DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
RINNEJJLAND
DONDERDAG 4 APRIL 1940
31ste Jaargang No. 9608
S)e Cekl^clveSoti^mit
Bureau Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935.
Adv. en Abonn.-tarieven zie pag 2.
Giro 103003. Postbus 11.
V ..Waarheden als koelen"
Het liberale dagblad de „Avondpost"
praat nog wat over de benoeming van dr.
W. Asselbergs (Anton van Duinkerken) als
eerste hoogleeraar in de Vondel-we
tenschap te Leiden. Het blad herinnert er
aan, dat het zich heeft verzet tegen de op
richting van een Vondel-leerstoel. Maar,
zoo gaat het verder:
„Maar nu de zaak beklonken werd,
zal Nederland er niet door ten onder
gaan, en voor den zeer begaafden
nieuwen hoogleeraar hopen wy op een
goede toekomst".
Wij volgen dit goede voorbeeld moge
het alom gevolgd worden! en beschou
wen de zaak als „beklonken"; men ga er
fliet opnieuw over discussieeren!
Deze benoeming is het liberale blad ook
aanleiding, om wat over professoraten in
het algemeen te zeggen. En dat citeeren wij
hier graag:
„Ook over professoraten in het alge
meen heerschen nog wel vreemde denk
beelden.
Wij kregen dezer dagen bezoek van
een letterkundige, die zich ernstig bij
ons kwam beklagen over de wijze,
waarop hy door een bekend criticus
was behandeld. En in den loop van het
gesprek plaatste hij deze opmerking:
„Die man is zoo knap; laat men hem
professor maken, dan zijn wij van l^em
af!" Onafhankelijk van de vraag, of
men dan inderdaad „van hem af" zou
zijn, ligt aan die opmerking toch een
totaal verkeerde beschouwing ten
grondslag. Professoren hebben zeer
grooten invloed, en juist op een leef
tijd, die daarvoor in hooge mate ont
vankelijk is. Men vrage maar eens aan
allerlei vooraanstaande menschen, die
het tot „iets" brachten in het leven,
welke hoogleeraren hen in hun studie
tijd het sterkst hebben be-invloed:
trouwens, zij zeggen het dikwijls uit
zicii zelf Het is volstrekt niet overdre
ven om te verklaren, dat de ontwikke
ling van verschillende menschen een
andere richting zou zijn gegaan, indien
zij van andere professoren onderwijs
hadden genoten.
Dit zijn waarheden als koeien, maar
zij dienen toch wel eens gezegd te
worden, wanneer men een knap man in
het profesoraat wil loozen, om elders
„van hem af' te zijn".
Die „waarheden als koeien", welke hier
gezegd worden, moeten, helaas, bij her
haalde herhaling worden gezegd.
Dat moét, omdat er nog altijd menschen
rijn, in wier geesten het niet is door-gedron
gen en in-gegroeid, dat het van zoo'n over
treffend groot belang is, welke persoonlijk
heden aan jongere (en 't geldt ten slotte
ook voor oudere) menschen onderwijs ge
ven.
Dat professoren invloed kunnen uitoefe
nen op hun studenten, kan gemakkelijker
duidelijk zijn, dan dat leeraren en onder
wijzers richting geven aan het leven van
hun leerlingen. Maar ook leeraren en ook
onderwijzers kunnen op een leerling een
even grooten, of nog grooteren, invloed uit
oefenen blijvend in héél het volgend
leven.
Ook van een bewaarschool kan een kind
iets in het verstand, in het geheugen mee
nemen, waaraan het veel later nog denkt,
en dat het, vaak ook onbewust, bewaart in
de practijk van het leven, dat het in het
leven bly'ft toepassen.
Wij willen hier echter met eenigen na
druk wijzen op het wel heel bijzondere
geestelijke contact, dat er kan ontstaan tus-
schen leermeester en leerling bij privaat
lessen. Dan kan de leerling toch wel
héél sterk staan onder den invloed van zijn
leermees.er, voor wiens meerdere kennis
hy een zekeien eerbied heeft, tegen wien
hy opziet in een zeker gevoel van afhan
kelijkheid.
