Toen 't kanon zweeg De rol van Zweden Minister Tanner over den vrede van Moskou fZ)c Eaatóie ivten aan den frintchen aavCag, Jn het ftinseh-Sluóóiócfie canjïCict HET WESTEN WACHT AF DONDERDAG 14 MAART 1940 OE LEIDSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. 5 NUTTELOOS BLOEDVERGIETEN DE LAATSTE DAGORDER VAN MANNERHE1M. Mannerheim heeft in zijn laatste dag order, welke gisteravond aan de Finsche troepen is voorgelezen, hulde gebracht aan de 15.000 gesneuvelden. Hij stelde de Rus sische verliezen op 200.000 man. Ondanks den moed en de gevechtskwaliteiten van het leger, aldus de dagorder, heeft de re geering het noodig gevonden vrede te sluiten. „Ons leger was klein. Wij waren verpiioht verdedigingslinies aan te leggen, hulp uit het buitenland te vragen en de noodige wapenen en munitie te verkrij gen. Na zestien weken van harden strijd houdt het Finsche leger nog stand tegen een vijand, welke ondanks de hem toege brachte kolossale verliezen, slechts in aan tal toenam. De Finsche soldaten zijn bloot gesteld geweest aan enorme physieke en psychologische inspanning, o.mdat het niet mogelijk is geweest hun af te lossen. De veldmaarschalk* dankt Zweden, Noor wegen, Groot Brittannië en Frankrijk voor de verleende hulp in den vorm van wape nen, munitie en vliegtuigen, zonder welke de Finsche strijdkrachten het onmogelijk zoo lang hadden kunnen uithouden. „Doch de hulp in mannen, waarop zoo lang was gehoopt, is nimmer gekomen. Slechts twee bataljons vrijwilligers met eenig geschut, luchtdoelgeschut en vlieg tuigen konden hier tijdig aankomen om te strijden aan de zijde der Finnen". Tenslotte zegt Mannerheim, dat de door de Westersche mogendheden be- looide hulp niet is gekomen, omdat de buren van Finland, Zweden en Noor wegen, liever naar hun eigen huis ke ken dan hulp te laten passeeren" HET LAATSTE FINSCHE LEGER- BERICHT. Het laatste Finsche legerbericht, dat gisteren verschenen is, luidt als volgt: Op 12 Maart heeft de vijand aangevallen op de Noord-Westelijke oevers van de baai van Viipuri en de Finsche tegenaanvallen duurden tot in den morgen van 13 Maart. De vijand werd teruggeworpen en 12 tanks werden vernield. In de geveenten der laatste dagen tracht te de vijand over het ijs te trekken van de baaien van Muhu en Viljajoki, met als ge volg, dat hij 60 tanks verloor. Tusschen Viipuri en Vuoksen ondernam de vijand plaatselijke aanvallen. Overal werd hij echter teruggeslagen in nachtelij ke tegenaanvallen. In de richting van Paakkola bracht de Finsche artillerie een aanvalspoging van den vijand tot staan. In het district Vuosalmi deden zich den ge- heelen dag infanterie-gevechten en vuur gevechten der artillerie voor. Een vijande lijke aanval werd afgeslagen en 3 tanks werden vernield. Tusschen Vuosalmi en het Ladogameer artillerievuur van weers kanten. In de richting van Taipala werd de vijand teruggedreven en ten Noord-Oosten van het Ladogameer werd een vijandelijke aanval op Uomaa en Kollanjoki afgeslagen. In de richting van Kuhmo werden vele vijandelijke aanvallen afgeslagen. Aan de andere deelen van het front be drijvigheid van patrouilles. In den ochtend van den dertienden Maart ging de vijand voort met aanvallen op de Karelische landengte, ten Noord-Oosten van het Ladogameer en bij Kuhmo, tot 11 uur. Op dit tijdstip werden de vijandelijk heden aan beide kanten gestaakt. De vijan delijke luchtaanvallen waren hoofdzakelijk gericht op het Noorden van Finland. Ver schillende plaatsen werden gebombardeerd. Volgens gecontroleerde gegeven zijn vier vijandelijke vliegtuigen neergeschoten, terwijl het van drie nog onzeker is, of zij neergehaald werden. Van vier onzekere ge vallen van 12 Maart