31ste Jaargang No. 9560
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
De Vastenbrieven
Bisschoppen
Het ontslag van
generaal Reijnders
WOENSDAG 7 FEBRUARI 1940
S)e Ceid^eh^Soii/fca/nt
Bureaus Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Adv. en Abonn.-tarieven de pag 2.
Giro 103003. Postbus 11.
Oil nummer beslaat uil
drie bladen.
ï>e Bisschop van Breda, Mgr. Petrus
Hopmans houdt de geloovige voor, dat de
oorlog een straf is voor de zonden.
De meesten van ons, dierbare diocesanen,
door de droevige ervaring van 1914 tot
1918 geleerd, weten welke zware ramip de
oorlog is. Thans moeten de jongeren met
ons dezelfde ondervinding opdoen. Er\ al
bleef ons vaderland, Gode zij dank, tot he
den voor de ramp van den oorlog nog ge
spaard, tooh komen ook over oas de ellen
den, die de oorlog na zich sleept. Teredht
doet de H. Kerk ons in de litanie van Alle
Heiligen tot God bidden: Van pest, hon
gersnood en oorlog, bevrijd oas, Heer, en
tot de Moeder van den God van den vrede:
Koningin van den vrede, bid voor ons.
De zware ramp van den oorlog is een
straf voor de zonden van het mensohdom.
Heeft God in het Oud Verbond niet bij her
haling aangekondigd, dat het uitverkoren
volk om zijn zonden door een oorlog zou
geteisterd worden?
Die grove afwijkingen van de reine,
christelijke zeden leiden als van zelf tot
verslapping in het geloof, tot onverschil
ligheid in den godsdienst, tot ontheiliging
van den Zondag. Wie zal tellen het aantal
onverschilligen, die den zwaren plicht-van
Misfhooren op Zondagen en verplichte
feestdagen verzuimen, die geen uur willen
afzonderen om bun God en Schepper de
verschuldigde aanbidding, dank, eerher
stel en lof te brengen, de belangen van
hun ziel te verzorgen, genaden en zegenin
gen af te smeeken!
De dag des Heeien wordt door ongeloo-
vigen uitgekozen als de dag van vermaak
en losbandigheid. Menige Katholiek laat
zich meesleepen en verleiden om zijn zwa
re verplichting jegens God en de H. Kerk
te verwaarloozen.
Wij gunnen onzen geloovigen op Zon
en feestdagen van harte een geoorloofd
vermaak, maar die dagen mogen niet uit
sluitend aan ontspanning besteed worden
met voorbijgaan van de verplichtingen,
aan den dag des Heeren verbonden.
Dz H. Kerk stelt ons in de gelegenheid
boete te doen door de veertigdaagsche vas
ten, die we thans gaan intreden. Onder
houdt, beminde diocesanen, trouw de vas
ten- en onthoudingsdagen, brengt het of
fer, daaraan verbonden, met e;n edelmoe
dig hart om goed te maken wat ge tegen
God misdreven hebt en om Gods barmhar
tigheid over ons tn over ons vaderland
af te smeeken. Gij zult zelfs verder gaan
dan de H. Kerk vordert en u ook in ge
oorloofde zaken het een en ander ontzeg
gen, o.a. in rooken, in het gebruik van
drank, in vermakelijkheden die aan den
boetetijd niet passen. Beijvert u om zonder
morren en 'dagen de lasten te dragen, die
u door de kommervolle tijden worden op
gelegd.
Aan de boetvaardigheid zullen wij paren
het gebed. Wij moeten altijd bidden en
nooit ophouden. Willen wij van God red
ding uit den nood verkrijgen, dan moeten
wij nederig en vertrouwvol vragen. God
wil door ons gevraagd worden, .vil door ons
gedwongen worden, wil door ons lastig
aamhouden overwonnen worden.
De Bisschop van Roermond, Mgr. Lem-
mens wijst in zijn vastenbrief op de bron
nen, waaruit het leven van geloof, volgens
den geest van het H. Evangelie, alleen kan
voortkomen.