En daarom moeten ouders, moeten
zij, die verantwoordelijkheid dragen voor
de keuze van privaat-lessen, met wijze
doorzichtigheid die keuze doen, zeker
.fettend op de persoonlijkheid van den
gene, dien zy kiezen.
Dit laatste is ook een waarheid als
een koe welke echter, naar onzen indruk,
velen toch niet schijnen te zien!
Het Leeningfonds
De beteekenis der heffingen
De Tweede Kamer heeft het Leening
fonds behandeld. (Zie elders in dit num
mer).
Het Leeningfonds dient ter voorziening
in de uitgaven, die voortvloeien uit de mo
bilisatie. Het zal rente en aflossingen moe
ten dekken van geldleeningen, die voor de
financiering van die uilgaven noodig zijn.
Allereerst is voor 1940 18 millioen vereischt,
die de regeering meent te kunnen verkrij
gen door verschillende heffingen, namelijk
op benzine, suiker en koffie, en door op
centen op de successierechten.
De heffingen op benzine en koffie zijn
voorgesteld in den vorm van verhoogde in
voerrechten Deze zyn sinds de indiening
van het wetsvoorstel reeds van kracht, op
grond van de tariefmachtigingwet. Niette
min is nog goedkeuring van de Staten-Ge-
neraal noodig.
Onder deze verhoogde invoerrechten valt
ook de suiker, die in extracten en essences
is verwerkt.
Bovendien is voorgesteld een heffing van
tien opcenten op de suikeraccijns. Deze
zullen, evenals de verhoogde successierech
ten, ingaan op 1 Mei a.s.
Het invoerrecht op koffie zal 8 millioen
opbrengen per jaar, de suikeraccijnsverhoo-
ging 5,5 millioen, de verhoogde benzinebe
lasting 7,6 millioen, de opcenten op de suc
cessiebelasting 5,5 millioen. Dus rond 27
millioen.
Voor het nog loopende deel van 1940 za)
naar schatting op 18 millioen kunnen wor
den gerekend. Hiervan moet 14 millioen
beslist komen uit de invoerrechten. Voor de
volgende jaren zal dit 16 millioen zijn.
Het „Nederlandsche"
elftal
Het is een ware troost, dat het Ned. Elf
tal dat in Deurne en Rotterdam zoo sma
delijk verloor, in werkelijkheid niet het
Nederlandsche elftal was Met was 'n elftal
dat slechts een gedeelte van ons dierbaar
vaderland representeerde: het was een K.
N. V. B.-elftal.
Gelukkig maar. Zoo ongeveer de helft
van Nederland heeft geen part of deel aan
de débacle, de blamage, de tragedie en
hoe men, met dagbladen, het minder ge
lukkig optreden in de beide laatste wed
strijden ook wil noemen
Kick Smit, een van onze sterkste spelers,
was op stel en sprong geen voetballend
Nederlander meer. Hij hield op K. N. V.
B.-er te zijn. Nu, zou men zoo zeggen, hij
bleef toch Nederlander? Dat is waar. En hij
bleef toch een uitstekend speler? Ook dat
is waar. Maar dan kon hij toch ook in het
Nederlandsch elftal spelen? Mis! .heelemaal
mis! Dan kent u de toestanden in ons va
derland niet. Alleen de K. N. V. B. voet
balt. De rest ongeveer de helft voet
balt óók, maar telt niet mee. Alleen de K.
N V. B noemt zich de vertegenwoordiger
van Nederland.
We hebben vreoger wel eens beleefd,
dat Nederland zich een protestantsche na
tie noemde. Totdat men er achter kwam,
dat de naam niet heelemaal strookte met
de waarheid: het protestantsche deel bleek
toch slechts een minderheid te zijn.
