Finsctie rcgcering
vraagt militairen
steun
3+1
40 ct.
VRIJDAG 16 FEBRUARI 1940
31ste Jaargang No. 9568
3)e ^IcbcHe (Sou^ont
Bureaux Papengracht 32. Adv. en Abonn.-tarieven zie pag Z,
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
KEERPUNT
De torpedeering van de „Burgerdijk" zal
in de geschiedenis van dezen oorlog als
een keerpunt worden aangemerkt.
De onbeperkte duikbootoorlog heeft zijn
intree gedaan. Het feit is in al z'n sober
heid en ontstellende duidelijkheid dit: Een
Nederlandsch schip vaart met een uitslui
tend voor Nederland bestemde lading,
waaronder zich geen contrabande bevin
den, van een neutrale Amerikaansche ha-
van naar een eveneens neutrale Neder-
landsche haven. Het wordt door een Duit-
schen duikboot getorpedeerd omdat het
waarschijnlijk wel een Engelsche con
trole-haven zal aandoen, ;s het niet vrij
willig dan toch gedwongen.
Dachten wij aanvankelijk nog aan de
mogelijkheid, dat de duikboot-kapitein, die
de „Burgerdijk" torpedeerde, op eigen ge
legenheid had gehandeld en zijn instruc
ties te buiten was gegaan, thans wordt het
meer en meer duidelijk, dat wij hier niet
te doen hebben met de daad van een en
keling, maar met een nieuwe faze in den
economischen oorlog en een nieuwe po
ging om de neutralen te betrekken in het
systeem van blokkade en contra-blokkade.
De opvatting van de Duitsche legerlei
ding blijkt te zijn, dat het feit, dat een
neutraal schip wordt opgebracht naar een
Engelsche haven, voldoende is om dit
schip te beschouwen als deel te nemen
aan de krijgsverrichtingen tegen Duitsch-
land.
De nieuwste en meest moderne opvatting
van het begrip neutraliteit! Het is syno
niem met: opsluiting.
Wie zich wil vrijwaren tegen de moge-,
lijkheid van torpedeering, moet aldus
blijkt de Duitsche meening te zijn de
wateren rondom Engeland maar beschou
wen als oorlogszone en daar buiten blij
ven. Daar het ons practisch onmogelijk is
om buiten die oorlogszone te blijven zon
der onze scheepvaart volmaakt stil te leg
gen, worden wij, en België met ons, voor
het dilemma geplaatst: niet varen of niet-
neutraal zijn. Dat een dergelijke opvat
ting in strijd is met elke tot nu toe gelden
de volkenrechtelijke regeling, is duidelijk.
Dat is geen recht meer, dat is machts
misbruik.
Want hiermede wordt niet alleen be
reikt, dat neutrale schepen zonder risico
geen handel kunnen drijven mét Engeland,
maar wordt zelfs de eigen voedselvoorzie
ning van de kleine neutrale staten in ge
vaar gebracht.
De Nederlandsche regeering heeft dan
ook terecht „haar ernstige bedenkingen"
tegen deze daad aan de Duitsche regeering
kenbaar gemaakt, in afwachting van het
schriftelijk tot deze regeering te richten
vertoog.
En wij kunnen er 'staat op maken, dat
na het hooren van de officieren van het
getorpedeerde schip, een protest niet zal
uitblijven.
Ook de Amerikaansche regeering heeft
te Berlijn om opheldering gevraagd, ten
einde te weten te komen of de Berlijnsche
regeering inderdaad haar duikboot-kapiteins
dergelijke instructies heeft gegeven.
De Engelschen wijzen er op, dat zij niets
verwonderd zijn over dezen gang van za
ken; waarom willen de neutralen zich ook
niet aansluiten bij de Engelsche con-
vooien?
Het is echter wel duidelijk, dat wij in
dit stadium van den oorlog voorzichtig
moeten zijn met het aanvaarden van een
dergelijke hulp. Aan het argument, dat de
neutralen onder één hoedje spelen met de
geallieerden, zou dan eenige grond en
eenige schijn van waarheid kunnen wor
den gegeven.
De Noorsche bladen, die in hun veront
waardiging de Duitsche methode als „zee-
rooverij" betitelen, en spreken van een
„barbaarsche en onmenschelijke methode,
waaraan de neutrale zeelieden worden
blootgesteld", doen een ander denkbeeld
aan de hand.
Er is alle reden voor de neutrale landen,
zoo zeggen ze, om samen te werken ter be
scherming van hun wettelijke belangen en
hun neutraliteit.
De blokkade-maatregelen, welke door de
oorlogvoerenden zijn ingevoerd, en de zee
roof zullen doeltreffende tegenmaatrege
len noodig maken.
