Chamberlain kondigt
krachtiger machts-
gebruik aan
S)e MeiUtalen Ut de knel?
Vliegetó, jagen aaet de ACemdzee
Duitsche aanval op Scapa Flow
WOENSDAG 3 APRIL 1940
ilfc LEIUSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. b
Rantsoeneering van
grondstoffen
CHAMBERLAINS REDE IN HET
LAGERHUIS
Er was gisteren veel belangstelling in het
Lagerhuis voor de rede, welke de Britsehe
eerste minister Chamberlain heeft gehou
den bij de hervatting der werkzaamheden
na het Paaschreces.
Chamberlain zeide.
„Het huis zal iets willen vernemen om
trent de laatste bijeenkomst van den opper
sten oorlogsraad in Londen op 28 Maart.
Deze bijeenkomst heeft ons de gelegenheid
gegeven Paul Reynaud te verwelkomen
voor de eerste maal sinds hy minister-pre
sident is geworden. Hij was echter reeds
volk zouden kunnen zijn van een in gebre-
land door zijn groot werk els minister van
financiën, door de rol, die hij gespeeld heeft
in het tot stand brengen van de Engelsch
Fransche financieele overeenkomst van De
cember j.l. en door zijn onvermoeide toewij
ding aan de gemeenschappelijke zaak, die
onze beide landen vereenigt".
In de afgeloopen maanden, aldus Cham
berlain verder, is de samenwerking en een
heid van doelstelling tusschen Engeland en
Frankrijk steeds nauwer geworden. De ver
klaring van 28 Maart gaat ver uit boven
het tot uitdrukking brengen van de En
gelschFransche vastberadenheid om te
zamen te strijden tot de gezamenlijke over
winning.
„Het beeld, dat de huidige toestand den
geallieerden biedt, is dat van een Duitsch-
land, dat zijn eigen uitleg geeft van de ver
plichtingen der neutralen en dit gepaard
doet gaan met bedreigingen met verschrik
kelijke consequenties, die voor hen het ge-
welbekend voor ons en het publiek in dit
ke blijven, om te voldoen aan de Duitsche
eischen.
Dit probleem, door Duitschland opgewor
pen, van een dubbelen standaard van neu
traliteit, is een probleem, dat wij en de
neutralen thans onder de oogen moeten
zien. De politiek der geallieerden wordt be
paald door een scrupuleus rekening houden
met de neutrale rechten, terwijl Duitschland
niet geaarzeld heeft, neutraal eigendom te
vernietigen en onderdanen van neutrale
staten te vermoorden, wanneer dit in zijn
politiek paste. Duitschland heeft geen scru
pules gevoeld om te dreige. met een inval
in neutrale landen, teneinde hen te verhin
deren stappen te doen, om hun naburen
bij te staan tegen agressie, of hun eigen be
langen te beschermen.
Wanneer wij, aldus de premier, den oor
log tot een einde willen brengen met zoo
min mogelijke vernieling en ontwrichting
van onze gemeenschapelij ke, geestelijke en
materieele beschaving, dan moeten wij
Duitschland afsnijden van de materialen,
die het meest essentieel zyn voor de voort
zetting van zijn agressieve politiek. De ge
allieerden zijn derhalve vast besloten, den
economischen oorlog voort te zetten tot het
uiterste van hun vermogen.
Iedere hulp, die de neutralen Duitsch
land zouden kunnen geven, zou, wanneer
zy vèr genoeg werd doorgevoerd, hen ten
slotte verantwoordelijk kunnen stellen voor
het afzichtelijke lot, dat den vorigen slacht
offers van de Duitsche politiek ten deel is
gevallen".
Sprekende over den Britschen han
del met de néutrale naburen van
Duitschland, zeide Chamberlain dat zij
moeten inzien, dat Engeland er niet in
kan toestemmen, voor hen de produc
ten beschikbaar te stellen uit bron
nen in het Britsehe rijk, tenzij de neu
tralen in ruil den waarborg geven, dat
zij hun toekomstigen handel met
Duitschland zullen beperken.
De gealieerden zijn vastbesloten, het ge
bruik van het wapen der macht ter zee te
intensiveeren. Britsehe oorlogsschepen heb
ben reeds zekere practische stappen gedaan,
om tusschenbeide te komen in de onbelem
merde doorvaart van Duitsche vrachtsche
pen uit Scandinavië. Deze operaties wor
den uitgevoerd dicht bij de Duitsche vloot-
bases, hetgeen wederom aantoont, hoe hol
het Duitsche gepoch is, dat de controle over
de Noordzee in Duitsche handen is over
gegaan".
