Bewegingsvrijheid
weer normaal
OPROEP.
Verordeningen en bekendmakingen
voor het bezette gebied.
VRIJDAG 17 MEI 1940
31ste Jaargang No. 9643
Bureaus Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
De bladen, behoorende tof de Nederlandsche Dagbladpers, zullen
tijdens den duur der bezetting door de militaire autoriteiten verschij
nen, zonder dat op deze bladen een voor-censuur wordt uitgeoefend.
Deze tegemoetkomende houding veronderstelt natuurlijk een abso
luut loyale houding van uitgevers en redacteuren.
V De toestand
Onze abonné's hebben in den oorlogstijd
zich ook moeten aanpassen aan gewijzigde
pers-omstandigheden.
Er zijn abonné's, die gedurende enkele
dagen of nu en dan geen courant ontvingen.
En dan de courant in kleiner formaat.
En dan nog andere wijzigingen, die
de lezers hebben kunnen constateeren.
't Heeft ons echter getroffen, en gesterkt
in moeilijke omstandigheden, dat de abon
né's hun krant zijn blijven waardeeren als
voorheen, ons hun sympathie niet hebben
ingehouden, maar deze veeleer in nog ster
kere mate schenken met volkomen be
grip voor de omstandigheden.
Wij willen vertrouwen, dat iedere
abonné, die op welke wijze dan ook
ons blad steunde, dat vooral in dézen tijd
gaarne en van gansoher harte zal blijven
doen.
Wij spreken er onze voldoening over uit,
dat van Duitsche zijde alles wordt gedaan,
om een sfeer van wederzijdsch ver
trouwen te scheppen tusschen de Ne
derlanders en de in ons land verblijvende
Duitsche bezetting. Dit optreden moet
en zal door de Nederlanders op de juiste
wijze worden gewaardeerd en op volkomen
waardige wijze worden beantwoord, zoo
dat de goede bedoeling ervan tot haar recht
komt.
Tot voldoening stemt ook het feit, dat van
Duitsche zijde alles wordt gedaan;' om het
©economisch leven zooveel mogelijk in nor
malen gang te zetten. Het Nederlandsche
publiek heeft hier echter allereerst zelf een
taak te vervullen! Men moet niet onder den
oogenblikkelijken indruk van een
oogenblikkelijken toestand, in een
zekere geestes-verwarring, dingen doen of
nalaten; vooral niet indien dat nadee-
lige gevolgen heeft voor het economisch
leven, nadeelige gevolgen voor anderen.
Men moet met kalm hoofd èn Warm
hart besluiten nemen besluiten nemen,
die wei-overwogen zijn, rekening houdend
met alle omstandigheden.
In dezen tijd vooral moet ieder, die ver
antwoordelijkheid draagt hoe dan ook
zich daarvan zéér ernstig bewust zijn!
Restaurants tot gebruikelijke
sluitingsuur geopend.
Tapverbod opgeheven.
VERDUISTERING BLIJFT.
Den Haag (officieel).
De Duitsche militaire bevelhebber in
Holland maakt bekend:
Onder onmiddellijke opheffing van alle
andersluidende beslissingen, tot na toe ge
nomen, wordt bepaald, dat de burgerbevol
king ook na intreden van de duisternis haar
volle bewegingsvrijheid behoudt.
Voor restaurants, koffiehuizen en café's
gelden slechts nog dezelfde beperkingen
die reeds van kracht waren vóór het tijd
stip, waarop Holland in oorlog was.
Dit beteekent dus, dat restaurants en der
gelijke weer tot het gebruikelijke sluitings
uur geopend mogen zijn en dat ook het
verkoopsverbod voor alcoholische dranken
weer wordt opgeheven.
Slechts de uitvoering van verduisterings
maatregelen, welke reeds Woensdag waren
aangekondigd, blijven van kracht tot nadere
Intrekking. Hierbij spreekt het van zelf,
dat van de burgerbevolking wordt ver
wacht, dat zij in het algemeen in haar op
treden een bijzondere reserve aan den dag
legt, welke geheel in overeenstemming is
met het vertrouwen, dat de Duitsche mili
taire autoriteiten in haar stellen en daar
om alles vermijdt, hetgeen het thans be
reikte herstel van normale verhoudingen
nog achteraf min of meer twijfelachtig zou
maken.