Het is aan de Nederlandsche regeering,
om in deze zeer moeilijke omstandigheden,
rekening houdende met alle mogelijkhe
den, den juisten weg te vinden, om paal
en perk te stellen aan de tegen-volken-
rechtelijke belemmeringen van onzen zee
handel, met volledige handhaving van on
ze waardigheid en van onze zelfstandig
heid.
PEULVRUCHTEN VOOR ZIEKEN EN
MILITAIREN.
Met inging van 16 Februari geeft de bij
zondere bon voor zieken en militairen, als
bedoeld in artikel 3, lid 1 onder b. van de
peulvruchtenbeschikking 1940, recht op
het koopen van een achtste kilogram peul-
vjchten.
SNOOD
De Interessante en practische
haardracht, uit Amerika naar
Europa overgebracht, gaat ook
AFD. DAMESMODE
PARTERRE.
Komt U eens naar de
aardige modellen Idiken?
VROOM
DREESMANN
LEIDEN
V Aanbidding van den
rijkdom
Kardinaal O'Connell, Aartsbisschop van
Boston, verklaarde onlangs in een toe
spraak, dat, wanneer de Vereenigde Sta
ten thans „de afgodendienst van den rijk
dom" van zich afschudden, zij kunnen te-
rugkeeren tot de grondslagen van hun
stichters en „een natie van godvruchtige
burgers" kunnen worden. De Kardinaal
maakte een onderscheid tusschen eerlijken
rijkdom en hebzucht naar rijkdom, die
een uitermate gunstige voorwaarde voor de
verbreiding van het communisme betee-
kent. Hij voegde eraan toe, dat het min
derwaardige verlangen naar geld en de
zucht naar rijkdom de oorzaken van
de ondergang en de onrust in de wereld
zijn.
De Kardinaal legde er den nadruk op,
dat het openbare welzijn verplichtingen
voor de rijken met zich brengt. „God zij
den rijken genadig, die hun verantwoorde
lijkheid niet kennen". aldus de Kardi
naal.
Deze uitlatingen van den Kardinaal be
hoeven geen bijzondere aandacht te trek
ken inzooverre als zij een bekende moraal
van de Katholieke Kerk voorhouden.
Maar zij vragen wel speciale aandacht
inzooverre zij voorhouden een moraal, die
wel bekend is maar te weinig wordt in
practijk gebracht.
Ook onder ons heerscht nog te veel een
aanbidding van den rijkdom.
Ook onder ons komt 't voor, dat dege
nen, die rijk zijn, worden geeerd, niet om
het gebruik van hun rijkdom, maar om
dien rijkdom zelf, geheel en al afge
zien van het gebruik ervan.
Dat zijn dwaze practijken, welke vele
menschen, die nadenken, ergeren.
Er zyn eerlijke rijken en oneerlijke
armen.
Maar de oneerlijkheid der armen wordt
nooit geëerd; de oneerlijkheid der
rijken wordt vaak geëerd of-blij kt althans
geen reden om hen niet te eeren.
Aanbidding van den rijkdom is oorzaak
van geloofsverzwakking en geloofsafval, is
een van de oorzaken van den huidigen
droeven werelatoestand. Aanbidding van
den rijkdom bestaat in een ongere
geld verlangen naar en een ongeregelde
gehechtheid aan den rijkdom.
Wij schrijven deze korte opmerkingen
neer in aansluiting met wat wij gisteren
cpmerkten over de ergernissen.
RECTIFICATIE.
Wij signaleerden eergisteren een artikel
tje uit een Protestantsch militair blad,
waarin de oorlog wordt verheerlijkt.
Tengevolge van een door ons betreurd
misverstand schreven wij er bij, dat be
doeld artikeltje was overgenomen in „De
Wacht", „weekblad voor de gemobiliseer
de weermacht en het Nederlandsche volk".
„De Wacht" heeft bedoeld artikel niet
overgenomen. Men aanvaarde onze veront
schuldiging voor deze vergissing.
DE SNEEUWSTORMEN IN DE OMGE
VING VAN NEW YORK.
Tengevolge van de sneèuwstormen, wel
ke gewoed hebben boven New York en
het kustgebied van den Athlantischen
Oceaan zijn vijftig personen omgekomen en
vele honderden gewond. De schade wordt
op millioenen dollars geraamd. Te New-
York zyn 3000 mannen aangewezen om
sneeuw te ruimen.
De macht van de pers
De Hongaarsche bisschop, Mgr. Dr.
Gyula Glattfelder, heeft onlangs voor de
Hongaarsche R.K. schrijvers en journalis
ten een belangwekkende redevoering ge
houden over de macht van de pers.
