Rondom den oorlog
In Europa
Se óituatie 'ut ACawuueyeti
TIJDPERK DER VERRASSINGEN
SCHIJNT VOORBIJ
f Molenaar's KiiHcrmeel
JK
CLondackt qeücflt op, kot Zuiden
Dc positie van
Ned.-Indië
Tegen den vijand
van binnen
Brltsch-Indië roert
zich weer
Uit het Verre Oosten
VRIJDAG 19 APRIL 1940
OE LEIDSCHE COURANT
TWEEOF. RI.AO - PAO. 5
OE DOKTER ZEI:
r „Borstvoeding en daarna -
Geleidelijke en voorzichtige
ontwikkeling
BRITSCHE LANDINGEr EST NOOR
WEGEN DUREN VOORT
Officieel wordt te Londen medegedeeld,
dat het aan land zetten van Britsche troe
pen in Noorwegen voortduurt.
Volgens een uit Midden-Zweden ontvan
gen persbericht scnijnt het zeker, dat Brit
sche troepen geland zijn te Namsos op on
geveer 80 mijl ten Noorden van Drontheim.
BOTSING BIJ DRONTHEIM VERWACHT
De Duitsche troepen te Drontheim tref
fer koortsachtige voorbereidingen in ver
band met een verwachten aanval door Brit
sche en Noorsche strijdkrachten. In de
Noorsche grensplaats Norrdli is gisteren te
lefonisch bericht ontvangen, dat, naar men
gelooft, Britsche af deelingen te Namsos, 130
kilometers ten Noorden van Drontheim, ge
land zijn. Men zegt, dat te Syeinkjer, 30 ki
lometer ten Zuiden van Namsos, Noorsche
troepen zijn samengetrokken. Beide plaat
sen zijn door een onlangs aangelegden
spoorweg verbonden. Volgens berichten uit
Midden-Zweden zou een geallieerd offen
sief binnen enkele uren verwacht kunnen
werden. Men verklaart, dat de mobilisatie
der Noren in dit gebied thans voltooid is.
Duitsche versterkingen worden in groote
transportvliegtuigen in allenjl uit Zuid-
Noorwegen gezonnen. Gemeld wordt, dat
alle bruggen bij Drontheim ondermijnd zijn.
Men heeft gezien, dat een groot Duitsch
vrachtschip in de binnenhavens tanks,
zwaar geschut en luchtdoelgeschut ont
scheept heeft. Volgens de laatste te Stock
holm ontvangen berichten hebben de Duit-
schers het excercitie-terrein en het vlieg
veld te Stjordal, dertig kilometer ten Oos
ten van Drontheim aan de spoorlijn naar
Zweden, bezet. De berichten, dat zij de
Zweedsche grens bereikt zouden, hebben,
schijnen voorbarig te zijn. Duitsche patrouil
les zijn waarschijnlijk doorgedrongen tot
Levanger, 55 kilometer ten Noorden van
Drontheim aan den spoorweg naar Stein-
kjer en Namsos.
DUITSCHE TROEPEN BIJ DE
ZWEEDSCHE GRENS
De bizondere correspondent van Reuter
te Storlien aan de Noorsch-Zweedsche
grens bericht, dat een Duitsche afdeeling
te** sterkte van ongeveer 200 man, de voor
hoede van de troepen, welke oprukken langs
den spoorweg van Drontheim naar de grens,
op vijf kilometer van het Zweedsche grens-
pli-atsje zijn aangekomen. Noorsche ski
patrouilles schijnen in de omgeving te zijn,
doch tot nu toe hebben zij de Duitsdiers
nog niet aangevallen.
NOREN IN VERBINDING MET
GEALLIEERDE STRIJDKRACHTEN
De Noorsche regeering heeft een bericht
ontvangen van den Noorschen bevelhebber
in Noord Trondelag (provincie Drontheim),
waarin hij verklaart, dat de Noorsche strijd
krachten ter zee en in de lucht met de ge
allieerde strijdkrachten in verbinding zijn
getreden.
Het bericht, dat door het Noorsche Tele-
graafagentschap is uitgegeven, verklaart,
dat de troepen in Noord Trondelag en
Noord Noorwegen over het algemeen in
staat zijn stand te houden.
