Koning Leopold
capituleert
DINSDAG 28 MEI 1940
Regeling van tabaksbedrijven
ffieCgm ataken dm tegmaicutd
Tegen den wil van het ministerie
31ste Jaargang No, 9652
$z^idó<zh<i(3oiVt£vnk
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20013, Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Poetbus 11.
Hedenmorgen meldde het D. N. B.: De Fransche minister-president Reynaud
heeft vanmorgen een radiorede gehouden. Hij verklaarde, dat het Belgische leger,
dat zich vanmorgen om vier uur in den sector ten Noorden van de hoofdstad (capi-
tale) bevond, den weg geopend heeft voor den inval der Duitsche pantser-divisies.
Het D. N. B. merkt hierbij op, dat met „capitale" waarschijnlijk bedoeld is: Duin
kerken.
Voorts verklaarde Reynaud, dat de koning van België de wapenen heeft neer
gelegd. Reynaud verklaarde verder: Thans moeten wij vertrouwen op onze solda
ten en leiders, die het totale blok van het front vormen. Wij zullen de Somme-linic
houden en eveneens de linie aan de Aisne.
Het hoofdkwartier van den Fuehrer meldde vervolgens: Onder den indruk van
de vernietigende uitwerking der Duitsche wapenen, heeft de koning der Belgen het
besluit genomen, den verderen zinloozen tegenstand te staken en om wapenstil
stand te verzoeken. Hij heeft ingestemd met den Duitschen eisch tot onvoorwaar
delijke capitulatie. Het Belgische leger heeft daarmede op den dag van heden de
wapens neergelegd en opgehouden te bestaan.
Het D. N. B. meldt naden In zijn hedenmorgen gehouden radiorede heeft de
Fransche minister-president, Reynaud, o.a. het volgende gezegd:
„Ik moet het Fransche volk heden, in een zeer ernstig uur, mededeeling doen
van hetgeen in den afgeloopen nacht is geschied. In het Noorden strijden wij sinds
dagen met alle kracht tegen het Duitsche leger. Sinds den 14en Mei hadden de
Duitschers het leger der geallieerden in twee groepen gesplitst, één in het Noorden
en één in het Zuiden. In het Noorden streed het derde geallieerde leger, dat was
samengesteld uit Franschen, het Britsche expeditiekorps en Belgen, onder het op
perbevel van Blanchard.
Het Belgische leger heeft vannacht, op bevel van zijn koning gecapituleerd.
Achttien dagen geleden richtte de koning zich tot ons. Thans heeft koning Leopold
III de wapens neergelegd. Hij heeft dit besluit genomen tegen den eenstemmigen
wil van het ministerie".
Dit nummer bestaat uit
twee bladen*
V Aan den opbouw*
Met voldoening zullen wij allen verne
men, dat een zeer bekwaam man prof.
dr. de Quay is benoemd tot regeerings-
commissaris voor den arbeid.
Met voldoening, omdat hierdoor wederom
een bewijs wordt gegeven, dat inderdaad
Duitsche dhtoriteiten met Nederlandsche
deskundigen willen en zullen samenwer
ken om met kracht te werken aan den
weder-opbouw van het geschokte econo
mische leven in Nederland.
Een Regeeringscommissaris voor den
arbeid. Er moet hard worden gewerkt.
Onder de voorschriften die worden gege
ven en waaraan ieder zich stipt zal hou
den zal iedereen zijn plicht doen, méér
doen dan wat onder gewone omstandighe
den als „plicht" wordt beschouwd.
Wij moeten allen elkaar bij den arbeid
steunen. Niemand zij zoo misdadig, om bij
zijn arbeid uitsluitend te denken aan zijn
eigen belang, maar hij diene daarbij zoo
veel mogelijk anderen, de gemeenschap
en wete voor dat mooie doel offers te
brengen.
Zoo gaan wij aan den opbouw met
goeden moed, in Godsvertrouwen!
In éénheid en saamhoorigheid van
allen!