is thans komen vast te staan, dat vliegtuigen neergehaald zijn, de vier wrakken zijn gevonden. Op 13 Maart staakte de Finsche lucht macht de operaties om 10 uur, terwijl de vijand zijn bombardementen des morgens voortzette op Rovaniemi en Kemijaervi, waar drie burgers werden gedood. HET RUSSISCHE LEGERBERICHT. Het Russische legerbericht luidt: Op 13 Maart om zeven uur 's ochtends hebben de Sovjettroepen na een bestorming geduren de twee uur de stad Viipuri bezet. Tot twaalf uur vanmiddag heeft zich in de an dere sectoren van het front niets belang rijks voorgedaan. Om twaalf uur vanmiddag (Leningr. tijd) zijn in alle sectoren van het front, overeen komstig het vredesverdrag, de vijandelijk heden gestaakt. HET WERD ANGSTIG STIL. Naar uit Stockholm wordt gemeld, waren .ie Finsche troepen zeer verbaasd, toen zij gisteren het bevel kregen het vuren te staken. De meeste manschappen hadden zelfs niet vernomen, dat er een vredes-ac- .•oord geteekend was. Toen het huilen der granaten op de Ka relische landengte na het sein „Vuren sta ken" ophield, maakte de ongewone stilte een bijna angstwekkenden indruk. Voor vele manschappen, die dagen en nachten achtereen hebben gevochten, beteekent het t egin van den vrede maar één ding: een kans om te slapen. Op de landengte hebben de soldaten maandenlang geen normalen jlaap meer gekend. Zij waren op een punt gekomen, waarop zij bijna mechanisch lie pen of vochten. Een hooggeplaatst officier verklaarde: „De militaire leiders hebben hun woord gezegd en het leger kan slechts gehoorzamen aan de bevelen en vertrou wen stellen in de mannen, die een beslis sing kunnen nemen." Het commando van het Zweedsche vrij willigerskorps in Finland deelt mede, dat, niettegenstaande de Russische, evenals de Finsche troepen vroegtijdig ervan in ken nis waren gesteld, dat de vijandelijkheden gisterochtend om elf uur zouden worden gestaakt, de stellingen van het vrijwilli gerskorps, evenals de formaties in de ach terhoede ten Westen van Maerkaejaervi, gedurende den ochtend hebben blootge staan aan een bombardement, dat in mili- taii opzicht nutteloos was, doch vrij groote verliezen heeft veroorzaakt. Om zes uur openden de Russen een hevig artillerievuur terwijl vliegtuigen bommen wierpen en met hun machinegeweren schoten. De Zweden beantwoordden het vuur en min stens één batterij der Russen werd buiten gevecht gesteld. Het vuren dei Russen duur de tot elf minuten over elf. De Russische aanval op den rechtervleugel werd afge slagen. Aan Zweedsche zijde vielen tien dooden en een dertigtal gewonden. Tusschen acht en elf uur werd Ravniemi tweemaal en Kemijaervi driemaal gebom bardeerd door Russische vliegtuigen. Te Kemijaervi vielen verscheidene bommen nabij het hospitaal van de Zweedsche am bulance, zonder evenwel slachtoffers te maken. DE ZEE-OORLOG. Men heeft niets meer vernomen van de treiler uit Oostende O. 66, die onlangs het verlies gmeld had van de treiler O. 67, wel ke naar men aanneemt eveneens met man er. muis vergaan is. Het te Bergen thuisbehoorende stoom schip, dat in ballast op weg was van Dram men naar Bergen, is door Duitschers aan gehouden en naar Weesermuende opge bracht. Het schijnt, dat het schip tijdens den storm toevallig buiten de Noorsche territo riale wateren is gekomen. De reederij heeft bericht ontvangen dat de bemaning in vei ligheid is, doch het is niet bekend, waarom het schip naar Duitschland is opgebracht. Alle pogingen het schip weer vrij te krijgen zijn vergeefsch geweest. DUITSCHE VLIEGERS BOVEN BELGIë. Het Duitsche Nieuwsbureau meldt: Het Fransche Nieuwsagentschap Havas heeft uit Brussel een bericht gepubliceerd over ge vechtshandelingen, die Dinsdag zouden