DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
De torpedeering
„Burgerdljk"
DONDERDAG 15 FEBRUARI 1940
31ste Jaargang No. 9567
S)e £ek;belieSoii/Ya/nt
Bureaux Papengradtft Jt
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Adv. en Abonn--tarleven zie pag 2.
Giro 103003. Postbus 11. \v
V De ergernissen.
De socialist ds. W. Banning uit Bentveld
heeft in het Klein-Auditorium der Leid-
sche Universiteit voor de Theologische
Faculteit gesproken over het onderwerp:
„Maatschappij, predikant, theoloog".
Ds. Banning vertelde uit zijn practijk
een aantal voorbeelden, waarin werden ge
demonstreerd de oorzaken van „onkerke
lijkheid". En hij constateerde:
„Het blijkt, dat vele kerkelijke men-
schen, niet te verwarren met de Kerk,
dikwijls volkomen gevangen zijn in de
benepenste klein-burgerlijkheid, waar
door veel kwaad werd en wordt ge
sticht. Het blijkt uit verhalen van oude
onkerkelijken altijd, dat deze men-
schen op één of andere wijze door
kerkelijke menschen zijn gegriefd en
vernederd. Dit heeft met Godsdienstig
Geloof niets te maken; dat blijkt ook
bijna steeds".
Zóó is het inderdaad.
Vele menschen verlaten de Kerk, niet
om het Geloof, niet om de Kerk maar
om' de ergernissen, hun gegeven door le
den, vooraanstaande leden van de Kerk.
't Is onlogisch, 't Is onberedeneerd.
't Is onverantwoordelijk.
Ja maar 't is zóó.
Er zijn christelijke, er zijn katholieke
menschen, die het communisme preeken,
voor velen doeltreffender, dan een betaal
de propagandist het zou kunnen doen!
't Zijn de Christenen, de Katholieken,
die volop en voortdurend ergernis, geven,
door een als 't ware consequent-doorge-
voerd egoïstisch, liefdeloos leven.
Liefdeloos dat wil niet zeggen, dat ze
nooit liefdadigheid beoefenen, nooit 'ns
een gift. zelfs een royale gift aan kerk en
armen geven, maar dat zij niet allereerst
de gerechtigheid in practijk brengen, uit
daadwerkelijke liefde voor hun naaste....
De tijd is rijp voor zeer velen, om Chris
tus te erkennen in Zijn Kerk, de Katholie
ke Kerk.
Helaas, wordt het beeld van de Kerk
voor veler gezicht omsluierd door het on
christelijk gedrag van velen, die ver
klaren kinderen van de Kerk te zijn, vooral
als die katholieken behooren tot de geëer
de en hooggeschatte persoonlijkheden óók
in den eigen katholieken kring.
Wij zijn het met ds. Banning eens over
wat hij zeide over de ergernissen.
van de
Nederlandsche stap bij de
Dultsche regeering
Naar wij vernemen heeft de Neder
landsche regeering naar aanleiding van
de torpedeering van de „Burgerdijk"
reeds haar ernstige bedenkingen tegen
deze daad aan de Duitsche regeering
kenbaar gemaakt, in afwachting van
het schriftelijk tot deze regeering te
richten betoog.
Dat de Nederlandsche regeering vol
ledige schadeloosstelling zal vorderen,
kan als vanzelfsprekend worden aan
genomen.
In gezaghebbende kringen werd nog
vernomen, dat, indien al, gezien het
apert onrechtmatige van deze hande
ling. de mogelijkheid niet mag worden
uitgesloten, dat de duikbootcomiman-
dant tegen zijn instructies heeft gehan
deld, dit de Duitsche regeering toch
niet van haar verantwoordelijkheid zou
kannen ontslaan. Bovendien zou er in
het aangenomen geval voor haar alle
reden bestaan aan de daad haar goed
keuring te onthouden, teneinde de on
derstelling te niet te doen dat Duitsch-
land, door thans ook schepen, geladen
met voor de volksvoeding van neutrale
stalen onontbeerlijke goederen, te tor-
pedeeren, elementaire levensrechten
van neutralen zou willen aantasten. In
dit verband werd nog in herinnering
gebracht, dat het grootste deel der la
ding van de rechtstreeks naar Rotter
dam en dus niet voor eenige belligeren-
tc tusschenhaven bestemd „Burger-
dijk" aan een Nederlandsche regee-
lingsinstantie was geadresseerd, waar
van de duikbootcommandant zich zon
der moeite kon overtuigen.