Hij heeft de pers voor een groot deel
aansprakelijk gesteld voor de apocalypti
sche verwarring, die wij thans beleven. „De
pers heeft er een eer in gesteld de harts-
toohten der massa te huldigen, de volkeren
op een dwaalspoor te brengen en eigen
egoïstische plannen na te streven. Daar
door is onnoemlijk veel leed over'de we
reld gekomen. De verwarring, die in de
wereld heerscht, getuigt opnieuw, dat God
den menschen geen woorden en gedach
ten heeft gegeven om mee te spelen of om
ongebruikt te laten, maar om de heerschap
pij van het hoogere in den mensch, den
geest te verzekeren."
De bisschop hekelde vooral de slag
woorden, waarmee de neutrale en anti
godsdienstige pers heel de christelijke
traditie heeft stuk geslagen: de onafhan
kelijkheid van het individu, de emancipa
tie van den mensch, de laicisatie van het
leven.
De macht van de pers is groot ten kwa
de, maar ook ten goede. Deze macht ten
goede kan en moet steeds hooger opge
voerd worden. De journalist s^at iederen
dag op zijn kansel en duizenden luisteren
naar zijn woord. Dit moet een woord van
waarheid en van leven zijn. Als hij zijn
macht beseft, als hij zijn roeping begrijpt,
zal hij zijn pen niet lichtvaardig hanteerén.
Wat hij uitstrooit is zaad, zaad dat door
zielen opgevangen wordt, dat geroepen is
om vrucht te dragen. Als het zaad is zon
der kiemkraoht, als het woorden zijn zon-
dér levensernst en waarheidsdrang, is het
zonde van papier en drukinkt. Iedere
krantenlezer wenscht verschoond te blij
ven van den preektoon, waarbij het woord
„toon" den nadruk heeft. Nooit zal echter
iemand blijvend vertoornd worden, als het
blad van zijn wereldbeschouwing of geloof
de dingen bij den waren naam noemt, zijn
lezers een riem onder het hart steekt of
hun schaduwzijden in het zonnetje zet. Hoe
vrijmoediger de journalist van ''e waarheid
getuigenis aflegt, des te grooter en heil
zamer wordt de macht van de pers.
P. H. RONGEN O.C.R.
„Utrechtsche Courant"
Merkwaardig schrijven
uit Finland
TWEE DIVISIES NOODIG
ZWEDEN VERLEENT FINLAND GEEN
DIRECTEN MILITAIREN STEUN.
STOCKHOLM, 16 Februari (ANP).
De Zweedsche minister-president heeft
heden verklaard, dat Zweden een ver
zoek van Finland om directe miitaire
hulp heeft afgewezen.
STOCKHOLM, 16 Febr. (A. N. P.).~
Naar „Aftenbladet" meldt, heeft de
Finsche regeering verklaard, dat Fin
land niet alleen stand kan houden en
óf over twee divisies vrijwilligers van
Zweden of elders moet beschikken óf
zich om hulp tot de Westelijke mogend
heden moet wenden.
Officieele Zweedsche mededeeling.
STOCKHOLM, 16 Febr. (A. N. P.). Van
middag is een officieel Zweedsch commu
niqué gepubliceerd, waarin gezegd wordt:
„De Zweedsche regeering heeft by ver
schillende gelegenheden verzoeken van
de Finsche regeering om levering van be-
noodigdheden ontvangen. In het algemeen
zijn deze verzoeken ingewilligd. Het
vraagstuk van de verzorging van gewonden
en invaliden uit Finland in Zweden en van
het overbrengen van burgerarbeiders van
Zweden naar Finland heeft geleid tot ze
kere maatregelen, die reeds zijn genomen.
Gedurende hun bezoeken aan Stockholm
hebben leden van de Finsche regeering
het vraagstuk van hulpverleening door
het beschikbaar stellen van manschappen
opgeworpen. Het laatst gebeurde dat op
13 Februari, toen de Finsche minister van
buitenlandsche zaken over dit onderwerp
een bespreking had met den Zweedsche mi-
nister-president, minister van buitenland
sche zaken en minister van defensie. Bij
die gelegenheid sneed Tanner de kwestie
van het zenden van Zweedsche troepen
naar Finland aan."
Het communiqué vervolgt dan met de
mededeeling, dat Zweden het verzoek om
directe militaire hulp heeft afgewezen.
Dft nummer bestaat uit
drie bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
DE FINNEN MOETEN BIJ SUMMA
HUN VOORSTE LINIES PRIJS GEVEN
ONDER DEN DRUK DER RUSSEN. (2de
blad).
AMERIKA VRAAGT OPHELDERING
AAN BERLIJN OVER HET DUITSCHE
STANDPUNT TEN OPZICHTE VAN DE
NEUTRALE SCHEEPVAART. (2de blad).
Binnenland
BIJZONDERHEDEN BETREFFENDE
NEDERLANDSCHE STAATSLEENING.