zijn voorgevallen boven Belgisch territoriaal ge bied tusschen een Duitsch bombardements toestel en een reeks Belgische vliegtuigen. Van Duitsche zijde wordt in dit verband vastgesteld, dat de waarheid als volgt was: In het verloop van een luchtgevecht tus schen een Duitsch en een Fransch vliegtuig kwamen de beide tegenstanders boven Bel gisch gebied tot in de nabijheid van Namen. Het Duitsche vliegtuig heeft toen, nadat het gezien had, waar het was, langs den kort- sten weg het Belgische gebied verlaten. Van een contact of zelfs van gevechtshandelin gen van het Duitsche vliegtuig met een Bel gisch bewakingstoestel kan geen sprake zijn. WAT DE OORLOG KOST. Sir John Simon heeft in 't Lagerhuis een crediet aangevraagd van 700 millioen pond als eerste termijn voor de algemeene oor logskosten gedurende het komende begroo- tingsjaar. Hij verklaarde, dat van de 500 millioen, die op 1 September 1939 aange vraagd waren, 300 millioen zijn uitgegeven, T er wijl waarschijnlijk nog 100 millioen uit gegeven zullen worden voor het einde van het loopende begrootingsjaar. De uitgaven stijgen snel en alle oorlogsdiensten tezamen kosten thans ongeveer 5 millioen per dag. De overige uitgaven brengen het totaal op ongeveer 6.5 millioen per dag. Het crediet kan derhalve voldoende zijn voor ongeveer 4 maanden van dit jaar. Simon heeft het voornemen om de drie of vier maanden een crediet aan te vragen, zooals dat 25 jaar ge leden ook is gebeurd. WAAROM HULP UITBLEEF RADIO-REDE TE HELSINKI. De Finsche minister van buitenlandsche zaken Tanner heeft Woensdagavond voor de microfoon gesproken over den vrede tusschen Finland en Rusland, waarbij hij er in den aanvang op wees, dat de nieuwe staatsgrenzen ongeveer overeen kwamen met die van 1921. Tanner schilderde de mi litaire operaties, in welker verloop het ge brek aan mannen steeds meer merkbaar ls geworden en constateerde, dat de aange kondigde hulp der Westelijke mogendhe den volledig was uitgebleven en dat niet voldoende vrijwilligere waren aangeko men. Zweden en Noorwegen hadden met de verwijzing naar de noodzakelijkheid van inachtneming van een strikte neutrali teit een doortocht van vreemde troepen door hun landen niet kunnen toestaan. Finland heeft op grond daarvan besloten geen beroep om bijstand te doen op Enge land en Frankrijk. De minister van buitenlandsche zaken sprak vervolgens over de vredesonderhan delingen met Moskou. Hij verklaarde, dat het algemeene belang van Finland de aan neming der Sovjet-Russische voorstellen heeft geëischt. Het vredesverdrag bevat geen politieke voorwaarden. Aan de vrij heid, souvereiniteit en onafhankelheid van Finland wordt niet getornd. Finland moet thans werken om zijn economisch le ven in constructieven zin te ontwikkelen. CONSTERNATIE TE STOCKHOLM. De openhartige verwijzing van Taruner naar den rol van Zweden en Noorwegen in het falen van Finlands worsteling, heeft in Stookholm een zekere consternatie ge wekt Er is te Stockholm niet getracht Tanners rede voor het publiek weg te hou den. De uitwerking er van oi zekere breede lagen van het publiek, die reeds critisch stonden tegenover de houding der regeering, moet aanzienlijk zijn. Blijkbaar is de mogelijkheid van een Zweedsche garantie voor wat van Finland overblijft weggenomen door de bepaling in de vredesovereenkomst, volgens welke geen van beide partijen eenigerlei overeen komst mag aangaan met een derde mo gendheid. GEEN PRESSIE OP FINLAND. De Finsche minister van buitenlandsche zaken, Tanner, heef den buitenlandschen oorrespondenten te Helsinki gisteravond medegedeeld, dat Noorwegen, Zweden en Finland, voordat de Finsche delegatie naar Moskou vertrok, waren