Sprekende over Zuid-Oost Europa, zeide
Chamberlain: „Er is zelfs door de Duit
sche propaganda het denkbeeld uitgespro
ken, dat het ons doel is, den vrede op den
Balkan te verstoren. Dit is natuurlijk on
waar en wij vertrouwen, dat onze overeen
komsten met Turkije daarentegen hoogst
doeltreffend hebben bijgedragen tot hand
having van vrede en veiligheid in Zuid-
Oost-Europa.
Chamberlain vervolgde: De aandacht der
geallieerden is ook getrokken op de moge
gelijkheid, dat Duitschkjnd wellicht wegen
gevonden heeft om zijn voorraden te ver-
grooten uit neutrale bronnen langs wegen,
di». alleen over land gaan en tot dusverre
nauwelijks gebruikt werden.
Wij hebben, aldus de premier den toe
stand nauwlettend overzien en zijn vdterne-
mens maatregelen te nemen. In dit verband
herinner ik er aan, dat Engelsche schepen
kort geleden in de wateren van het Verre
Oosten sovjet-Russische scheper hebben
aangehouden, uie er van verdacht werden,
contrabande te vervoeren, bestemd om via
Wladiwostok naar Duitschland vervoerd te
worden.
Dt premier wees er nog op, dat de Engel
se! diplomatieke vertegenwoordigers in
Arkara, Athene, Belgrado, Boekarest, So-
fii. en Boedapest naar Londen zijn ontbo-
dcr voor raadpleging en aat tevens de Brit
sehe gezant te Rome met kort verlof in Lon
den zal zijn.
Ik ben er zeker van, aldus Chamberlain,
dat het huis dit initiatief zal toejuichen, dat,
naar wij hopen, vruchtbare resultaten zal
hebben zoowel voor de zaak der geallieer
den als voor de handhaving van den vrede
en de veiligheid in dat gebied.
Of DOELTREFFENDE OklLOGVOERING
AANGEDRONGEN
Nadat Chamberlain uitgesprokei had,
nam de leider der Labour-, ppositie, Attlee,
het woord. Hij juichte de verklaring, dat de
FranschEngelsche samenwerking niet zou
ophouden aan het einde van den oorlog,
hartelijk toe.
Cver de neutralen zeide Attlee o.m.: „Wij
moeten overwegen, in hoeverre sommige
neutrale staten vrij zijn in hun handelen.
Wij moeten het internationale recht behou
den, vooral door den aanvaller te verslaan
en ik hoop, dat wij met alle neutrale sta
ten zoo nauw mogelijk overleg over deze
aangelegenheid zullen plegen".
Spr. drong ».r op aa; de oorlogvoering
doeltreffender te maken en eischte een
krachtige politiek zoowel op economisch
aL op diplomatiek gebied. „Wij willen geen
uitbreiding van den oorlog, maar wij wil
len hem zoo spoedig mogelijk doen eindi
gen. Wij kunnen dat doen door alle neutrale
naties te doen begrijpen, dat de oorlog haar
aangaat, omdat wij ook voor haar leven
stryden".
GEEN TWEE MATEN MEER, ZEGT
FRANSCHE PERS
Alle Fransche bladen wijzen er op, dat
de rede van Chamberlain niet een dreige
ment aan de neutralen is, doch een waar
schuwing, dat de verscherping van de
blokkade doorgaat en dat Duitschland
hiervoor zal moeten buigen. Chamberlain
legde er den nadruk op, dat de geallieer
den een wapen bezitten, dat Duitschland
niet heeft. Dit wapen heet „koopen", want
Frankrijk en Engeland kunnen dank zij
hun gezonde valuta alle grondstoffen koo
pen, terwijl het Duitsche devies, dat geen
ruilwaarde bezit, onbetwist in de minder
heid is tegenover het Sterling-Franc-
Dollarblok.
Voorts heeft Chamberlain den neutralen
te verstaan gegeven, dat de geallieerden
niet de dupe mochten worden van aan-
koopen op groote schaal door de neutralen,
want de geallieerden vreezen, dat de neu
tralen met de van de geallieerden gekochte
producten Duitschland voorzien. Zonder
het economische leven der neutralen te
willen fnuiken, is Chamberlain voornemens
de levering van grondstoffen aan de neu
tralen te rantsoeneeren.
