Staat,cfvcede aan den Staat,
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
IJmuider freiler
gezonken
Over de verbroken eendracht tusschen
de volkeren
DINSDAG 26 MAART 1940
31ste Jaargang No. 9600
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935.
Adv. en Abonn.-tarieven de pag 2.
Giro 103003. Postbus 11.
Paschen in de pers
Dit jaar heeft ons bijzonder getroffen de
toon van de traditioneele Paasch-beschou-
wingen, Paasch-artikelen in socialistische
en liberale bladen.
Wij meenden,daarin te hooren een zeker,
bewust of onbewust, heimwee naar het po
sitieve en volledige Christendom, een er
kenning van de vastheid der Christe
lijke beginselen, die als een rustige
vuurbaken staan in de angstig-onstui-
mige wereldzee van dezen tijd.
A. B. K. constateert in de socialisti
sche pers van de menschen in dezen
tijd:
„De innerlijke onrust is ten top ge
stegen. Wij zwijgen haar wel dood en
werken haar wel weg, maar onderwijl
weten wij aldoor in ons onderbewust
zijn, dat die onrust er is, onverzettelijk
en onaantastbaar".
De schrijver wijst dan op het verschijn
sel „dat in Nederland de laatste jaren een
steeds grooter aantal menschen op de uit
voeringen van de MatthausrPassion van
Johann Sebastitaan Bach placht af te ko
men."
Al dezen, aldus de schrijver, pogen ver
kwikking te zoeken in de Passion, ver
kwikking voor „hun onzichtbare hunke
ring naar althans iets hoogers, dat zich van
de grauwe nevelen onzer zware tijden los
maakt". Wij willen -hier den socialistischen
schrijver in zijn verdere beschouwing citee-
ren:
„Nu is in de poging om zoodanige ver
kwikking uit de vertolking van de
Passion te puren ook een vreemde fac
tor. Deze namelijk, dat het verhaal zoo
smartelijk is, zonder dat daarvoor eeni-
ge troost geboden wordt. Want waar het
heil moet aanvangen, is het wérk aan
zijn eind gekomen. De Man aan het
kruis sterft niet als een „held". Wij
van dezen tijd kunnen dat beoordeelen,
omgeven door helden als wij zijn. Niets
daarvan in deze figuur, aan welke
niet vreemds blijft, dat een mensch
kwellen of vernederen kan. Zoo keert
men allerminst bemoedigend en ge
sterkt, eerder murw gemaakt door het
aanschouwen van zulk een jammer,
van deze hoogste en allersmartelijkste
schoonheid terug.
Maar hier is men, gelooven wij, bij de
kern van de begeerte om net werk te
hooren: de behoefte om eigen kommer
nissen klein te zien in het aangezicht
van dat boven allen en alles uitreiken
de smartebeeld van Golgotha. Met een
besef van binnen, krachtig bij den een
en vaag bij den -ander, dat hiermede
het laatste woord niet gesproken is.
Dat deze historie niet indigt in het graf
van den rijken man, met de zware
steen er op. Dat er na dit ontzettend
gebeuren, en daarmede gekocht, een
groot geluk komen gaat. Zoodat ten
slotte de grootste aantrekkingskracht
voor den vermoeiden mens van heden
geoefend wordt door dat deel der his
torie, dat wij niet meer te hooren krij
gen."
„Door dat deel der historie, dat wij niet
meer te hooren krijgen". Hier blijft de
schrijver halverwege staanMocht hij
aldus vervolgen: Maar dat wij kunnen ken
nen uit de Goddelijke Openbaring, met
zekerheid! Het deel der historie, dat
ons leert Christus' Verrijzenis, Christus'
Hemelvaart, de nederdaling van den Hei
ligen Geest over de eerste priesters van
Christus' Kerk.
Vager en ijler is de Paaschbeschouwing
in de liberale Nieuwe Rott. Crt.
Ook in dit blad wordt gewezen op de be
langstelling voor Bach's Passion. En wij le
zen dan o.m. in het bedoeld artikel:
,,Zou nu datgene, dat den kunste
naar Bach tot zulk een werk inspireer
de, den mensch niets meer hebben te
zeggen?
Wat zien wij gebeuren?
