DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DINSDAG 23 APRIL 1940
31ste Jaargang No. 9624
S)e £eid4cHe(2ou^ct/nt
Bureaus Papeugracht 32,
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Adv. en Abonm-taxieven zie pag 2.
Giro 103003. Postbus 11.
Dit nummer bestaat oil
vier bladen.
OVERSLAANDE
BRAND
TERWIJL in Noorwegen de voorberei
dingen voor een groote worsteling tus-
schen de Duitschers en de geallieerden ge
stadig voortgang maken, zonder dat er
nog iets te voorspellen valt omtrent den
vermoedelijken uitslag van het treffen,
wanneer dat eenmaal zal beginnen
gaan er weer geruchten omtrent de mo
gelijkheid van een overslaan van den oor
logsbrand naar andere brandbare objec
ten op den aardbol.
Zoo wordt uit Parijs gemeld, dat men
zich daar vanmorgen ongerust maakte over
de plannen der Duitschers ten opzichte
van Zweden. Op zichzelf zegt dat nog niet
veel, maar er is natuurlijk reden om te
veronderstellen, dat de Duitschers, indien
zij door de geallieerde landingstroepen in
het nauw zouden worden gedreven, een
zij-sprong kunnen maken naar het nabu
rige Zweden. In meer normale tijden zou
den wij zeggen: Dat kan niet; want Zwe
den is neutraal. Maar tegenwoordig is al
les mogelijk.
Het is overigens niet alleen Zweden, dat
„onder verdenking" staat binnenkort in
den oorlog gesleurd tè worden. Alle neu
trale landen in de nabijheid van het oor
logsterrein genieten de eer, als toekomstig
oorlogsland te worden aangewezen.
Dat Nederland tot de gegadigden be
hoort, weten wij en wij hebben ons reeds
lang op die mogelijkheid voorbereid. Maar
het is niet gebleven bij ons land, ook
Ned.-Indië is in de gevaren-zóne getrokr
ken en wij hebben verleden week daar
over reeds uiteenzettingen kunnen lezen
over de houding van Japan, Engeland en
Amerika. Wij schenen tenslotte tot de con
clusie te zijn gekomen, dat het voor alle
maal het beste zou zijn als de status quo
van Ned.-Indië gehandhaafd bleef, maar
sindsdien doemen er weer geruchten en
voorspellingen op, die erop wijzen, dat nog
niet iedereen het daarmede eens is. Zoo
heeft volgens een United Press-bericht uit
Washington de Amerikaansche vice-admi-
raal Joseph K. Taussig, commandant van
het vijfde marine-district, in de senaats
commissie van marine medegedeeld, dat
hij een oorlog tusschen de Vereenigde Sta
ten en Japan onvermijdelijk acht. Hij be
schuldigde Japan ervan, de situatie in het
Verre Oosten te vertroebelen als voorspel
van een program van veroveringen, waar
bij de Philippijnen, Fransch Indo-China,
Nederlandsch-Indië en andere gebieden
het sladhtoffer zouden worden.
De vice-admiraal zeide, dat de premier
van Japan dit program reeds op 25 Juli
1927 aan den keizer heeft voorgelegd.
Taussig verklaarde ervan overtuigd te zijn,
dat zijn beweringen juist zijn, ofschoon
de Japanners dit ontkennen. Hij was van
meening', dat de Vereenigde Staten econo-
mischen en financieelen druk moeten uit
oefenen en, indien noodzakelijk, er voor
moeten zorgen, dat China onafhankelijk
blijft.
De „Foreign Policy Association" te Was
hington, die als een onpartijdige onderzoe-
kingsgroep wordt beschouwd, heeft een
overzicht gepubliceerd van de situatie in
het Verre Oosten, waarbij de aandacht
wordt gevestigd op het feit, dat een toe
spitsing van den Europeeschen strijd een
uitbreiding van de Europeesche conflicten
naar het Verre Oosten tengevolge zou
kunnen hebben, zoodat een „tweede we
reldoorlog" zou ontstaan. De „Association"
is van meening, dat er weinig kans be
staat op een regeling van de tegenstrij
dige belangen in het Verre Oosten, indien
de Europeesche oorlog zich uitbreidt.
Zoo lang dit echter niet het geval' is,
blijft echter de mogelijkheid van een
geling van den toestand in het Verre Oos
ten bestaan.
