hield op deze verloren gebieden. Het afstaan van Alexandrette kwam voor een gedeelte aan de Turksche aspiraties tegemoet. In een geheim verdrag van 1937 heeft Turkije zon der medeweten van Frankrijk van Enge land reeds de belofte gekregen voor het af staan van het gebied van Aleppo. Verder kreeg Turkije van Londen de toezegging van het Noord-Syrische Dschesireh-gebied, de voorraadschuur van Syrië. Het moeilijkste voor Frankrijk was echter, het hoofd te bieden aan de Engelsche begeerten op het voornaamste deel van Syrië met Damascus. Hier was het Engeland te doen om den ge- heelen landrug tusschen de Middellandsche Zee en de Perzische Golf in bezit te krij gen. Door het bondgenootschap tusschen de oorlogen waren de Engelschen in staat, onder legitieme vlag, de ondermijning van de Fransche heerschappij grondig voor te bereiden. Het Fransche bestuur probeerde energiek hier tegen in te gaan. De door de Engelschen gesteunde opstand van 1925 1926 werd beantwoord met den door Frankrijk ondersteunden Arabisch en op stand van 1936 in Palestina. Het uitbreken van den oorlog heeft aan de rivaliteit over Syrië niets veranderd. Integendeel, onder het mom van broeder lijke argumenten hebben de Engelschen Sy rië overstroomd met talrijke officieren en leden van hun geheimen dienst. Zij eisch- ten van den minister van Buitenlandsche Zaken van Irak, Noeri Said, het plan op, dat deze onder den dekmantel van de pan- Arabische gedachte had opgesteld over de vereeniging van Palestina, Transjordanië en Syrië met Irak. De troepen van Mittel hauser zullen Syrië in de eerste plaats te gen de Engelschen moeten beschermen. In dit verband gezien, krijgt het bericht over de meening van het Fransche opperbevel in LUCHTAANVAL OP WESTFALEN HET DUITSCHE FRONTBERICIIT. Het frontbericht van het D. N. B. luidt als volgt: In overeenstemming met het bezettings plan sedert het van kracht worden van den wapenstilstand zijn, evenals voorheen, overal in Frankrijk geweldige hoeveelhe den wapens en oorlogstuig van allerlei soort, alsmede groote voorraden benzine en belangrijke grondstoffen voor den oor log, in veiligheid gesteld. Door het vlugge tempo, waarmee de Duitsche divisies overal voorwaarts storm den, is het tot dusver nog niet mogelijk geweest ook maar een globaal over zicht over den totalen buit te verkrijgen. Vast staat, dat de groote voorraden aan oorlogsbuit, voornamelijk van industrieele grondstoffen, van groote waarde zijn voor de voortzetting van den strijd tegen Enge land. In dit verband moet er aan herinnerd worden, dat zich thans de geheele Fransche ijzerertsproductie, met een jaarlijksche op brengst van dertig tot vijftig millioen ton erts van prima kwaliteit, in Duitsche han den bevindt en ten goede komt aan de Duit sche oorlogvoering, terwijl voorheen een aanzienlijk gedeelte van de Fransche pro ductie aan ruw ijzer en ruw staal naar En geland werd uitgevoerd. Daar Engeland se dert de bezetting van Narvik door de Duit sche troepen ook geen Zweedsch erts meer kan betrekken, staat de Britsche oor logvoering voor een bijzonder zwaar di lemma. BRITSCHE MILITAIREN ONTRUIMEN KANAALEILANDEN. Naar officieel wordt medegedeeld, heb ben de Engelsche militairen de Kanaal eilanden ontruimd. Alle gewapende strijd krachten en de geheele militaire uitrusting zijn reeds van de eilanden weggehaald. DE LUCHTAANVALLEN OP NIET- MILITAIRE OBJECTEN. In tegenstelling met de officieele mede- deelingen van het Britsche ministerie van Luchtvaart, volgens welke de Engelsche vliegers slechts militaire