De toestand verbetert geleidelijk. Het
hoofdkwartier van het Noorsche leger
maakt melding van de aankomst der eer
ste verbindings-officieren in het hoofd
kwartier.
Het Noorsche front in het Zuid-Oosten
schijnt volgens de laatst ontvangen berich
ten te loopen van het Zuidelijk deel van het
Mjoesa-meer, 55 km. ten Noorden van Oslo,
naar het Zuidelijk deel van de Randfjord,
op 50 km. ten N.W. van Oslo, dan buigt het
scherp naar het Zuidelijk deed van het Spe-
rillen-meer op ongeveer 65 km. ten N.W.
van Oslo.
Een honderdtal Noren, voor het meeren-
deel vrijwilligers, zouden het fort Hegra in
de buurt van Drontheim nog steeds in bezit
hebben, ondanks het vuur der Duitsche ar
tillerie en de hevige bombardementen.
Daar de verdedigers volkomen geisoleerd
zijn, is hun toestand zeer ernstig.
DE SITUATIE BIJ NARVIK,
De Zweedsche pers houdt zich bezig
met het inmiddels bevestigde feit, dat
Narvik zich nog steeds in Duitsche handen
bevindt. „Stockholms Tidningen" meldt,
dat in Narvik de laatste dagen nieuwe
Duitsche troepen door de lucht zijn aan
gekomen.
Gemeld wordt, dat in het Noorden een
afdeeling Britsche troepen Zuidelijk op
Narvik aantrekt.
Een waarnemer, die zich bij een Noorsch
detachement bevond, dat over de Zweed
sche grens is getrokken, heeft verklaard,
dat belangrijke groepen Britsche en Ca-
nadeesche skiërs in een fjord ten Noorden
van Narvik aan land zijn "ekomen. Van
daar hebben zij goede verbindingen in
Zuidelijke richting. De Britten hadden
volgens dezen zegsman ook artillerie. De
Duitschers hadden geen geschut toen zy
Narvik bezetten. In de buurt van Narvik
zouden zich ongeveer achtehonderd man
Duitsche troepen bevinden en langs den
spoorweg van Narvik minder dan 2000
man.
De operaties staan uit Duitsche zijde on-
dei de persoonlijke leiding van generaal
von Falkenhorst. De Duitsche troepen zijn
in hoofdzaak bewapend met licht veldge
schut, mortieren en automatische wape
nen. Fossum biedt nog steeds tegenstand
aan de Duitschers.
NOORSCHE TROEPEN OVER DE
ZWEEDSCHE GRENS.
Vierduizend man Noorsche troeDen
hebben, volgens een bericht van de ,Nya
Dagligt Allehanda" de Zweedsch-Noorsche
grens in Vaermland overschreden. Zij zijn
op Zweedsch gebied geïnterneerd. Een
groot deel van deze troepen is in Arvika
in den loop der laatste dagen geïnter
neerd, doch zal verder het land in ge
bracht worden. Volgens genoemd blad zal
een groot interneeringskamp waarschijn
lijk in het militaire district van Karlstad
worden ingericht.
DE GEVECHTEN BIJ BERGEN.
De Britsche admiraliteit deelt mede:
„Gedurende de twee laatste dagen zijn
zeer geslaagde operaties ten uitvoer ge
legd door de vliegtuigen van de vloot.
Dinsdag zijn ter hoogte van Bergen vijan
delijke schepen aangevallen: een trans
portschip werd tot zinken gebracht. Bo
vendien werd een duikboot, die aan de
oppervlakte lag, aangevallen, waarbij een
treffer werd geplaatst. Woensdag hebben
onze vliegtuigen herhaaldelijk den strijd
aangebonden met vijandelijke vliegtuigen,
die onze schepen, welke van het bombar
dement vanh et vliegveld van Stavangei
terugkeerden, trachtten aan te vallen. Een
Heinkeltoestel en een Dornier-vliegboot
werden neergeschoten, terwijl twee Hein-
kela en een Dornier-vliegboot werden be
schadigd. Al onze vliegtuigen keerden be
houden terug. Verder wordt bekend ge
maakt, dat de kruiser, waarvan werd me
degedeeld, dat hij na een bombardement
van een vliegveld bij een luchtaanval be
schadigd was, thans zijn basis bereikt
heeft".