overeengekomen, besprekingen over waarborging van de grenzen der drie staten te voeren en dat men binnen enkele dagen daarmede zou voortgaan. Finland heeft het initiatief tot deze besprekingen genomen. Tanner verklaa.c* verder, dat de Weste lijke mogendheden gedurende den oorlog geen pressie op Finland hebben uitgeoe fend. Chamberlain en Daladier hebben slechts verklaard, dat Finland zelf moest beslissen. Minister-president Ryti, aldus Tanner, bevindt zich nog in de Sovjet Unde. De re geering alleen heeft tot vrede besloten. Tanner heeft den buitenlandschen cor respondenten verder medegedeeld, dat het militaire hoofdkwartier was geraadpleegd ten aanzien van den toestand aan het front, doch dat 't geen deel had aan 't vredesbe sluit. In antwoord op verschillende vragen zeide de minister, dat het vredesverdrag geen be palingen omtrent schadeloosstelling voor of restitutie van den oorlogsbuit aan de Sovjet Unie bevat en dat het vraagstuk der krijgsgevangenen nog bestudeerd wordt. Op de vraag, of de nieuwe grenzen ver dedigd zouden moeten worden, antwoord de Tanner, dat de militaire experts hem hebben gezegd: „Alle grenzen kunnen verdedigd worden." Duitschland heeft by de bemiddeling geen rol gespeeld, EEN RADIOREDE VAN HAMBRO. De president van het Noorsche Storting, Hambro, heeft gisteravond in een radio- redevoering te Oslo verklaard, dat het Noorsche volk thans rouwt over de harde voorwaarden, welke de verantwoordelijke staatslieden in Finland gemeend hebben te moeten aanvaarden. Zij hebben alleen ge streden en sluiten alleen vrede. Wij zijn niet in staat hun raad te geven, omdat wy niet in staat zijn hen te helpen met hetgeen zy het meest noodig hebben. Ons land was niet in staat militairen bij stand aan Finland te verleenen, en alle andere hulp schijnt op dit oo ge rub lik van weinig waarde. De strijd van Finland is de strijd geweest van alle kleine staten. Hij werd opgevat als een strijd van de rechtvaardigheid tegen het geweld. De naam van Mannerheim zal blij /en voortle ven in de harten van een volk, dat honder den jaren alle lasten heeft gedragen van een strijd tegen de overweldigende krach ten van een vijand en nimmer heeft toe gegeven. Wij weten niet hoe wij Finland moeten danken. Hambro besloot met de woorden van een Finschen dichter, welke in de Finsche harten en in onze eigen har ten zullen voortleven: „En eens zal de dag komen." WAAROM HIELP HET NIET? VERKLARING VAN MINISTER GÜNTHER De Zweedsche minister van buitenland sche zaken, Günther heeft gisteren voor den Rijksdag een verklaring afgelegd, waarin hij zeide: Het bericht over het sluiten van vrede tusschen Finland en Rusland, een bericht van zoo uiterst groot belang voor het ge- heele Noorden, heeft ons vandaag bereikt. Nog ncoit hebben wij, volkeren van het Noorden, die den oorlog verafschuwen en haten, ae diepe, heilige beteekenis van den vrede gevoeld zooals vandaag. Ditmaal komt het vredesbericht ook tot ons als een rouwbeodschap, omdat de vrede zooveel bloed gekost heeft en vooral omdat ons broedervclk hem heeft moeten koopen ten koste van zoo zware offers. Van der, aanvang van den oorlog af heeft de Finsche ugeering zich bereid verklaard tot hervatting van de afgebroken onderhan delingen over een vreedzame regeling. Het spreekt vanzeli, dat wij er naar gestreefd hebben voor ens deel haar te steunen bij haar verlangen om een basis te vinden voor die onderhandelingen. Eerst leek iedere hoop om daartoe te geraken ijdel. Maar te gen het einde van Januari toonde men zich van Russischtn kant ook bereid om tot een regeling te komen Een zeker contact kon vervolgens gevestigd worden en men kwam ten slotte zee ver, dat een Finsche delegatie naar