DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BINNENLAND
KERKNIEUWS
MAANDAG 29 JANUARI 1940
31ste Jaargang No. 9552
3)e Qeki^chc(B<>wï€mt
Bureaus Papengracht 32.
Telefoon; Redactie 20015, Administratie 20935.
Adt. en Abonn.-Urieven zie po* 2.
Giro 103003. Poetbns 11.
Over: verdraagzaamheid
In een artikeltje, dat w*j Zaterdag schre
ven naar aanleiding van een geschrift vóór
het openbaar onderwijs, welks inhoud
direct gericht was tégen alle bijzonder
onderwijs, wezen wij op de practische ver
draagzaamheid, welke den katholiek le
vens-eigen moet zijn wij schreven dat als
verweer tegen den laster, als zou alle bij
zonder onderwijs, dus ook het katholiek
onderwijs, opleiden en opvoeden in een
geest, welke de practische verdraagzaam
heid uitsluit.
Natuurlijk een „verdraagzaamheid",
welke objectief alle godsdiensten en, conse
quent, godsdienst en godsdienstloosheid
even goed acht, aanvaardt de katholiek niet.
Een dergelijke „verdraagzaamheid", die
men beter als indifferentisme of onverschil
ligheid kan betitelen dat is de ware naam
is een dwaling, die een katholiek krach
tens zijn diepste en heiligste overtuiging
veroordeelt.
Maar de katholiek aanvaardt èn practi-
seert een verdraagzaamheid, waardoor hij
niet slechts open oog heeft voor wat er
objectief goed is in de belijdenissen van
andersdenkenden, maar waardoor hij ook
eerbiedigt de subjectieve overtuiging van
andersdenkenden, van wie mag worden ver
onderstelt, dat zij al hangen zij objectief
een dwaling aan leven in goeden trouw,
dat zij oprecht meenen, hun gewetensplicht
te volgen.
Dat is de verdraagzaamheid van den ka
tholiek, welke niet is een zekere wel
willendheid, en héélemaal niet is een soort
néérbuigende welwillendheid, maar die
voortvloeit uit en geankerd ligt in zijn
katholieke overtuiging, die voor hem dus
een godsdienstige plicht is.
In de „Maasbode" herinnert P. S. aan
een artikel, dat Schaepman schreef bij den
dood van den vermaarden Engelschen be
keerling kardinaal Manning:
Schaepman besloot zijn artikel met te
herinneren aan hetgeen de kerkvorst
ook als vruchtbaar schrijver voor zijn
volk en de Kerk was geweest.
„Nog in zijn laatste dagen" aldus
Schaepman „schreef hij in de
Review of the Churches: „De
zichtbare Kerk heeft niet alleen een
zichtbaar lichaam, maar ook een on
zichtbare ziel. De ziel van de Kerk is
oud als Abel en groot als geheel het
menschelijk geslacht. Zij omvat de ziel
van ieder, die heeft geleefd of ten
minste is gestorven in vrede met God
door de inwoning van den Heiligen
Geest." Voor hem was de dwaling een
zonde tegen Gods waarheid en Gods
liefde; maar daarom hadden de 'dwa
lenden recht op zijn liefde, die hen
moest terugvoeren tot God".
Alle eerlijke, alle moreel goed-levende
niet-katholieken behooren tot de onzicht
bare ziel van de Kerk. Dèt is katholieke
leer. En een verdraagzaamheid, gebaseerd
op deze leer, is dieper en heeft rijker in
houd, dan om naar ons uitgangspunt
terug te keeren een verdraagzaamheid,
waartoe de openbare school kan opvoeden!
Op onze liefde hebben recht alle men-
schen, óók die subjectief in zonde dwalen,
óók die niet in goeden trouw leven. Van
zijn liefde, zijn verstandelijke en op boven
natuurlijke, godsdienstige motieven geba
seerde liefde, sluit de katholiek niemand
uit....
Wij geven, wat wij hier schrijven, speci
aal ook in overweging aan degenen, die
hebben gemeend, de burgerij in Leiden (en
elders) te moeten voorhouden, dat zij, en
zij alleen, mede ook en vooral door hun
openbare school, ons volk practische ver
draagzaamheid leeren!
Zij mogen zich bezinnen en zich scha
men voor dien, in botte zelfingenomenheid,
neergeschreven en verspreiden laster, waar
door zij zelf zich allerminst.verdraagzaam
hebben getoond!
HELDENDAAD VAN EEN FRANSCH
PRIESTER.
