MAANDAG 12 FEBRUARI 1940 f!E icmcrpp COURANT EERSTE BLAD - PAG. 2 Abonnenv/nuprijs: voor Lalden II cent i>er week; 15J per kw»rtaal BH ji'Ze a|enten '0 cent per wu#k: f ISO per kwartaal Franco per po»t t 295 per kwartaal Geïllustreerd Zondagsblad I 0.50 per kwartaal Losse nummeri 5 cent, met geïll Zondagsblad 9 cent Advertentiën: 80 cent per regel Ingezonden mededeel in gen dubbel tarief Telefoontjes hoogstens 30 woorden. 60 cent per plaatsing, al léén Woensdag en Zaterdag. HOE WORDT HET WEER 7 VORST MET KANS OP SNEEUW. De Bilt selnti Verwachting: Voor de kuststrook: Halfbewolkt tot betrokken, sneeuwbuien, matige tot lichte \orst, zwakke tot matige veranderlijke wind. Voor het binnenland: Helder tot half bewolkt, plaatselijk eenige sneeuw, des nachts hier en daar zeer strenge vorst, overigens strenge tot matige vorst, meest zwakke veranderlijke wind. De weerstoestand van hedenmorgen 7.20 uur: Den Helder: lichte sneeuw, zwakke Z. Oostelijke wind, —10 gr. C. Vlissingen: lichtbewolkt, zwake Oos- tcyljke wind, 8 gr. C. De Bilt: lichtbewolkt, zwakke N. O. wind, 11 gr. C. Groningen: lichte sneeuw, matige N. O. wind, 11 gr. C. Maastricht: lichtbewolkt, matige N. N. O. wind, 10 gr. C. BUITENLANDSCH WEEKOVERZICHT Over IJsland heeft zich een gebied van hoogen luchtdruk ontwikkeld met baro meterstanden boven 1030 mbar, dat nog verder in beteekenis toeneemt. Ook het maximum over Scandinavië is in den nacht nog toegenomen, doch in Zuid-Noorwegen daalt de luchtdruk weer. Na het passeeren der storingsfronten van een minimum over West-Duitschland, bouwde zich over onze omgeving een vlakke rug van hoogen druk op, waarvan de as nog juist ten Noorden van ons land is gelegen. Daar door ging de wind cpieuw naar het Oosten. Mede door de nachtelijke uitstraling nam de vorst vooral in de Oostelijke provincies weer sterk toe. Vliegveld Twente had he denmorgen een temperatuur van 15 gr. Over de Midden-Oostzee is een stationnair minimum gelegen. Aan haar Noordzijde stroomt zeer koude lucht naar Denemarken. Kopenhagen melded heednmorgen een tem peratuur, die bijna 20 graden onder nor maal is. Op het Iberische Schiereiland be gint de luchtdruk te dalen onder invloed ven een langzaam naar het Oosten door dringende Oceaan-depressie. Het maxi mum over den Balkan, dat zich Zondag rog snel opbouwde, neemt nu in beteekenis af In Roemenië kwamen ten Noorden van de Karpaten zware sneeuwstormen voor, plaatselijk zelfs vergezeld met onweer. De vorst nam daar tengevolge van de aan voer van Russische koude toe tot —23 graden. In de Middellandsche Zee ont wikkelt zich over de Golf van Genua een nieuwe depressie. LUCHTTEMPERATUUR —7 gr. C. LICHT OP VOOR FIETSERS e.*.: Van Maandagnamiddag 5.35 uur tot Dinsdagmorgen 6.52 uur. HOOG WATER. Te Katwijk aan Zee op Dinsdag 13 Febr. voorm. 5.30 en nam. 3.55 uur. Maan op 9.— uur Dinrdagmorgen. Maan onder 10.50 uur Dinsdagavond. Katholieken, Uw eigen Dagblad is DE LEIDSCHE COURANT NEDERLANDSCHE AMBULANCE NAAR FINLAND. ZIEKENHUIS BESCHIKBAAR ACHTER HET LADOGAMEER. Naar wij van de ambulance-comm, van het Ned. Roode Kruis vernemen, heeft dr. Ch. Winckel uit Helsinki geseind, dal een ziekenhuis ter beschikking van de Neder- landsche ambulance zal worden gesteld. Dit ziekenhuis is gelegen op een afstand van circa tachtig kilometer achter het front ten Noord-Westen van het Ladoga-meer. Het telegram van dr. Winckel bevat te vens verschillende gegevens omtrent het aantal bedden en hetgeen aan personeel en materieel benoodigd is voor het in wer king brengen van de ambulance. Er wordt