AAN DE BEVOLKING VAN NEDERLAND
EN BELGIë d.d. 10 MEI 1?40.
Het door de Duitsche troepen bezette
Nederlandsche en Belgische gebied wordt
onder het Duitsche Militair-bestuur ge
plaatst. i
De legerbevelhebbers zullen de maatre
gelen noodig voor de veiligheid der troe
pen en voor de bestendiging van rust en
orde uitvaardigen.
De troepen zijn gehouden, de bevolking,
oo' zoover zij zich vreedzaam betoont (on
der alle opzichten), te ontzien en haar
eigendom te eerbiedigen.
In geval van loyale samenwerking met
de Duitsche overheden zullen de openbare
besluren op hun post gelaten worden.
Verordening betreffende de
voorloopige regeling van het
geldverkeer tusschen .de .be
zette .Nederlandsche gebieden
eenerzijds en het Duitsche
Rijksgebied en het buitenland
anderzijds.
Voorloopige deviezen-verordening)
d.d. 10 Mei 1940.
Gemachtigd door den Führer en Opper
sten Bevelhebber der Weermacht bepaal ik
hiermede het volgende:
Par. 1.
In het verkeer tusschen het bezette Ne
derlandsche gebied' en het Rijksgebied,
evenals met het buitenland wordt be-
halvë de uitzondering in par. 2 verbo
den:
1. niet-duitsche betaalmiddelen en effecten,
alsmede goud en andere edele metalen naar
het buitenland mede te nemen, te verzen
den, te vervreemden, te verpanden of op
andere Wijze over te brengen;
2. vorderingen in Rijksmark of in de va
luta der bezette gebieden of in buitenland-
sche valuta aan het buitenland af te staan
of te verpanden;
3. Rijksmarkmunten of Rijksmarkbank-
biljetten naar het Rijksgebied of naar het
buitenland mede te nemen of te verzenden
of vanuit het Rijksgebied of vanuit het bui
tenland binnen te "brengen.
Par. 2.
(1) Betaalmiddelen mogen over de grens
tusschen het Rijksgebied en het bezette ge
bied worden meegenomen door:
1. leden der Weermacht en der Rijks
spoorwegen;
2. houders van een passeerbiljet, die in
ambtelijke opdracht de grens moeten pas-
seeren en in het bezit zijn van een „Bewijs
van dienstreis" volgens bijgevoegd formu
lier;
3. grensgangers (personen, die op den
eenen kant van de grens werkzaam en op
den anderen kant woonachtig zijn), op
grond van arbeidsloonattesten, afgegeven
door hun werkgevers, ter hoogte van hun
arbeidsvergoeding.
(2) Verder mogen betalingen door mid
del van veld-postwissels door de in het be
zette gebied aanwezige onder 1 genoemde
personen en aan hen geschieden.
Par. 3.
Gebieden des lands, die niet bezet zijn,
worden door deze verordening als buiten
land beschouwd.
Par. 4.
De legergroepen of de door hen bestemde
commando-posten zijn gemachtigd, in bij
zondere gevallen uitzonderingen van de
verboden, genoemd in par. 1, toe te staan.
Par. 5.
Overtredingen der voorgenoemde voor
schriften worden met gevangenisstraf of in
bijzonder zware gevallen met tuchthuisstraf
tot tien jaren gestraft. Bovendien kan wor
den erkend op geldboete en op inbeslagne
ming van de waarden, waarop de strafbare
handeling betrekking heeft
Par. 6.
Deviezenrechtelijke voorschriften des
lands, welke niet in tegenstrijd zijn met de
bepalingen van deze verordening, blijven in
werking.
- Par. 7.
Deze verordening treedt met den dag
van haar afkondiging in werking.
De Opperbevelhebber van het Leger,
w.g. VON BRAUCHITSCH.
Van het gezond verstand en het inzicht
der bevolking verwacht ik, dat zij alle on
bezonnen handelingei^ eiken aard van sa
botage, van lijdzamen of daadwerkelijken
weerstand aan de Duitsche Weermacht zal
nalaten.