NIEUW FEUILLETON
Avontuur in Venezuela
De „Leeuw van Valencia" zit in
een onderaardsche gevangenis en
de „Witte Muizen" zullen hem gaan
bevrijden. Die leeuw van Valencia
is een oude, dappere Venezolaan-
sche generaal, die door den Presi
dent van Venezuela wordt ge
vreesd. En de hoofdman der Witte
Muizen is Roddy, een onschuldige
jongeman, die door zijn /ader naar
Venezuela is gestuurd en het in
zijn hoofd hcalt den Leeuw van Va
lencia, generaal Rojas, te gaan be
vrijden.
Hij weet echter niet half, waar
aan hij begint in dit land van vech
ters en samenzweerders. Want er
zijn zoo ongeveer drie samenzwe
ringen tegelijk tegen President Al
varez aan den gang en de burgers
in Venezuela kunnen evenmin zon
der revolutie leven als wij zon
der koffie. Vap dit alles geeft dit
genoegelijlte verhaal dan ook in
overvloed. En bovendien zorgt
Roddy voor het amusement, voor
de liefde en voor een berg avoutu-
De liefde maakt van Roddy een
held.
Dat is meer gebeurd.
Maar niet op zoo'n gezellig avon
tuurlijke wijze als in dit nieuwe
feuilleton.
SNEEUW VEROORZAAKT OPNIEUW
MOEILIJKHEDEN IN DRENTE.
Sneeuwhoopen van twee meter hoog.
De ongekende sneeuwval van gisteren
en vannacht, gepaard gaande met een
sterken Noordenwind, hebben het verkeer
in Drente wederom totaal ontwricht.
Van Emmen uit is vanochtend alle bus-
verkeer stopgezet met uitzondering van
een tweetal locale diensten van de eerste
Drentsche Stoomtramweg Maatschappij en
de dienst op Assen van Bergman's Auto-
Maatschappij, welke langs een aanzienlijken
omweg over Gieten wordt geleid.
De gewone verbinding met Assen over
Borger en Rolde is verbroken, doordat op
het Rolderveld zich een sneeuwduin van
ongeveer 11/2 km. lengte heeft gevormd.
Alle sporen, die door de duinen van de
vorige week gereden waren, zijn dichtge-
sneeuwd.
In enkele gemeenten, met name ook in de
gemeente Emmen, zijn de sneeuwruimings-
ploegen den geheelen nacht in de weer ge
weest om, althans de groote wegen, open
te houden. Waar men dit niet deed, was
vanochtend elk verkeer onmogelijk.
De sneeuw is op sommige plaatsen tot
een hoogte van twee meter opgewaaid. Het
ruimingswerk wordt ernstig bemoeilijkt
door de sneeuwdammen, die ter weers
zijden van den rijweg de vorige week zijn
blijven liggen en tijdens de korte dooi-
periode als het ware in murren van ijs ver
anderd zijn..
Men hoopte vandaag de voornaamste be
lemmeringen te kunnen opruimen, temeer,
omdat aanvankelijk het weer daartoe
scheen mede te werken. Tegen den middag
is evenwel de wind opgestoken en begint
het opnieuw flink te sneeuwen, zoodat
nieuwe moeilijkheden te verwachten zijn.
Het treinverkeer tusschen Zwolle en
Emmen wordt, hoewel gepaard gaande met
groote moeilijkheden, onderhouden. Op het
laatste ongeveer 4 km. lange traject van
Zuidbarge naar Emmen, zijn dag en nacht
ruim dertig man voortdurend bezig om de
baan vrij van sneeuw te houden. De post
bestellingen ondervinden uiteraard aan
zienlijke vertraging.
IJSSCHOTSEN IN DE NOORDZEE.
Schevenlngsche pier door ijs omringd.
De groote rivieren hebben een gedeelte
van hun ijslast reeds in de zee gespuid, het
geen tot gevolg heeft gehad, dat door
stroomingen en winden naar de kust op
vele plaatsen ijsschotsen tegen het strand
zijn aangespoeld, waar zij een ware ijs-
barricade hebben gevormd.
Zoo ook op het Scheveningsche strand.
Vanochtend was de pier geheel door ys-
s.'.otsen omringd, welke echter in den
loop van den dag afdreven, zoodat voor het
wandelhoofd geen gevaar kon ontstaan.
De schotsen stapelden zich aan den rand
van de kust op, waar enkele hooge ysdam-
men werden gevormd en zoo als het ware
het strand tot ver in zee verlengd werd.
De zware sneeuwval droeg er toe bij, dat
men de grens van zand en ijs niet meer
kon onderscheiden en het geheel had het
aanzien van een poolzee.