VLIEGVELD VAN VAERNAES
GEBOMBARDEERD.
Volgens door de Zweedsche pers ontvan
gen berichten hebben Britsche vliegtuigen
het vliegveld van Vaernaes gebombar
deerd, het punt vanwaar de Duitschers per
vliegtuig troepen naar Namsos hadden ge
zonden.
VREEMDE VLIEGTUIGEN BOVEN
ZWEDEN.
Officieel wordt te Stockholm medege
deeld:
Gistermiddag zijn Duitsche vliegtuigen
over de aan het Vaenernmeer gelegen
stad Karlstad gevlogen. Om 18.47 werd
luchtalarm gemaakt en dit duurde tot
19.30. Het luchtafweergeschut opende het
vuur.
Vliegtuigen werden ook waargenomen
boven andere plaatsen langs de Zweedsch-
Noorsche grens, van de provincie Jaemt-
land tot de Westkust van Zweden. Hst
luchtafweergeschut kwam in actie. De
meeste vliegtuigen keerden naar Noorsch
gebied terug, doch één verdween in Zui
delijke richting.
DE NIEUWE BESTUURSCOMMISSIE.
Men weet thans waarom de formatie on
der leiding van Christiansen, die te Oslo
in de plaats is gekomen van de regeering-
Quisling, bestuurs-commissie genoemd
wordt en niet „regeering". Christiansen,
een zeer geziene figuur, die president is
van het hooggerechtshof, heeft zich slechts
bereid vetklaard, een bestuur te organi-
seeren ter bescherming van de belangen
der Noren, die onder Duitsche overheer-
sching staan, en niet een regeering te vor
men, die tegen de eenige wettige regee
ring gericht zou zijn.
PROCLAMATIE VAN KONING
HAAKON.
Koning Haakon van Noorwegen heeft
een proclamatie uitgegeven, waarin hij
zegt:
„De regeering die majoor Quisling te
Oslo heeft gevormd op het tijdstip van
de Duitsche bezetting, is teruggetrokken
en met voldoening kan geconstateerd wor
den, dat het plan tot vorming van een mi
nisterie van strijd tegen het grondwettige
ministerie mislukt is. Noorwegen heeft
slechts één regeering. De regeering, die
benoemd is door den koning en het ver
trouwen van het parlement geniet. De
vorming van een bestuursraad te Oslo, die
ten doel heeft, het bestuur uit te oefenen
over de door de Duitschers bezette gebie
den, vindt zijn verklaring in den feitelij
ken toestand, een toestand welke gescha
pen is door ruw geweld, waarmede de
wettige rechten van het land geschonden
zijn. De raad weerspiegelt in geenerlei op
zicht den volkswil en in de wetten is t
geen enkele basis voor. Doch hij maakt het
mogelijk min of meer de rechten der be
volking te verzekeren gedurende den tijd,
dat vijandelijke troepen over bepaalde
deelen vsn het koninkrijk regeeren. De
MiddelFandsche zee
en Balkan
CHAMBERLAIN OVER DEN BALKAN
EN DE DONAU-LANDEN.
Chamberlan heeft gisteren in zijn
rede in het Lagerhuis over Engelands
verhouding tot den Balkan en de Do-
naulanden de verklaring afgelegd, dat
het de wensch der Geallieerden is, het
onderlinge begrip tusschen deze staten
te zien toenemen.
Niemand in deze staten heeft eenige
aanleiding om te vreezen, dat de Ge
allieerden of hun strijdkrachten ooit
hun onafhankelijkheid of hun integri
teit zullen bedreigen.
Op economisch terrein zijn de be
sprekingen gevoerd op de basis, dat
het de politiek der regeering is, haar
betrekkingen tot ontwikkeling te bren
gen teneinde een duurzame toeneming
van haar goederenruil met deze landen
te verzekeren.
GAYDA OVER DE SITUATIE AAN DE
MIDDELLANDSCHE ZEE.
Gayda schrijft in het laatste van zyn
reeks artikelen over het Middellandsche
Zee-vraagstuk in het blad „Giornale
a Italia" van gisteren, dat de Italiaansche
Middellandsche Zeepolitiek niet een poli-
'iek is van overheersching, doch van sa
menwerking met alle mogendheden en in
cie eerste plaats van de Middellandsche
zee-naties.