verzocht, naast een leider eenige chirur gen en assistenten, ongeveer een twintig tal verpleegsters uit te zenden. Dr. Winckel is voornemens Woensdag middag op Schiphol terug te keeren. VERHOOGING VAN DEN BENZINEPRIJS Als noodzakelijk gevolg van de verhoo ging van de benzine-belasting, welke de regeering reeds gisteren heeft doen in gaan, hebben de benzinemaatschappijen Shell, Standard, Texaco en Sinfina den benzineprijs met ingang van heden met cent per liter verhoogd. BESTRIJDING VAN DEN COLORADO KEVER, Ingediend is een nota van wijziging op de begrooting 1939 van Economische Za ken. Als uitgaven ter bestrijding van den colorado-kever wordt een bedrag aange vraagd van 220.000. In de toelichting zegt de minister: De bestrijding van den colorado-kever is in 1939 intensief ter hand genomen. In verband met het vermoeden, hetwelk bij den Plantenziektenkundigen Dienst be stond, dat de kever op meer perceolen zou voorkomen dan waarop hij in 1939 is aangetoond, mochten geen maatregelen achterwege blijven, die konden leiden tot bestrijding, welke berustte bij de belang hebbende gebruikers der perceelen, waar op de aanwezigheid van den kever vermoed werd, is met alle kracht aangevat. GODSDIENSTONDERWIJS IN HET BISDOM HAARLEM. Op de fii.K. Nijverheidsscholen en R.K. Land- en Tuinbouwscholen. In ..St. Bavo" brengt Z.H.Exc. de bis schop van Haarlem, mgr. J. P. Huibers ter kennis van de bisschoppelijke inspecteurs de schoolbesturen en de leeraren bij het R.K. nijverheidsonderwijs en het R.K. land» en tuinbouwonderwijs in het bis dom Haarlem eenige oude en nieuwe be palingen. Deze bepalingen betreffen evenzeer de katholieke nijverheids- en ambachtsscho len als de katholieke land- en tuinbouw scholen. Zij treden voor de meisjesscholen terstond in werking; voor de jongensscho len wordt een latere datum vastgesteld. De nieuwe bepalingen luiden als volgt: 1. Bij een lesrooster van 16 lesuren en meer (dus bij een z.g. volledige oplei ding). Behalve één uur godsdienstonderwijs door den priester moet ook één uur gods dienstonderwijs worden gegeven door een religieus of leek met godsdienstdip. na B., die daartoe Missio Canonica heeft ont vangen. Ontbreekt een leerkracht met zulk een diploma aan een bepaalde school, dan zal de Bisschoppelijke inspecteur, in overleg met 't bestuur, iemand aanstellen om deze godsdienstlessen tegeven, die wél deze be voegdheid bezit. 2. De priester, met het godsdienstonder wijs belast, wordt benoemd door den bis schop van Haarlem, op voordracht van den bisschoppelyken inspecteur. 3. Bij een lesrooster van minder dan 16 lesuren per week (dus b(j een z.g. niet- volledige opleiding) wordt minstens een half uur godsdienstonderwijs verplichtend gesteld, bij voorkeur te geven door een priester, of anders door een religieus of leek, die daartoe Missio Canonica bezit. De bisschoppelijke inspecteurs zyn be last met de doorvoering van deze bepa lingen op alle scholen en in stellingen van hun inspectiekring, en brengen jaarlijks rapport uit aan den bisschop van Haarlem. Uit de praktijk is gebleken, dat de Ma- ria-congregatie de taak van het gods dienstonderwijs voor de leer plicht vrije jeugd, waardoor een goede zedelijke en maatschappelijke vorming aangepast aan eigen milieu wordt beoogd, niet kan over nemen. De godsdienstleeraar moet de leerlingen voortdurend wijzen op hun plicht, om lid te zijn van de godsdienstige vereeniging in hun eigen parochie en de bijeenkom sten trouw bij te wonen. Om dit mogelijk te maken moet de ge woonte om een bepaalden avond te reser veeren voor