Eén geheel ander geluid laat echter de
Japansche burggraaf Hisaakira Kano,
voorzitter van den raad van beheer van
de Bank voor Internationale Betalingen
en directeur van het Londensche filiaal
der Yokohama Specie Bank hooren. Hij is
in Engeland teruggekeerd na een reis van
twee maanden naar Japan, China en de
Vereenigde Staten, waar hij officieele fi
guren uit de zakenwereld heeft gesproken.
Kano was van oordeel, dat de geallieer
den de overwinning zouden behalen en dit
was de meening van alle ontwikkelde Ja-
panneezen.
Kano verklaarde tenslotte ,dat verschil
len van meening tusschen Japan en En
geland op het oogenblik te betreuren zou
den zijn en dat er geen enkele reden was,
waarom beide landen elkaar niet de
vriendschapshand zouden reiken, mits van
beide zijden blijk gegeven wordt van wel
gezindheid en gezond verstand.
Nu moet men in dezen tijd van oorlog
zich niet al te veel verlaten op den geest
van welgezindheid of op het gezonde ver
stand. In zulke tijden zijn beide min of
meer uit het lood geslagen.
Maar misschien is wel eenige reden,
om erop te vertrouwen, dat er bij de oor
logvoerenden nog zooveel gezond verstand
aanwezig is, om te beseffen, dat een ver
dere uitbreiding van het oorlogsfront "on
herroepelijk consequenties, met. zich zal
meebrengen, van zulk een omvang, dat men
ze niet kan overzien. Met vuur spelen is
gevaarlijk, ook met oorlogsvuim
1930
1940
TIEN JAAR 11
In 'n tijd, waarin we 't leven met de
beenen niet meer bij kunnen blijven, in
'n tijd, waarin de fiets voor bijna prae-
historisch geldt, in 'n tijd, waarin we met
motorische snelheid verder worden ge
dreven, wat beteekent in zoo'n tijd feitelijk
nog 'n beschouwing over tien jaar, die
voorbij zijn.
Niets. Neen, lezer, toch niet overslaan!
Al staat de krant nu vol met voor-u-
interessante dingen, al is dit artikeltje ver
gezeld van pagina's vol oorlogsnieuws
waar geen wijs uit is te worden, dan toch
dit niet overslaan.
Onze waardigheid van mensch past het
ons verstand ëven te laten gaan en eens
echt menschelijk te denken, temidden van
de janboel en de jammer waaraan onze
tijd zoo rijk is en waarin getoond wordt
dat de menschennatuur zoo armgatig diep
is afgedaald. Vooral nu, temidden van
oorlogsrumoer en afbraak, afbraak van
moeizaam verkregen en behouden vrijheid,
afbraak van het werken van geslachten
uitgedrukt in huizen, erven en bezit, af
braak van millioenen menschenlevens, doet
het ons zoo goed teekenen van opbouw te
kunnen bespeuren, vooral waar die op
bouw zich voltrekt op 't rijkste, waaraan
de wereld rijk is, op het menschenleven.
De oproep tot Katholieke Actie, zoo veel
vuldig door de Pausen gedaan, de oproep
tot een principieel Katholiek leven, heeft
bij velen ingang gevonden, bewerkt voor
onzen tijd waardeeren wij de vele uitingen,
welke die oproep tot een daad willen bren
gen. Daarom zitten velen onzer Zaterdags
avonden thuis aan de radio te genieten van
't gesproken woord do.or den oprichter van
den Bond zonder Naam. Daarom leenen
zoovelen zich er toe om de leuzen er van te
verspreiden op de meest mogelijke en on
mogelijke plaatsen. Daarom hebben we de
handen in elkaar geslagen om de „Actie
voor God" mogelijk te maken. Daarom
willen wij Katholieken onder onze eigen
leuze medewerken bij den heropbouw van
onze ontredderde wereld in een „Nieuwe
Gemeenschap".
Daarom ook betuigen wij allemaal
pardon!) onze sympathie zie
artikel 2) bij 't leggen van de funda
menten er voor in onze Roomsch Katho
lieke Jeugdbeweging (duizendmaal par
don!!). Omdat 't u allen ter harte moet
gaan, wil ik voor u inleiden de tien jaren
van opbouw, van fundamenteele opbouw,
verricht in onze Katholieke Verkenners-
beweging; want wij vieren vandaag ons
tweede lustrum, het tweede lustrum van
een spel, dat bewezen heeft vormende
waarde te bezitten, het tweede lustrum van
een spel, eigenlijk weer geen spel in de
gewone zin van 't woord, maar dat toch
van belang is omdat het 'n spel van leven
is en 'n speleen levensspel. Elders in
dit nummer kunt u meer bepaalde ge
gevens vinden, daar kunt u lezen van de
opvoedende kracht; sla 't niet over; denk
er 'ns over na, en ziet u de draagwijdte
er van, dan zult u met mij den dag van
heden herdenken als 'n waardige mijlpaal
van 10 jaar opbouw, van tien jaar stoer
werken op lichaam en ziel, dat is op den
geheelen jongen!
