DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
VRIJDAG 31 MEI 1940
31ste Jaargang No. 9655
S)e CeicbelreSoii/fcatit
Bureaus Fapeagradht SS.
Telefoon: Redactie 30015. Administratie 30035.
Giro 103003. Poetbtw 13.
V De toekomst
Benijdenswaardige toekomst voor jonge
menschen!
De jeugd heeft a 11 ij d de toekomst in
handen.
Maar vaak wordt de jeugd in de op
bouw en vorming van de toekomst gedre
ven en gedrongen binnen de sleur van
oude bestaande verkeerde toestanden.
En nu gaat er een nieuwe maatschap
pij gevormd worden; en nu kan hij, die
wil, als 't ware vanzelf dat, wat in
het bestaande verkeerd was, van zich af
schudden!
Zeker wij weten niet, hoe de toe
komst van ons vaderland zal zijn, al blijft
Nederland zeker Nederland. Wij durven
de toekomst niet voorspellen. Maar wij
durven wèl voorspellen, dat in ieder ge
val zal worden gevormd een nieuwe sa
menleving, die zal moeten uitgroeien. Al
was 't alléén tengevolge van d i t feit
er zijn ongetwijfeld ook andere oorza
ken! dat de internationale verhoudin
gen, dat de internationale politiek zeker
grondig gewijzigd zal worden, en daardoor
óók de nationale verhoudingen, ook de
nationale politiek wijziging zal onder
gaan.
Benijdenswaardige toekomst voor jonge
menschen die aan de vorming en uit
groei van dat nieuwe in de samenleving
zeker zullen kunnen medewerken!
Benijdenswaardig zijn zij, als zij daar
bij sterk staan in echten, diepen gods
dienstzin.
Dan bezitten zij, ook al zouden de
omstandigheden zeer moeilijk voor hen
zijn niemand kan hier een voorspel
ling doen een bron van kracht in hun
rotsvast geloof, in hun in geest en hart
levenden godsdienst.
Eh wat de toekomst aan ons allen zal
brengen onder economisch opzicht?
Nogmaals: wij willen niet voorspellen,
maar 't schijnt toch wel heel redelijk, te
veronderstellen, dat er meer werk zal zijn,
voor allen, speciaal voor jonge menschen.
Al zullen aan de tafel van het economisch
leven waarschijnlijk de groote porties niet
zóó groot meer zijn en minder in aantal.
Doch dan maar een kleinere portie als
we maar éllen aan tafel kunnen zitten!
En wat deert het den jongen man b.v.,
of hij een sigaar of sigaret minder kan
rooken, als hij werken kan, als hij wer
ken mag!
't. Bloed stroomt sneller en 't hart jaagt
naar de toekomst als wij de toekomst
zien, met lageren levensstandaard en met
geen of weinig overvloed, maar.... met
minder werkeloosheid. En: is het onrede-
lijk-optimistisch die toekomst aldus te
zien? Naar onze overtuiging, zeker niet.
Wij bidden, opdat God ook ons moge wil
len gebruiken om te werken aan de vor
ming en uitbouw van een andere samen
leving, van een4 nieuwen tijd, waarvan
Hij, als altijd, de Koning is.
God heeft ons Deo gratias! gelaten
Zijn kostbaarste gave: het leven. En een
geestdriftig verlangen om nu dat leven
goed te benutten dringt door dezen depri-
meerenden tijd heen als blij zonnelicht
door donkere wolken.
De verkoop van brand
stoffen en petroleum.
Brandstoffen voor particulier gebruik
zijn thans nog niet in distributie. Kolen
handelaren mogen aan particulieren ech
ter geen brandstoffen verkoopen, tenzij de
kooper in het bezit is van een bewijs, hem
verleend door een distributiekantoor. Deze
bewijzen worden verleend aan hen, die
geen gasaansluiting hebben en diut genood
zaakt zijn op een fornuis of kachel te ko
ken. Zij, die geen fornuis of kachel hebben,
doch bijvoorbeeld wel een haard, welke
in iet voor het koken van eten ds ingerich t,
kunnen thans geen kolen krijgen.