Dat, terwijl de massa steeds meer los
weekt en vervreemd van de christelijke
kerk, de belangstelling voor dit ver
klankte christendom toeneemt, zóó
zélfs, dat het wel schijnt als w&en het
gevoel en begrip voor de schoonheid
en waarde van Bach's Mattheuspassion
aan de laatste halve eeuw voorbehou
den. De zeer velen onder de duizenden
want het zijn er duizenden, die ook
in dezen Paaschtijd in huiskamer, con
certzaal of kerk hebben geluisterd naar
de Passiemuziek die voor een groot
deel of zelfs geheel vreemd staan te
genover de oude christelijke voorstel
lingen en symbolen, raken toch door
deze klanken zielsontroering en ziels
verheffing te ondergaan en een oogen-
blik een ander mensch te worden. En
zij worden dat ook."
„Een oogenblik een ander mensch te
worden. En zij worden dat ook". Een
oo gen blik"!
Valt 't niet op, hoe over „oude Christe
lijke voorstellingen en symbolen" wordt
gesproken, maar niet over: Christelijke
waarheden!
„Deze passiemuziek, krachtens den
aard van alle muziek buiten symbool
en voorstelling omgaand, geeft het we
zen van het Paasch-evangelie"
Dit lezen wij in hetzelfde artikel. Het
wezen van het Paasch-evangelie vindt men
echter nietin muziek, die slechts kan
zijn een uitdrukking, een ontroerende uit
drukking van wat het wezen van het Chris
tendom is; het wezen van het Christendom
ligt in de erkenning en beleving van het
Christelijk dogma en de Christelijke mo
raal!
Het wezen van het Christendom wordt
benaderd, zij 't dan ook als 't ware min of
meer schuchter, in wat wij lazen in een
Paaschartikel van een ander liberaal blad,
het Vaderland:
„Wie in deze dagen Christus ver
geet, omdat hij Hem vergeten wil en
onvoorwaardelijk opgaat in de rhytmi-
sche bewogenheid var^het Leven, zal
zichzelf onherroepelijk verliezen; wie
daarentegen, juist- in deze dagen, het
beeld van den Gekruisigde en Verre-
zene in zich draagt, omdat hij het in zich
dragen wil, zal de ritseling van nieuw
leven in zich bespeuren, dat (naar het
woord uit den brief van Paulus aan de
Kollossenzen) met Christus is verbor
gen in God."
De Kerk houdt de Paasch-vrcugde in
haar liturgie dagen-lang vast. Mogen wy
vandaag nog 'ns even te genieten geven een
heel mooi en fijn vers van pater Schreurs.
In op één na den laatsten regel ligt uitge
drukt het wezenlijke van de vreugde
op het Paaschfeest.
Ik dank U nu Ge zelf gekomen zijt
Met blijde lippen en met goede oogen,
Omdat Maria nu van vreugde schreit,
Omdat wjj allen nu weer lachen mogen.
Ik prijs U goed, nu Gij zijt opgestaan,
Wijl zonder U de dag .niet wilde komen,
Wijl wij nu bloemen hebben waar we
gaan
En blanke bloemen haast aan alle
boomen.
Want waar Uw glans en waar Uw
luister valt,
Gaan alle bloemen, alle kelen open,
En heel de mooie wijde wereld schalt
En heel de hemel staat nu eindloos open.
Ik ben zoo blij, om elke druppel blauw,
Om elke straai van zooveel duizend
smalen.
Omdat Uw kleed zoo wit is en zoo
blauw,
Omdat ik dicht bij U mag ademhalen.
Omdat Gij als een bloem, en bij mij zijt,
Dicht bij mijn hart en in mijn beide
oogen.
Omdat.... omdat Gij Jezus Christus
zijt
Omdat de klokken nu weer luiden
mogen!
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
VERHEFFENDE STRIJDWIJZE
DER N. .1. B.
Wij lezen in de Ned erlander:
Een typisch staaltje van de strijdwijze
der N. S. B. is deze dagen aan het licht ge
komen.
Op 16 Februari bevatte het dagblad van
genoemde beweging, een stukje, getiteld
„Joodsche brutaliteit", dat als volgt luidde:
„Op verschillende plaatsen van Amster
dam zijn de laatste dagen op gevels, muren
en lantaarnpalen, zegels geplakt van de
volgende inhoud:
„Elk volk heeft de regeering die het
verdient,
Hoe meer Joden, hoe meer welvaart,
Hoe meer Joden, hoe minder corruptie".