objecten zouden hebben aangevallen, maakt men van be voegde Duitsche zijde opnieuw melding van een aantal bombardementen van de laatste dagen, waarbij alleen zuiver niet- militaire objecten worden getroffen. Zoo zijn te Munster 30 bommen gevallen en op de brouwerij Westfalia en omgeving 11, waardoor geringe schade werd geleden en eenige branden ontstonden, die onmid dellijk gebluscht konden worden. In de wijk Marxloh te Duisburg zijn op 12 hui zen 25 brandbommen geworpen. De bran den werden onverwijld gebluscht. De scha de is slechts gering. Ook ten Noorden en ten Oosten van Wezel zijn op vier kleine plaatsen in totaal 16 explosieve en 32 brand bommen geworpen. Alleen de grond werd beschadigd. Op Walsum zijn 14 explosieve en 9 brandbommen gevallen, waarbij drie koeien gedood werden. Overigens werd er geen schade aangericht. Zelfs de afgelegen badplaats Lippspringe werd niet ontzien. Hier vielen 10 bommen op het open veld. Bij de nachtelijke Duitsche aanvallen op havens en vliegvelden in Engeland zijn daarentegen uitsluitend installaties en fa brieken van strategische beteekenis ver nield. In den middag van 26 Juni dook uit laag hangende wolken een Britsche vliegtuig op boven het centrum van de stad Harne in Westfalen en wierp 8 explosieve bommen op een woonwijk. Vier personen werden gedood, 10 zwaar gewond en verschillende licht gewond. Onder de dooden waren 3 kin deren, die op straat speelden. Twee woon huizen zijn zwaar beschadigd. In den ver ren omtrek bevindt zich noch een militair doel, noch een fabriek. Het luchtafweerge schut, dat onmiddellijk in werking kwam, belette het vliegtuig verdere aanvallen te doen. Even snel als het uit de wolken was gekomen, verdween het weer. Syrië, het mandaatsgebied ook verder te willen verdedigen, een eigen karakter. De Arabieren echter willen niet van den Franschen regen in de Engelsche drup ge- men. Na twintig jaar lang bedrogen te zijn over de beloofde vrijheid richten zy thans hun oogen op Ibn Saoed. DE ENGELSCHEN IN EGYPTE De voorschriften voor de bewegingsvrij heid der Britsche soldaten in Cairo en Alexandrië zijn de laatste dagen verscherpt. De soldaten hebben den strikten order ge kregen, zich slechts op te houden in de wij ken, die in hoofdzaak door Europeanen be woond worden. De overwegend inheemsche wijken moeten geheel worden gemeden. In de straten ziet men geen Engelsche officie ren in uniform meer. Bij een particulier huis te Alexandrië, waaruit een Britsche radio-uitzending te hooren was, zijn de ruiten ingeworpen. De Egyptische politie agenten, die op het lawaai toesnelden, gre pen niet in. TROEPEN IN NOORD-AFRIKA LEGGEN WAPENS NEER. In welingelichte Italiaansche kringen be vestigt men het bericht, dat de opperbe velhebber der Fransche strijdkrachten in Noord-Afrika, generaal Nogues, op grond van het bevel van den generalisimus Wey- gand, zijn troepen in Marokko, Tunis en Al gerije order gegeven heeft, de wapens neer te leggen. DE REGEERING TE BORDEAUX. De Fransche ambassadeur te Washington graaf de Saint Quentin heeft volgens de „Washington Post" verklaard, dat voor hem alleen maar de zich in Frankrijk be vindende Fransche regeering bestaat, en dat hij met het z.g. nationale comité van de Gaulle te Londen niets te maken heeft. Officieel wordt uit Londen medegedeeld, dat de Britsche regeering generaal de Gaulle als den leider van alle vrye Fran schen beschouwt, ongeacht waar zij zich bevinden of zich verbinden om de zaak der geallieerden te steunen. Radio-programma ZONDAG 30 JUNI 1940. JAARSVELD 414,4 M. 8.00 KRO. 8.30 VPRO. 9.00 KRO. 5.00 NCRV. 7.45—10.25 KRO. 8.00 Berichten ANP. 8.05 Wy beginnen de dag. 8.00 Kort» studiodienst. 