We hebben vroeger wel eens beleefd,
dat de A.V.R.O. de houding aannam van
den K. N. V. B. 't Was de eenige Nederland
sche radio-omroep. Totdat men er achter
kwam, dat ook die naam niet heelemaal
strookte met de waarheid: de A.V.R.O.
bleek slechts een minderheid te vertegen
woordigen.
Maar de K.N.V.B. is nog niet aan de fei
ten toe; in blinde struisvogelpolitiek houdt
hij nog dapper de oogen gesloten en pre
senteert Het Nederlandsche Elftal.
Wat een grove onwaarheid is. Het ver
tegenwoordigt slechts een bepaalde groep,
die andere groepen doodzwijgt en uitsluit.
Het is best mogelijk, dat die andere groe
pen momenteel nog geen gelijkwaardige
spelers zouden kunnen opleveren; al is dat
na de laatste gebeurtenissen aan héél groo
ten twijfel onderhevig. Maar zelfs dat ver
andert niets aan de .grove onrechtvaardig
heid van het K.N.V.B-princiep. En het
geval Smit stelt ons in eens voor tastbare
feiten; al zou hy willen, en al was hij hard
noodig, hij mag niet meer mee d^en
Voor eens, Katholieken, een aansporing
tot eenheid. Wat de K.R.O. heeft gekund,
dat kan de R.K.F. ook. Maar dan kan het
ook waarlijk niet lijden, dat we lang tob
ben over het Reorganisatie-Rapport. Een
sterke landelijke eenheid, zoo spoedig mo
gelijk, is gewenscht. .Maasbode".
p. WOLFGANG SCHMITZ, O.F.M.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
TEKORT AAN TEELGROND.
Het gebrek aan grondruimte in ons
zwaarbevolkt landje is voor de jonge boe
ren een groote handicap: zij kunnen geen
nieuwen grond vinden om zich te vestigen.
Hoe uitgebreid die kwaal is, heeft de
Kath. Boeren- en Tuindersbond nauwkeu
rig onder zijn leden nagaan. Aan de hand
der aldus verworven cijfers schryft de
Tij d:
„Uit het overzicht naar de provincies
blijkt, dat Brabant de meeste werklooze
(onder de boeren en tuinders) telt. Het is
een gewaagde conclusie, als men de oorzaak
hiervan zoekt in de omstandigheid, dat in
Brabant het geboortecijfer grooter is dan
in de andere provincies.
Kan men op grond van deze cijfers, die
alleen voor de katholiek-georganiseerde
boeren en tuinders gelden, nu ook het to
taal aantal werklooze jonge boeren en tuin
ders schatten? Bij zulk een schatting moet
men dan rekening houden met verschillen
de omstandigheden....
Rekening houdende met deze omstandig
heden en voorzichtig schattende, zal men
het aantal jonge boeren en tuinders in Ne
derland, dat geen mogelijkheid heeft tot
overnemen van een bestaan of tot het
stichten van een nieuw bedryf, o.i. wel op
35.000 mogen stellen.
Vijf-en-dertigduizend jonge boeren en
tuinders zitten dus werkloos te wachten op
een bedryf. Velen van hen hebben geen en
kel perspectief voor de toekomst. Het mo
reel der jonge menschen op de dorpen on
dergaat door dit ontbreken van elk uitzicht
een grondige verwoesting. Het is een on
herstelbaar verlies voor de geestelijke en
lichamelijke kracht van de geheele bevol
king. Daarom is deze aangelegenheid er
éene, die het gansche volk aangaat."
HERKEURING fiUITENGEWOON
DIENSTPLICHTIGEN
Begint 7 Mei a.s.
Naar het „Handelsblad" verneemt, zal
de herkeuring van de buitengewoon dienst
plichtigen van de lichtingen 1936 en 1937
door heel het land beginnen op 7 Mei a.s.
Aan hen die daarvoor in aanmerking ko
men, zal binnenkort een oproep worden
toegezonden met opgave van de plaats waar
zy zich aan keuring moeten onderwerpen.