V Lichtzijden,
Deze verschrikkelijke en schrikwekken
de tijd heeft ook z'n 1 i c h t z ij d e n
ook voor ons.
't Is al dikwijls gezegd en geschreven,
maar 't mag toch nog wel 'ns herhaald,
opdat wij niet, als tegen den grond gesla
gen dóór neerslaande wederwaardigheden,
blind zouden zijn voor het lichtende goede
boven en rondom ons, dat deze tijd ons
schenkt.
Het lichtende goede, dat deze tijd ons
schenkt.
Wij bezinnen ons veel meer op de diep
ste realiteit, de diepste werkelijk heid
Van het leven. De werkelijkheid n.L, dat
het leven ons.is geschonken, om God te
dienen. Deze werkelijkheid staat nu
vóór ons in een zoo zeldzaam helder licht
De predikant bij de plechtigheid van de
zegening van den arbeid, j.L Zondag in de
dekenale Kerk te Leiden, zeide het aldus:
„Duizenden onzer, wakker geslagen
■uit 'n slaap van traagheid en onver
schilligheid, duizenden zoeken thans
met oprechte ijver de band te herstel
len, die ons bindt aan het bovenna
tuurlijke, aan God; en die bij zoo velen
was verbroken of verslapt.
Wij allen, wij hebben enkele dagen
geleefd op de grenzen der eeuwigheid.
De doods-engel stond ons vlak nabij
en raakte ons reeds met de vleuge
len.
Zooals God anderen tot Zich nam,
zoo had Hij ook ieder van ons voor Zijn
oordeel kunnen roepen. Zijn Barmhar
tigheid liet óns echter nog de tijd. Wie,
wie zou nu zóó roekeloos durven zijn,
om den geschonken tijd wederom nut
teloos te laten voorbijgaan?
Van zoo heel nabij hebben we aan
schouwd het vergankelijke, het brooze,
het nietswaardige van een menschen-
leven, en van alles wat door de eeu
wen heen door menschen werd opge
bouwd en gemaakt. We hebben een
les gekregen, zóó duidelijk, zóó huive
ringwekkend duidelijk, dat ze ons nooit
meer uit het geheugen gaat."
De verinnerlijking vein het godsdienstig
leven is voor velen, moét zijn voor ons
allen de lichtzijde van dezen tijd.
Is er wel veel gebeden ook onder ons?
Deze vraag hoorden wij Zaterdagavond
een predikant stellen. Is er wel veel gebe
den ook onder ons? Hebben wü veel ge
beden zóó, dat ons bidden was een verhef
fing van het verstand, den geest, het hart
tot God, een spreken met God?
En: wordt er nu niet veel meer gebeden
in dien echten, waren zin?
Och, dat wij toch niet blind zijn voor het
licht, dat door de donkerte van dezen tijd
dringt!
Vergunning voor
verkoop verplicht
Voorloopige beperkte
dispensatie
Het departement van Handel, Nijverheid
en Scheepvaart heeft een verordening be
kend gemaakt voor de tabaksbedrijven. Bij
deze verordening wordt aan tabaksbedrijven
verboden onbewerkte tabak en tabaksproduc
ten te verkoopen, af te leveren, te bewer
ken en te doen verwerken zonder schrifte
lijke vergunning van het Rijksbureau voor
Tabak en Tabaksproducten.
Van deze verbodsbepaling wordt voor-
loopig algemeene dispensatie verleend, voor
zoover betreft verkoop en aflevering van
tabaksproducten en verwerking van onbe
werkte tabak, met dien verstande, dat de
verkochte, afgeleverde en gefabriceerde
hoeveelheden per week niet meer mogen
bedragen dan gemiddeld per week door het
betreffende bedrijf aan eiken afzonderlij
ken afnemer in 1939 is verkocht of in 1939
gemiddeld per week is vervaardigd.
De verordening luidt:
1. Er wordt ingesteld een rijksbureau
voor tabak en tabaksproducten. Het adres
van dit bureau zal zoo spoedig mogelijk
worden bekend gemaakt.