Een jong priester, die deel uitmaakte
van een patrouille in de Maginotlinie, die
werd omsingeld, maar zich onder heftig
geweervuur wist te bevrijden, sleepte zich
na^r het niemandsland, waar hij de abso
lutie gaf aan een gewonden Duitschen offi
cier.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
MINISTER VAN KLEFFENS' REDE.
De Volkskrant schrijft:
„Wat tot de zeldzaamheden behoort: een
rede van een Nederlandsch minister heeft
een Europeesche pers. We moeten er aan
toevoegen: een neutraal Europeesche pers,
daar de pers der oorlogvoerende landen
blijkbaar nog geen instructies heeft ont
vangen of de instructie ze dood te zwijgen.
Minister Van Kleffens' voortreffelijke
rede vindt een klankbord in de bladen der
neutrale landen, ook van Italië. De in
stemming der Belgische pers was te ver
wachten: onze zuidelijke buren, enkele
roerige elementen ook daar uitgezonderd,
denken over den oorlog en wat daaraan
vastzit niet anders dan wij.
Opmerkelijk is de waardeering, die
Aftonbladet, een toonaangevend
Zweedsch blad, voor de rede van onzen
minister van Buitenlanlsche Zaken aan
den dag legt. Het noemt de rede „prach
tig", een positieve, onbevreesde verklaring
uit naam van de neutrale staten, een ge
ruststellende rede die de Europeesche
staatslieden tot nadenken moet brengen.
Minister Van Kleffens' houding wordt een
voorbeeld genoemd voor de ministers van
Buitenlandsche Zaken van alle kleine,
maar niet minder voor het Nederlandsche
neutrale staten.
Welk een voldoening voor den minister,
volk, ongezocht aan het hoofd te worden
geplaatst van wat men de Europeesche
liga voor recht en vrede zou kunnen
noemen.
IS ER NIET ééN STAATSMAN IN DE
OORLOGVOERENDE LANDEN, DIE HET
WOORD DER BEVRIJDING DURFT
SPREKEN?
Het Alg. Weekblad voor Kerk
en Christendom deelt het volgende
mede:
„De Russische soldaten hebben van
den godloozenbond, waartoe ook Sta
lin als „eere-godlooze" behoort, in den
oorlog „tien geboden" meegekregen,
waarvan wij de volgende citeeren:
1. Bedenk, dat er geen God is, die Je
voor een vijandelijken kogel kan be
hoeden.
2. Je moet in vrede zoowel als in
oorlog heelemaal godloos zijn, en niet
vergeten, dat jouw dood honderd mil-
lioen ihenschen bevrijding kan bren
gen.
3. Elke kerk, synagoge of tempel kan
het hol van je vijand zijn.
5. Zorg ervoor, dat, ook wanneer je
kameraad in een treurigen toestand
verkeert, hij niet om de hulp van een
geestelijke vraagt.
6. Elke poging tot plundering van
kerk, synagoge of tempel moet met
wapengeweld tegengegaan worden,
want ze moeten bewaard blijven als
monumenten uit vervlogen tijden.
8. Na het einde van den oorlog zal
de wereld geheel godloos zijn.
Reeds dit 8e „gebod" (en ook 9 en
10) is geen gebod meer, maar een stel
ling; toen men geen „geboden" meer
wist te verzinnen, heeft men maar
enkele daverende stellingen eraan toe
gevoegd, om toch vooral 'n completen
tegenhanger te krijgen van de 10 ge
boden. Het is immers het streven van
de godloozen-beweging, om alle door
haar actie in het menschelijk leven ge
slagen hiaten, aan te vullen. Vandaar
ook de op initiatief van Molotof ont
worpen roode „formulieren" voor doop
en huwelijk, en de roode begrafenis-
.liturgie".
De Avondpost schrijft hierbij:
„Wij weten niet, uit welke bron het blad
dit heeft, maar een ernstig orgaan zal dit
niet vermelden op lichtvaardige manier.
Men ziet er weer eens uit, welke een
ontzaglijk gevaar thans Europa moet ver
ontrusten.
En die horden van godloozen pogen
thans het dappere Finland, waar van ouds
zulk een godsdienstig leven heerscht, er
onder te krijgen. Zie hier de anti-christ,
die heel onze beschaving bedreigt.
Waarlijk, wie de gebeurtenissen onzer
dagen overschouwt, denkt onwillekeurig
aan veel, wat Johannes de Ziener ons heeft
aangezegd.