Moskou vertrok met het resultaat, dat wij zoo juist vernomen hebben. Van zekere zyde heeft men het als een onvriendelijke daad jegens Finland, voor gesteld, dat aan de Finsche regeering Rus sische voorstellen werden overgebracht, welke zij bijna niet kon aanvaarden. Het is my onmogelijk de gegrondheid van deze op vatting te zien De Finsche regeering moest in ieder geva.' belang stellen in het verne men van ae doelstellingen, die de vijand zich had gegeven. Het verstrekken van in lichtingen neeft natuurlijk niets gemeen met het uitoefenen van druk en de Finsche regeering heeft het evenmin als druk uitge legd. In het algemeen kan duidelijk ver klaard worden dat geen enkele druk, van welken aard ook, door ons is uitgeoefend. Het was noodig den Finnen de gren zen te doen weten van den Zweedschen bijstand, welke grenzen getrokken wer den door de slechte constellaties van de internationale politiek. Men zal mi.gen constateeren, dat de vre desvoorwaarden, die door onze zorgen van Moskou werden overgebracht aan Helsinki, niet dezelfde zijn als die, welke hun uit drukking vcr.aen in het vredesverdrag. Zoo is e bijvoorbeeld als iets volstrekt nieuws aan toegevoegd de afstand van een gebied in de streek van Salla en van Kussamo, evenals de clausule betreffende den aanleg var. een spoorlijn van Kandalas naar Kemi jaervi. Deze bepalingen hebben voor ons een duidelijk belang. Men heeft ook geinsinueerd, dat Duitsch land een zekere pressie op de Zweedsche regeering zou hebben uitgeoefend. De waar heid is, dat geen woord is gewisseld tus schen de Zweedsche en de Duitsche reges- ring in deze aangelegenheid. Het Zweedsche v^lk kan zonder overdrij ving en zonder g-cotspraak getuigen zich werkelijk moeite te hebben gegeven, a'le hulp aan Finland te geven, welke binnen zyn berei'- lag. Uit financieel oogpunt bezien, beteexeri dat, dat in den vorm van een leening 400 millioen kronen ter beschikking werden ge steld. De buitengewoon ongunstige omstandig heden van de politieke wereldsituatie heb ben niet veroorloofd deze hulp uit te brei den tot een directe militaire inmenging noch onzerzijds.* r.tch met onze medewer king van de zyde eer Westersche mogend heden. Men kon niet van de Zweedsche re- geering ciscber., cat zij er toe zou bij dragen naar ene streken het tooneel en misschien het beslissende terrein van den oorlog tu>-ihen de groote Europee- sche mogendheden over te brengen. Wat zou in dat gval van Zweden en van Finland zijn geworden? Op dat punt bestaat in ons land vrij wel één enkele meening. Ten aanzien van de door vrijwilligers te verleenen hulp hebt en de meeningen in ons land blijkbaar uiteengeloopen. Men waar deert er de mogelijkheden en de werkelijke bettekenis van een Zweedsche medewer king door middel van vrijwilligere verschil lend. Wij allen hebben het meest oprechte begrip voor die jongelui, die zich geroepen gevoelden hun eigen leven in te zetten in den Finschen strijd voor de vrijheid. Wat zeg ik? Wij begrijpen hen niet alleen, doch wij gevoelen voor hen ook nog een innig respect en de warmste sympathie. Doch anderzijds moet men ook degenen begrijpen, die de oogen niet hebben kunnen -luiten voor de verschrikkelijke gebeurlijk heid, dat het optreden der vrijwilligers, tal rijk als zy waren, tenslotte slechts een op- of feiing zou zyn geweest van de besten on der onze jongelieden zonder dat hun opof fering een beslissenden invloed op den af loop van den oorlog kon uitoefenen. Het is evenwel geen tijd voor discussie* meer over het vraagstuk der vrijwilligers noch over eenige andere kwestie, welke be trekking heeft op onze hulp aan Finland HULP BU WEDEROPBOUW. Het oogenblik is gekomen voor nieuwe