De verstrekte bewijzen geven recht op
©en halven hectoliter brandstoffen per
week.
De industrie valt niet onder deze rege
ling en kan de normale hoeveelheid kolen
krijgen.
De verkoop van petroleum is thans weer
vrij, doch binnen enkele dagen zal hier
voor een regeling in werking treden, welke
er op neer komt ,dat alleen zij, die geen
andere kookgelegenheid hebben dan pe
troleumstellen, petroleum kunnen krijgen.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
RIDDERZAALOVERPEINZING.
„Uit het dagboek van een Hagenaar" in
Het Ochtendblad:
Een zware gang, óók voor een journalist:
naar de Ridderzaal, waar de Rijksminister
Seyss-Inquart zijn hooge functie zal aan
vaarden.
Een zware gang, ja maar ook hier is
het de waardigheid van een volk, dat zich
ook in dagen als deze, weet te gedragen.
De Ridderzaal.... met al de herinnerin
gen aan Septembersche dagen....
Er is ditmaal géén zon en door de prach
tig gebrandschilderde ramen twinkelt niet
het vroolijk speelsche licht.
Maar daar is wèl: eerbied; daar is het
respect over-en-weer. Ik zie onze secreta
rissen-generaal van onze departementen
hoflijk naar hun plaatsen leiden.
En ik zie ook het breede troon-podium
met wat boschage aan zijn zeer effectvolle
aspecten voorzichtig onttrokken.
Ook dat is een respect. Deze plaats is le
dig gelaten. Tegen de hooge schouw aan,
recht tegenover den ingang, staat nu een
eenvoudig spreeklessenaartje, met een mi
crofoon er vóór en schuin in een halven
cirkel daar omheen, heeft het orkest van
den Rijkszender uit Keulen, plaats geno
men. Fotografen en filmoperateurs zijn
nog nooit in deze Ridderzaal tot zoover
door mogen dringen als thans. Op-de gaan
derij zijn twee schijnwerpers opgesteld.
Het militair gezag is in groot tenue en
het publiek dat tot deze plechtigheid bijeen
geroepen werd, heeft in het jaquet met
donkere das, zijn stemming uitgedrukt.
Precies klokke twaalf is er buiten trom
geroffel en worden de schijnwerpers ont
stoken, die als een kunstmatige zon toch
onze mooie Ridderzaal niet in die'wonder
lijke mystieke sfeer plaatst.
De hooge autoriteiten komen binnen. De
gebruikelijke groet. En na een oogenblik
wachten is er de Rijkscommissaris in zijn
grijs-uniform, die langs ons heen gaat, ge
volgd door zijn staf.
De drie zetels voor het spreekgestoelte
worden bezet en h^t orkest zet, donker,
zwaar een Wagner-ouverture in, die uit-
bruischt tot een hartstochtelijke finale.
En dan volgt de overdracht: Twee korte
redevoeringen die de inleiding vormen tot
het'woord van den Rijksminister Rijkscom
missaris Seyss-Inquart.
Rustig is zijn stem. Zijn woord heeft wei
nig intonatie. Er zijn geen redenaars-cli-
maxen. Wel: de verzekerdheid van den
Machthebber: beheerscht zonder onnoodig
vertoon van kracht, maar met een onver
biddelijke beslistheid. Tot het einde toe:
stilte, aandacht en eerbied. Dan het drie
maal Sieg Heil, en dan de Duitsche Volks
liederen.
Wij staan. En wij buigen het hoofd en
wie zal peilen wat er toen omging in ons
hart....
Het afscheid is kort. Wij gaan naar huis.
Er is een 'bladzijde wereldgeschiedenis ge
schreven in onze Ridderzaal.
En het is cf ik met deze paar zinnen in
mijn dagboek, getracht heb het voor mij
zelf vast te houden, tot voor later als een
donkere herinnering.
GEÏNTERNEERDEN UIT NEDERLAND
IN FRANKRIJK BEVRIJD.