P. C. KAULING, O.S.C.
V Onze R.K. H.B.S.
jubileert
Donderdag 25 April herdenkt de R.K.
H.B.S. te Leiden haar 12 y-jarig bestaan.
Er is alle redeii, om deze herdenking
plechtig te vieren zij 't dan ook, zooals
een circulaire zegt, „op bescheiden wijze".
Vaak is 12y» jaar geen bestek in het be
staan van een instelling, dat een openbare
feestviering wettigt.
Maar bij het koperen feest van onze R.K.
H.B.S. moét openlijk en duidelijk uiting
worden gegeven aan vreugdevolle dank
baarheid.
Veer crize stad, voor ons gewest is het
bestaan van een R.K. H.B.S. een feit van
bijzonder groote beteekenis. Nu wij deze
inrichting bezitten, kunnen wij ons moei
lijk voorstellen, hoe 't zou moeten gaan, als
deze school er 'ns niet zou zijn!
De R.K H.B.S. te Leiden is er niet zoo
in-eens gekomen. Er zijn moeilijkheden
moeten overwonnen worden bij de oprich
ting en later bij de uitbreiding. Al die
moeielijkheden zijn overwonnen en wij be
zitten nu eenschool, waarop wij trotsch
mogen zijn en wier zegenrijke invloed in
heel het gewest wordt gewaardeerd.
Een katholieke school, waar goed gods
dienstonderwijs zou worden gegeven en
waar een goede katholieke geest zou heer-
schen, maar waar hei onderwijs niet zou
staan op het noodzakelijke en gewenschte
peil,, op hoog niveau f- dat zou niet zijn
een goede katholieke school. De vergelij
king gaat wat mank,maar wij mogen ze
toch wel maken: evenmin als een persoon
goed katholiek kan zijn, die niet goed
mensch is, evenmin kan een school goed
katholiek zijn, als zij niet een goede
school is.
In onze R.K. H.B.S. te Leiden hebben wij
een goede school, een uitstekende school.
Dank zij de wij gebruiken hier niet
groote woorden zonder inhoud! voor
treffelijke directie heeft een voor zijn taak
bekwaam en geschikt leeraren-corps de
school, als school, een perfecte reputatie
geschonken.
Maai' eeri school, waar uitstekend onder
wijs wordt gegeven door katholieke leera
ren, waar ook de godsdienst wordt gelee-
raard en katholieke gebruiken heerschen,
is nog geen katholieke school, als niet het
onderwijs, de geheele gang van zaken
wordt gedragen en bezield "door een leven
dige en werkdadige katholieke overtuiging,
door op het dagelijksche leven toegepaste
katholieke beginselen.
De paters Franciscanen hebben zulk
een ware katholieke school in de katholieke
H.B.S. opgericht en in stand gehouden, nu
12y jaar lang!
Wij brengen hier openlijk dank, aan al
degenen, die gedreven en gedrongen door
hooge roeping, hun beste krachten en hun
mooiste strevingen hebben gegeven voor
het onderwijs en voor de opvoe
ding, de echte katholieke opvoeding in de
R.K. H.B.S.
Wij brengen dien dank namens zoovele
leerlingen en zoo vele ouders, maar even
zeer namens anderen, namens allen, die
weten te waardeeren, wat 't beteekent
beteekent vooral in dezen tijd! dat de
katholieke jongens, die een H.B.S. willen
volgen, een opleiding kunnen ontvangen in
positief katholieken geest!
9 uur a.s. Donderdag is er een plechtige
Hoogmis in de parochiekerk aan den Haag-
weg; 11 uur officieele receptie in de aula
der R.K. H.B.S.; 121.30 uur algemeene
receptie in de R.K. H.B.S.; 20.15 feestavond
in de Stadsgehoorzaal
DE SITUATIE IN NOORWEGEN.
STOCKHOLM, 23 April (ANP) De
situatie in het Zuiden van Noorwegen
nog steeds onduidelijk, doch het schijnt
thans wel vast te staan, dat Hamar en El-
veruïh sedert verscheidene dagen in Duit-
sohe handen zijm en dat de berichten, vol
gens welke deze plaatsen waren heroverd,
onjuist waren'.
