Staat,cfvcede aan den Staat, DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN IJmuider freiler gezonken Over de verbroken eendracht tusschen de volkeren DINSDAG 26 MAART 1940 31ste Jaargang No. 9600 Bureaux Papengracht 32. Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935. Adv. en Abonn.-tarieven de pag 2. Giro 103003. Postbus 11. Paschen in de pers Dit jaar heeft ons bijzonder getroffen de toon van de traditioneele Paasch-beschou- wingen, Paasch-artikelen in socialistische en liberale bladen. Wij meenden,daarin te hooren een zeker, bewust of onbewust, heimwee naar het po sitieve en volledige Christendom, een er kenning van de vastheid der Christe lijke beginselen, die als een rustige vuurbaken staan in de angstig-onstui- mige wereldzee van dezen tijd. A. B. K. constateert in de socialisti sche pers van de menschen in dezen tijd: „De innerlijke onrust is ten top ge stegen. Wij zwijgen haar wel dood en werken haar wel weg, maar onderwijl weten wij aldoor in ons onderbewust zijn, dat die onrust er is, onverzettelijk en onaantastbaar". De schrijver wijst dan op het verschijn sel „dat in Nederland de laatste jaren een steeds grooter aantal menschen op de uit voeringen van de MatthausrPassion van Johann Sebastitaan Bach placht af te ko men." Al dezen, aldus de schrijver, pogen ver kwikking te zoeken in de Passion, ver kwikking voor „hun onzichtbare hunke ring naar althans iets hoogers, dat zich van de grauwe nevelen onzer zware tijden los maakt". Wij willen -hier den socialistischen schrijver in zijn verdere beschouwing citee- ren: „Nu is in de poging om zoodanige ver kwikking uit de vertolking van de Passion te puren ook een vreemde fac tor. Deze namelijk, dat het verhaal zoo smartelijk is, zonder dat daarvoor eeni- ge troost geboden wordt. Want waar het heil moet aanvangen, is het wérk aan zijn eind gekomen. De Man aan het kruis sterft niet als een „held". Wij van dezen tijd kunnen dat beoordeelen, omgeven door helden als wij zijn. Niets daarvan in deze figuur, aan welke niet vreemds blijft, dat een mensch kwellen of vernederen kan. Zoo keert men allerminst bemoedigend en ge sterkt, eerder murw gemaakt door het aanschouwen van zulk een jammer, van deze hoogste en allersmartelijkste schoonheid terug. Maar hier is men, gelooven wij, bij de kern van de begeerte om net werk te hooren: de behoefte om eigen kommer nissen klein te zien in het aangezicht van dat boven allen en alles uitreiken de smartebeeld van Golgotha. Met een besef van binnen, krachtig bij den een en vaag bij den -ander, dat hiermede het laatste woord niet gesproken is. Dat deze historie niet indigt in het graf van den rijken man, met de zware steen er op. Dat er na dit ontzettend gebeuren, en daarmede gekocht, een groot geluk komen gaat. Zoodat ten slotte de grootste aantrekkingskracht voor den vermoeiden mens van heden geoefend wordt door dat deel der his torie, dat wij niet meer te hooren krij gen." „Door dat deel der historie, dat wij niet meer te hooren krijgen". Hier blijft de schrijver halverwege staanMocht hij aldus vervolgen: Maar dat wij kunnen ken nen uit de Goddelijke Openbaring, met zekerheid! Het deel der historie, dat ons leert Christus' Verrijzenis, Christus' Hemelvaart, de nederdaling van den Hei ligen Geest over de eerste priesters van Christus' Kerk. Vager en ijler is de Paaschbeschouwing in de liberale Nieuwe Rott. Crt. Ook in dit blad wordt gewezen op de be langstelling voor Bach's Passion. En wij le zen dan o.m. in het bedoeld artikel: ,,Zou nu datgene, dat den kunste naar Bach tot zulk een werk inspireer de, den mensch niets meer hebben te zeggen? Wat zien wij gebeuren? Dat, terwijl de massa steeds