Een en twintig personen van Nederland-
sche nationaliteit en verschillende politie
ke richting, die bij het begin van de vijande
lijkheden geïnterneerd waren en van wien
men sedert niets meer vernomen had, maar
omtrent wie het vermoeden bestond, dat
zij naar het buitenland waren vervoerd,
zijn, naar uit het Duitsché hoofdkwartier
in Frankrijk wordt bericht, door de Duit
sche troepen te Calais aangetroffen en be
vrijd. Er schijnt grond te bestaan voor de
verwachting, dat zich onder hen mr. Rost
van Tonningen bevindt.
De een-en-twintig zullen waarschijnlijk
binnenkort hier te lande aankomen. Hun
namen konden nog niet worden opgegeven.
POSTVERVOER NAAR NEDERLANDSCH
INDIë EN DE VEREENIGDE STATEN.
Van heden af zijn gewone brieven en
briefkaarten naar Nederlandsch-Indië en
naar de Vereenigde Staten van Amerika
vfederom ter verzending toegelaten.
Zoowel voor Nederlandsch-Indië als voor
de Vereenigde Staten geldt het gewone in
ternationale port. Dit is dus 12 y, cent voor
20 gram.
Aanteekening al dan niet met aangege
ven geldswaarde is niet toegelaten.
UITBREIDING POSTVERVOER MET
DUITSCHLAND.
Van heden af is het postvervoer met
Duitschland uitgebreid in dier voege, dat
ook gewone gesleten brieven (dus geen
aangeteekende brieven en brieven met
aangegeven waarde) naar en van Duitsch
land zijn toegelaten.
De distributie van thee
en koffie.
Van 6 Juni tot en met 5 Juli
Va ons thee of Va pond koffie.
Het departement van handel, nijverheid
en scheepvaart en het rijksbureau voor de
voedselvoorziening in oorlogstijd makeh
in aansluiting op hetgeen reeds betreffen
de de distributie van koffie en thee werd
medegedeeld, het volgende bekend:
Om te bevorderen, dat bij den aanvang
van de eerste distributie-periode op Don
derdag 6 Juni a.s. de winkeliers over vol
doende voorraden zullen beschikken om
aan de aanvragen van de consumenten
te kunnen voldoen, was het noodzakelijk
de aflevering en verkoop van thee en kof
fie aan den consument van Dinsdag 28
Mei tot en met Woensdag 5 Juni a.s. stop
te zetten. In de eerste distributiepericde,
welke loopt van 6 Juni tot en met 5 Juli
a.s. zal op een nader aan te wijzen bon
beschikbaar worden gesteld ons thee
óf y. pond koffie.
De toewijzingen voor de detaillisten en
hotels, café's, restaurants enz., zullen zoo
veel mogelijk in den loop van deze week
door de plaatselijke distributiediensten
worden uitgereikt. Indien men deze week
geen toewijzing ontvangt, behoeft dit geen
reden tot bezorgdheid te geven, daar met
eenige vertraging tengevolge van ver
keersmoeilijkheden moet worden rekening
gehouden.
In verband met de verschillende be
staande soorten en merken thee en koffie
zullen de toewijzingen in 4 gedeelten ge
splitst worden, zoodat de winkelier de
keuze heeft bij vier leveranciers zijn in-
koopen te doen.
De toewijzingen voor de winkeliers zijn
gebaseerd op de helft van de door de
winkeliers opgegeven maandomzetten. In
den loop van de eerste distributiepericde
zullen zij een tweede toewijzing ontvan
gen.
Teneinde de hotels, café's en restaurants
in staat te stellen zooveel mogelijk op
volle capaciteit te werken, zal aan deze
bedrijven een toewijzing worden ver
strekt, welke gelijk is aan 9ü procent van
hun normale omzetten aan thee en koffie.
De verkoop van textiel-
goederen aan
particulieren.
De thans geldende regeling voor den
verkoop van textielproducten is, naar ge
bleken is, voor velen nog niet duidelijk.
Deswege geven wij hierbij nogmaals een
uiteenzetting van de situatie.