De geruchten, die te Stockholm de ronde
hebben gedaan over de aanwezigheid in dit
gebied van een sterke geallieerde strijd
macht, schijnen sterk overdreven te zijn.
Gebleken zou zijn, dat daar betrekkelijk
'kleine afdeelimgen met de Noren contact
WAT ANDERE BLADEN
INSINUATIES.
De Volkskrant schrijft:
Een „bijzondere medewerker" van het
„Nationale Dagblad" verkondigt, dat „na
de bezetting van Scandinavië" (is de
wensch hier de vader der gedachte?)
„langzaam het beslissende oogenblik van
de algemeene strijd begint te naderen, ter
wijl intusschen de druk op de neutralen
met den dag stijgt".
„En daarmede de noodzaak voor Ne
derland tot innerlijke hervorming naar
een krachtiger levenshouding, welke
alleen aan de Nederlandsche politiek
het noodzakelijke positieve karakter
zal kunnen verleenen. Een onzeker, ne
gatief, democratisch-liberaal bewind be
teekent slechts een gevaar voor het rijk
en een gevaar voor het evenwicht in
Europa en in Oost-Azië".
Mag een Nederlandsche krant welke
ook in de gegeven omstandigheden der-
.gelijke insinuaties aan het adres van het
bewind opnemen? Kan men tegenover het
buitenland van „een onzeker, negatief, de
mocratisch-liberaal bewind" spreken, en
dit terwijl het „Nationale Dagblad" de bui-
tenlandsche politiek van minister De Geer
en minister Van Klef fens goedkeurt?
Onze regeering handhaaft zoo stevig mo
gelijk onze neutraliteits- en zelfstandig-
heidspolitiek; onze weermacht staat met het
geweer aan den voet. Waarom dan een ge
luid laten hooren, dat in het buitenland
'minstens misverstaan kan worden, indien
het niet tot verkeerde en ongewenschte re
percussies verleidt?
GESCHIMP OP EIGEN LAND.
De Maasbode schrijft:
Aan de Nederlandsche politieke partijen
is destijds verboden, in het buitenland par-
ten-afdeelingen op te richten of te handha
ven.
Als echte kinderen der duisternis, die,
naar het woord van den in nazi-kringen
vaak zoo gesmaden bijbel, in slimheid vaak
uitmunten boven de kinderen des lichts,
wisten de Nederlandsche nationaal-socialis-
ten daar wel raad op.
In Duitschland werd toen opgericht de
„Nationaal-Socialistische Bond"; dat was
natuurlijk geheel iets anders dan de N.S.B.
al konden zelfs de initialen gehandhaafd
blijven. Een heel gemak en een groot voor
deel!
Dat de „Bond" van hetzelfde Kaliber blijft
als de „Beweging", blijkt wel uit een cir
culaire, per post toegestuurd door den Nat.
Soc. Bond aan de Nederlanders in Duitsch
land, opOranjepapier!
Wij laten de propaganda voor het natio-
naal-socialisme en diens zegeningen voor
hetgeen het is.
Wij wijzen slechts op het schimpen op
eigen vaderland, waarin ook de „Beweging"
zoo sterk is.
Wilt ge een schets over den toestand in
ons arme land volgens deze vaderlanders?
„Arbeidsloosheid, politieke verdeeldheid,
Joodsche overheersching, kapitalistische
uitbuiting en zooveel meer".
De toestand ten onzent is, „zooals in
Duitschland voor 1933": het non-plus-ultra
van ellende.
Is het wonder, dat de Nederlanders in
Duitschland worden opgeroepen, mede te
vechten, voor de bevrijding van hun volk
„van democratie en Jodenheerschappij"?
Maar wij hebben nog een lichte hoop, dat
zelfs rechtgeaarde Duitschers dit geschimp
op eigen land zullen weten te schatten op
de juiste waarde.
hebben gekregen en diat het cijfer van 750
man, dat genoemd was voor de sterkte van
de voorhoede, het totaal van de Britsche
en Fransohe troepen in dit gebied omvat.
De Duitsohens zouden thans in Noorde
lijke richting oprukken naar Rena, 30 KM
boven Elveruim gelegen. De Zweedschie
correspondenten verklaren, dat de Duit
schers sledhts op geringen tegenstand van
de Noren stuiten. Alle wegen, welke naar
Zweden Leiden, worden stelselmatig door
de Duitschers afgesloten.