meer los weekt en vervreemd van de christelijke kerk, de belangstelling voor dit ver klankte christendom toeneemt, zóó zélfs, dat het wel schijnt als w&en het gevoel en begrip voor de schoonheid en waarde van Bach's Mattheuspassion aan de laatste halve eeuw voorbehou den. De zeer velen onder de duizenden want het zijn er duizenden, die ook in dezen Paaschtijd in huiskamer, con certzaal of kerk hebben geluisterd naar de Passiemuziek die voor een groot deel of zelfs geheel vreemd staan te genover de oude christelijke voorstel lingen en symbolen, raken toch door deze klanken zielsontroering en ziels verheffing te ondergaan en een oogen- blik een ander mensch te worden. En zij worden dat ook." „Een oogenblik een ander mensch te worden. En zij worden dat ook". Een oo gen blik"! Valt 't niet op, hoe over „oude Christe lijke voorstellingen en symbolen" wordt gesproken, maar niet over: Christelijke waarheden! „Deze passiemuziek, krachtens den aard van alle muziek buiten symbool en voorstelling omgaand, geeft het we zen van het Paasch-evangelie" Dit lezen wij in hetzelfde artikel. Het wezen van het Paasch-evangelie vindt men echter nietin muziek, die slechts kan zijn een uitdrukking, een ontroerende uit drukking van wat het wezen van het Chris tendom is; het wezen van het Christendom ligt in de erkenning en beleving van het Christelijk dogma en de Christelijke mo raal! Het wezen van het Christendom wordt benaderd, zij 't dan ook als 't ware min of meer schuchter, in wat wij lazen in een Paaschartikel van een ander liberaal blad, het Vaderland: „Wie in deze dagen Christus ver geet, omdat hij Hem vergeten wil en onvoorwaardelijk opgaat in de rhytmi- sche bewogenheid var^het Leven, zal zichzelf onherroepelijk verliezen; wie daarentegen, juist- in deze dagen, het beeld van den Gekruisigde en Verre- zene in zich draagt, omdat hij het in zich dragen wil, zal de ritseling van nieuw leven in zich bespeuren, dat (naar het woord uit den brief van Paulus aan de Kollossenzen) met Christus is verbor gen in God." De Kerk houdt de Paasch-vrcugde in haar liturgie dagen-lang vast. Mogen wy vandaag nog 'ns even te genieten geven een heel mooi en fijn vers van pater Schreurs. In op één na den laatsten regel ligt uitge drukt het wezenlijke van de vreugde op het Paaschfeest. Ik dank U nu Ge zelf gekomen zijt Met blijde lippen en met goede oogen, Omdat Maria nu van vreugde schreit, Omdat wjj allen nu weer lachen mogen. Ik prijs U goed, nu Gij zijt opgestaan, Wijl zonder U de dag .niet wilde komen, Wijl wij nu bloemen hebben waar we gaan En blanke bloemen haast aan alle boomen. Want waar Uw glans en waar Uw luister valt, Gaan alle bloemen, alle kelen open, En heel de mooie wijde wereld schalt En heel de hemel staat nu eindloos open. Ik ben zoo blij, om elke druppel blauw, Om elke straai van zooveel duizend smalen. Omdat Uw kleed zoo wit is en zoo blauw, Omdat ik dicht bij U mag ademhalen. Omdat Gij als een bloem, en bij mij zijt, Dicht bij mijn hart en in mijn beide oogen. Omdat.... omdat Gij Jezus Christus zijt Omdat de klokken nu weer luiden mogen! WAT ANDERE BLADEN SCHRIJVEN VERHEFFENDE STRIJDWIJZE DER N. .1. B. Wij lezen in de Ned erlander: Een typisch staaltje van de strijdwijze der N. S. B. is deze dagen aan het licht ge komen. Op 16 Februari bevatte het dagblad van genoemde beweging, een stukje, getiteld „Joodsche brutaliteit", dat als volgt luidde: „Op verschillende plaatsen van Amster dam zijn de laatste dagen op gevels, muren en lantaarnpalen, zegels geplakt van de volgende inhoud: „Elk volk heeft de regeering die het verdient, Hoe meer Joden, hoe meer welvaart, Hoe meer Joden, hoe minder corruptie". Wij