een kerkelijke bijeenkomst in de Mariacongregatie en op dien avond geen avondsschool te geven, worden ge handhaafd en per stad of dekenaat wor den doorgevoerd. PROFESSORAAT IN DE VLIEGTUIG- BOUWKUNDE. Aan de Technische Hoogeschool te Delft. Bij Kon. besluit is benoemd tot gewoon hoogleeraar in de afdeeling der werktuig en scheepsbouwkunde aan de Technische Hoogeschool te Delft, om onderwijs te ge ven in de vliegtuigbouwkunde: dr. ir. H. J. van der Maas, ingenieur bij het nationaal luchtvaartlaboratorium te Amsterdam. De nieuwbenoemde hoogleeraar is op 19 October 1889 te Amsterdam geboren. In 1929 promoveerde hij tot doctor in de technische wetenschappen op proefschrift: „Stuurstandslijnen van vliegtuigen, de be paling ervan door vliegproeven en hare beteekenis voor de beoordeeling der stabi liteit". In 1937 werd hij benoemd tot hoofdin genieur bij het nationaal luchtvaartlabora torium te Amsterdam. Prof. v. d. Maas bezocht meermalen de Ver. Staten ten einde mede te werken aan de beproeving van vliegtuigen en tevens om de Kon. Ned. Ver. voor luchtvaart te vertegenwoordigen als lid van intern, stu diecommissies. Nagenoeg alle vliegtuigen, welke in Nederland sedert 1924 werden gebouwd en gebruikt, zijn door hem gevlo gen en beproefd. BENOEMING HOOGLEERAAR TE UTRECHT. B(j Kon. besluit is benoemd tot gewoon hoogleeraar in de faculteit der rechtsge leerdheid aan de rijksuniversiteit te Utrecht, om onderwijs te geven in de staathuishoudkunde en in de theorie en de geschiedenis van de statistiek dr. H. M. H. A. van der Valk, lector aan de Neder- landsche economische hoogeschool te Rot- terdam. NIEUW STATION TE ROTTERDAM. Welke plannen er bestaan. In een voorstel van B. en W. van Rot terdam aan den raad betreffende een wij ziging van het uitbreidingsplan voor het oude Diergaarde-terrein, wordt medege deeld. dat de wensch naar een modern sta tion D.P. slechts in vervulling kan gaan, als practisch geen verbouwing van het emplacement noodig zal zijn. Het nieuwe station D.P., dat ten Z.W. van het bestaan de is gedacht, zal bestaan uit een begane- grondgebouw en een zich over het mid dengedeelte uitstrekkende eerste verdie ping voor kantoorlokalen. Het nieuwe spoorwegpostkantoor, dat westelijk daarvan is gedacht, zoo dicht mogelijk bij het stationsgebouw, zal een begane-grondgebouw en vier verdiepingen hebben met een totale hoogte van 40 me ter boven het straatpeil. De voor het nieuwe station ontworpen pleinruimte grenst onmiddellijk aan het eenigszins verkleinde Stationsplein, zoodat als het ware een dubbel plein ontstaat, waarover het verkeer van en naar het sta tion zich zal bewegen. Op het Stationsplein blijven de stand plaatsen voor autobussen en taxi's, alsme de het eindpunt van diverse tramverbin dingen gevestigd. HET RIJK KOCHT WEER SCHILDERIJEN. Als gevolg op de reeds vroeger vermel de aankoopen van Rijkswege heeft de Mi nister van Onderwijs, Kunsten en Welen- schappen alsnog op de tentoonstelling „Onze Kunst van Heden" te Amsterdam aangekocht op voorstel van de Centrale der Samenwerkende kunstenaarsvere nigingen de navolgende schilderijen: B. A. van BeekWinterstemmingD. den ExterZeeK. StikvoortStalinteri- eureen aquarel van Jaap Gidding Winter. Teekeningen van D. Bout: Paar denstal; Nola Hatterman: Negerjongetje; SalimBorinage; Gerard van Vliet Straatje; benevens een Gouache van T. van Ham: Huis de Charcenne. Voor particuliere rekening werden na de laatste opgave alsnog verworven: schil- derijen: F. Boers: Demolitions; Maurice Goth: Allegorie op het moederschap; Jan van Heel: Clowns; A. S. Hendriks: Ara bier; E. KramesObreen: Stilleven; G. D. Labots: Hortensia's; J. A. Mondt: Boerde rij; Boonstoppel: In de sneeuw; C. J. Over- beek: Landarbeid; David Schulman: Am sterdam; Leonid Sologub: Slootje; Adr. Timmers: Witte Rozen; Heyme Vis: Maan licht aan de Zaan; W. A. v. d.Walie: Win derige dag. Aquarellen: J. Faber: Oude Boerderij; R. Frankot: Veldbloemen; jkvr. J. van de Poll: Donkere clematis. Verder een teekening van J. Wiersma: Haven met Spuihuis te Bergen op Zoom. Etsen: H. G. Hofker: De Vier Heems kinderen en De Brouwersgracht; Sjoerd Kuperus: Eend met jongen en Zingende Spreeuw; Jan Poortenaar: Waterloo-brid ge; H. E. Rooden burg: Deventer. Een houtsnede van J. Veringa: Molen. Een Litho van mej. A. Egter van Wis- senkerke: Brielsche toren. Verder een groepje Scheveningsche vrouwtjes in kalksteen door W. van Kui lenburg, een torsje in terra-cotta van C. Vos en ten slotte een bronzen wandschaal door Tjipke Visser. Tot dusver vonden 212 kunstwerken een kooper. Het is opmerkelijk, dat sommige grafiek het publiek in het bijzonder bleek te bekoren. Van eenige etsen werden tot zes keer toe exemplaren verkocht. Ook de belangstelling voor de beeldhouwkunst bleekbij het groote publiek sterker te zijn dan verwacht kon worden. Het bezoek heeft het aantal van 30.500 reeds overschreden. Merkwaardig dat vele aankoopen tot stand kwamen op de avond-openstellingen op Woensdag en Za terdag. 'VOORKOMING VAN FAILLISSEMENT VAN GEMOBILISEERDE ZAKENLIEDEN. Den laatsten tijd zijn meermalen faillis sementen uitgesproken van gemobiliseerde zakenlieden; hieronder kwamen ook ge vallen voor, waarin gebleken is, dat de fi- nancieele moeilijkheden, die tot het faillis sement hebben geleid, louter het gevolg waren van het feit, dat het hoofd van het bedrijf gemobiliseerd is. In een schrijven aan den minister van justitie heeft de middenstandraad als zijn meeining te kennen gegeven, dat er alle aanleiding bestaat met grooten spoed een wettelijke voorziening te treffen, die beoogt te bereiken, dat het nadeel, hetwelk voor velen aan het onder de wapenen geroepen zijn verbonden is, tot het waarlijk onver mijdelijke wordt beperkt. In verband hiermede heeft de midden- standsraad gewezen op de wet van 4 Sep tember 1914, krachtens welke destijds de rechter aan een gedaagde, van wien beta ling eener geldsom werd gevorderd, onder bepaalde omstandigheden uitstel van be taling kon verleenen voor een termijn van zes maanden, welke termijn voor meerma- lige verlenging vatbaar was. Een gelijk soortige regeling voor gemobiliseeerde za kenlieden, wier geldelijke moeilijkheden uitsluitend of hoofdzakelijk voortvloeien uit het gemobiliseerd zijn, zou naar het oordeel van den raad ook thans alle aan beveling verdienen; zij geeft den betrok kene het uitstel, dat noodig is om na te gaan of en op welke wijze hij zijn bedrijf Gemeentel. Aankondigingen WARM VOEDSELVERSTREKKING. Burgemeester en Wethouders van Lei den maken bekend, dat in verband met do weersgesteldheid, de verstrekking van warm voedsel van gemeentewege aan hen, die door hun levensomstandigheden ge drongen, daarvan gebruik meenen te moe ten maken, weder zal aanvangen op Dins dag 13 Februari a.s. Tot de eetzalen worden alleen zij toege laten zij, die zich daarvoor een toegangsbe wijs hebben aangeschaft tegen den prijs van vijf cent, dat voor de desbetreffende eetzaal is afgegeven. Deze bewijzen kunnen voor den eersten Keer worden aangevraagd op Dinsdag 13 Februari, des v.m. tusschen 10.30 en 11.30 uur bij den Dienst voor Maatschappelijk Hulpbetoon, v. m. schoolgebouw aan de Lammermarkt (ingang tegenover de Markt- eteeg). Er wordt nog eens nadrukkelijk op ge wezen, dat schoolgaande kinderen niet aan de voeding mogen deelnemen. Zij mogen ook niet tot de eetzalen worden toegelaten. A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN, Burgemeester. VAN STRIJEN, Secretaris. 