„Het stelsel voor de Middellandsche Zee,
dat Italië op het oog heeft, is gebaseerd op
een evenwicht van rechten en nationale
kracht en op een internationale garantie
van vrijheid van beweging en uitvaart.
Dit stelsel brengt ook een samenwerking
mede tusschen Italië en den Islam in over
eenstemming met de traditioneele en te
genwoordige politiek van Italië in de Mid
dellandsche Zee en de Roode Zee.
De Middellandrche Zeepolitiek van Ita
lië is niet alleen gebaseerd op zijn kracht,
doch op zijn eerbiediging van de rechten
van anderen en op een constructieve sa
menwerking."
ITALIAANSCHE SCHAPEN NIET TERUG
GEROEPEN.
In welingelichte Italiaansche kringen
wordt ontkend, dat de Italiaansche sche
pen, welke Lissabon aandoen, opdracht
zouden hebben gekregen naar de Italiaan
sche havens terug te keeren, na de buiten-
landsche passagiers in Spaansche of Portu-
geesche havens aan land te hebben gezet.
BRITSCH SCHIP GETORPEDEERD.
Het Britsche schip „Swainby", metende
4935 ton, is Woensdagavond voor de Noord
kust van Schotland getorpedeerd. De uit
38 personen bestaande bemanning is gis
teren in de eigen reddingbooten in een
naven van Noord-Schotland aangekomen
DUITSCHE VLIEGTUIGEN BOVEN DE
SHETLAND EILANDEN.
Gistermiddag zyn drie Duitsche vlieg
tuigen de Shetland-Eilanden genaderd. Een
Jer toestellen vloog over een deel van
de eilanden, doch verdween zonder bom
men te hebben geworpen toen de Britsche
jachtvliegtuigen opstegen. Het luchtalarm
duurde 22 minuten.
ZWITSERSCHE BONDSRAAD
BERAADSLAAGT.
De Zwitsersche Bondsraad heeft gister
morgen een langdurig onderhoud gehad
met generaal Guisan en officieren van
den generalen staf, waarbij de internatio
nale toestand en de recente gebeurtenis
sen nauwgezet werden bestudeerd. Na de
bestuursprerogatieven zullen door de ko
ninklijke regeering hernomen worden
naargelang de regeering de daadwerkelij
ke macht in deze gebieden zal herkrijgen.
Alle burgers moeten er zeker van zijn, dat
de koning en de ministers met alle kracht
er naar zullen streven, den invaller uit het
land te verdrijven en zoo spoedig mogelijk
de vrijheid er onafhankelijkheid van
Noorwegen te herstellen. Het is de plicht
van alle Noren hieraan m°de te werken,
als zij zich werkelijk Noren willen blijven
noemen. Met vereende krachten, aldus
besluit de koning, zullen wij de vrijheid
van het vaderland heroveren en zullen de
Noren opnieuw hun lot in eigen hand heb-
1 Sen'
besprekingen werd een officieel commu
niqué uitgegeven, waarin o. m. wordt ge
zegd, dat ingeval van een agressie tegen
Zwitserland bevel zal worden gegeven tot
oorlogsmobilisatie tengevolge van agres
sie".
Dit zal ter kennis worden gebracht van
de bevolking door middel van de radio,
door het luiden van de klokken, door aan
plakbiljetten etc. Alle berichten, welke den
wil tot weerstand van den Bondsraad en
het legerbevel in twijfel trekken, zullen
worden beschouwd als interventie van
vijandelijke propaganda.
Na te hebben bevestigd, dat het land
zich tot het uiterste zal verdedigen, en
zich met alle middelen tegen een aanval
ler zal verzetten, besluit het communiqué
met een beroep te doen op de bevolking
om kalm te blijven in geval van mobili
satie en om te gehoorzamen aan de beve
len der autoriteiten.
OOK LONDEN BEZORGD
VERKLARING VAN BUTLER.
In het Britsche Lagerhuis was gisteren
den minister-president de vraag gesteld of
r.y het Huis de verzekering wilde geven,
dat de Britsche regeering niet voornemens
v-as de handhaving van den vrede in de
wateren van Nederlandsch Indië in geval
Nederland zelf oorlogstooneel zou worden,
«alleen aan Japan over te laten.