Men late zich niet tot optimisme ver
leiden door het oogenblikkelijke succes
der Finsche troepen. Het is een ontzag
lijke macht, die op den duur Finland be
dreigt. En niet alleen Finland. Ook Scan
dinavië. Een stuk van Polen zit al in den
greep.
Is er dan niet één staatsman in de andere
oorlogvoerende landen, die, alleen reeds
met het oog op d i t gevaar, het woord
der bevrijding durft spreken, om te komen
tot overleg?"
Deze laatste vraag moge de gewetens der
staatslieden omklemmen, en de een wende
zijn plicht niet af op den andere; hij zij be
reid tot wat waarlijk overleg mag
heeten, en dat in de plaats trede van
brute heerschzucht en wapengeweld.
Hleid uieei unoxcU
v&uuacfit
DE BILT VOORSPELT:
YÏLaliqe. tot iicJhte wui
en fiieA en dawi nog,
W-at ineeuw-
HET GOEDE VOORBEELD.
Wij nemen hier een artikeltje over uit
Zwart Front.
,,'s Lands inkomsten verminderen met
den dag, terwijl de uitgaven al maar op-
loopen. Alleen de mobilisatie kost ons al
1.7 millioen per dag. Wanneer ooit, dan is
het nu geboden, zuinig te zijn en ook goed
op de kleintjes te passen. Veel wijsheid
uaaromtrent heeft men al dikwijls kunnen
Looren in het parlement, maar nu weer
even de praktijk.
Dinsdag, 23 Januari. Vergadering van
de Eerste Kamer, geopend 8 uur 30 in den
namiddag. Aan de orde zijn enz. enz. De
vergadering wordt te 8 uur 37 verdaagd tot
den volgenden morgen 11 uur.
Waarom zoo'n „vergadering" van slechts
zeven minuten, en daarmee de onkosten
maar weer zooveel hooger gemaakt? De
minister van koloniën, wiens wetsontwer
pen op de agenda stonden, was niet aan
wezig. Zoo maar opzettelijk niet, en dat
zonder kennisgeving? Ach nee natuurlijk
niet. Minister Welter, die per auto naar
de vergadering ging, had wegens de glad
heid van den weg een kleine vertraging,
wat hem eenige minuten te laat deed ko
men. Maar het kon niet zoo weinig zijn,
or de Kamer had zich haastelijk verdaagd,
en kon natuurlijk onmogelijk nog heropend
worden.
Waarom ook? Haast hebben de heeren
geen van allen, en voor de rest, het Rijk is
goed voor."
Wij zijn het geheel met het fascistisch
blad eens.
Er is ook door ons en anderen al zoo
vaak gewezen op dat pietlutterig gedoe
van de Eerste-Kamerleden, om met korte
vergaderingetjes aan een zekere geldelijke
vergoeding te komen.
We weten wel, dat tegenover één zoo'n
„betaalde" korte vergadering staan andere
langdurige bijeenkomsten dienzelfden
avond of den anderen dag, waarvoor heele-
ir aal geen onkosten-vergoeding wordt gege
ven.
Dit moge ons de gewraakte houding
verklaren; zij blijft toch klein en te bene
pen voor lieden onder wie zeer deftige!
-- die een goed voorbeeld moeten geven
aan anderen.
PRINSELIJK PAAR OP SKI'S NAAR
„RUYGENHOEK".
Tocht door de duinen.
H. K. H. Prinses Juliana en Z. K. H.
Prins Bernhard hebben Zondagmiddag
een grooten skitocht gemaakt in Wasse
naar en Den Haag. Het Prinselijk Paar
begaf zich omstreeks twee uur per auto
naar den Wassenaarschen Slag in de ge
meente Wassenaar, waar bij het landgoed
van de familie Delcourt van Krimpen de
ski's werden ondeigebo-nden. Prins en
Prinses hebben achter den auto een tocht
gemaakt naar het Park Ue Kieviet. Van
hici af hebben HH. K.K. H.H. zich lings
Meyendell langs den duirand door de met
sneeuw bedekte duinen op ski's naar bet
landgoed van H. M. de Koningin ..De Ruy-
genhoek" begeven, waar men te ongeveer
halfvijf aankwam
Er bestond groote belangstelling voor
dezen skitocht van het Prinselijk paar.
Vele skiërs vermaakten zich eveneens in
de duinen met deze wintersche spo.*t.
„De Courant".
AANBESTEDING.
Weg ZoetermeerLeiden.