2. Onder tabaksbedrijven worden in de
navolgende bepalingen verstaan bedrij
ven, die tabak of tabaksproducten verhan
delen, opslaan, bewerken, verwerken of
vervaardigen, met uitzondering van die,
welke tabaksproducten in het klein ver
koopen.
3. De tabaksbedrijven zijn verplicht aan
het rijksbureau vornoemd alle inlchtingen
te verstrekken, die in verband met een
goede uitvoering dezer bepalingen noodig
worden geacht.
4. Het is aan tabaksbedrijven verboden
onbewerkte tabak en tabaksproducten te
verkoopen, af te leveren, te bewerken, te
verwerken, te doen verwerken of te doen
verwerken zonder schriftelijke vergunning
van het rijksbureau.
5. Het rijksbureau kan aan bepaalde of
aan alle tabaksbedrijven geheele of ge
deeltelijke dispensatie verleenen voor een
bepaalden termijn of tot wederopzeggens
toe.
6. Onmiddellijk ingaande wordt, tot een
nader te bepalen tijdstip, van de verbods
bepaling, vermeld in lid 4, dispensatie ver
leend voor zoover betreft verkoop en af
levering van tabaksproducten en verwer
king van onbewerkte tabak, met dien ver
stande, dat de verkochte, afgeleverde en ge
fabriceerde hoeveelheden der per week niet
meer mogen bedragen dan gemiddeld per
week door het betreffend bedrijf in het
Organisatie van den
arbeid
PROF. DR. J. E. DE QUAY BENOEMD
TOT REGEERINGSCOMMISSARIS.
De Opperbevelhebber van Land- en
Zeemacht heeft op de voordracht van
den Secrearis-Generaal, waarnemend
Hoofd van het Departement van So
ciale Zaken, besloten, met ingang van
21 Mei bij het Departement van Sociale
Zaken te benoemen voor de organisa
tie van den arbeid, prof. dr. J. E. de
Quay, te Tilburg.
Prof. De Quay is 26 Augustus 1901 te
's-Hertogenbosch geboren; hij studeerde te
Utrecht en promoveerde aldaar. Daarna
was hij een half jaar in de Vereenigde Sta
ten werkzaam aan eenigc universiteiten:
na zijn terugkeer kreeg hij een tijdelijke
opdracht bij de P. T. T. Vervolgens is hij
lector en daarna hoogleeraar geworden
aan de R. K. Handelshoogeschool te Til
burg, eerst alleen in de psychotechniek,
later tevens in de bedrijfsleer.
MR. J. B. KAN ADVISEUR VAN
REGEERINGSCOMMISSARIS.
De Opperbevelhebber van Land- en
Zeemacht heeft besloten mr. J. B.
Kan, lid van den Raad van State te
benoemen tot adviseur in algemeene
zaken van den Regeeringscommis
saris voor den Wederopbouw,
jaar 1939 gemiddeld per week is vervaar
digd.
7. Aan een vergunning als bedoeld in lid
4 kunnen door het rijksbureau voorwaar
den en beperkingen worden verbonden.
8. Vergunning als bedoeld in lid 4 kun
nen slechts worden verleend aan tabaks
bedrijven, welke bij het rijksbureau zijn
ingeschreven.
9. Tabaksbedrijven kunnen het rijks
bureau schriftelijk verzoeken ingeschre
ven te worden. Het rijksbureau kan aan de
inschrijving voorwaarden verbinden. Het is
bevoegd inschrijvingen van bedrijven, die
naar zijn oordeel niet als tabaksbedrijven
kunnen worden beschouwd, te weigeren.
Het is eveneens bevoegd ingeschrevenen
te schorsen of te schrappen.
10. Niet tijdige of onvolledige inzending
van gevraagde opgaven, alsmede het doen
van opgaven in strijd met de waarheid,
kan onmiddellijke vervallenverklaring der
dispensaties, genoemd in lid 5 en 6, met
zich brengen. De vervallenverklaring ge
schiedt door het rijksbureau.