In een schriftelijk antwoord zegt de
onderstaatssecretaris van buitenlandsche
zaken gezegd, dat de Japansche regeering
ring, voor zoover Halifax bekend is, niet
•xe aanspraak heeft gemaakt alleen ver
antwoordelijk te zyn voor de handhaving
van den vrede in de wateren van Neder
landsch Indië.
In een verklaring van de bladen heeft
dt Japansche minister van buitenlandsche
zaken gezegd, dat de Japansch eregeering
siechts diep bezorgd kan zijn over eenige
ontwikkeling als gevolg van de verscher
ping van den oorlog in Europa, welke van
invloed zou kunnen zijn op den status quo
in Nederlandsch Indië.
Ik behoef nauwelijks te zeggen, dat de
Pritsche regeering ten deze dezelfde op
vattingen heeft."
MEDEDEELINGEN VAN JAPANSCHEN
WOORDVOERDER.
Het is overbodig commentaar te geven
op de verklaring van Cordell Huil, omdat
de besprekingen tusschen Japan en N e-
derland over de kwestie van Neder-
landsch-Indië de Japansche bedoelingen
volkomen ophelderen, aldus verklaarde de
woordvoerder van het departement van
ouitenlandsche zaken in de vandaag gehou
den persconferentie.
Na uitdrukking gegeven te hebben aan
/yn voldoening over het antwoord van
ien Nederlandschen minister van buiten
landsche zaken, den heer van Kleffens,
<an de Japanschen gezant, Itaro Ishii, wees
de woordvoerder erop, dat de Nederland
sche minister van buitenlandsche zaken de
waardeering van de Nederlandsche regee-
:mg heeft uitgesproken over de houding
van de Japansche regeering ten aanzien
van de kwestie van Nederlandsch-Indië,
waarbij hij tevens verklaarde, dat de Ne
derlandsche regeering niet streefde en in
de toekomst niet zou streven naar de be
scherming van Nederlandsch Indië door
eenig land, en dat de Nederlandsche regee
ring vastbesloten is elk aanbod van be
scherming of interventie van welken soort
ook, dat door eenig land gedaan zou kun
nen worden, te weigeren.
Een Britsche correspondent vroeg daar
op aan den woordvoerder het volgende:
De verklaring van mniister Arita van
Maandag j.l. stond in verband met de mo
gelijkheid, dat Nederland bij den Euro-
peeschen oorlog betrokken zou kunnen
worden, met het gevolg, dat de Nederland
sche regeering zou ophouden het gezag
over Nederlandsch Indië uit te oefenen.
Zou de Japansche regeering in zoo'n ge
val de plaatselijke Nederlandsche autori
teiten in Nederlandsch Indië erkennen?
Ilireop antwoordde de woordvoerder:
De verklaring van Arita heeft slechts
betrekking op een bijzondere ontwikke
ling van den toestand, doch „elke ontwik
keling, welke met een verscherping van
Jen oorlog in Europa gepaard gaat, kan
van invloed zijn op den status-quo van Ne
derlandsch-Indië. Bovendien verneem ik,
dat Nederlandsch Indië geen koloniale be-
ZWEEDSCHE MAATREGELEN
Met ingang van 20 April zal het aan
vreemdelingen, met uitzondering van Fin
nen, verboden zijn zich blijvend in de pro
vincie Nordotten, welke een groot deel van
Lapland omvat, te vestigen.
Naar vernomen wordt zal een wetsont
werp worden ingediend, waarbij de maat
regelen tegen verraad en spionnage en an
dere misdryven, welke schadelijk zijn voor
den staat, verscherpt zullen worden.
HUISZOEKING BIJ STOYADINOWITSJ
De politie te Belgrado heeft huiszoeking
verricht in een villa, welke eigendom is van
den vroegeren minister-president Milan
Stoyadinowitsj. Naar vernomen wordt Is
een groot aantal documenten in beslag ge
nomen.
In den afgeloopen nacht zijn uit auto's
nationaal-socialistische propaganda biljet
ten verspreid, ongeveer op het oogenblik,
dat de regeering de krachtige bepalingen
tegen de vreemdelingen heeft gepubliceerd.