„Weest toch sterk in uw geloof." Vraagt
nederig aan God een sterk en levend ge
loof en bidt gaarne en dikwijls een oefe
ning van geloof of het kleine schietgebed
je: „Heer, vermeerder mijn geloof!"
Dat geloof leert u tevens, waar gij het
voedsel kunt vinden, om dat Goddelijk le
ven in U te sterken. Dat geloof wijst aller
eerst op Jesus Eucharisticus, op Jezus in
de H. Eucharistie, op Zijn Eucharistisch
Offer en de Eucharistische Communie. U
weet het: Jezus is alles voor ons. Hij is het
Leven zelf, getuige Zijn woord: „Ik ben
de Weg, de Waarheid en het Leven." Wel
nu, die Jezus, „zonder Wien wy niets kun
nen," en „in Wien wy alles vermogen",
vindt gij in de H. Eucharistie.
Datzelfde geloof leert U tevens, dat dit
Goddelijk leven verzorgd, behoed en ge
strekt moet worden in Uw zielen door Ma
ria, de Moeder van Jezus en dus de Moeder
van dat Leven zelf.
Als U deze eenvoudige maar fundamen-
teele gedachten, die Uw H. Geloof U leert,
goed overweegt, dan begrijpt U vanzelf,
waarom Wij niet ophouden U steeds weer
voor te houden:
Ten eerste: Geen dag zonder H. Mis, ten
minste als dat mogelijk is.
Ten Tweede: Geen dag zonder H. Com
munie, tenminste een geestelijke H. Com
munie.
Ten derde: Geen dag zonder Rozenkrans.
Hieraan aansluitend mogen Wij wel op
V Dankbaarheid
Bij den aanvang van den Vastentijd rich
ten onze Bisschoppen zidh tot hun diocesa
nen, om hun te zeggen, wat zy meenen,
dat gezegd moet worden, in onderrichtend
en vermanend, lofprijzend en berispend
woord.
Met belangstelling luisteren de katholie
ken naar de jaarlijksche predicatie van
den Bisschop van him diocees, terwijl zaj
ook hun aandacht richten naar wat de Bis
schoppen van de andere vier diocesen
hun diocesanen meenen te moeten voor
houden.
Maar niet met een belangstelilng, welke
kennis neemt van iets en dan heeft opge
houden te bestaan, luisteren de katholie
ken naar die jaarlijksche predicatie, door
den Herder van hun Bisdom in gebed en
overweging voorbereid zij luisteren met
een belangstelling, welke uit de lessen van
den Bisschop vruchten wil plukken die blij
ven; welke die lessen wil onthouden, om
ze in practijk te brengen.
Zóó moge ook de Vastenbrief van ónzen
Bisschop, den Bisschop van Haarlem, zyn
beluisterd en worden gelezen en herlezen....
Ook in andere landen bestaat de gewoon
te, dat de Bisschoppen een zjg. Vastenbrief
schrijven.
Wy hebben hier vóór ons liggen de Vas
tenbrieven van verscheidene Duitsche Bis
schoppen. En uit al deze brieven klinkt de
dringende vermaning, krachtig te staan in
den strijd voor het Geloof.
De metropoliet van Keulen, Kardinaal
Karl Joseph Schulte, besluit zyn Vasten
brief:
„Dankt God, dat hij in de groote ver
warringen van dezen tijd, bij het troos
teloos wankelen van vele zielen, U ge
plaatst heeft op den onschokbaren rots
van. de heilige katholieke Kerk".
Dankt God.
Deze gedachte zal ons, katholieken van
Nederland, nóg dieper in de ziel grijpen,
zóó, dat wy beschaamd neerknielen, be-
sCha3amd over zóó veel ondankbaarheid: bij
zóó veel weldaden, met zóó veel geestelijk
bezit, dat wij hier betrekkei ij k zoo
gemakkelijk kunnen behouden en bewaren.
Te midden van zooveel andere lectuur
in de krant, te midden van de bezigheden
en beslommeringen, die onmiddellijk ach
ter en vóór ons liggen, denke men éven
na over deze woorden:
„Dankt God, dat Hij in de groote ver
warringen van dezen tijd, bij het trooste
loos wankelen van vele zielen, U geplaatst
heeft op den onschokbaren rots van de
heilige katholieke Kerk".
een paar actueele punten wijzen.