Een ieder is gerechtigd textielstoffen te
koopen, voor zoover hij of zij daaraan be
hoefte heeft. De winkeliers mogen echter
niet meer dan een stuk tegelijk verkoo
pen. Onder „een stuk" wordt verstaan:
een paar sokken, een costuum, een
overhemd of rok enz. Bij den koop moet
een volgbriefje in duplo worden opge
maakt, waarop vermeld staan: naam,
adres, nummer en letter van de distribu
tiestamkaart van den kooper, alsmede het
gekochte artikel. Het origineel van dit
volgbriefje ontvangt de kooper, die dit
gedurende tenminste drie maanden moet
bewaren, terwijl het tweede exemplaar
door den winkelier moet worden bewaard.
Dit exemplaar dient ter controle, daar de
ambtenaren van de distributie hieraan
kunnen nagaan hoeveel goederen door
een kooper in een bepaalde periode zijn
gekocht. Is dit naar het oordeel van het
rijksbureau voor de distributie meer dan
men redelijkerwijs noodig kan hebben ge
had, dan zal een vervolging wegens over
treding van het hamsterverbod worden in
gesteld.
De straffen, welke hierop staan zijn zeer
streng en zullen zonder mededoogen wor
den toegepast, naar ons van bevoegde zij
de werd medegedeeld.
De regeling komt dus hier op neer, dat
men zonder bezwaar kan koopen, wat men
noodig heeft. Koopt men echter meer, dan
loopt men het risico zich bloot te stellen
aan een strafvervolging. Een ieder is ver
plicht zijn stamkaart aan den winkelier te
toonen-
In enkele gevallen kan bij hooge uit
zondering de burgemeester van de betref
fende gemeente dispensatie van deze re
geling verleenen.
KRIJGSGEVANGENEN KEEREN TERUG
Naar de vekteommandant voor Limburg,
Major von Barbenrwerffer, op de gisteren te
Heerlen gehouden bijeenkomst van burge
meesters uit Zuid-Limburg mededeelde,
zijn gisteren de eerste Nederlamdsche sol
daten, die in Duitschland als krijgsgevan
genen vertoefden, naar huis teruggekeerd.
Van welingelichte zijde verneemt het A.
N. P. nog, dat het in de bedoeling lag o.a.
alle krijgsgevangenen zoo spoedig mogelijk
te laten terugkeeren.
Alleen ziekenhuizen en
gestichten
huisbrandolie
Het departement van handel, nijverheid
en scheepvaart maakt met betrekking tot
het verkoopen en afleveren van donkere
olie het volgende bekend:
Het in artikel 6 bis van de donkere olie
beschikking 1939 no. 1 vastgestelde afleve
ringspercentage van 70 procent zal vanaf
heden tQt nader order alleen gelden per
maand voor afleveringen aan alle over
heidsbedrijven en ziekenhuizen/gestichten,
met uitzondering van autobusdiensten,
transportdiensten te land, op basis van de
periode 1 Augustus 193831 Juli 1939. Ge
leverd mag slechts worden, wanneer is ko
men vast te staan, dat vervanging van don
kere olie door andere brandstof niet mo
gelijk is.
Met uitzondering van de afleveringen aan
ziekenhuizen en gestichten is de aflevering
en het verbruik van huisbrandolie voor ver
warming van lokaliteiten en/of voor voor
ziening van warm water vanaf heden ge
heel verboden. Ziekenhuizen en gestichten
komen slechts dan voor huisbrandolie in
aanmerking, indien vervanging van huis
brandolie door andere brandstof niet mo
gelijk is.
Aan spoor- en tramwegen, autobusdien
sten, zoomede rivier- en binnenvaart mo
gen de ondernemingen slechts afleveren de
hoeveelheden, welke door den inspecteur-
generaal van het verkeer of de door het
departement van handel, nijverheid en
scheepvaart aangewezen instantie worden
vastgesteld.
In het algemeen zal door deze instanties
voor het vervoer van goederen te land
slechts vergunning tot aflevering van don
kere olie worden gegeven, indien de te ver
voeren goederen voor het economisch leven
van vitaal belang worden geacht.