Heden Is door Ged. Staten der prov.
Zuid-Holland aanbesteed:
De verbetering van een gedeelte van
den weg ZoetermeerLeiden (wegvak
Zoetermeer—Stompwijk), bestaande in het
omleggen en verhoogen van den bestaan-
den wég, het opbreken en aanbrengen van
een puinfundeering en klinkerbestrating,
het graven van slooten, het maken van
een duikerbrug en het verrichten van bij-
behoorende en bijkomende werken in de
gemeente Leidschendam.
Laagste inschrijver was C. de Rade te
Rotterdam met f54.750.
OPCENTEN OP WINSTBELASTING.
Wetsontwerp ten behoeve van de
gemeenten.
Ingediend is een wetsontwerp tot hef
fing van "bpcenten ten behoeve van de ge
meente op winstbelasting.
Aan de toelichting is het volgende ont
leend:
Het onderhavige ontwerp strekt tot het
opheffen van opcenten op de winstbelasting
len behoeve van de gemeenten en wel op
denzelfden voet als thans op de dividend
en tantièmebelasting.
Opcenten worden geheven krachtens de
v/et van 26 Juli 1918, gewijzigd bij de wet
ten van 17 April 1925, en van 27 December
1926.
Beoogd is, ten behoeve van de gemeen
ten in de toekomst een zelfde opbrengst
7/egens opcenten op de winstbelasting te
verkrijgen, als thans verkregen wordt ter
zake van opcenten op de dividend- en tan-
t'èmebelasting. Wegens de onzekerheid van
de totale opbrengst der belasting en ook
daar de mogelijkheid bestaat, dat in het
frofijt der opcentenheffing zich eenige
verschuiving tusschen de gemeenten zal
voordoen, is het wenschelijk, het aantal
opcenten na een jaar ervaring opnieuw
vast te stellen.
De verschillen tusschen het ontwerp en
dt bestaande wet zijn alle van onderge
schikten aard.
EX-KEIZER WILHELMS VERJAARDAG.
Intieme viering op Huize Doorn.
Volgens den wensch van ex-keizer Wil
helm is Zaterdag op Huize Doorn zijn 81ste
verjaardag in alle stilte gevierd. Alleen
eenige intieme Nederlandsche vrienden zijn
gekomen om den hoogbejaarden bewoners
van het thans in smetteloos wit gehulde
kasteel geluk te wenschen.
In den loop van den dag zijn talrijke
bloemstukken op Huize Doorn gebracht
tn daaronder bevond zich eveneens 'n groo
te bloemenmand van ons Prinselijk Paar.
Verder had ook het gemeentebestuur van
Doorn een bloemenhulde gebracht H. M.
de Koningin heeft des middags een Harer
adjudanten de gelukwenschen van het
Koninklijk Huis laten overbrengen.
In de ochtenduren is een godsdienst
oefening gehouden, welke werd geleid
door den hofprediker ds. Doering; deze
plechtigheid werd behalve door den ex-
keizer en zijn gemalin prinses Hermine
door de dignitai issen en het overige perso
neel van Huize Doorn bijgewoond.
Evenals op andere verjaardagen heeft
de gewezen monarch ter gelegenheid van
zijn verjaardag de armen van Doorn be
dacht en dezen persoonlijk zijn geschenken
overhandigd.
In den loop van den dag hebben velen
hun schreden naar het poortgebouw ge
richt om hun handteekening in het feli-
c'tatie-register te plaatsen. Onder hen be
vonden zich ook enkele militairen, die in
Doorn zijn gelegerd. „Hndb."
BIJZONDERE LEERSTOEL NIET
LANGER TOEGESTAAN
Staatsblad No. 1360 bevat een besluit van
11 Januari 1940 tot intrekking van het Ko
ninklijk Besluit van 6 Juni 1935 van het
Utrechtsch Universiteitsfonds te Utrecht,
als bevoegd om bij de faculteit der Letteren
en Wijsbegeerte aan de Rijksuniversiteit te
Utrecht een bijzondere leerstoel te vestigen
in de geschiedenis der Bijzantijnsche cul
tuur.
TOEWIJZING VAN THEE.
Naar ons door de vereeniging van thee-
importeurs wordt medegedeeld, is te ver
wachten, dat r.a toewijzing op 1 Febrauri
*>.s. met een aanbod van ruim 15.000 kisten
wederom een toewijzing zal plaats hebben
op 22 Februari. Het aanbod daarin zal ruim
11.000 kisten bedragen.