Zij die door lichaamsgebreken verwachten
te worden afgekeurd, kunnen zich aan die
keuring onttrekken indien zij aan den
voorzitter van den keuringsraad een door
twee doktoren opgestelde verklaring van
ongeschiktheid overleggen, welke verkla
ring gelegaliseerd behoort te zijn door den
burgemeester van de plaats hunner in
woning.
VRIJWILLIG LANDSTORMKORPS
MOTOR- EN VAARTUIGENDIENST.
MOGELIJKHEID VAN NIEUWE VER-
BANDAKTE IN HET UITZICHT
GESTELD.
Maar nu anders!
Wij vernemen van officieele zijde:
De vrijwilligers van het Vrijwillig Land
stormkorps motor- en vaartuigendienst, die
ingevolge L.o. 1939, nr. 400-o met klein ver
lof huiswaarts zyn vertrokken, worden
eerstdaags in de gelegenheid gesteld een
nieuwe verbandakte te teekenen, welke
hen alleen verplicht om in werkelijken
dienst te komen ter handhaving of tot het
herstel van de openbare orde en rust, dus
niet tot opkomst bij oorlog of oorlogsge-
INDIë WIL WEER MET VERLOF
NAAR EUROPA
Meer vraag naar passage
Aneta meldt uit Batavia:
Thans blijkt duidelijk, dat er een toe
nemende neiging bestaat in de Indische
samenleving om met verlof naar Europa
te gaan. Vlak na het uitbreken van den
oorlog was hierin een inzinking gekomen.
De toenemende neiging spreekt thans uit
de vry belangrijke toeneming van de aan
vragen voor passage, waarbij, ten eerste,
de intusschen gebleken veilige wijze van
reizen en, ten tweede, het naderend sei
zoen (de schoolvacanties) factoren vormen,
die op hun afzonderlijken invloed moeilijk
kunnen worden getaxeerd. De verbinding
per boottrein sluit thans ook ongerief uit,
terwijl ook de doorzending van bagage
billijker is geregeld middels den groupage-
dienst. Hierdoor zijn de kosten voor door
voer van de bagage per mailtrein practisch
gelijk aan de met extra-assurantiepremies
bezwaarde vrachtkosten voor de zeeroute.
HET RIJTIJDENBESLUIT.
Van rij-, wacht-, werk-, dienst- en
rusttijden.
Het rijtijdenbesluit en de wet waarop het
berust geven nogal eens aanleiding tot ju
ridische puzzles.
Thans heeft de Haagsche kantonrechter
mr. Ferguson vonnis gewezen in een zaak,
waarbij een chauffeur in dienst van een
Haagsche taxi-onderneming een „werktijd"
van 12 uren had gehad, waarvan hy er
8 3/4 had gebruikt om te rijden en de rest,
in porties van 1/2 e 23/4 uur, om op vracht
te wachten. De chauffeur was n.l. op 20
November in „dienst" van zijn bedrijf ge
weest van des morgens half 9 tot des
avonds half 9 en in dat halve etmaal wa
ren blijkens zijn werkboekje geen rusttijden
opgeteekend. Volgens het rijtijdenbesluit
is, behoudens uitzonderingsgevallen, waar
op hier geen beroep kon worden gedaan,
elf uur „werktijd" het maximum per dag.
De kantonrechter overwoog, dat het ver
schil tusschen diensttijd en werktijd niet is,
dat in de werktijd slecnts het chauffeeren
valt en in den diensttijd tevens de wacht
tijd, doch dat in de werktijd valt de tijd
gedurende welke wordt gewerkt, en in
den diensttijd de werktijd plus de officieele
rusttijden.
Alleen de tijd, gedurende welke de taxi
chauffeur officieel rust zou hebben geno
ten, zou van de werktijd kunnen worden
afgertokken. Doen van zoodanigen rust
tijd, waarin de chauffeur geheel zijn eigen
baas moet zijn, was niet gebleken. Hoewel
overigens evenmin was gebleken, dat de
chauffeur zich op dien dag overmatig zou
hebben vermoeid, was toch formeel het rij
tijdenbesluit overschreden.