kunnen ons voorstellen, dat een ras echte Amsterdammer, die zijn hersens weet te gebruiken, een vergelijking trekt tus schen de stand vat de werkloosheid en het aantal Joden, en dat hij de omvang van de corruptie afmeet naar de schanddaden van Joodsche zwendelaars en oplichters als Mannheimer, Holzmann, Wreszir.sky en zoovele andere, die zich in den laatsten tijd van hun meest volksvijandigen kant heb ben doen kennen. Maar waar blijft de hoofdstedelijke poli tie? Kan zij nu niet eens, om aan de door werking van dit vergif een einde te ma ken even snel optreden als zij dit pleegt te doen tegenover het nationaal socialisme? Het wordt nu toch hoog tijd, dat aan de brutaliteit van de aanhangers van E.D.D. paal en perk worde gesteld". Aldus het dagblad der N.&B. in „hei lige" verontwaardiging, culmineerende in de vraag waar nu de politie bleef. Welnu, de politie is eraan te pas geko men. In „Eenheid door Democratie" lezen wi; nl., dat de Utrechtsche politie eenige dagen geleden een drietal mannen op hee- terdaad heeft betrapt bij het plakken van de bewuste zegeltjes op deuren, glazen en lantaarnpalen. Tegen alle drie is proces-verbaal opge maakt. En daarbij kwam vast te staan, dat het alle drie N.S.B.'ers waren. Ziehier de verheffende methode van een beweging, die zichzelve bij monde van haar „leider" „de eer en het geweten der natie" noemt! GEEN PAASCHVERRASSING De geleerden hebben dikwijls getracht verband te leggen tusschen natuurver schijnselen en de gedragingen der men schen. Veel is door hen geschreven op re kening van de zonnevlekken, maar wat met de Paaschdagen is geschied werpt elke theorie omver Het is gedurende de Paaschdagen onge- 'ooflijk woelig geweest in den aether; de zon heeft de aarde met electrisch geladen ieeltjes gebombardeerd en een magneti sche storm veroorzaakt, welke groote sto- ringen teweeg heeft gebracht in de radio en in de telefoon- en telegraafverbindin gen. En wat was de uitwerking van die storm in de lucht op de menschen? Wij hebben rustig in het milde lente weer gewandeld, zijn ter kerke getogen en nebben een tochtje naar buiten gemaakt, waar hier en daar de schuchtere pogingen van den naderenden lente zichtbaar zijn. Van het Westfront kwamen de gebruikelij ke oorlogscommuniqué's: „Niets bijzon ders te melden" en zelfs op zee vergingen er niet meer schepen dan wij de laatste da gen gewend v.aren. Zoo stormachtig als het in den aether was, zoo kalm was het op aarde. De Engelschen hebben nun best gedaan om op tweeden Paaschdag den oorlog te vergeten. Het aantal personen, dat een uitstapje maakte, was bijna normaal. De treinen naar plaatsen aan zee waren over vol, groote rijen trekkers v/andelden langs de buitenwegen en in Londen leek het •iantal bezoekers uit de provincie even tal rijk als in andere jaren. De benzinerant- soeneering bracht het autoverkeer tot on geveer een derde terug, maar toch waren de wegen drukker dan verwacht was. Dichte rijen fietserè' trokken langs de groote wegen uit Londen. Groote voetbal wedstrijden trokken duizenden toeschou wers in het geheele land en ook werd een twaalftal paardenrennen gehouden. Het leek weJ of er geen oorlog was. Toch was er niet de ware vredesstem- ming. Want toen Zondagavond de Duitschers langs den Rijn door middel van span doeken en luidsprekers propaganda maak ten voor den vrede, werd dit vredesoffen sief van Fransche zijde beantwoord met een welonderhouden vuur uit automati sche wapens en mitrailleurs, zoodat de spandoeken weldra in flarden hingen en de mannen aan de luidsprekers een goed heenkomen zochten. De verwachting, dat de Duitschers voor een Paaschverrassing zouden zorgen, is echter niet in »-ervulling