In den loop van den dag kwamen velen
uit de stad om het schouwspel gade te
slaan.
Dr. Winckel uit Finland
teruggekeerd
GISTERMIDDAG OF SCHIPHOL
AANGEKOMEN.
Met het Zweedsche Douglas-vliegtuig is
gistermiddag dr. Ch. W. F. Winckel te
kwart over twee op Schiphol teruggekeerd.
Zooals men weet heeft dr. Winckel een be
zoek van een week aan Finland gebracht,
om daar de mogelijkheden te bestudeeren
voor een door het Nederlandsche Roode
Kruis uit te zenden ambulance.
Men zal zich herinneren dat dr. Winckel
leider is geweest van de Nederlandsche
Roode Kruis-expeditie in Abessynië, tij
dens den ItaliaanschAbessijnschen oor
log, doch hij verzekerde, dat hij ditmaal
niet aan de thans uit te rusten expeditie
zal deelnejnen. Tijdens zijn afwezigheid
was het evenwel vast komen te staan, dat
het Nederlandsche Roode Kruis een vol
ledig uitgeruste ambulance naar Finland
zal zenden.
De besprekingen, welke dr. Winckel te
Helsinki gevoerd heeft, hebben in de eer
ste plaats ten doel na te gaan, hoe de Ne
derlandsche ambulance moet worden sa
mengesteld, op welke wijze zij moet wor
den uitgerust en waar zij zal worden ge
vestigd. Hij heeft daarbij overleg gepleegd
met prof. Suolakti, leider van den Finschen
militairen geneeskundigen dienst.
De outillage zal zooveel mogelijk in Ne
derland verzorgd worden en slechts die
•mderdeelen, welke hier niet te krijgen
zijn, of die moeilijk van Nederland naar
Scandinavië verzonden kunnen worden,
zal men in Zweden aanschaffen.
Er werken op het oogenblik in Finland
reeds vier buitenlandsche ambulances: twee
Zweedsche, een Noorsche en een Deen-
sche.
Er is eenig misverstand ontstaan, door
dat, wat wij in Nederland een ambulance
noemen en waaronder wij begrijpen een
volledige uitrusting van een ziekenhuis
met instrumenten, voorraden en medisch
en verplegend personeel, in het Fransch
een „mission sanitaire" heet. Onder een
ambulance verstaat men in het Fransch en
bet Engelsch een ambulance-auto. Daardoor
is in de pers het misverstand ontótaan, dat
er ook Fransche en Engelsche ambulances
in Finland werken. Dit is niet het geval:
wel hebben de Franschen en Engelschen
vrij groote aantallen ambulance-auto's
naar Finland gezonden. Men heeft dan ook
niet direct behoefte aan verdere ambulan
ce-auto's en de Nederlandsche ambulance
zal daarvoor dan ook niet behoeven te zor
gen.
Gedurende de eene week, dat dr. Winckel
in Finland was, heeft hij geen enkel lucht
alarm meegemaakt. Wel was, des nachts
voordat hij in Abo aankwam, deze stad
zwaar gebombardeerd, waardoor vijftig
huizen verwoest waren. Van alle kanten
verzekerde men hem, dat het gedrag van
de bevolking, ook onder de zwaarste bom
bardementen, voorbeeldig was. De vrou
wen namen haar breiwerk voor de solda
ten mee naar de schuilkelders en gingen
daar rustig verder. Hoe de oorlog zal af-
loopen, kan men niet zeggen, maar de be
volking ondergaat hem met een grimmige
verbetenheid.
VERBETERING VAN DE
LAGERE SALARISSEN.
De regeering zou plannen in deze
richting koesteren.
In parlementaire kringen verwacht men,
dat de regeering de afwijzende houding,
die zij tot dusverre heeft aangenomen
jegens het verlangen der ambtenaren, tot
algemeene verbetering der salarissen,
althans tot opheffing der bestaande korting
van 5 pet., eenigermate zal herzien en wel
in dier voege, dat zij overweegt, of althans
in de lagere salarissen eenige verbetering
kan worden gebracht.
Dit bericht zal de teleurstelling, in de
kringen der ambtenaren gewekt, door het
aanvankelijk geheel afwijzend standpunt
der regeering niet ten volle kunnen weg
nemen. Tot verheugenis stemt het echter
wel, dat de regeering het weinige, wat zy
meent te kunnen doen, aan die groep van
ambtenaren ten goede doet komen, die
relatief het zwaarst door de prijsstijging,
welke immers vele belangrijke eerste
levensbehoeften omvat, zijn getroffen.