288 Leiden, 12 Februari 1940. zal kunnen staande houden. De-raad twij felt er trouwens niet aan, dat het zoo nut tige instituut van de borgstellingsfondsen dan in verreweg de meeste gevallen bereid zal zijn den betrokkene te hulp te komen. FOKKER-BOMMENWERPER. Prototype voor Indië moet nog beproefd worden. In het gedeelte betreffende het departe ment van Oorlog lezen wij, in de memorie van antwoord aan de Tweede Kamer in za ke de Indische begrooting, het volgende: Indien de betreffende leden met meta len bommenwerpers bedoelen die, even tueel te bouwen door de N.V. Nederland- sche Vliegtuigenfabriek Fokker, kan wor den medegedeeld, dat een prototype in aanbouw is, waarvan de afnameproeven riog niet hebben plaats gehad. Als deze gunstig zullen zijn verloopen, is het de be doeling, het prototype in Nederlandsch-In- dië verder te beproeven, waarna omtrent de aanschaffing van een serie der toestel len een beslissing zal worden genomen. VEREENIGING VAN MATH ES LANEN. Lezing over het Hoogovcnbedrijf en zijn nevenbedrijven te Umuiden. Een groot aantal Mathesianen met in- troducé's waren Zaterdagavond j.l. in de collegezaal van het Kamerl. Onneslaibora- torimm bijeen ter bijwoning van de lezing van den oud-secretaris der V. v. M. den heer I. v. Ees, thans electrotechnisch inge nieur bij het Hoogovenlbedrijf te IJmiuiden. In zijn o-pening&woord heette de voorz., de heer J. Freeke, de aanwezigen en in het bij-zonder den spreker hartelijk welkom. Zijn lezing aanvangende besprak de heer van Ees eerst de gunstige ligging van het bedrijf, dat in 1918 werd opgericht. Aan de hand van een serie lantaarn plaatjes werd een beeld gegeven van de ontwikkeling vanaf de oprichting tot he den. Thans heeft het bedrijf een opper vlakte van ruim 400 H.A. terwijl momen teel 2300 personen in het bedrijf werk zaam zijn. De dagelijksche productie be draagt 900 ton ijzer per dag. Hiervoor moe ten dagelijks worden aangevoerd 1700 ton erts, 300 ton kalksteen en 900 ton cokes, terwijl per minuut 800 h 1100 M3 verwarm de zuurstof via de compressoren den hoog oven 'wordt ingevoerd. Supr. schetste daarna de werking en in richting van een hoogoven. Hierbij bleek, dat de afmetig van de cokes een groote rol speelt bij het stoken. Elke 6 uur wordt de hoogoven „afge tapt." hetgeen een groote vakkennis en routine vereischt. Het gloeiende ijzer stroomt dan in de, van te voren klaarge maakte. gietbeddingen en hierin ontstaan dan de z.g. gietelingen. Deze worden dan met groote magneten naar opslagplaatsen vervoerd. De slakken worden met water gegranuleerd en vervolgens verwerkt tot cement, slakken-meel, meststoffen en diver se steensoorten. Zoodoende gaat vrijwel geen materiaal verloren, hetgeen voor het bedrijf van zeer groot belang is. Het Nederlandsche ijzer staat zeer goed bekend en wordt voor een groot gedeelte uitgevoerd o.a. naar Amerika. Thans wordt ook staal aan de hoogovens gemaakt. De groote concurrentie maakt het noodzakelijk, dat alles zoo economisch mo gelijk gesohiedt. Dit vereischt een enorme organisatie. In vergelijking mei het bui tenland is de productie betrekkelijk ger j\g, doch hier staat tegenover, dat de Holland- sche productie zoowel als uit-voer een vrij wel