Alle verordeningen van het Duitsche
Militair-bestuur zijn stipt en onvoorwaar
delijk te volgen. Het zou de Duitsche Weer
macht spijten, moest zij zich, gedwongen
door vijandelijke handelingen van onverant
woordelijke elementen der burgerbevol
king. tot scherpe maatregelen tegen de
gansche burgerbevolking genoodzaakt zien.
Dat ieder aan zijn arbeid en op zijn post
blijve, zoo dient hij niet alleen zijn eigen
belang maar ce belangen van zijn volk en
van zijn vaderland.
De Opperbevelhebber van het
Duitsche leger.
Verordering over het verbod
betreffende de verhooging der
prijzen.
Bij machtiging van den Opperbevelheb
ber der Duitsche Weermacht verorden ik
als volgt:
Par. 1.
De op hei cogenblik der bezetting geldi
ge prijzen en vergoedingen voor alle levens-
noodwendige artikelen, voor de geheele
landbouw sis voor de nijvërheidsvoort-
brengselcn, evenzeer voor het goederenver
keer van eiken aard in de door het Duit
sche Leger bf zette gebieden, en in het ver
keer van deze gebieden met het Duitsche
Rijksgebied, mogen niet verhoogd worden.
Verdragen die door de beide verdragslui
tenden veivuld zijn, vallen niet onder deze
bepaling.
Par. 2.
Het is verboden handelingen te verrich
ten, waardoor rechtstreeks of niet-recht-
strecks de voorschriften, vastgelegd in par.
1, ontdoken worden, of kunnen ontdoken
worden.
Als verheoging van prijs of vergoeding
wordt ook beschouwd elke rechtstreeksche
of niet-reehtstreeksche vermindering der
tegenprestatie, in het bijzonder wat betreft
de betalings- of leveringsvoorwaarden,
evenals de ongerechtvaardigde weigering,
warén te fabriceeren of te leveren.
Par. 3.
Voorzoover uit gerechtvaardigden econo-
mischen grond, of teneinde onbillijke
hardheid te vermijden, een verhooging
voor prijzen en vergoedingen noodzakelijk
is, kan de plaatselijke verantwoordelijke
„Oberfeldkommandant" of het door mij
aangestelde bureel uitzonderingen toelaten
of verordenen.
Par. 4.
Wie handelt tegen de voorschriften de
zer verordening of tegen de tot hare door
voering uitgevaardigde voorschriften en
aanwijzingen zal bestraft worden met geld
boeten tot 30.000 R.M. en met gevangenis
straffen tot 6 weken, of met een dezer, in-
zooverre niet andere wetteksten met hoo-
gere straffen bedreigen. Ook kunnen de in
strijd met de voorschriften in prijs verhoog
de artikelen in beslag genomen worden.
De Opperbevelhebber der Legergroep.
Verordening over den verkoop
en het betrekken van levens
middelen en gebruiksartikelen
van allen aard in het bezette
gebied.
Bij machtiging van den Opperbevelheb
ber van het Duitsche leger bepaal ik in het
belang van een geordende en rechtvaar
dige verdeeling van levensmiddelen over
het bezette gebied, als volgt:
1. Levensmiddelen en gebruiksartikelen
mogen slechts in eene, met het normale ge
bruik gelijkstaande hoeveelheid, verkocht
of betrokken worden.
2. Hamsteren (d.i. ongewoon hooge in-
koopen of bovenmatige bevoorrading) is
verboden.
3. De Duitsche soldaten en rijksburgers
zijn gehouden deze bepalingen in acht te
nemen. Zij mogen slechts voor hunne eige
ne onmiddellijke behoeften koopen en te
gen comptante betaling. Slechts bij grootere
bestellingen (hooger dan 500 rijksmark)
kan door de bevelhebber der koopende een
heid een leVeringsbewijs worden uitge
steld.
4. Elk vergrijp tegen deze bepalingen zal
bestraft worden,
De Opperbevelhebber der Legergroep.
Verordening over de invoering van
het Duitsche strafrecht en van de straf
rechterlijke bepalingen in de c^or de
Duitsche troepen bezette gebieden van
België, Holland en Luxemburg.