Daar is vooreerst de H. Miis-actie, waar
toe de Geestelijkheid U in den Advent bij
zonder heeft aangespoord. Goddank, zeer
velen doen aan die actie reeds mee. Mogien
eindelijk allen de waarde van het H. Of
fer en van de H. Communie gaan besef
fen. Mogen toch alle christelijke huisge
zinnen meedoen, opdat door dit dagelyk-
sche medeleven met den Eucharistisohen
Heiland de ernstige Christelijke geest in de
huisgezinnen bewaard blyve of terugkeere.
Daar is vervolgens het komende Inter
nationale Maria-Congres en de groote
Diocesane Toewijding, welke in Augustus
te Maastricht zullen plaats vinden. Ons
hart verlangt met vertrouwen en vreug
de naar deze schoone dagen.
Ten slotte beveelt Mgr. de gesloten re
traite aan.
De moderne mensch lijdt aan lichtzin
nige onnadenkendheid; in de retraite zal
de stilte, de overweging van het woord
Gods ons weer geestelijk leeren denken.
De moderne mensch is uitgestort en genot
zuchtig; in de retraite zullen wij inzien,
dat de weg naar den hemel offers eisdht
van voorzichtigheid en versterving. De
moderne menses is vol eigenliefde en
hoogmoed; in de retraite zal Let ons dui
delijk worden, dat God Zijn genade alleen
aan de nederigen geeft en dat wy ons los
moeten maken van het aardsche. De moder
ne mensch bidt niet of niet veel; in de re
traite zal onze ziel weer smaak vinden in
het gebed en doordrongen worden van de
waarheid, dat alleen door het gebed gena
de verkregen wordt, die noodig is om braaf
en christelijk te leven. Met één woord, de
moderne mensch is naturalistisch; in de re
traite zal hem de schoonheid, de waarde
en de noodzakelijkheid weer duidelijk
worden van het bovennatuurlijke leven.
DE BALKAN
De conferentie van de vier Balkanstaten:
Turkije, Griekenland, Zuid-Slavië en Roe
menië, welke conferentie te Belgrado is
gehouden, heeft de aandacht van geheel
Europa gehad.
Er is den laatsten tyd nog al wat te doen
geweest om den Balkan, omdat er allerlei
veronderstellingen werden geuit omtrent
plannen tot uitbreiding van het oorlogs
front en bovendien omdat Duitschland en
Italië zich zoo buitengewoon interesseeren
voor dat gebied.
Allerlei invloeden doen zich gelden en
zonder krijgsrumoer wordt daar door de
oorlogvoerende partyen een belangrijk
deel van den oorlog uitgevochten, de strijd
n.l. om de petroleum en om andere belang
rijke grondstoffen. Rusland en Italië be
twisten elkaar weer den ideologischen in
vloed op den Balkan.
Deze strijd van belangen wordt nog ge
compliceerd door het verlangen van Hon
garije en Bulgarije naar revisie van de
vredesverdragen, welke aan deze beide
landen groote stukken hebben ontnomen
ten gunste van Roemenië, een der leden
van de Balkan-Entente.
De belangstelling voor de bijeenkomst te
Belgrado was dus wel te verklaren.
En wat is nu het resultaat van Belgrado
geweest? Het is moeilijk te zeggen. De vier
regeeringen hebben zich zooveel mogelijk
op de vlakte gehouden. Het communiqué,
dat zij aan het slot van de conferentie heb
ben uitgegeven, zegt vrijwel niets; de ver
klaringen, welke de ministers zelf ten
beste hebben gegeven, komen alle neer op
hetzelfde chapiter: de hartelijke vriend
schappelijke sfeer en de groote eenstem
migheid onder de deelnemers.
Wij hebben de reactie van de diverse
Europeesche landen afgewacht, om te
trachten daaruit de werkelijke beteekenis
van de conferentie af te leiden. Allen zeg
gen echter, zelf uitermate voldaan te zijn
en schik te hebben in de teleurstelling van
de tegenpartij.