Volgens berichten uit Oslo zijn alle Brit
ten en Fransoben te Oslo in vrijheid, doch
zij moeten zich verscheidene malen per
dag bij de politie melden. Hun verzoeken,
Noorwegen te mogen verlaten, zijn afge
wezen.
De correspondent van „Stookholms Tid-
ningen" te Oslo verklaart, dat voortdurend
nieuwe troepen te Oslo aankomen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
OFFICIEEL WORDT MEDEGEDEELD.
DAT GEALLIEERDE TROEPEN OP VER
SCHEIDENE PLAATSEN IN NOORWE
GEN AAN LAND ZIJN GEGAAN. (2de
blad).
DE GEALLIEERDEN TRACHTEN
DRONTHEIM IN TE SLUITEN. (2de blad).
DE AANVAL OP NARVIK GISTEREN
MIDDAG BEGONNEN. (2de blyad).
DE ACTIVITEIT DER LUCHTMACHT.
(2de blad).
Binnenland
GRONINGSCHE KUSTVAARDER DOOR
ENGELSCH SCHIP GERAMD EN GE
ZONKEN; de bemanning; gered. (4de blad)
BIJ EEN TWIST TE GEERTRU1DEN-
BERG IS EEN MAN DOODGESTOKEN.
(4de blad).
SporI en Wed?frl|den
GUNSTIG OORDEEL VAN SCHEIDS
RECHTER BARLASSINA OVER HET Nlï-
DERLANDSCH VOETBAL-ELFTAL. (4de
blad).
N.V. DE COURANT DE MAASBODE.
In de gisteren gehouden algemeene ver
gadering van aandeelhouders in de N.V.
de Courant De Maasbode werd op diens
verzoek aan den heer Henri Kuijpers, ge
zien zijn langdurige ambtsperiode, met in
gang van 1 Juni a.s. eervol ontslag ver
leend als directeur van de „Maasbode",
onder hartelijke dankbetuiging voor hel
vele, groote en belangrijke werk, door hem
in die functie verricht, waardoor onder
Gods zegen de courant tot zoo grooten
bloei is gebracht.
De vergadering benoemde den heer Hen
ri Kuijpers met ingang van denzelfden
datum tot gedelegeerd commissaris, waar
mede deze als zoodanig een werkzaam
aandeel in het beheer der vennootschap
behoudt.
De heer Henri Kuijpers heeft de ven
nootschap van 1 December 1903 af als
directeur geleid. Zijn benoeming werd 36
jaar geleden, op denzelfden datum van 1
Juni, door de algemeene vergadering be
krachtigd, waarbij hij rector M. A.
Thompson z.g. als directeur opvolgde.
Tot directeur van de vennootschap werd
benoemd de heer Johan Kuijpers, thans
ad j unct-directeur.
Een katholieke courant is een zaak van
de katholieken, van de gemeenschap,
't Moge formeel niet zoo zijn, feite-
1 ij k is 't wel zoo. En daarom is 't voor
de katholieken, voor de gemeenschap van
groot belang, wie de leiding hebben van
een katholieke courant.
Zes en dertig jaar geleden heeft de vroe
gere hoofdredacteur van de „Maasbode",
de onder vele opzichten waarlijk groote
Thompson z.g., Kuijpers tot directeur van
de „Maasbode" weten te maken. En dat
is een uitstekende daad geweest van rec
tor Thompson, getuigend van menschen-
kennis!
Kuijpers zal de eerste zijn, om te ver
klaren, dat niet hij alléén de „Maas
bode" tot grooten bloei heeft gebracht,
maar dat deze bloei het resultaat is van
de samenwerking van vele met talenten
en werkkracht en toewijding gezegende
mannen. Maar hij zal óók moge getuigen,
dat hij in dezen bloei een groot, een zéér
groot deel heeft gehad! Kuijpers heeft
door persoonlijk werk en door de stuwen
de kracht van zijn voorbeeld de „Maas
bode" weten te maken tot wat het blad
is: een groot blad, dat de vergelijking
met soortgelijke bladen succesvol kan
doorstaan, een katholiek grootbladI
Wie van nabij heeft gezien, hoe de be
langstelling van dezen leider van een
groot bedrijf uitging naar alles en
niet het minst ook naar de persoonlijke
belangen van zijn medewerkers zal de
„Maasbode" niet beter kunnen toewen-
schen, dan dat de geest van Henri Kuij
pers blijve voortleven in Johan Kuijpers!