11. Bij de afgifte van vergunningen, be
doeld in lid 4, wordt door het rijksbureau
een consentgeld geheven, dat niet meer zal
bedragen dan 1/2 procent van de netto-
waarde der betrokken goederen. Het rijks
bureau is bevoegd van de betaling, al dan
niet onder door hem te stellen voorwaar
den, geheele of gedeeltelijke dispensatie te
verleenen, met dien verstande, dat het mi-
nimum-consentgeld ƒ0.25 bedraagt.
12. Voor zoover de kosten aan de uit
voering dezer regeling veihonden niet door
consentgelden worden gedekt, zullen zij
volgens door het rijksbureau te stellen re
gelen worden omgeslagen over de inge
schreven tabaksbedrijven.
13. Het rijksbureau is bevoegd nadere
regelen te stellen ter bevordering eener
goede uitvoering dezer bepalingen, in het
bijzonder met betrekking tot de aflevering,
bewerking en verwerking van onbe
werkte tabak, alsmede met betrekking tot
de aflevering van tabaksproducten.
Distributie van thee
en koffie
Tijdelijk verbod van verkoopen
dezer artikelen
Het Departement van Handel, Nij
verheid en Scheepvaart maakt bekend,
dat in verband met de beschikbare hoe
veelheden koffie en thee binnenkort
tot distributie van deze artikelen zal
worden overgegaan.
Ten einde er voor te kunnen zorg
dragen, dat bij het begin van de dis
tributie de winkeliers over voldoende
voorraden beschikken, zijn de afleve
ring en verkoop van thee en koffie aan
den consument met ingang van van
daag, Dinsdag 28 Mei, geheel verbo
den. Met ingang van heden zijn ook het
koopen en het verkoopen en afleveren
aan den handel verboden zonder de
daarvoor vereischte schriftelijke ver
gunning. Deze verbodsbepalingen gel
den ook voor het uitvoeren van reeds
gedane bestellingen.
Nadere mededeeüngen betreffende
een en ander zullen ten spoedigste wor
den bekend gemaakt.
Tegemoetkoming
oorlogsschade
Commissie ingesteld die voorstellen heeft
te doen inzake tegemoetkoming
en financiering daarvan.
De opperbevelhebber van Land- en Zee
macht heeft op de voordracht van de Secre
tarissen-Generaal, wnd. Hoofden van de
Departementen van Algemeen Bestuur, be
sloten, een Commissie in te stellen, die tot
taak zal hebben ten spoedigste voorstellen
te doen:
a. Nopens de beginselen, volgens welke
van Overheidswege tegemoetkoming zal
worden verleend in verband met geleden
materieele oorlogsschade;
b. Nopens de wijze, waarop de finan
ciering hiervan zal dienen te geschieden;
Hij heeft benoemd:
tot lid en voorzitter van deze Commis
sie ir. W. H. van Leeuwen te Delft;
tot leden prof. H. A. Kaag te Tilburg;
mr. K, P. van der Mandele, te Rotterdam;
tot secretaris prof. mr. P. Lieftinck, te
's-Gravenhage,
DE DUITSCHE BLADEN OVER DE
CAPITULATIE VAN BELGIë.
De Duitsche bladen publioeeren het be
richt van de capitulatie van het Belgische
leger met de volgende toevoeging: Duitsoh-
land gedenkt iin dit uiur zijn dappere sol
daten, die met een voonbeeldigen strijdt-
geest zonder eenige terughouding verster
kingen omver liepen, die tot de sterksten
der wereld behoorden. Het geheele Duit
sche volk ziet met een gevoel van diepe
dankbaarheid en onibedjwingbaren trots op
naar de troepen, die zulke schitterende
wapenfeiten hebben volbracht en deze ca
pitulatie hébben afgedwongen.