Hetgeen dus zeggen wil, dat de Balkan-
landen zoowel de kool als de geit hebben
willen sparen. Eén land komt er royaal
voor uit, dat het teleurgesteld is en dat is
Hongarije. Dat komt omdat de vier Bal-
kanlanden verklaard hebben, dat het nu
geen tyd is voor inwilliging van revisionis
tische verlangens.
Bulgarije, dat tot nu toe weinig neiging
vertoonde, om toe te treden tot de Balkan-
Entente, ook wegens de afwijzende hou
ding der Entente jegens zijn revisionisti
sche verlangens, neemt een andere hou
ding aan en geeft blijken van toenadering.
Volgens het Bulgaarsche blad „Mir" zou
den de betrokken landen binnenkort in
contact treden met de Bulgaarsche regee
ring. Gewezen wordt op de rol van den
Zuid-Slavischen minister van buitenland-
sche zaken, Markowitsj. die als groot ken
ner van Bulgaarsche kwesties en als voor
stander van de Bulgaarsch-Zuid-Slavische
vriendschap een maximaal streven ont
plooit ten gunste van Bulgarije.
Uit deze tendenz leidt Londen af, dat de
Balkanstaten zich nauwer aaneengesloten
hebben ter versterking van de afweer van
Duitsche en Russische invloeden.
In Engeland en Frankrijk schijnt men
gewenscht te hebben, dat die aaneenslui
ting nog nauwer zou zijn geweest, n.l. tot
de vorming van een militair blok. Dat het
niet zoover is gekomen is weer een vol
doening voor Italië.
De diDlomatieke redacteur van Stefani
schrijft b.v.:
„De vernieuwing van het pact der Bal
kan-Entente in zijn oorspronkelijken tekst,
zonder nieuwe verplichtingen, wordt alge
meen gezien als een definitief afstand
doen van de gedachte der vorming van een
blok van militairen aard. De kortelings aan
de neutrale landen gerichte oproepen heb
ben dus geen weerklank gevonden in den
boezem der conferentie van de vier Bal
kanstaten, waar de wil tot vrede en neu
traliteit opnieuw is bevestigd".
Voorts wordt erop gewezen, dat het uit
stellen van de revisionistische problemen
niet gunstig kan werken.
Inderdaad ziet Meskou hier de kans
schoon om er zich tusschen te werken; het
heeft n.l. reeds aangekondigd, dat het zich
nu sterk gaat interesseeren voor deze
kwesties.
De toestand op den Balkan is dus vol
strekt nog niet opgehelderd en het onder-
grondsch gewroet kan op den ouden voet
worden voortgezet.
DE NEDERLANDSCHE PATROUILLE
UIT DUITSCHLAND TERUGGEKEERD.
Het A.N.P. meldde gisteren uit Roer
mond:
Naar wij vernemen is de Nederlandsche
patrouille van 15 wielrijders onder bevel
van een eersten luitenant, welke Maandag
ochtend by het grenskantoor Maalbroek
(gem. Maasniel) bij vergissing over de
Duitsche grens raakte, op Nederlandsch
gebied teruggekeerd.
Het Tweede Kamerlid, de heer van Poll,
heeft de volgende vraag gesteld aan den
Voorzitter van den Raad van Ministers en
den Minister van Defensie:
Is de regeering bereid de Kamer vol
ledig in te lichten omtrent de aanlei
ding tot het verzoek van generaal
Reijnders om ontslag als opperbevel
hebber van land- en zeemacht en om
trent de overwegingen, welke tot de
inwilliging van dat verzoek hebben
geleid
Naar wij vernemen is door den Minister
van Algemeene Zaken a.i. en van Defensie,
in antwoord op de schriftelijke vraag van
den heer van Poll, hedenochtend bij de
Tweede Kamer het volgende bescheid in
gezonden:
De regeering moet tot haar leedwe
zen deze vraag ontkennend beantwoor
den, daar zij het verleenen van de
verzochte inlichting strijdig acht met
het belang van den Staat.