gegaan. Er heeft geen bombardement plaats gehad, noch een offensief. Ook is Molotof niet naar Eerlijn gekomen, om wie weet welk ver drag te teekenen. Inmiddels blijft men zich in Scandina vië bezig houden met de kwestie van een defensief verbond, ondanks het feit dat Rusland zich daartegen verzet. Zoo heeft de minister-president van Zweden, Hansson, in een rede gezegd, dat deze kwestie ern stig en diepgaand onderzocht moet wor den. „De kwestie van een defensief bondge nootschap zeide hy is een belangrij ker aangelegenheid dan de onderteekening van een verdrag. Op meer dan één manier heeft zij betrekking op de overeenstemming zelve van het Noorden, zij heeft in zekere mate betrekking op de onafhankelijkheid der Noordsche landen jegens elkander, vooral ten aanzien van de buitenlandsche politiek. Het is onvermijdelijk, dat een de fensief bondgenootschap gevolgen heeft voor de militaire organisatie in de ver schillende deelnemende landen en onge twijfeld ook voor de organisatie der ravi tailleering van de burgerbevolking en der noodzakelijke indnstrieele maatregelen. Er moet echter definitief een einde worden gemaakt aan alle speculaties dat de hulp bronnen van het Noorden gemobiliseerd zouden kunnen worden voor andere doel einden dan de verdediging tegen aanval len op den vrede en op de onafhankelijk heid van het Noorden. Alleen de leuze: Vrede naar binnen en naar buiten", kan de Noordschë volkeren vereenigen. En in dezen gedachtensfeer gaan wij er over be raadslagen hoe wij ons streven en onze gemeenschappelijke beschermende maat- Acht van de elf opvarenden door Brltschen oorlogsbodem opgepikt Rij de N.V. Visscherij Maatschappij „de Daad", is bericht ingekomen, dat de IJmuider treiler „Protinus", IJm. 85, welke op 18 Maart van IJmuiden ter visscherij was vertrokken, door on opgehelderde wijze is gezonken. Een Britsch oorlogsschip trof een deel der bemanning, dat zich in veilig heid had weten te brengen, drijvende op een vlot aan. Het waren acht opvarenden en deze zijn door 't oorlogsschip in een haven aan de Oostkust van Engeland binnen gebracht. De bemanning bestond uit elf koppen, zoodat nog drie personen worden vermist. De Protinus" is in 1900 gebouwd en heeft een bruto-onhoud van 210 ton. Het is oorspronkelijk een Engelsch schip. Zestien jaar geleden werd het naar Nederland ver kocht. Schipper is Klaas Wijker uit Eg- mond aan Zee. ONGELUK IN DE ALPEN. LAUSANNE, 26 Maart. (A.N.P.) In de bergen van Freiburg zijn vier touristen uit het kanton Freiburg by het afdalen van de Dent de Lys neergestort. Drie hunner kwa men om het leven, n.l. een 60-jarige gees telijke, een 14-jarige knaap en een 18-jarig meisje. Dit nummer bestaat alt vier bladen. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland PAASCHREDE VAN DEN PAUS OP EERSTEN PAASCHDAG. (1ste blad). DE OORLOG OP DE ZEE WORDT VER SCHERPT. (2de blad). DE RUSSEN BEZETTEN HANGOE (FINLAND). (2de blad). Binnenland IJMUIDER TREILER OP EEN MIJN GELOOPEN; ACHT VAN DE ELF OPVA RENDEN DOOR BRITSCH OORLOGS SCHIP GERED. (1ste blad). TE LEIDEN WERDEN DRIE PERSO NEN AANGEHOUDEN, BETROKKEN BIJ FEN ROOFOVERVAL TE MONSTER, (2de en 1ste blad). MOORDAANSLAGEN TE RUCPHEN EN ROTTERDAM. (2de blad). Sport cn Wedstrijden GESLAAGDE DIOC. TURNWEDSTRLI- DEN VAN DE VROUWELIJKE JEUGD BEWEGING VOOR KATHOLIEKE AC TIE. (4de blad). DUITSCHLAND ZOU VOORNEMENS ZIJN SPORTRELATIES MET RUSLAND AAN TE GAAN. (4de blad). PLECHTIGE PAASCHMIS IN DE ST. P1ETER TEGEN DE OVERMATIGE BEGEERTE NAAR VEROVERINGEN Ruim 50.000 geloovigen hebben Zondag in de basiliek van Sint Pieter de door Paus Pius XII gecelebreerde Paaschmis bijge woond. De Paus betrad even over 9 uur de basiliek, voorafgegaan