De „Ordre" verklaart: Tot dusver heb-
be de* geallieerden geduld, dat er voor de
neutraliteit twee maatstaven waren, de
eene geldende voor Duitschland, dat ver
nietigt en doodt, en de andere geldend voor
de geallieerden, die zich schikken naar de
internationale rechtsregels. De geallieerden
zijn meer dan ooit vastbesloten, niet meer
twee maten en twee gewichten te accep
teeren.
NOORSCHE PERS VINDT DE REDE
GERUSTSTELLEND
Het Noorsche conservatieve blad „Mor-
genbladet" schrijft over de rede van
Chamberlain, dat deze ongetwijfeld een
geruststellenden invloed zal uitoefenen op
de neutrale landen, die bang gemaakt zijn
door het opwindend gestook in de Fransche
en gedeeltelijk ook*in de Britsehe pers..De
verklaring van den Britschen premier over
de verscherping van de blokkade be
schouwt het blad als de voorbode van een
actie van de Britsehe vloot en luchtmacht
in de internationale wateren ten Zuiden
van Noorwegen tot aan Helgoland en in
het Skagerrak. Wat de neutralen moeten
erkennen, aldus „Morgenbladet", is dat de
rede geenerlei poging behelst, ons op on
rechtvaardige wijze verdacht te maken, wat
tot nu toe van geallieerde zijde zoo vaak
is gedaan.
Ook „Nationalen" (Agrarisch) en Tidens
Tegn" (liberaal) achten Chamberlains ver
klaringen geruststellend
De blokkade-oorlog
BRITSCHE EN DUITSCHE BERICHT
GEVING.
Officieele wordt uit Londen medege
deeld:
Duitsche vliegtuigen hebben gisteren bij
het vallen van den avond een aanval ge
daan op Scapa Flow. Zij werden verdreven
door het vuur der schepen en batterijen.
Er werden bommen uitgeworpen, waarvan
een op den oever is neergekomen. Geen
enkel schip werd getroffen of beschadigd.
Men gelooft, dat één der Duitsche vlieg
tuigen is omlaag geschoten.
Van Duitsche zijde wordt hieromtrent
medegedeeld:
Gisteravond hebben Duitsche Heinkel-
vliegtuigen wederom een bezoek gebracht
aan de Britsehe vlootbasis Scapa Flow.
Volgens tot nu toe ontvangen draadlooze
mededeelingen zijn verscheidene Britsehe
oorlogsbodems met bommen van groot ka
liber aangevallen Eenige schepen hebben
voltreffers gekregen, andere oorlogsbo
dems werden door bommen, welke in de
onmiddellijke nabyheid ontploften zwaar
beschadigd. Een schip maakte slagzij, van
een ander stegen dikke rookwolken om
hoog en was een vuurgloed te zien.
ONTMOETINGEN BOVEN DE
NOORDZEE.
Drie Britsehe Hurrican machines, die pa
trouilleerden boven de Noordzee, hebben
gistermorgen twee Duitsche bommenwer
pers ontmoet. Op zeven meter boven het
wateroppervlak opende de eerste machine
uit acht mitrailleurs het vuur op een Hein-
kei, die met een salvo antwoordde en ver
volgens geheel met vuren ophield. De
Duitsche toestellen verwijderden zich over
zee, doch de Engelsche machines hadden
nog gelegenheid verscheidene doeltreffen
de salvo's te lossen. Een piloot is in het
been gewond.
Voorts deelt het Britsehe ministerie van
marine mede, dat vijandelijke vliegtuigen
gistermiddag Britsehe convooien op de
Noordzee hebben aangevallen, doch door
kanonvuur verdreven zijn. De vliegtuigen
lieten tenminste tien bommen vallen, doch
die troffen geen doel. De convooien zetten
de reis voort.
BOVEN HET WESTFRONT.
Een communiqué van het hoofdkwartier
der Britsehe luchtstrijdkrachten in Frank
rijk vermeldt, dat gisteren drie Britsehe
gevechtsvliegtuigen een formatie van ne
gen Messerschmidt 110 vliegtuigen aan het
Westelijk front bij Metz hebben aangeval
len en verspreid. Alle Britsehe vliegtuigen
zyn behouden teruggekeerd.
Volgens een specialen correspondent van
Reuter bij de Britsehe luchtmacht in
Frankrijk is er alle reden te gelooven, dat
bedoelde drie Britsehe Hurricane ge
vechtsvliegtuigen ieder een Duitsch vlieg
tuig hebben omlaag geschoten. Een der
Duitsche toestellen is in een bosch neer
gekomen. Uit dit toestel sloegen vlammen.