„Tijd".
HET GEKNOEI MET DE MILITAIRE
UNIFORMEN.
Wederom twee arrestaties.
In de zaak tegen de kleermakers te
Amsterdam, die bedrog zouden hebben ge
pleegd bij het vervaardigen van militaide
kleedingstukken op rijksbestelling, duurt
net onderzoek onder leiding van inspec
teur Visser nog steeds voort. Gistermiddag
zyn wederom twee confectionnairs, wonen
de aan de Nieuwe Achtergracht en de
Stadhouderskade, in verband met deze
zaak in arrest gesteld.
In totaal zijn thans acht personen aan
gehouden.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
HET EENIG MOGELIJKE
BESCHEID.
De Volkskrant schrijft:
„De torpedeering van de „Burgerdijk"
heeft het Nederlandsche volksbewustzijn
gekwetst, en dit zal nog toenemen nu men
verneemt, dat de kapitein van de duik
boot heeft geweigerd de papieren van de
„Burgerdijk" in te zien. Dit duidt, daar
een duikboot-kapitein niet licht op eigen
houtje zal optreden, nog minder tegen ont
vanger orders in zal handelen, op een wij
ziging in de instructies van hooger hand.
De pers hoeft waarlijk de Nederlandsche
regeering niet aan te zetten tot een protest
te Berlijn; zij heeft zich in de verloopen
maanden mans genoeg getoond. Zonder re
sultaat, inderdaad. Ook wel een keer zon
der dat ze zelfs na maanden bescheid ont
ving. Gedenk Venlo.
Wat nu? De „Standaard" heeft het
woord gesproken. „Het is zegt ze na
een aanduiding van wat ons wedervaren
ishard dat alles te moeten verduren. Er
is echter slechts één antwoord"; in span
ning wacht men. Wat zal er komen? Met
de vuist op tafel slaan en uitroepen: Nu is
het genoeg? Neen, de „Standaard" zegt
eenvoudig: „doorvaren".
Er is geen ander bescheid mogelijk. Het
moge ons grieven en kwetsen; ter wille
van een getorpedeerd schip, van drie of
meer getorpedeerde schepen het derde
is achter de rug, wie volgt? kunnen wij
ons niet in de oorlog storten.
En daar wij zonder aanvulling van onze
voorraden zouden verhongeren, moeten wij
varen met al de risico's die daaraan ver
bonden zijn".
DE 4 Pets. LEENING.
De uit te schrijven 4 pets. leening zal,
nu de Stok achter de deur is gezet, onge
twijfeld slagen. De kapitaalbezitters zullen
zeker ruim inteekenen, verwacht Ons
Noorden:
„Want als deze leening mislukt, dan zul
len de heeren slechts 3 V, pCt. rente krij
gen, terwijl daarnaast de vennootschappen
een zeer belangrijke aderlating moeten on
dergaan. Zoo rekent de'„Telegraaf" reeds
uit, dat, wanneer deze gedwongen leening
zou worden toegepast, bijv. de Bataafsche
gedwongen zou worden uit haar liquide
middelen voor een bedrag van 42.8 mil-
lioen in te schrijven, de Unilever voor 10.5
millioen en Philips voor 3,4 millioen.
De groote aandeelhouders van deze
maatschappijen, die ook hieruit voor een
belangrijk deel hun inkomen toucheeren,
hebben er veel te veel belang by, dat een
dergelijke aderlating van het nominale ka
pitaal niet plaats heeft, en ook daarom
zullen zij wel zorgen, dat de thans uitge
schreven leening ten volle slaagt!....
En daarom kunnen we constateeren, dat
de Ned. beleggers na hun vorige, weinig
vaderlandslievende houding, er nog zeer
goed afkomen. En dcor de regeering niet
al te hard zijn aangepakt".
DISTRIBUTIE VAN BOONEN, GRAUWE
ERWTEN EN CAPUCIJNERS.
De minister van Economische Zaken
deelt mede, dat de ongunstige weersom
standigheden van de afgeloopen weken
stagnatie in de aflevering en het vervoer
van peulvruchten hebben veroorzaakt.
Ten gevolge hiervan zyn de hoeveel
heden peulvruchten, welke de telers heb
ben ingeleverd, slechts gering geweest.
Het grootste gedeelte van den mo
menteel aanwezigen voorraad dient
gereserveerd te worden voor de weer
macht. Het resteerende gedeelte is niet
groot genoeg om aan alle aanvragen
van den handel te kunnen voldoen.