Vorenbedoelde goederen zijn in de eer
ste plaats levensmiddelen, brandstoffen, ge
neesmiddelen, veevoeder en meststoffen. De
inspecteur-generaal van het verkeer is be
voegd ook door het vervoer van andere
goederen vergunning tot aflevering van
donkere olie te doen verleenen.
De vergunningen tot aflevering van don
kere olie voor de rivier*- en binnenvaart
worden verleend door secretariaten en
agentschappen van de bevrachtingscommis
sies. Bij elk ontheffingsbewijs wordt een
bon gevoegd, vermeldende de hoeveelheid
dcnkere olie, die aan den kapitein van een
motorsleepboot of den schipper van een
motorschip mag worden afgeleverd en door
dezen verbruikt. De secretariaten en agent
schappen houden aanteekening van de ver
leende ontheffingen 'en de toegekende
hoeveelheden.
Aan alle overige verbruikers, die don
kere olie niet door andere brandstof kun
nen vervangen, mag door de ondernemin
gen, bedoeld in de in den aanhef genoemde
beschikkign, niet meer worden afgele
verd dan 30 procent van de hoeveelheid,
welke de verbruikers hebben ontvangen in
de overeenkomstige kalendermaand van de
periode 1 Augustus 1938—31 Juli 1939.
Voor alle verbruikers geldt, dat gele
verd mag worden een rantsoen van hoog
stens een week, met dien verstande, dat
aan verbruikers wier weekrantsoen minder
dan 200 1. bedraagt, een maximumhoeveel
heid van 200 1. per levering mag worden
afgegeven, onder voorwaai'de, dat het rant
soen voor een overeenkomstig langeren tijd
zal gelden.
De directeur van het rijksbureau voor
aardolieproducten is gemachtigd voor vitale
belringen op bovengenoemd percentage
extra toewijzingen te geven.
Verbruikers, die nog over voorraad be
schikken en op grond van het vorenstaande
tot het verbruik daarvan gerechtigd zijn,
zullen de grootst mogelijke züinigheid vol
gens het hiervoor bepaalde moeten betrach
ten. Aan zulke verbruikers mag niet worden
geleverd.
Voorraden donkere olie aanwezig in
tanks, vaten, bussen of anderszins bij hou
ders, die volgens het hiervoor bepaalde niet
voor bet gebruiken van donkere olie in aan
merking komen, alsmede voorraden, welke
zich elders bevinden, voorzoover niet die
nende tot aflevering aan verbruikers, aan
welke volgens bovenstaande regeling mag
worden geleverd, zullen ter beschikking
moeten worden gehouden. Er zijn maatre
gelen in voorbereiding om deze voorraden
te vorderen.
Bovenstaande regeling geldt voor leve
ring aan verbruikers, ongeacht of dit recht
streeks door ondernemingen of via weder-
koopers (handelaren) geschiedt.
BUREAUX „DEFENSIE" EN
„WEDEROPBOUW"
In de kantoren van de Bataafsohe Petro
leum Maatschappij aan de Carel van By-
landtlaan 30 te 's Gravenhage, zijn thans de
bureaux van den secretaris-generaal van
„Defensie", waarnemend hoofd van dit de
partement ondergebracht, evenals de nieu
we diensten van den Regeeringscommissaris
voor den Wederopbouw, dr. Ringers. De
kantoren van de „Bataafsche" blijven daar
overigens als gewoon gevestigd.
„Tel.".
De nieuwe suikerbon
Het Departement van «Handel, Nij
verheid en Scheepvaart deelt mede.
dat gedurende het tijdvak van Vrijdag
31 Mei tot en met Donderdag 27 Juni
de met 70 genummerde bon van het
Algemeen Distributiebonboekje recht
geeft op bet koopen van één kilogram
suiker.
Tegemoetkoming
inzake rijwielbelasting
Nieuwe plaatjes zullen reeds van 1 Juli
als geldig worden beschouwd en van 24
Juni af te krijgen zijn.