Een tweede Britsch vliegtuig heeft zijn
tegenstander getroffen. De bestuurder
heeft rook uit de motoren zien komen, toen
het met kogels doorboord omlaag ging. Het
derde toestel had na een hevig gevecht
een tegenstander verjaagd, doch moest
toen opnieuw den strijd aanbinden tegen
een ander Duitsch toestel.
De munitie was toen vrywel uitgeput.
Hij zag kans weg te komen en zyn toestel
onbeschadigd op de basis terug te brengen.
FRANSCH LEGERBERICHT.
Het Fransche legerbericht van gisteren
luidt: „Ter Westen van de Vogezen vrij
veelvuldige artilleriesalvi. Onze jachtvlieg
tuigen zijn vele malen met de Duitsche
luchtmacht slaags geraakt. Bij deze ge
vechten zyn twee tweemotorige toestellen
van den vijand zeker neergeschoten
waarvan één op ons gebied en een
derde waarschijnlijk. Eén onzer jagers is
niet teruggekeerd".
KRUISERS SLAAGS?
De bemanning van een Noorsch schip,
dat gisteren te Bergen is aangekomen,
heeft verklaard eergisteren op de Noord
zee een gevecht tusschen twee kruisers te
hebben gezien Er werden 10 tot 12 scho
ten gewisseld. Het Noorsche schip voer
echter op grooten afstand, zoodat de man
nen het verloop van het gevecht niet kon
den volgen.
DUITSCHE DESERTEURS IN
LUXEMBURG.
Het dagblad Luxembourg" schrijft, dat
weer een Duitsche deserteur de grens is
overgekomen, nadat hij zwemmende de
Moezel was overgestoken. Hij heeft zich
onder bescherming der gendarmerie ge
steld. Het zou een Oostenrijksche student
in de geneeskunde zijn. In het geheel zijn
thans twaalf Duitsche deserteurs in
Luxemburg geïnterneerd.
RUSSISCHE OORLOGSSCHEPEN EN DE
GEALLIEERDE BLOKKADE.
Twee Sovjet-Russische oorlogsschepen
zouden zijn waargenomen op de route, die
gewoonlijk gevolgd wordt door vrachtsche
pen, die zich naar Wladiwostok begeven
zoo meldt het Japansche blad Hotsji.
Het blad brengt dit bericht in verband
met de verklaring van den commandant
der Sovjet-Rusische vloot, die op 29 Fe
bruari aankondigde, dat de URSS zich met
geweld zou verzetten tegen pogingen tot
uitbreiding van de blokkade tot Wladi
wostok.
HET „MOREELE EMBARGO" DER
VEREENIGDE STATEN.
Men gelooft, dat de Russische ambas
sadeur te Washington, Oemansky, gister
avond in een onderhoud van een uur met
minister Huil heeft getracht Hulls besluit
tot handhaving van he „moreele embar
go" op den uitvoer van vliegtuigmateriaal
naar Rusland aan het wankelen te bren-
gen.Oemansky had Huil om een onderhoud
verzccht. Dat het embargo besproken was,
is niet bevestigd, doch in een wat later ge
houden persconferentie verklaarde de mi
nister, dat het embargo nog van kracht
was tegen elk land, dat zich de sanctie
daarvan op den hals haalde. Op de vraag,
of de vrede tusschen Rusland en Finland
ook een einde aan het embargo tegen de
Sovjet-Unie had gemaakt, antwoordde hij,
dat over dit onderwerp niets nieuws viel
te zeggen. Een ambtenaar legde dat ant
woord uit als een aanwijzing, dat het em
bargo nog van kracht is.
DE AANVOER VAN IJZERERTS UIT SCANDINAVIë
MOSKOU
BERUJN
VAN HET VATICAAN
DE PAUS SLECHTS KORT NAAR
CASTEL GANDOLFO.
Naar vernomen wordt zal Z. H. de Paus
dit jaar slechts enkele weken op Castel
Gandolfo vertoeven, vermoedelijk in de
maand Juni. Hij zal hierna een bezoek
brenge aan de heiligdommen te Loreto
Padua en Pompei.
Wij geven hierbij een kaartje van de yzerertsgebieden in het hooge Noorden
met de twee uitvoerhavens Narvik (Noorwegen) en Lulea (Zweden).
De Noorsche transitohaven Narvik voert ijzererts uit zoowel naar Duitschland
als naar Engeland.
Duitschland ontvangt echter langs twee Scandinavische havens ijzererts.
De geallieerden zouden vastbesloten zijn de onbelemmerde doorvaart van
Duitsche ertsschepen te verhinderen.