DE UNIFORMEN-ZAAK
Reserve-kapitein ontslagen
Naar de „Avondpost" verneemt, zal dezer
dagen de Staatscourant het Koninklijk Be
sluit bevatten, waarbij aan den Amsterdam-
schen inspecteur van politie M. J. M. Gem-
meke ontslag wordt verleend als reserve-
kapitein.
Wij herinneren naar aanleiding van dit
ontslag aan de opzienbarende huiszoeking,
welke in de woning van den heer Gemmeke
aan de Vijzelstraat te Amsterdam, tijdens
zijn afwezigheid, door de Justitie werd ver
richt, in de eerste week van November 1.1.
In verband met de bekende uniformen-zaak
was gebleken dat in deze woning verschil
lende besprekingen hadden plaats gehad
van personen, betrokken bij het smokkelen
van militaire kleedingstukken naar Duitsch-
land.
Dll nummer beslaat uit
drie bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
DE RUSSEN GEVEN HUN POGINGEN
BIJ HET LADOGAH1EER NOG NIET OP.
(2de blad).
CHURCHILL'S NIEUWE REDE. (2d«
blad).
TOENEMENDE BRITSCH-JAPANSCHE
SPANNING. (2de blad).
TREINRAMP IN JAPAN HEEFT MEER
T AN 200 SLACHTOFFERS GEëlSCHT.
(2de blad).
Binnenland
HET NED. MOTORSCHIP „MAMURA"
13 BIJ DE KUST VAN ENGELAND TE
GEN EEN MIJN GEBOTST; ER WERD
EVENWEL GEEN SCHADE AANGE
RICHT. (3de blad).
EEN BESCHOUWING OVER MILTVUUR
BESMETTING. 2de blad).
EEN KLOOSTERZUSTER LEVEND
VERBRAND.
In de dagorder heeft de Fransche regee-
ring Zuster Ignace-André, in de wereld
Catherine Wenner, vermeld.
Zij gaf les aan de bewaarschool van
Pappeville, en zij heeft een prachtig voor
beeld van koelbloedigheid en moed ge
geven, toen een brandend vliegtuig op de
school neerkwam. Zij liet de kinderen rus
tig uit het gebouw gaan en bleef zelf op
de plaats van het ongeluk om naar de noo-
dige medicamenten te zoeken voor de ge
wonden.
Tengevolge van een ontploffing in het
brandende vliegtuig werd zij levend ver
brand.
DE TREINRAMP IN JAPAN.
OSAKA, 29 Jan. (A. N. P.). De lyst van
s.achtoffers bij de treinramp in een voor
stad van Osaka (zie 3de blad) vermeldt
178 dooden en 69 gewonden, waarvan 58
ernstig. Het ongeval wordt toegeschreven
aan een fout van een wisselwaohter. De
leizigers waren meerendeels werklieden,
die op weg waren naar hun fabrieken,
waaronder eenige vrouwen.
LEGERBERICHTEN.
PARIJS, 29 Jan. (A.N.P.) Het Fransche
legerbericht van vanochtend luidt: „Niets
te melden".
BERLIJN, 29 Jan. (A.N.P.) Het opper
bevel van de Duitsche weermacht maakt
bekend: „Niets bijzonders te melden".
DE ONTPLOFFING OP HET
MS „MAMURA".
Naar wij vernemen zal het Nederland
sche motortankschip „Mamura", dat op
v/eg van Curasao naar Rotterdam, Zater
dag bij Duins door een explosie werd ge-
tToffen (zie 3de blad) na het verblijf in
Duins de reis kunnen voortzetten.
TREURSPEL OP HAGEVELD.
Dit jaar wordt op het Seminarie Hage-
veld Vondel's Peter en Pauwels ten too-
neele gebracht. De uitvoering, waarbij alle
geestelijken welkom zijn, heeft plaats op
Maandag 5 Februari en begint om 6 uur.
tig", een positieve, onbevreesle verklaring
DE TOESTAND VAN PASTOOR
J. P. A. BRINKMAN.
Naar de „Tijd" b(j informatie aan do
pastorie te Den Burg vernam, is de toe
stand van pastoor J. P. A. Brinkman, die
Vrijdagmiddag bij een aanrijding ernstig
werd gewond, van dien aard, dat direct
levensgevaar niet aanwezig wordt geacht.
Je patiën» lijdt veel p(jn en met zijn her
stel zal ongetwijfeld een lange periode go-
moeid z(jn.