door een stoet kardinalen en bisschoppen, terwijl het ge lui der klokken en de zilveren trompetten weerklonken. De Paus werd luide toege juicht, hetgeen voortduurde tot het oogen blik, waarop hy het koor bereikte. Na de Mis te hebben opgedragen heeft de Paus de passie-relieken, die in de basiliek van Sint Pieter rusten, vereerd. Ook bij zijn vertrek werd de Paus geestdriftig toege juicht. In zijn Paaschrede heeft de Paus in het bijzonder de schending van het recht ge brandmerkt en de verbreking der verdra gen, evenals de onmatige begeerte naar ver overingen. De voornaamste passages luidden: „De eendracht tusschen de volkeren is op droeve wijze verbroken, plechtig aan gegane verdragen vaak eenzijdig gewij zigd of geschonden zonder voorafgaande overeenkomst. Alles wat het menschelijk vernuft, de studie of de ervaring hebben voortgebracht, alle krachten van het wel zijn en de rijkdom dienen slechts tot het voeren van oorlog of de vergrooting der bewapeningen. Alles wat gebruikt zou kun nen worden voor de welvaart en den voor uitgang der volkeren, wordt thans uit zijn baan geleid om slachtingen en vernietiging onder de naties aan te richten. De stroom van vreedzame uitwisselingen is verlamd door gevaren van allerlei aard en droogt op, hetgeen armoede voor verschillende lagen der bevolking met zich meesleept. Ook is het niet zelden, dat men het recht zelve ziet schenden, dat de betrek- regelen zullen organiseeren en leiden." De gedachte aan een Driebond is derhal ve nog niet opgegeven. En mocht er geen Driebond komen, dan kan een „Tweebond" nog goede diensten bewijzen. kingen tusschen de beschaafde volken regelt: op#.i steden, landbouwersdor pen worden geterroriseerd, verbrand, verwoest door bombardementen, weer- looze mannen, machtelooze grijsaards, onschuldige kinderen worden van hun woning beroofd, wanneer zij niet gedood worden. Welk ander middel blijft over om hoop te behouden bij zóó ernstige beproevingen, dan het middel, dat uit Christus komt? Christus alleen kan het rechtvaardig evenwicht herstellen tusschen rechten en plichten, een breidel aanleggen aan de on matige begeerte r.aar verovering, harts tochten onderdrukken, het koude en starre recht door den adem der naastenliefde ma tigen en vervolmaken. Hij, die de winden en stormen beveelt, Die de golven kalmeer de, Hij alleen kan ook den wil der men schen buigen tot eendracht en broederlief de en bewerken, da,., wanneer de betrek kingen tusschen de volken eenmaal gere geld zijn, niet door geweld, maar volgens dr regels van rechtvaardigheid en naasten liefde, de wapens gestrekt worden en de handen ten slotte worden ineengeslagen ten teeken van overeenstemming' en vriend schap. Wij, die de smart en ellende onzer kinderen deelen, smeeken den Goddelijken Verlosser op dezen plecht'gen dag den christelijke koningen en vorsten en vol ken den vrede te geven, de eendracht en de eenheid". VERKLARING VAN ROOSEVELT VERWACHT. NEW YORK, 26 Maart. (A.N.P.) De „New York Times", die meldt, dat Roose velt waarschijnlijk een formeele verklaring zal afleggen over de missie van Sumner Welles voegt hieraan toe, dat de president gaarne een einde zou willen maken aan gissingen, volgens welke de regeering nieu we vredesstappen zou overwegen. Zulke gissingen, meent men, zouden bij aankomst van Sumner Welles in de Vereenigde Sta ten gedaan kunnen worden. De correspondent van de „New York Times" te Washington verklaart, dat een eventueele door Roosevelt af te leggen ver klaring volgens diplomatieke kringen waarschijnlijk weinig hoop zal bieden op spoedige beëindiging der vijandelijkheden

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1940 | | pagina 1