Het een en ander heeft in politieke kringen in de laatste dagen veel stof doen
opwaaien en deze kwestie kan in de naaste toekomst wel eens zeer acuut worden.
Op het nevenkaartje overziet men de zeewegen, waarlangs het Zweedsche ijzer
erts wordt vervoerd.
Credieten aan
Landbouw, Handel
en Industrie
Bultenlandsche Berichten
ONTPLOFFING IN SCHOTSCHE
MUNITIEFABRIEK.
Officieel wordt medegedeeld, dat zich
gisteravond in een Schotsche munitiefa
briek een ontploffing heeft voorgedaan,
waarbij drie menschen om het leven geko
men en vijf gewond zijn.
Na de explosie brak brand uit, zoodat
van steden in de buurt snelle hulp ge
vraagd werd. Ruiten van winkels en hui
zen in de omgeving werden vernield. De
toegangen tot de fabriek werden onder mi
litaire bewaking gesteld.
Het geluid van de ontploffing werd tot
op een afstand van 10 mijl gehoord en de
ruiten in de stad, welke twee kilometer
van de fabriek ligt, rinkelden.
De ontploffing geschiedde juist toen de
nachtploeg naar het werk kwam. De aar
de schokte onder de voeten van de werk
lui en groote stukken metaal vlogen de
lucht in. Het schijnt, dat het hoofdgebouw
weinig schade heeft opgeloopen.
DE OVERSTROOMINGEN IN
PENNSYLVANIA
Gisteren'is het peil van de Susquehanna
eenigszïns gevallen. Intusschen zijn ploe
gen mannen op koortsachtige wijze bezig
de dijken met zandzakken te dichten en te
versterken en huisraad weg te halen uit
de laag gelegen streken uit voorzorg te
gen een mogelijke nieuwe onverwachte
stijging.
Gedeelten van den staat New York bij
Albany, Binghamton en Syracuse staan
ook onder water tengevolge van overstroo
mingen van de Susquehanna en de Che-
nago.
Het water keert thans naar de rivier
beddingen terug.
DE WATERSNOOD IN HET
JOEGOSLAVISCHE DONAUGEBIED
De overstroomingen in het geheele Joe
goslavische Dounaubekken nemen onge
kende afmetingen aan. De Donau heeft
thans by Belgrado den nog nooit meege-
maakten maximumstand bereikt van 736
centimeter boven normaal. Rondom Bel
grado staan reusachtige oppervlakten land
onder water. Geheele stadswijken zijn
overstroomd. De andere steden en dor
pen aan de Donau vertoonen eenzelfde
beeld.
In Zemun, een voorstad van Belgrado,
zijn dertig huizen ingestort en worden 200
andere huizen door instorting bedreigd.
In Semedria zijn 37 huizen ingestort. Ook
de Theiss, de Temesj en de Bega hebben
een zeer hoogen waterstand. De schade,
welke de overstroomingen hebben aange
richt, worden tot dusver geraamd op ruim
tien milliard dinar (1 dinar is ongeveer
4 1/2 cent).
BRAND AAN BOORD VAN DE
„MANHATTAN".
Aan boord van het Amerikaansche schip
„Manhattan", dat in de haven van Genua
ligt, is een begin van brand ontdekt. In een
der ruimen had een kist phosphor vlam ge
vat. Een tiental personen had een rook
vergiftiging opgeloopen en moest in een
ziekenhuis worden opgenomen. De brand
weer van Genua was het vuur in een half
uur meester.
BELGISCH TANKSCHIP OP
ZANDBANK GELOOPEN.
Dinsdagavond is een Belgisch motortank
schip, dat met een lading stookolie en pe
troleum van Nederlandsch-Indië op weg
was naar Amsterdam in de Belgische ter
ritoriale wateren ter hoogte van Middel-
kerken op een zandbank geloopen.
Ter assistentie uitgevaren sleepbooten
hebben het tankschip niet vlot kunnen
brengen. Vannacht zouden opnieuw pogin
gen daartoe in het werk worden gesteld.
GEEN STAKING BIJ DEN ONDER-
GRONDSCHEN SPOORWEG
VAN NEW YORK.
John Lewis, de leider van het congres
voor de industrieele organisatie, die giste
ren te New York is aangekomen cm de on
derhandelingen te voeren met betrekking
tot een staking bij den ondergrondschen
spoorweg te New York, heeft verklaard,
dat de arbeidstoestand daar en op andere
doorgaande lijnen op bevredigende wijze
is geregeld en dat het daarom niet tot een
staking zal komen.