In verband hiermede komt het noodza
kelijk voor de tweede distributieperiode
niet op 18 Februari te doen aanvangen,
doch deze uit te stellen totdat de zeker
heid bestaat, dat de voorziening van den
handel zonder moeilijkheden zal kunnen
geschieden, hetgeen, indien de weersom
standigheden gunstiger worden, vermoede
lijk in de eerste helft van Maart het geval
zal zijn.
Van 16 Februari af zal derhalve het pu
bliek geen boonen, grauwe erwten en ca-
pucijners kunnen koopen. Zij, die op medi
sche gronden deze producten noodig heb
ben, kunnen zich op de gebruikelijke wijze
met een attest van hun bchandelenden ge
neesheer, benevens een verklaring van de
controleerende medische instantie, tot de
distributiediensten wenden.
De detaillisten zullen dus voorloopig
geen 2de toewijzing ontvangen. De instel
lingen zijn in het algemeen reeds voorzien
tot einde Februari. Het ligt in de bedoeling
hun de volgende toewijzing zoo spoedig mo
gelijk na 1 Maart te doen toekomen.
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
NOG STEEDS AANVALLEN OP DE
MANNERHE1ML1N1E. GROOTE RUSSI
SCHE VERLIEZEN. WEER EEN RUSSI.
SCHE DIVISIE DOOR OMSINGELING
BEDREIGD. BRITTEN MOGEN DIENST
NEMEN VOOR FINLAND. (2de blad)).
WEER EEN DUITSCH SCHIP UIT
ZUID-AMERIKA VERTROKKEN TWEE
DUITSCHE DU1KBOOTEN VERNIETIGD.
EENIGE ENGELSCHE SCHEPEN GEBOM
BARDEERD. (2de blad).
DE KOUDE IN HET BUITENLAND. (2e
blad).
Binnenland
DE BEMANNING VAN DE „BURGER
DIJK" IN HET VADERLAND TERUG.
RELAAS OVER DE TORPEDEERING VAN
HET SCHIP. (3de blad).
PROTEST VAN DE NEDERLANDSCHE
REGEERING BIJ DE DUITSCHE RE
GEERING OVER HET DOEN VERGAAN
VAN DE „BURGERDIJK". (1ste blad).
DE BEHANDELING VAN HET WETS
ONTWERP INZAKE DE LEENING VAN
300 MILLIOEN IN DE TWEEDE KAMER.
(2de blad).
INGEDIEND IS EEN WETSONTWERP
TOT VASTSTELLING VAN BEPALIN
GEN TER BEPERKING VAN GEVAREN.
VOORTVLOEIENDE UIT BESCHADIGING
VAN WATERSTAATSWERKEN IN
NOORD- EN ZUID-HOLLAND EN IN
UTRECHT. (1ste blad).
STOPZETTING VERKOOP VAN BOO
NEN, GRAUWE ERWTEN EN CAPUCIJ
NERS. (1ste blad).
NIEUWE SNEEUWVAL VEROOR
ZAAKT WEER GROOTE MOEILIJKHE
DEN IN DRENTE. (1ste blad).
LICHT IN DE OUDE MOORDZAAK OP
GRETA GROEN IN DEN HAAG? (3de
blad).
Lenteweelde in wintertijd De mooiste
inzending op de jaarlijksche groote
narcissententoonslelling, welke in Bloem-
lust te Sassenheim geopend is
DE TORPEDEERING VAN NEUTRALE 1
SCHEPEN.
STOCKHOLM, 15 Februari. (A.N.P.) In
een artikel „gevaarlijke wateren" be- I
spreekt Dagens Nyheter de torpedeering
van het Zweedsche s.s. „Dalaroe", dat uit I
een neutrale haven naar een neutrale ha- j
ven vertrokken was, en het lot van de j
„Burgerdijk". Het blad herinnert aan het i
protocol van Londen van 1936, dat Duitsch- J
land onderteekend heeft en in beginsel er- I
kend is door een recente uiteenzetting van 1
de „Deutsche Allgemeine Zeitung".
Voorts wijst het blad er op, dat de handel
met de westelijke mogendheden een con- j
ditio sine qua non is voor Zweden en
Noorwegen om den handel met Duitsch-
land voor te zetten. Ten slotte beveelt het
blad aan de regeering het Noorsche denk- I
beeld aan van een gemeenschappelijk pro-
test der Oslo-staten, gebaseerd op de Duit- 1
sche erkenning van het protocol van Lcn-
den, tegen de Duitsche oorlogsmethoden j
ter zee. jjJ