Bij machtiging van den opperbevelhebber
van het Duitsche leger bepalen wij als
volgt:
Par. 1. Inzooverre een handeling, die
volgens het Duitsche recht strafbaar is, aan
het oordeel van krijgsraden of bijzondere
rechtbanken onderworpen wordt, geldt het
Duitsche strafrecht.
Par. 2. Het reizen uit de door de Duit
sche troepen bezette gebieden van Neder
land, België of Luxemburg kan slechts toe
gelaten worden door de plaatselijk-verant
woordelijke Orts- of Feldkommandanten.
Dieper ingrijpende landsrechterlijke be
perkingen blijven geldig.
Par. 3. Elk verkeer van onbevoegden
met krijgs- of burgerlijke gevangenen, die
zich in de macht en onder hoede van de
Duitsche weermacht of beambten bevinden,
wordt gestraft.
Par. 4. Samenscholingen op straten of
openbare pleinen, het beleggen, houden
van, of deelnemen aan openbare vergade
ringen of optochten, het verspreiden en
drukken van vlugschriften zal gestraft
worden. Uitzonderingen hierop kunnen door
den plaatselijk-verantwoordelijken bevel
hebber toegelaten worden.
Par. 5. Wie het werk neerlegt, met de
bedoeling hierdoor de belangen der Duit
sche bezetting te schaden, wie anderen
dwingt het werk te staken of hen bij het
werken tracht te hinderen, zal gestraft wor
den.
Par. 6. Wie in dagbladen of tijdschriften
berichten openbaar maakt, die voor het
Duitsche Rijk schadelijk kunnen zijn, of
wier openbaarmaking door het militair be
stuur verboden is. wordt gestraft.
Par. 7. WIE NIET-DUITSCHE RADIO
UITZENDINGEN BELUISTERT, HETZIJ
IN HET OPENBAAR, HETZIJ GEMEEN
SCHAPPELIJK, OF WIE DE MOGELIJK
HEID HIERTOE SCHEPT, WORDT GE
STRAFT.
UITZONDERINGEN HIEROP MAKEN
DE NIET-DUITSCHE ZENDERS, DIE
DOOR HET DUITSCHE MILITAIR BE
STUUR DOOR OPENBARE BEKENDMA
KING TOEGELATEN ZIJN.
Par. 8. Wie radioberichten, of welke be
richten dan ook verspreidt, welke een vij
andelijk karakter tegenover Duitschland
dragen, wordt gestraft.
Par. 9. Deze verordening treedt met hare
afkondiging in werking.
De Opperbevelhebber der Legergroep.
Verordening betreffende het
bezit van wapens in het bezette
gebied.
1. Alle vuurwapens en munitie, handgra
naten, explosieve stoffen en ander oorlogs
tuig moeten worden afgeleverd.
De aflevering moet geschieden binnen 24
uur voorloopig bij den Commissaris van Po
litie. De burgemeesters (hoofden van de
gemeenten) zijn ten volle verantwoordelijk
voor de stipte uitvoering. De troepencom
mandanten zijn gemachtigd, uitzonderingen
toe te staan.
2. Wie in strijd met deze verordening
vuurwapens, munitie, handgranaten, ex-
pfosieve stoffen of ander oorlogstuig in be
zit heeft, wordt met doodstraf of met tucht
huisstraf, in liohter gevallen met gevange
nisstraf gestraft.
3. Wie in het bezette gebied gewelddaden
van een of andere aard jegens de Duitsche
Weermacht of haar leden pleegt, wordt met
doodstraf gestraft.
Oppercommandant des Legers.
BEKENDMAKING.
Bij machtiging van den opperbevelhebber
van het Duitsche leger maak ik bekend:
L De Duitsche weermacht waarborgt de
inwoners volledige veiligheid van persoon
en eigendom. Wie zich rustig en vreedzaam
gedraagt, heeft niets te vreezen.
II. Gewelddaden en sabotage worden
met de zwaarste straffen bedreigd.
Als sabotage wordt ook beschouwd: elke
beschadiging of vernietiging van oogstpro-
ducten, voorraden of aaniplantingen, die
voor het bezettende leger van belang zijn,
evenals het afscheuren of beschadigen van
plakkaten of bekendmakingen.
Onder bijzondere bescherming van de
Duitsche weermacht staan: gas-, water- en
electriciteitswerken, spoorwegen en sluizen
evenals kunstwerken.