De ambtenaar van het O. M. had in deze
zaak 5 subs, drie dagen hechtenis ge-
eischt.
Rekening houdende met een namens den
directeur van het taxi-bedrijf gedaan ver
zoek om in deze, afgescheiden van de straf,
belangrijke zaak hooger beroep niet af te
snijden, veroordeelde de kantonrechter
dien directeur tot 6 boeten subs, drie da
gen hechtenis.
Bij den dood van
Debborah Bouman
Vrouwe van Nazareth
GODS BALANS TUSSCHEN GEVEN
EN NEMEN
Wie In gulle harteliefde en in jongen
overmoed zich stort in het avontuur van:
Gods apostel te willen zijn, wie zingend
en in niet te remmen dadendrang de wereid
overtrekt met het stralend doel: de menscn-
heid aan Gods voeten terug te helpen
brengen, wie als leuze kiest: „De wereld
moet bekeeren en God zal triomfeeren",
zóó dat ieder dit hooren kan en de
weergalm van dien roep wel stijgen moet
tot voor Gods troon, wie zulke mondiale
verlangens koesttert en zulke tyd- en
eeuwigneids-bestormende idealen durft
droomen, voor die komt de dag dat ny
begrijpen zal, begrijpen moét, omdat God
Zelf daarvan de Leermeester is: dat Goa
weet te geven overvloedig'en gul en on
begrijpelijk goed, en hoe grooter en noe
onmogelijker naar menschelijk inzicht
soms onze verlangens zijn, hoe royaler en
guller de Lieve Heer ons geeft en geeft.
Maar ook: dat God beproeft en weet te
nemen; in heilig raffinement van ons
weet weg te nemen: het mooiste en edelste,
het offer, dat Hem het liefste lijkt, en ons
bijna aityd het allermoeilijkste is.
Ja, apostolaatsvuur en.offeilust zyn zus
ters beide van Evangelische huize.
Wit groote verlangens koestert, moet hun
vervulling dan ook duur betalen, wie verre
idealen nastreeft, moet het bereiken er
van veroveren, ja.... ver-ófferen!
En iiiet ver behoeven we de geschiedenis
der menschen na te gaan om de bewyzen
te vinden dat inderdaad de Goddelijke
balans soms zoo onvei wacht ais spetlsoh
van de eene naar de andere zijde doorslaat.
De jongste geschiedenis van het Gezeischap
der Vrouwen van Nazareth geeft reëele en
niet te miskennen stof voor deze overwe
ging.
Nog geen •'elf maanden is het geleden,
dat voor de zoo sympathieke en getaler-
teerde Dr. Mia van der Kallen het „In
Paradisum deducant te Angeli" gezongen
werd, 'n diepgevoeld verlies voor de
jonge Stichting en haar aposiolaatswerken.
Maar met vlaggen- en kleurenpracht be
reidde men haar een laatsten schoonen uit
tocht en het kruis bij haar graf was ver
sierd met de zoete eerste lénteboden, als
bij een blotmenfeest: het offer, dat God
vroeg, moest Hem immers in offerweelde
geschonken worden.
Kan het zijn, dat Gods liefde voor de
zielen behagen kreeg in deze Goddelijke
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
WIJZIGING VAN HET ENGELSCHE
KABiNET. (2de blad).
OPPOSITIE TEGEN REYNAUD. (2de
blad).
Binnenland
HET LEENINGSFONDS IN DE TWEE
DE KAMER. (1ste blad).
HERKEURING BUITENGEWOON
DIENSTPLICHTIGEN. (1ste blad).
VERGOEDING AAN ONGEHUWDS
DIENSTPLICHTIGEN. (1ste blad).
wisseling van geven en nemen, nu Hem
bleek dat zeifs de dood tenslotte ook als
een goede gave uit Zyn Hand werd aan
vaard?