Wij kunnen ons voorstellen, dat een ras
echte Amsterdammer, die zijn hersens weet
te gebruiken, een vergelijking trekt tus
schen de stand vat de werkloosheid en het
aantal Joden, en dat hij de omvang van de
corruptie afmeet naar de schanddaden van
Joodsche zwendelaars en oplichters als
Mannheimer, Holzmann, Wreszir.sky en
zoovele andere, die zich in den laatsten tijd
van hun meest volksvijandigen kant heb
ben doen kennen.
Maar waar blijft de hoofdstedelijke poli
tie? Kan zij nu niet eens, om aan de door
werking van dit vergif een einde te ma
ken even snel optreden als zij dit pleegt te
doen tegenover het nationaal socialisme?
Het wordt nu toch hoog tijd, dat aan de
brutaliteit van de aanhangers van E.D.D.
paal en perk worde gesteld".
Aldus het dagblad der N.&B. in „hei
lige" verontwaardiging, culmineerende in
de vraag waar nu de politie bleef.
Welnu, de politie is eraan te pas geko
men. In „Eenheid door Democratie" lezen
wi; nl., dat de Utrechtsche politie eenige
dagen geleden een drietal mannen op hee-
terdaad heeft betrapt bij het plakken van
de bewuste zegeltjes op deuren, glazen en
lantaarnpalen.
Tegen alle drie is proces-verbaal opge
maakt. En daarbij kwam vast te staan, dat
het alle drie N.S.B.'ers waren.
Ziehier de verheffende methode van een
beweging, die zichzelve bij monde van haar
„leider" „de eer en het geweten der natie"
noemt!
GEEN
PAASCHVERRASSING
De geleerden hebben dikwijls getracht
verband te leggen tusschen natuurver
schijnselen en de gedragingen der men
schen. Veel is door hen geschreven op re
kening van de zonnevlekken, maar wat
met de Paaschdagen is geschied werpt
elke theorie omver
Het is gedurende de Paaschdagen onge-
'ooflijk woelig geweest in den aether; de
zon heeft de aarde met electrisch geladen
ieeltjes gebombardeerd en een magneti
sche storm veroorzaakt, welke groote sto-
ringen teweeg heeft gebracht in de radio
en in de telefoon- en telegraafverbindin
gen.
En wat was de uitwerking van die storm
in de lucht op de menschen?
Wij hebben rustig in het milde lente
weer gewandeld, zijn ter kerke getogen en
nebben een tochtje naar buiten gemaakt,
waar hier en daar de schuchtere pogingen
van den naderenden lente zichtbaar zijn.
Van het Westfront kwamen de gebruikelij
ke oorlogscommuniqué's: „Niets bijzon
ders te melden" en zelfs op zee vergingen
er niet meer schepen dan wij de laatste da
gen gewend v.aren.
Zoo stormachtig als het in den aether
was, zoo kalm was het op aarde.
De Engelschen hebben nun best gedaan
om op tweeden Paaschdag den oorlog te
vergeten. Het aantal personen, dat een
uitstapje maakte, was bijna normaal. De
treinen naar plaatsen aan zee waren over
vol, groote rijen trekkers v/andelden langs
de buitenwegen en in Londen leek het
•iantal bezoekers uit de provincie even tal
rijk als in andere jaren. De benzinerant-
soeneering bracht het autoverkeer tot on
geveer een derde terug, maar toch waren
de wegen drukker dan verwacht was.
Dichte rijen fietserè' trokken langs de
groote wegen uit Londen. Groote voetbal
wedstrijden trokken duizenden toeschou
wers in het geheele land en ook werd een
twaalftal paardenrennen gehouden.
Het leek weJ of er geen oorlog was.
Toch was er niet de ware vredesstem-
ming.
Want toen Zondagavond de Duitschers
langs den Rijn door middel van span
doeken en luidsprekers propaganda maak
ten voor den vrede, werd dit vredesoffen
sief van Fransche zijde beantwoord met
een welonderhouden vuur uit automati
sche wapens en mitrailleurs, zoodat de
spandoeken weldra in flarden hingen en
de mannen aan de luidsprekers een goed
heenkomen zochten.
De verwachting, dat de Duitschers voor
een Paaschverrassing zouden zorgen, is
echter niet in »-ervulling gegaan. Er heeft
geen bombardement plaats gehad, noch
een offensief. Ook is Molotof niet naar
Eerlijn gekomen, om wie weet welk ver
drag te teekenen.