constante lijn vertoonen in de grafie ken, welke spr. liet zien. Aldus is het Ne derlandsche Hoogovenlbedrijf van groot belang voor het industrieele leven van ons land. Vervolgens behandelde spr. de verschil lende neverxoedrij ven voor de vervaardi ging can cement, meststoffen enz. en liet met een mooie serie lantaarnplaatjes zien, dat ook de vormgeving der -erschillende gebouwen een factor is, die niet wordt ver waarloosd. In dit groote bedrijf speelt de veiligheid een groote rol en hieraan wordt dan ook de meest mogelijke aandacht be steed. Met dit alles te vertellen mocht spreker spreker het genoegen smaken zijn gehoor van het begin tot het einde zijner lezing te boeien, terwijl ook de uitgebreide serie lantaarnplaatjes een goed beeld gaven van hetgeen te Umiuiden te zien is. Een harte lijk applaus en een dankwoord van den voorzitter gaven op de juiste wijze de ge voelens weer der aanwezigen, die door hun groote opkomst hun belangstelling toon den voor een der Interessantste Neder landsche bedryven. GESLAAGDE BÜTENGEWOANE GAERKOMSTE. Zaterdagmorgen om 8.30 uur wapperde reeds de Friesche vlag voer ,,'t Schutters hof", het eerste teeken dat „verzamelen was geblazen" voor al wat Fries was, het zij burger of militair. En 's avonds stroom den ze van alle kanten, uit Leiden zoowel als van de omliggende gemeenten naar het punt van samenkomst, zoodat de zaal al spoedig goed bezet bleek, waarbij de mili tairen de overhand hadden, die zich „disse moai joun" niet wilden laten ontgaan. De stemming was er al dadelijk in, zoodat het als een onderling familiefeestje gold, waartoe de muziek van den heer W. Brons en zijn gezelschap niet weinig bij droeg. De voorzitter, de heer W. J. Nijholt, heette allen hartelijk welkom en richtte zich in het bijzonder tot de aanwezige mi litairen, de afgevaardigden van de Haag- sche Ver. van Friezen en van de Geldersch Overijselsche vereen., waarna spr, den heer L. Popma en mevrouw Steensma— Dijkstra uit Leeuwarden aan de aanwe zigen voorstelden, daar deze voor het eerst voor dezé afdeeling zouden optreden. De voorzitter besloot met de hoop uit te spre ken, dat ook deze avond er weer toe mocht bijdragen de Friesche taal en Frie- schen band te versterken, waarna staande het Friesche volkslied werd gezongen. Hierna was het de beurt aan „it paer" Pop- maDijkstra, die hun programma inzette met het voordragen van „De Swalker" (de Zwerver) fen J. v. d. Mey, waarmede het contact al onmiddellijk was gelegd. Ver volgens „No cure no pay", een levensschets van zeemanstragiek, wat zoo meesterlijk werd vertolkt, dat men vergat dat het „spel" was. Hierna werden de aanwezigen vergast op tal van levensschetsjes, als Bep- pe Kcfjemounle, Berne fragen, Berneleed, Boer en Skoar, It Spiegelslje en Sytske, wat alles prachtig werd vertolkt en zeer veel bijval oogstte door vlot spel en uit stekende mimiek, naast zuivere uitspraak van de taal De heer Popma bleek naast zijn goed voordrachtkunst ook nog de eigenschap van een gezellig conferencier te bezitten. Na ,.it skoft" werd nog opge voerd een fleurige ienacter fen R. Rolsma, getiteld „De Misrekken", waarbij mevr. Steensma—Dijkstra niet minder dan 3 rol len op voortreffelijke wijze wist uit te beelden. Het was voor den voorzitter een aangename taak den optredenden harte lijk dank te zeggen voor het gebodene, wat zoo in den smaak was gevallen, dat het inplaats van een „afscheid", een „tot weer ziens" werd. Mevr. Dijkstra ontving daar bij nog een bloemenhulde.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1940 | | pagina 2