(lste blad).
OVERLEDEN IS DE TOURNALIST A.
C. v. HILST. (lste blad).
LOCOMOTIEF-ONTSPORING TE BUS-
SUM BRACHT GISTER/ VOND VEEL ON
GEMAK VOOR DE FORENSEN NAAR
AMSTERDAM. (3de blad).
Sport en Wedstrijden
HET DISTRICT LEIDEN VAN DEN D.
H. V. B. HECHTTE ZIJN GOEDKEURING
AAN HET PRAE-ADVIES VAN HET H. B.
INZAKE DE VOORGENOMEN REORGA
NISATIE-PLANNEN DER R. K. F. (3de
blad). a<
Een zéér bijzondere
aanbieding uit onze
3+1 reclame is deze:
SCHEERGARNITUUR
2 pakjes scheermesjes
f (elk Inh. 5 stuks)
De „Oekumenischer Pressediehst" te Ge-
nève heeft het volgende schrijven ontvan
gen van een correspondent, die in Finland
vertoeft:
„Iederen dag wordt het ons nog duide
lijker, dat ons volk dezen oorlog als een
heiligen oorlog beschouwt. God heeft ons
dezen oorlog gegeven, opdat Hij ons tot ze
gen zou worden. Wy zijn bereid tot groote
offers, en wij bidden en vertrouwen, dat
God voor deze offers aan de millioenen ge
knechte menschen van Rusland het Evan
gelie en de vrijheid moge terugschenken.
Iegelijk heeft God ons eigen volk tot een
eenheid gemaakt, en als de oorlog met
succes voor ons voorbij is, dan zal het
onze voornaamste taak zijn, deze eenheid
te laten voortbestaan.
Deze zyde van den oorlog heeft Gene
raal Mannerheim ons laten zien, toen hij
verklaarde, dat de oorlog een strijd is voor
gezin, geloof en vaderland. Dat is ook het
gevoelen van iederen Fin. De burgerbevol
king smeekt voortdurend tot God en de
troeoen melden van het front, dat zij onder
Gods machtige bescherming staan en Zijn
wonderen beleven....
Dikwijls wordt gemeld, dat onze men
schen in hun tenten neerknielen voor het
gebed, alvorens de strijd een aanvang
neemt. De Bijbel is hun beste wapenrus
ting. Men vond een luitenant, die geval
len was, zijn hoofd rustend op een geopen
de Bijbel. Enkele cogenblikken voor zijn
duod had hij zijn manschappen nog uit
den Bijbel voorgelezen.
Wij kennen geen haat tegenover de Rus
sische soldaten, enkel medelijden. Een offi
cier vertelde my, hoe hij met eigen oogen
had gezien dat een Finsche soldaat zijn
handschoenen gaf aan een Russische krijgs
gevangene, die by een koude van veertig
graden onder nul geen handschoenen had
In een enkele week tijds hebben de Sov
jet-vliegeniers ongeveer 7000 bommen op
rnze steden en dorpen laten vallen; van
de burgerbevolking kwamen echter slechts
18 personen om het leven. Ofschoon de
piloten vooral op de kerkgebouwen mik
ken, worden deze gebouwen door God voor
verwoesting gespaard. In drie steden zijn
aan beide zijden van, de kerk bommen ge
vonden, die niet ontploft waren. In Tam-
pero bestond groot gevaar voor het hos
pitaal dat door een Rood Kruis kenbaar
was gemaakt. Een van de bommen kwam
neer op de huiskapel, die naast het zieken-
nuis staat. Verschillende andere bommen
vielen op een kerkhof nabij het hospitaal.
In de kapel was by de ontploffing alles
door elkaar geworpen, maar de afbeelding
van Christus in Gethsemane aan den zy-
muur en de Christus van Thorwaldsen bo
ven het altaar waren onbeschadigd ge
bleven. Ook het groote ijzeren kruis en
het granieten Christusbeeld bij den ingang
van het kerkhof waren ongeschonden ge
bleven.
Onze vijand kan alles vernietigen, maar
de vergevende liefde van God kan hy niet
verwoesten
Wij hopen, dat de christelijke landen van
1 et Avondland zich zullen haasten, ons te
Leipen, want een blijvende vrede in de
wereld zal alleen mogelijk zijn, wanneer
het verwoestende bolsjewisme overwon
nen is.
merk Aalglad
1 staaf scheerzeep,
te zamen
Hierbij Gratis
1SCHEER-APPARAA T
VROOM
DREESMANN
Langs de kust bij Katwijk aan Zee heeft zich een ijsdijk ge-^rnuj,
waardoor een schouwspel is ontstaan, dat bij menschenheupenis nog
niet b 'oorgekomen