OOK IN TURKIJE
Binnenkort zal de Turksche regeering bfl
de Nationale Vergadering een wetsontwerp
indienen ter beveiliging van de „nationale
veiligheid van binnen". Militaire gerechts
hoven zullen worden ingericht bij het
hoofdkwartier van ieder legercorps voor de
behandeling van processen tegen verdach
ten, welke beschuldigd worden van 1. spion
nage, 2. opzettelijke verspreiding van val-
sche berichten ten nadeele van het land; 3.
verspreiding van onwaar nieuws betreffen
de de landsverdediging of openbaar maken
van militaire geheimen. Zij, die schuldig
bevonden worden, zullen bloot staan aan
st«enge straffen, waarvan geen beroep mo
gelijk is.
BUGERLIJKE ONGEHOORZAAMHEID.
In het Britsche Lagerhuis heeft gisteren
de onderstaatssecretaris voor Indië O'Neill
dezelfde resoluties ingediend, die de mi
nister voor Indië, lord Zetland, vandaag in
het Hoogerhuis zal voorleggen en die con-
cludeeren tot handhaving van het tegen
woordige bestuur in zeven van de elf pro
vinciën, waar de Congresministeriën gewei
gerd hebben in functie te blijven.
O'Neill zeide, dat de Britsche regeering
niet kon toestemmen in de door het Con
gres gevraagde volkomen onafhankelijk
heid en er met groot leedwezen kennis van
had genomen, dat het Congres den Domi
nion status of een anderen status binnen
rijkskader verworpen had. De toestand is
moeilijk en niet zonder gevaar.
Indien men zijn toevlucht tot burgerlijke
ongehoorzaamheid zou nemen, zou de re
geering gedwongen zijn alle maatregelen
daartegen te nemen.
De eenige hoop voor de naaste toekomst
ligt in een ernstig streven der Indische ge
meenschappen naar bylegging van haar ge
schillen.
Er zal een tijd komen, dat de Indiërs hun
eigen zaken zullen moeten besturen, doch
geen Britsche regeering kan er aan den
ken, het bestuur over te dragen, tenzij aan
een orgaan, waarvan men zeker zou zijn,
dat het een zoo groot land kan regeeren,
zonder dat dat land wegzinkt in den chaos,
waaruit het in de achttiende en negentien
de eeuw bevrijd is.
De werkcommissie van het Britsch-In-
dische Congres heeft een resolutie aange
nomen, waarin de Congrescommissies in
het geheele land worden opgeroepen de af
kondiging van de burgerlijke ongehoor
zaamheid voor te bereiden. De resolutie is
goedgekeurd na beraadslagingen van vier
dagen, waaraan door Gandhi werd deelge-
genomen.
VERSTERKING VAN D5 RUSSISCHE
STRIJDMACHT.
Vulgens berichten uit Toengan in Mands-
sjoekwo neemt het aantal gev/apende immi
granten in Oortelijk Siberië toe, blijkbaar
met het doel het roode leger in het Verre
Oosten te versterken en in staat te stellen
onafhankelijk te opereeren. De omvang
/an de militaire verschepingen uit Euro-
peesch Rusland naar Oost Siberië neemt,
volgens deze berichten, met den dag toe.
JAPANNEEZEN MELDEN SUCCESSEN
IN CHINA.
De nieuwe Japansche krijgsverrichtin
gen in het Zuiden van de provincie Sjansi
hebben geleid tot de bezétting van Ping-
ioe en andere belangrijke punten aan de
Gele Rivier, waarbij den Chineezen een
vernietigende slag is toegebracht. De
Chineesche troepen zouden 4500 dooden
hebben achtergelaten. De Japanneezen
nr aakten vele wapens en munitie buit.
zittingen van Nederland vormen, doch een
tuitenlandsch aeel van het gebied van het
Koninkrijk der Nederlanden, zoodat een
overheersching van Nederland door een
oorlogvoerende of oorlogvoerenden, niet
zou beteekenen, dat Nederlandsch Indië
van de landkaart verdwijnt.
Op de vraag of ei onderhandelingen tus
schen Japan en Nederland gevoerd wor
den, antwoordde de woordvoerder ontken
nend.