IN JUNI GEEN CONTROLE
Het Departement van Financiën deelt
mede, dat de buitengewone omstandig
heden eenige verdere voorzieningen dan
in het perscommuniqué van 21 Mei zijn
getroffen, vorderen. Met uitbreiding van
hetgeen daarin is medegedeeld, zal in de
gelieelc maand Juni 1940 geen controle
op de rijwielbelasting worden gehouden.
Van 1 Juli 1940 af echter behoort elk rij
wiel, dat op den openbaren weg wordt
bereden, behoudens hetgeen hierna is be
paald, te zijn voorzien van een geldig rij-
wielbelastingplaatje.
In Juli zal geen bekeuring worden in
gesteld tegen personen wier rijwiel alsdan
is voorzien van een rijwielbelastingplaatjc
voor het belastingjaar 1940/41. Het rijwiel
plaatje voor dat belastingjaar zal dus,
practisoh gesproken, dertien maanden
geldig zijn.
In verband met het vorenstaande zul
len de rijwielbelastingplaaljes voor het
belastingjaar 1940/1941 reeds van 24 Juni
af op de gewone wijze aan de postkantoren
verkrijgbaar zijn.
Personen die in het bezit zijn van een
rijwielbelastingplaatje 1939/1940 kunnen
daarvan uiteraard gebruik blijven maken
tol en met 31 Juli 1940.
Bovenstaande bijzondere voorzieningen
gelden niet ten aanzien van kostelooze
rij wie 1 belastingplaa t.jes. Deze worden uit
gereikt op denzelfden voet als in de vorige
jaren gebruikelijk was.
De ontvangers zijn eohter bevoegd in
daartoe leidende gevallen reeds vroeger
dan anders aanvragen om kostelooze mer
ken aan te nemen en af te geven het ge
bruikelijke bewijs waarmede voorloopig
met een rijwiel kan worden gereden. Die
bewijzen blijven geldig totdat het koste
looze merk is afgegeven of afwijzend op
de aanvraag is beschikt.
Leerloos schoeisel en
zomerschoenen
NIET ONDER DISTRIBUTIE
Het departement van handel, nijverheid
en scheepvaart maakt bekend, dat met in
gang van heden leerloos schoeisel en z.g.
zomerschoeisel tot wederopzegging niet
onder de detaildistributieregeling van
schoenen zullen vallen.
De verkoop en aflevering van deze soor
ten schoeisel door den detailhandel aan
particulieren is dus voorloopig toegestaan
zonder den distributiebon, welke voor-
schoeisel in het algemeen is voorgeschre
ven.
Onder leerloos schoeisel wordt verstaan:
schoeisel, waaraan geen of nagenoeg geen
leder is verwerkt.
Onder zomerschoeisel wordt verslaan:
schoeisel, hetwelk door snit en maak-
wijze kennelijk niet bestemd is, om in den
winter te worden gedragen, te weten:
sandalen, open sandaletten, flexibele
opengewerkte zomerschoenen, opanken, zo-
mer-sandalen, vlechtschoenen, biesjesschoe
nen, linnen schoenen, wit-leder schoenen,
opengewerkte schoenen met wit leder ge-
garneerd, Samoa's, raffia's, geheel of ge
deeltelijk ongevoerde opengewerkte zomer
schoenen, door- en doorgeperforeerde zo
merschoenen.
De aandacht wordt erop gevestigd, dat
de naleving van dit voorschrift streng zal
worden gecontroleerd. Belanghebbenden
worden in hun eigen belang gewaarschuwd,
zich bij verkoop en aflevering van schoei
sel zonder distributiebon, stipt te houden
aan de .hierbovengenoemde categorieën ar-
.tikelen.
OPROEP PERSONEEL POLITIE-
TROEPEN.
De Opperbe'behebber van land -en zee
macht gelast, in overleg met den Duitschen
bevelhebber in Nederland het personeel der
politietroepen, dat zich thuis bevindt of el
ders en nog niet in een organiek verband
van de politietroepen is opgenomen, zich
onverwijld te begeven naar het depot poli
tietroepen te Nieuwersluis.
Uitrusting en militaire kleeding moeten
worden medegebracht.