Zij kan er slechts aan toevoegen, dat
het verschil van meening, hetwelk tot
de ontslagaanvrage leidde, niet ligt in
één der aangelegenheden, welke zij tot
dusverre in de organen der publieke
opinie genoemd zag. Ware zulks wel
het geval, dan zou zij tegen het verlee
nen van de verzochte inlichting geen
bezwaar kunnen maken.
Vanzelfsprekend is, dat het verschil
evenmin ligt op het gebied van de
handhaving der neutraliteit, waarom
trent onder de overgroote meerderheid
van ons volk, laat staan onder hen die
verantwoordelijkheid dragen, niet het
geringste verschil van inzicht bestaat
Het verschil ligt in vragen van mili
tair beleid, waarover in het openbaar
geen gedachtewisseling gevoerd, en
zelfs geen aanduiding gegeven kan
worden, zonder het staatsbelang te
schaden.
Van officieele zijde meldt men ons, dat
H M. de Koningin gisteren in afscheids
gehoor heeft ontvangen Zijne Excellentie
den generaal Reynders en hedenmorgen in
audiëntie heeft ontvangen Zijne Excellen
tie den generaal Winkelman, opperbevel-
hebben van land- en zeemacht.
HET IJS IN DEN RIJN BIJ MILLING EN
KRUIT.
Vanmorgen omstreeks kwart voor twaalf
is er beweging gekomen in het ijs van den
Rijn bij Millingen. Het schoof met een snel
heid van ongeveer vier kilometer per uur
op. Hier en daar kroop het tegen den dijk
op. Een groote ijsdam enkele honderden
meters ten Oosten van Millingen deed den
druk op den dyk niet te groot worden,
doch was oorzaak, dat het ys een half uur
later vastraakte. Steeg het water aanvan
kelijk met ongeveer 3 c.M. per uur, dit
werd een stijging van 30 c.M. per irur, toen
de rivier ging zitten. Verandert de toe
stand niet spoedig, dan wordt deze gevaar
lijk.
Een angstig uur bij Lobith
en Millingen.
Toen vanmiddag tegen kwart voor twaalf
het ys op den Boven-Rijn nabij Spijk, Lo
bith en Millingen in beweging kwam, heb
ben de bewoners van deze plaatsen in ang
stige spanning den verderen loop der ge
beurtenissen tegemoet gezien.
Geweldige ijsmassa's schoven tegen, op
en over de rivierdijken of kruiden tot ge
weldige ijsbergen van naar schatting tot
ongeveer 15 meter hoogte op de rivier. Op
vele plaatsen langs de rivier verzamelden
zich honderden toeschouwers om van nabij
het kruien gade te siaan.
Een klein uur heeft het kruien geduurd,
daarna is het ijs weer tot stilstand geko
men. Voor de bewoners langs de rivier was
het een uur van angstige spanning, vooral
doordat op somimige plaatsen, in hoofd
zaak nabij Lobith, de Rijn sterk begon te
wassen.
Op tal van plaatsen op den rechteroever
van de rivier, bij Spijk en Lobith, is het
ys zoover over den dijk geschoven, dat het
rijverkeer op den dijk niet meer mogelijk
is Bij Spijk drongen de ijsschotsen in den
dyk, zoodat de waterstaatdienst met spoed
personeel ter plaatse heeft gezonden om te
voorkomen, dat de dijk ernstig wordt be
schadigd.
In een inham bij Lobith-tolkamer, wel
ke vroeger heeft dienst gedaan voor de
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
DE OMSINGELDE 18e RUSSISCHE
DIVISIE. (2de blad).
TWEE IERSCHE TERRORISTEN TE
RECHTGESTELD. (2de blad).
Binnenland
BIJ BERGENTHELM WERD EEN AUTO
VAN EEN BEGRAFENISSTOET OP EEN
ONBEWAAKTEN OVERWEG VERMOR
ZELD. ER VIELEN DRIE DOODEN. (3de
blad.)
BU BLOEMENDAAL IS GISTEREN
AVOND EEN PERSONENTREIN OP EN
KELE ONTSPOORDE GOEDERENWA
GENS GELOOPEN; GEEN PERSOONLIJ
KE ONGELUKKEN VIELEN VOOR. (3de
blad).