9.00 Gramofoonmuziek 10.30 Pontificale H. Mis. 12.15 Midden standspraatje 12.30 Gramofoonmuziek. 12.45 Berichten ANP. 1.00 Letterkun dige causerie 1.20 KRO-Melodisten 2.00 Gramofoonmuziek 2.10 Rococo-oc tet. 2.30 Rotterdamsch Fhilharmonisch orkest en Koninklijke Zangvereeniginjg Schiedamsch Mannenkoor „Orpheus" (3.153.45 Toespraak ter gelegenheid van de dag van de KRO-werelduitzendingen, omlijst door gramofoonmuziek). 4.30 Voor de zieken. 4.50 Gramofoonmuziek. 5.00 Gewijde muziek (gr.pl.). 5.50 Ne- derlandsch Hervormde Kerkdienst. Hierna: Gewijde muziek (gr.pl.). 7.45 Gramo foonmuziek 8.00 Berichten ANP. 8.15 KRO-orkest en gramofoonmuziek 9.00 Inleiding, hierna: Radiotooneel met luister- wedstrijd 9.00 KRO-kamerorkest 9.55 Gramofoonmuziek 10.10 Wij sluiten de dag. 10.1510.25 Berichten ANP. KOOTWIJK. 1875 M. VARA-Uitzcnding. 11.1511.30 n.m. Berichten. 8.00 Berich ten ANP, gramofoonmuziek 10.00 Orgel spel 10.40 Zang en piano 11.15 Be richten (Engelsch). 11.30 Esmeralda 12.00 VAR A-orkest (12.3012.45 Berich ten (Duitsch) 12.451.00 Berichten ANP). 1.45 Gramofoonmuziek (2.00— 2.15 Berichten (Duitsch). 3.15 Berichten (Engelsch). 3.30 Gramofoonmuziek met toelichting 3.45 Tuinbouwhalfuur 4.15 Orgelspel 5.00 Berichten (Duitsch) 5.15 Sylvia-amusementsorkest en solist. 6.00 Gramofoonmuzeik 6.15 Berichten (Engelsch). 6.30 Zuid-Afnerikaansch programma. 7.00 Reportage. 7.20 De Ramblers. 8.00 Berichten (Duitsch) 8.15 Berichten (Engelsch). 8.30 Berich ten ANP. 8.45 Rosian-orkest (9.159.30 Berichten (Engelsch). 10.00 Berichten (Duitsch) 10.15—10.30 Berichten ANP. 11.1511.30 Berichten (Engelsch). MAANDAG 1 JULI 1940. JAARSVELD. 414,4 M. VARA-Uitzending 8.00 Berichten ANP, gramofoonmuziek. 10.00 VPRO: Morgenwijding. 10.15 Declamatie 10.35 Viool, piano en gra mofoonmuziek 11.15 Declamatie. 11.30 Gramofoonmuzeik 12.00 Berichten 12.05 Esmeralda en solist. 12.45 Berich ten ANP. 1.00—1.45 Orgelspel. 2.00 VARA-orkest 3.00 Declamatie 3.30 Zang en piano 4.00 Gramofoonmuziek 4.30 Voor de kinderen 5.00 Orgelspel 5.30 De Ramblers 6.00 Esmeralda en soliste 6.40 „Onze huisdieren in moei lijkheden", lezing. 7.00 Berichten 7.05 Gramofoonmuziek 7.20 De Golfbre kers. 7.30 Friesche uitzending. 8.00 Berichten ANP. 8.15 VARA-orkest 9.00 Radiotooneel 9.25 VARA-orkest 10.00 Gramofoonmuziek 10.1510.30 Berichten ANP. KOOTWIJK. 1875 M. NCRV-Uitzending. 11.15—11.30 n.m. Berichten. 8.00 Berich ten ANP. 8.10 Schriftlezing, meditatie. 8.25 Gewijde muziek gr.pl.). 8.35 Gra mofoonmuziek 9.15 Celesta-ens emlble en gramofoonmuziek 10.30 Gramofoon muziek 11.15 Berichten (Engelsch) 11.30 Solisten-concert en gramofoonmu ziek. 12.30 Berichten (Duitsch) 12.45 Berichten ANP. 1.00 Stichtsch salonor kest en gramofoonmuziek (2.002.15 Be richten (Duitsch) 3.15 Berichten (En gelsch). 3.30 Hobo, piano en gramofoon muziek 4.00 Gramofoonmuziek 4 40 Pianovoordracht (5.005.15 Berichten (Duitsch) 5.35 Gramofoonmuziek 6.15 Berichten (Engelsch) 6.30 Zang met or gelbegeleiding en gramofoonmuziek (Om ca. 7.00 Berichten). 7.30 Reportage of muziek 8.00 Berichten (Duitsch). 8.15 Berichten (Engelsch) 8.30 Berich ten ANP. 8.45 Kamermandoline-eneem- ble „Mandolinata". 9.15 Berichten (En- gelsoh). 9.30 Gramofoonmuziek 9.45 Gewijde muziek (opn.). 10.00 Berichten (Duitsch). 10.15—10.25 Berichten ANP. 11.15—11.30 Berichten (Engelsch).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1940 | | pagina 5