beslissingen en nieuwe krachtsinspanningen op dit gebied. De wederopbouw van Fin land, na de verliezen, welke de oorlcg heeft toegebracht, is onvermijdelijk en het is dui delijk, dat wij ook daar onze hulp zullen moeten verleenen. Het is op deze taak, dat wij voortaan alle krachten zullen moeten concentreeren, welke wij tot nu toe hebben gebezigd om ons broedervolk in zijn strijd by te staan het zal nog groote opofferin gen van ons vergen, doch voor mij lijdt het geen twijfel, aldus Günther, dat het Zweed sche volk bereid is deze te aanvaarden. ZWIJGEND VERWIJT. De correspondent te Helsinki van „Stock holm Tidningen" meldt aan zijn blad, dat het thans niet gemakkelijk is, in Finland Zweed te zijn. Niet dat de Finnen iets zeg gen. Diep in hun hart koesteren zij nog steeds dezelfde gevoelens. Doch de Zweden, die zich in Finland bevinden, voelen wer kelijke schaamte, dat Zweden en de andere Scandinavische landen aan Finland niet de gevraagde doeltreffende hulp hebben ver leend. Ook voelen de Zweden zich be schaamd by de gedachte, dat hun land al les aan Finland heeft kunnen geven, behal ve wat dit land verlangde, d.w.z. het leven. Buften'siwntsoPio Rerlchten DUITSCH SCHIP BIJ RUBJERG VERGAAN. Acht opvarenden worden vermist. Volgens een bericht van den Deenschen radio-omroep is het Duitsche stoomschip „Eschersheim" (3303 ton), dat te Bremen thuisbehoort, tijdens een storm aan de Deensche kust bij den vuurtoren van Rub- jerg gezonken. Acht van de 33 opvarenden worden vermist. De overigen werden door een Deensohe reddingsboot opgepikt. MOORDAANSLAG IN LONDEN. Oud-gouverneur van den Pendsjaab door een Indiër doodgeschoten. Sir Michael Odwyer, de vroegere gou verneur van den Pendsjaab, is Woensdag avond te Londen doodgeschoten door een Indiër op een vergadering van de East In dia Association. De dader verwondde ver der den staatssecretaris voor Indië, Lord Zetland, terwijl voorts Sir Loupis Dane, die vroeger in Kashmir gewoond heeft en Lord Lamington, de vroegere gouverneur van Bombay getroffen werden. Lord Zet land kreeg een schampschot, Sir Louis Dane een gebroken arm en Lord Lamington lichtere verwondingen. Brig.-generaal Sy- kes, die naast Lord Zetland stond, bleef on gedeerd. Odwyer was 75 jaar oud. Toen hU gouverneur van den Pensjaab was, deed zich de Amritsma-zaak voor. De aanslag werd gepleegd tegen het ein de van deze drukbezochte vergadering in Caxton Hall. Vier schoten werden snel achtereen gelost. Men zag Odwyer, ernstig bloedende uit een wonde in de borst, op den grond vallen. Lord Zetland viel naast zijn voorzitterszetel en men zag, dat ook Lamington en Dane gewond waren. De man, die geschoten had, schreeuwde, de re volver in den vuist- „Op zy", waarop hy naar de deur rende. Een oogenblik ont stond er verwarring, maar twee mannen sprongen op hem af. Niemand van de 150 aanwezigen mocht zich verwijderen of van de telefoon gebruik maken, gedurende twee en een half uur. Ook zette de politie het gebouw af. Zij teekende de verklarin gen van alle aanwezigen op. KARAVAAN VAN 500 PELGRIM^ HET SPOOR BIJSTER. Zandstorm de oorzaak. Naar uit Damascus wordt gemeld, is een karavaan van 500 Mohammedaansche pel grims in de Arabische woestijn het spoor byster geraakt. Syrische woestijnpatrouilles en vliegtuigen hebben een onderzoek in gesteld. Een gedeelte van de deelnemers, die een maand geleden uit Hedzjas ver trokken is, in uitgeputten toestand aange troffen in de buurt van Palmyra. Zij ver telden dat 300 kameelen waren omgeko men en dat de karavaan door een zand storm uit elkaar was geraakt. Koopt bl| hen, die ln Uw Dagblad ad verfe-ren I

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1940 | | pagina 5