KOOLMONOXYDB-VERGIFTIGING.
Schippersknecht dood aangetroffen.
Gisteren werd in de kajuit van een tank
boot, welke in het Noord-Hollandsch Ka
naal naibij het vliegkamp de Kooy lag, de
17-jarige schippersknecht, afkomstig uit
Rotterdam dood in zijn kooi aangetroffen.
De oorzaak bleek Jcoolmonoxydevergifti-
ging te zijn.
Het lijk is naar het marinehospitaal over
gebracht
ZES GEVALLEN VAN GAS
VERGIFTIGING TE GRONINGEN.
Gisteren en vandaag zijn te Groningen
niet minder dan zes gevallen van gasver
giftiging geconstateerd.
Gistermorgen werd de 38-jarige A. V. in
de Barestraat bewusteloos gevonden en
naar het Academisch Ziekenhuis vervoerd.
Des avonds werden in een perceel aan het
Winschoterdiep de 7Ö-jarige H. H. en zyn
echtgenoote buiten bewustzijn aangetrof
fen. Zy waren eveneens door gas be
dwelmd. De man lag in bed, de vrouw op
den grond. Beiden zyn naar het R.-K. Zie
kenhuis overgebracht.
Vanochtend werden in een perceel aan
de Drie Hovenstraat drie leden van de fa
milie A. W. bewusteloos aangetroffen. Ook
deze mensch en waren door gas bedwelmd.
Een geneesheer kon hen weer tot bewust
zijn brengen.
bootjes van de belastingambtenaren, is een
tanksoheepje met het achterschip door het
ijs op den dijk gedrukt. Het schip heeft
schade opgeloopen, doch het zal wel be
houden kunnen blijven.
Dreigend werd vooral de toestand bij
Millingen, waar de ijsbergen zich vooral
ter hoogte van de scheepswerven voorheen
H. H. Bodewes opstapelen. Op deze werf
ligt een schip, de 1700 ton metende „Mar
ris" van schipper H. Gerritse uit Rotter
dam, dat in reparatie is, reeds gedeeltelijk
in het ijs. Eenige spandraden van een
groote kraan zijn afgeknapt. Doordat het
ijs echter weer tot rust is gekomen, bestaat
er geen direct gevaar op de werf.
Achter de krib nabij de werf van Bode
wes liggen een zestal schepen en een stei
ger van de gemeente Millingen. Voor deze
vaartuigen kan bij verder kruien van het
ijs ernstig gevaar ontstaan.
Reeds eerder waTen vrouwen en kinde
ren van de schippers van boord gegaan en
nu bevinden zich nog alleen de schippers
en personeel van de werf op de schepen,
om, voor zoover mogelijk, bij verder drei
gend gevaar de schepen te trachten te be
houden.
Op Duitsch gebied, aan de overzijde van
de rivier bij Spijt, zijn groote ijsschotsen
over den dijH geschoven. Dit geschiedde
juist in den bocht van de rivier.
Het water is op sommige plaatsen sterk
gewassen, doch was tegen half twee weer
tot stilstand gekomen.
Voor zoover valt na te gaan, heeft het
kruien van het ijs zich voortgezet tot bij
Holhuizen, tegenover het veer van Gendt.
Nabij Nijmegen bevindt zich vermoede
lijk een ijsverdikking, waar het water
wordt vastgehouden en ook het kruien
wordt gestopt.
In het ijs van de Waal bij Nijmegen was
om half twee nog geen beweging. Het wa
ter van de Waal wast -angzaam.
De uiterwaarden van den Rijn staan over
al onder water, de kribben zitten onder
het ys. Op vele plaatsen zorgen deze ech
ter er voor, dat het ijs niet verder op en
over de dijken schuift. Hier en daar is het
ijs nog tot op de werven der steenfabrie
ken langs de rivier geschoven. Voor zoo
ver valt na te gaan is echter geen schade
aangericht.
Ook in de groote vluchthaven van Lo
bith, waar ongeveer tweehonderd schapen
ilggen, heeft het kruien van het ijs geen
nieuwe moeilijkheden veroorzaakt. Men.
blijft hier zeer waakzaam.