Kan het zijn, dat Zijn onverbiddelijke
Rechtvaardigheid toonen wil aan een klei
ne groep van menschen met groote idealen,
welke zware offers et; voor de bekeering
der zondaars noodig zyn?
Kan het zijn, dat Zyn verlangen naar de
Verlossingsvoltooiing het tempo op gaat
voeren, en Hy nemen gaat meer en ge
voeliger, dan Hem gevraagd of geboden
wordt?
De Vrouwen van Nazareth werken voor
Gods zaak; na de eerste tien a vijftien
moeilijke jaren van opbouw in kleinen
kring, van verdedigen en veilig-stelien, is
nu ae periode van expansie volop aange
broken. Achter elkaar zijn in enkele jaren
tyds, steeds op het uitdrukkelijk verlangen
van de Bisscnoppen uit die landen, een
Engelsche, Duitscne, Schotsche en Austra
lische provincie opgericht, en op het huidige
oogenblik zijn alweer twee Hollandsche
Vrouwen van Nazareth op weg naar Chi
cago, om eveneens in Amerika, op verlan
gen van den intusschen -eeds overleden
Kardinaal Mundelein, een nieuw noviciaat
te beginnen en ook zoo de jonge vrouw
van de nieuwe wereld in haar apostolaat
te betrekken.,..
God geelt: milde zegen en bewyzen van
Zijn aiies voorzienende Leiding
En nu, op hetzelfde moment: God neemt!
NeLy Debborah Bouwman, een bekeer
linge uit de hervormde vrijzinnigheid, die
kort daarna haar verloving albiax om zich
alleen aan Jezus over te geven, die als
Vrouwe van Nazareth hier in een paar jaar
in meer dan tachtig Hollandsche dorpen
de Graalwachten en het Groene Gilde voor
de jonge boerinnen stichtte en zoo bezield
en entnousiast wist te leiden en iedereen
gelukkig maakte, die aan hare overheid
de meest geschikte kracht letk voor Aus
tralië en dus Hoofdleidster werd van al
het werk wat daar in twee en twintig Bis-
aommen met en voor de Vrouwelijke
Jeugdbeweging zoo gezegend wordt, de
zonnige, stra.ende „Miss Judith", gthjk ze
daar heette met haar nooit versagend opti
misme, naar aanstekelijke charmante gaven
van hart en geest, haar brandenden zielen
ijver, haar groote, ryke, warme hartelijk-
neid en originaliteit, komt door een droe
vig noodlottig ongeval om het leven, of
liever: geeft haar leven gul en royaal, zoo
ais ze in alles gul en royaal was, terug aan
God, Die het opvroeg ais een exireem offer
onverwachts, plotse.ing en zonder uitstel
of troost van menschen....
Inderaaad: wie groote verlangens koes
tert, moet hun vervulling duur betalen.
Het Gezeiscnap van ae Vrouwen van
Nazareth, betrekxelyk nog klein in aantal,
maar vol groote verlangens voor Gods
glorie en voor het werkeiyk geluk van de
menschen, ïydt opnieuw een zéér gevoelig
verlies, maar zij weten, dat slecnts het
zaad, aal in ae aarae valt en sterft: 30. 60-
ja 1U0 voudige .vruenten draagt. En zij
houden Jezus nu aan Zijn woord.
En de 30, 60 of 100, die uit Nederland,
Australië of Amerika komen, gaan om Mia
en Debborah te vervangen, moeten het
zich maar voor goed gezegd houden, dat
deze roeping inaerdaad levensgevaarlijk
biykt. Wie daar niet voor terug schrikt, en
nog eenige andere gaven heeft, is van harte
welkom. Dit soort oflers worden toch in
jong-menschelijke weelde gebracht, maar
in Goddelijk-milde Goedheid aangenomen,
en dit is dus oneindig veel meer. God laat
zich nu eenmaal niet in edelmoedigheid
overtreffen.
Ja: de wereld moet bekeeren
en God zal triomfeeren,
evenals immer door het kruis!
Tiltenberg, 3 April 1940.