Inmiddels blijft men zich in Scandina
vië bezig houden met de kwestie van een
defensief verbond, ondanks het feit dat
Rusland zich daartegen verzet. Zoo heeft de
minister-president van Zweden, Hansson,
in een rede gezegd, dat deze kwestie ern
stig en diepgaand onderzocht moet wor
den.
„De kwestie van een defensief bondge
nootschap zeide hy is een belangrij
ker aangelegenheid dan de onderteekening
van een verdrag. Op meer dan één manier
heeft zij betrekking op de overeenstemming
zelve van het Noorden, zij heeft in zekere
mate betrekking op de onafhankelijkheid
der Noordsche landen jegens elkander,
vooral ten aanzien van de buitenlandsche
politiek. Het is onvermijdelijk, dat een de
fensief bondgenootschap gevolgen heeft
voor de militaire organisatie in de ver
schillende deelnemende landen en onge
twijfeld ook voor de organisatie der ravi
tailleering van de burgerbevolking en der
noodzakelijke indnstrieele maatregelen.
Er moet echter definitief een einde worden
gemaakt aan alle speculaties dat de hulp
bronnen van het Noorden gemobiliseerd
zouden kunnen worden voor andere doel
einden dan de verdediging tegen aanval
len op den vrede en op de onafhankelijk
heid van het Noorden. Alleen de leuze:
Vrede naar binnen en naar buiten", kan
de Noordschë volkeren vereenigen. En in
dezen gedachtensfeer gaan wij er over be
raadslagen hoe wij ons streven en onze
gemeenschappelijke beschermende maat-
Acht van de elf opvarenden
door Brltschen
oorlogsbodem opgepikt
Rij de N.V. Visscherij Maatschappij
„de Daad", is bericht ingekomen, dat
de IJmuider treiler „Protinus", IJm.
85, welke op 18 Maart van IJmuiden
ter visscherij was vertrokken, door on
opgehelderde wijze is gezonken.
Een Britsch oorlogsschip trof een
deel der bemanning, dat zich in veilig
heid had weten te brengen, drijvende
op een vlot aan.
Het waren acht opvarenden en deze
zijn door 't oorlogsschip in een haven
aan de Oostkust van Engeland binnen
gebracht. De bemanning bestond uit
elf koppen, zoodat nog drie personen
worden vermist.
De Protinus" is in 1900 gebouwd en
heeft een bruto-onhoud van 210 ton. Het is
oorspronkelijk een Engelsch schip. Zestien
jaar geleden werd het naar Nederland ver
kocht. Schipper is Klaas Wijker uit Eg-
mond aan Zee.
ONGELUK IN DE ALPEN.
LAUSANNE, 26 Maart. (A.N.P.) In de
bergen van Freiburg zijn vier touristen uit
het kanton Freiburg by het afdalen van de
Dent de Lys neergestort. Drie hunner kwa
men om het leven, n.l. een 60-jarige gees
telijke, een 14-jarige knaap en een 18-jarig
meisje.
Dit nummer bestaat alt
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
PAASCHREDE VAN DEN PAUS OP
EERSTEN PAASCHDAG. (1ste blad).
DE OORLOG OP DE ZEE WORDT VER
SCHERPT. (2de blad).
DE RUSSEN BEZETTEN HANGOE
(FINLAND). (2de blad).
Binnenland
IJMUIDER TREILER OP EEN MIJN
GELOOPEN; ACHT VAN DE ELF OPVA
RENDEN DOOR BRITSCH OORLOGS
SCHIP GERED. (1ste blad).
TE LEIDEN WERDEN DRIE PERSO
NEN AANGEHOUDEN, BETROKKEN BIJ
FEN ROOFOVERVAL TE MONSTER,
(2de en 1ste blad).
MOORDAANSLAGEN TE RUCPHEN
EN ROTTERDAM. (2de blad).
Sport cn Wedstrijden
GESLAAGDE DIOC. TURNWEDSTRLI-
DEN VAN DE VROUWELIJKE JEUGD
BEWEGING VOOR KATHOLIEKE AC
TIE. (4de blad).
DUITSCHLAND ZOU VOORNEMENS
ZIJN SPORTRELATIES MET RUSLAND
AAN TE GAAN. (4de blad).