DE INDRUK VAN DE BELGISCHE
CAPITULATIE IN BELGRADO
Het bericht van de capitulatie van België
is in politieke kringen van Belgrado inge
slagen als een bliksemstraal. Men ziet daar
in den laatsten uitweg, welke den Belgi
schen koning nog overbleef, zijn volk van
den zekeren ondergang te redden, waar
in het stellig zou zijn gestort, indien 't aan
de zijde van Engeland en Frankrijk ljad
blijven strijden.
De indruk te Belgrado is des te grooter,
aangezien de bladen juist valsche berich
ten publiceerden uit Parijs over een be-
Verbod stopzetten
ondernemingen.
Ontslag aan arbeiders beperkt
De Opperbevelhebber van Land en Zee
macht heeft de volgende verordening afge
kondigd.
Artikel I.
Het is na 27 Mei verboden:
a. den arbeid in een onderneming blij
vend. of tijdelijk stop te zetten;
Of den arbeidsduur te verminderen tot
minder dan 36 uur; of
b. gedurende een tijdvak van dertig
achtereenvolgende dagen 25 of meer arbei
ders in een onderneming al of niet tegelij
kertijd te ontslaan, zonder hiertoe vooraf
schriftelijke vergunning te hebben verkre
gen van of namens den Directeur-Generaal
van den Arbeid.
Aan deze vergunning kunnen voorwaar
den worden verbonden.
Artikel 2.
Het verzoek om vergunning moet
weerde uiterst gunstige positie aan het
Noordelijke front.
AAN KONING LEOPOLD WORDT EEN
KASTEEL TOEGEWEZEN.
HOOFDKWARTIER, 28 Mei (D.N.B.)
De koning der Belgen heeft om verder
bloedvergieten en de volledige doellooze
vernietiging van zijn landl te doen ophou
den, zijn besluit, om de wapens neer te
leggen, tegen den wensch van de meerder
heid van zijn ministerie genomen.
Dit ministerie, dat in de eerste plaats
verantwoordelijk is voor de over België
losgebi-oken catastrophe, schijnt ook thans
zijn Engelsdh-Fransche opdrachtgever» to
willen blijven volgen.
De Fuehrer heeft verordend, dat tegen
over den koning der Belgen en zijn leger
een zoodanige houding wordt aangenomen,
als waarop dapper strijdende soldaten
aanspraak kunnen maken.
Daar de koning der Belgen voor zich
persoonlijk geen wensch geuit 'heeft, wordt
hem, tot aan de regeling van zijn definitie
ven zetel, vooreerst een Belgisch kasteel
als verblijfplaats aangewezen.
Het totale aantal der door de capitulatie
getroffen Belgische eenheden zou rond een
half millioen manschappen bedragen. De
Duitsche legers zullen thans met toegeno
men kracht de vernietiging van de hoofd
schuldigen nastreven.
worden gericht aan het districtshoofd der
arbeidsinspectie en bevat de redenen voor
het verzoek en vermeldt het aantal en de
soort van arbeiders, die door voldoening
aan het verzoek geheel of gedeeltelijk bui
ten werk zullen komen.
2. Op het verzoek wordt zoo spoedig
mogelijk beslist.
Artikel 3.
Het hoofd of de bestuurder van de on
derneming, die in het tijdvak van 10 tot 28
Mei 1040 hetzij den arbeid in de onderne
ming heeft doen stopzetten; hetzij 25 of
meer arbeidskrachten in zijn onderneming
al of niet tegelijkertijd heeft ontslagen geeft
daarvan kennis aan het districtshoofd van
de arbeidsinspectie vóór 3 Juni 1940, schrif
telijk. Hij vermeldt daarbij de redenen van
het gedane ontslag of van het stopzetten
van den arbeid en het aantal en de soort
van arbeiders, die, als gevolg van het stop
zetten van den arbeid of het ontslag buiten
werk zijn gekomen.
Artikel 4.
Deze verordening treedt in werking met
ingang van 28 Mei 1940.