III. De inlevering van wapens en munitie
is door bijzondere bekendmaking bevolen.
Voor herinneringswapens, buiten gebruik,
is deze verordening niet van kracht. Jacht
geweren moeten onder opgave van naam,
beroep en woonplaats van den eigenaar
worden ingeleverd bij den burgemeester,
die voor de bewaring verantwoordelijk is.
IV. Door het krijgsgerecht wordt gestraft:
1. elke ondersteuning van niet-Duitsche
militairen in het bezette gebied.
2. Iedere hulp verleend aan burgers, die
het bezette gebied willen ontvluchten.
3. elke inlichting, verschaft aan personen
of instellingen buiten het bezette gebied,
welke de Duitsche weermacht of het 'Rijk
zou kunnen schaden.
4. elk verkeer met krijgsgevangenen.
5. elke beleediging van personen, welke
tot de Duitsche weermacht behooren, en
van de Duitsche weermacht als dusdanig.
6 samenscholingen op de straat, het ver
spreiden van vlugschriften, het beleggen
van openbare vergaderingen en optochten,
welke niet tevoren door de Duitsche leger
leiding toegelaten zijn, evenals elke andere
betooging, welke tegen Duitschland is ge
richt.
7. opruiing tot staking, het moedwillige
nederleggen van den arbeid, werkstaking
en het verhinderen van werkwillige ele
menten.
V. De staats- en gemeentebesturen
politie en scholen zijn verplicht, op norma
le wijze verder te werken. Hiermede Wordt
le eigen bevolking gediend. De leiders
dezer instellingen zijn voor loyale houding
ten overstaan van de bezettende macht ver
antwoordelijk. De personen aangesteld in
openbare dienst zullen hunne wedde ver
der genieten.
VI. Alle nijverheidsinstellingen, han-
handelszaken en banken moeten in het be
lang der bevolking opengehouden worden.
De sluiting dezer, zonder geldige redfen,
wordt gestraft.
Vn. In het belang van een g ordende
en gelijkmatige bevoorrading der bevol
king is het hamsteren van waren of van ar
tikelen voor het dagelijksch gebruik (elke
overmatige bevoorrading) streng verboden.
Elke handeling in strijd met deze, wordt
als sabotage beschouwd en gestraft. Het
voor de dagelijksche levensbehoeften van
de burgerbevolking noodige verkeer, bij
zonder ook het marktverkeer, zal, inzoo
verre de militaire verhoudingen het toela
ten, niet verhinderd worden.
Producenten en handelaars van levens
behoeften zijn verplicht, hun bedrijf als
voorheen uit te oefenen en hunne waren
aan de verbruikers af te leveren en aan
huis te brengen, voorzoover dit gebruike
lijk was.
VIII. De verhooging van prijzen en ver
goedingen van eiken aard evenals van loo-
nen over het peil, op den dag der bezet
ting vastgesteld* is verboden, in zooverre
geen uitzonderingen uitdrukkelijk toegela
ten zijn.
IX. De wisselkoers wordt als volgt vast
gelegd:
..Voor Rijksnederland: 1 gulden 1.50
Reichsmark.
Voor België: 1 Belga 0.50 Reichqnark
Voor Luxemburg: 1 Luxemburgsche
frank 0.10 Reichsmark.
De toepassing van een andere wisselkoers
wordt gestraft.
Duitsche evenals Inheemsche geldwaar
den moeten aangenomen worden. Men
wordt gewaarschuwd, niet andere Duitscho
geldsoorten in ontvangst te nemen, aange
zien deze, daar zij uit Duitschland gesmok
keld zijn, niet omgewisseld kunnen worden,
en daarom geen waarde hebben
X. De weermacht en de personen daartoe
behoorende, zullen hunne inkoopen contant
betalen. Dit geldt eveneens voor inciden
teel door de burgerbevolking geleverden
arbeid. Slechts bij bedragen, hooger dan
500 Rijksmark, of een daarmee gelijkstaand
bedrag, zal de betaling door de Duitsche
militaire overheden geschieden op vertoon
van bescheiden door de Duitsche weer
macht afgeleverd.
De Opperbevelhebber der legergroep.