PLECHTIGE PAASCHMIS
IN DE ST. P1ETER
TEGEN DE OVERMATIGE BEGEERTE
NAAR VEROVERINGEN
Ruim 50.000 geloovigen hebben Zondag
in de basiliek van Sint Pieter de door Paus
Pius XII gecelebreerde Paaschmis bijge
woond. De Paus betrad even over 9 uur
de basiliek, voorafgegaan door een stoet
kardinalen en bisschoppen, terwijl het ge
lui der klokken en de zilveren trompetten
weerklonken. De Paus werd luide toege
juicht, hetgeen voortduurde tot het oogen
blik, waarop hy het koor bereikte. Na de
Mis te hebben opgedragen heeft de Paus
de passie-relieken, die in de basiliek van
Sint Pieter rusten, vereerd. Ook bij zijn
vertrek werd de Paus geestdriftig toege
juicht.
In zijn Paaschrede heeft de Paus in het
bijzonder de schending van het recht ge
brandmerkt en de verbreking der verdra
gen, evenals de onmatige begeerte naar ver
overingen.
De voornaamste passages luidden:
„De eendracht tusschen de volkeren is
op droeve wijze verbroken, plechtig aan
gegane verdragen vaak eenzijdig gewij
zigd of geschonden zonder voorafgaande
overeenkomst. Alles wat het menschelijk
vernuft, de studie of de ervaring hebben
voortgebracht, alle krachten van het wel
zijn en de rijkdom dienen slechts tot het
voeren van oorlog of de vergrooting der
bewapeningen. Alles wat gebruikt zou kun
nen worden voor de welvaart en den voor
uitgang der volkeren, wordt thans uit zijn
baan geleid om slachtingen en vernietiging
onder de naties aan te richten. De stroom
van vreedzame uitwisselingen is verlamd
door gevaren van allerlei aard en droogt op,
hetgeen armoede voor verschillende lagen
der bevolking met zich meesleept.
Ook is het niet zelden, dat men het
recht zelve ziet schenden, dat de betrek-
regelen zullen organiseeren en leiden."
De gedachte aan een Driebond is derhal
ve nog niet opgegeven. En mocht er geen
Driebond komen, dan kan een „Tweebond"
nog goede diensten bewijzen.
kingen tusschen de beschaafde volken
regelt: op#.i steden, landbouwersdor
pen worden geterroriseerd, verbrand,
verwoest door bombardementen, weer-
looze mannen, machtelooze grijsaards,
onschuldige kinderen worden van hun
woning beroofd, wanneer zij niet gedood
worden. Welk ander middel blijft over
om hoop te behouden bij zóó ernstige
beproevingen, dan het middel, dat uit
Christus komt?
Christus alleen kan het rechtvaardig
evenwicht herstellen tusschen rechten en
plichten, een breidel aanleggen aan de on
matige begeerte r.aar verovering, harts
tochten onderdrukken, het koude en starre
recht door den adem der naastenliefde ma
tigen en vervolmaken. Hij, die de winden
en stormen beveelt, Die de golven kalmeer
de, Hij alleen kan ook den wil der men
schen buigen tot eendracht en broederlief
de en bewerken, da,., wanneer de betrek
kingen tusschen de volken eenmaal gere
geld zijn, niet door geweld, maar volgens
dr regels van rechtvaardigheid en naasten
liefde, de wapens gestrekt worden en de
handen ten slotte worden ineengeslagen ten
teeken van overeenstemming' en vriend
schap. Wij, die de smart en ellende onzer
kinderen deelen, smeeken den Goddelijken
Verlosser op dezen plecht'gen dag den
christelijke koningen en vorsten en vol
ken den vrede te geven, de eendracht en
de eenheid".
VERKLARING VAN ROOSEVELT
VERWACHT.
NEW YORK, 26 Maart. (A.N.P.) De
„New York Times", die meldt, dat Roose
velt waarschijnlijk een formeele verklaring
zal afleggen over de missie van Sumner
Welles voegt hieraan toe, dat de president
gaarne een einde zou willen maken aan
gissingen, volgens welke de regeering nieu
we vredesstappen zou overwegen. Zulke
gissingen, meent men, zouden bij aankomst
van Sumner Welles in de Vereenigde Sta
ten gedaan kunnen worden.
De correspondent van de „New York
Times" te Washington verklaart, dat een
eventueele door Roosevelt af te leggen ver
klaring volgens diplomatieke kringen
waarschijnlijk weinig hoop zal bieden op
spoedige beëindiging der vijandelijkheden