dagen Historie
J;M\
ZATERDAG 27 JANUARI 1940
CHURCHILL SOMMEERT DE NEUTRALE LANDEN.
DEZE HEBBEN ER ECHTER GEEN OOREN NAAR,
HET IDEE VAN DE KRUISTOCHT. DE HULP VOOR
FINLAND. JAPAN IS OP Z'N TEENEN GETRAPT.
DERDE BLAD - PAG. 9
CHURCHILL.
ZOÖDRA wij over onze eerste verba-
zuig heen waren, hebben wij in de
eerste maanden van den Euopeeschen oor
log spoedig begrepen, dat deze oorlog heel
anders wordt gestreden dan vroegere oorlo
gen.
Het kanon zwijgt weliswaar niet geheel,
maar speelt tegen de verwachting in een
ondergeschikte rol. Nieuwe techniek heeft
een nieuwe tactiek gebracht. De radio is
ingeschakeld en door den aether zenden de
strijdende partijen de redevoeringen van
haar leiders uit. Deze redevoeringen die
nen op de eerste plaats om de eigen men-
schen te bevestigen in het geloof in hun
eigen kracht en in de zekerheid van de
eindoverwinning, maar op de tweede plaats
om invloed uit te oefenen op de tegen
partij.
Winston Churchill heeft een nieuw ele
ment in den strijd gebracht en dezen daar
door verscherpt: hij heeft de neutralen ge
sommeerd, zich openlijk aan den kant van
Engeland en Frankrijk te scharen, omdat
hun politieke belangen identiek zijn met
die der Geallieerden. Afgescheiden van de
vraag, of Churchill zijn regeering van te
voren over deze sommatie heeft geraad
pleegd, blijkt er duidelijk uit, dat hij hun
kert naar een verscherping van den oor
log in Europa, blijkbaar om te komen tot
den z.g. „major war", die een militaire be
slissing zou kunnen "brengen.
De neutralen zijn echter op zijn somma
tie wijselijk niet ingegaan en over de hee-
le linie werden de denkbeelden van Chur
chill scherp afgewezen, zóó scherp zelfs,
dat de Britsche regeering 'met het geval
wat verlegen zat. Zij heeft zich dan ook
gehaast te verklaren, dat Churchill voor
eigen verantwoordelijkheid sprak.
Volgens de „Msbd." zou men in Brit
sche politieke kringen de veel-becritiseer-
de rede van Churchill in dien zin willen
opgevat zien, dat de neutralen meer hun
eigen belang zullen gaan beseffen, dat pa
rallel loopt met dat der geallieerden, die
men weet het volgens de Britsche
opinie enkel en alleen vechten voor de
rechten en vrijheden der kleine naties.
In dit verband wordt als veel-beteeke-
nende omstandigheid door de Engelsche
bladen naar voren gebracht,^at Italië
sinds eenigen tijd een drukke bedrijvigheid
zou ontwikkelen ten gunste van een be
weging, welke gericht is op een hechtere
aaneensluiting der neutralen, en dat het in
zonderheid met Nederland en België voe-
!ling zou hebben genomen. Daarbij zou
vooral aandacht geschonken zijn aan de
kwestie van Italiaanschen steun aan de
Belgische en Nederlandsche neutraliteit en
aan de mogelijkheid, dat Rome te Berlijn
zou bemiddelen, in geval Duitschland zou
pogen de' „lage landen" onder zijn pressie
te zetten.
Dit zijn opvattingen in de Londensche
kringen, waarbij vooral de propaganda
voor een blokvorming van de neutralen
een zoo al niet nieuw, dan toch een weer
met kracht naar voren gebracht element
vormt.
Hoe de houding van ons land daarte
genover is heeft minister Kleffens in de
Eerste Kamerzitting scherp en klaar aan
gegeven in zeer positieve en klare woor
den: „Onze weloverwogen taak is: eigen
erf in eigen hand; geen aansluiting bij
anderen, dat is een positieve houding en
positieven politiek en het voeren van die
politiek is bovendien nog ons goed recht."
KRUISTOCHT.
Niettegenstaande men in Britsche
politieke kringen te kennen heeft ge
geven, dat Churchill voor zichzelf sprak,
moeten zijn beweringen toch zeer beden
kelijk geacht worden, daar achteraf blijkt,
dat zij niet op zichzelf staan, doch de ge
voelens van, althans een deel der regee
ring, weergeven. Sir Edward Grigg heeft
Zondag in een toespraak tot Fransche oor
logscorrespondenten, die een bezoek aan
Enge'and brachten, gezegd:
„Er zouden geen neutralen moeten be
staan in den kruistocht, welken wij thans
ondernomen hebben voor de verdediging
van de Christelijke beschaving. Alle neu
tralen zullen met ons zijn, wanneer de
overwinning door onze wapenen zal opdoe
men. Het moet echter vast staan, dat de
vrede gevormd zal worden volgens den
wil van degenen, die met hun bloed zul
len hebben overwonnen."
Churchill richt tot de neutralen het vol
maakt ongegronde verwijt, dat zij zich zou
den buigen voor den wil van Duitschland,
maar Grigg maakt het nog erger door de
dreigement, dat wie niet de zijde der ge
allieerden kiest, bij den vrede geen aan
spraak maakt op consideratie van zijn be
langen door de geallieerden, wanneer deze
den oorlog mochten winnen.
Deze bedreiging kan echter op ons geen
indruk maken.
Wij zullen gaarne medewerken, en onze
medewerking aan den Volkenbond van
1919 af is daar het bewijs van, aan het
scheppen, zoo mogelijk, van een betere
wereldorde, doch daarbij zal steeds het
recht om in volle zelfstandigheid over ons
eigen lot te beschikken, op den voorgrond
blijven staan.
FINLAND.
DE Finnen blijven nog steeds stand
houden. In het Noorden schijnen de
Russen zóó geducht op hun kop te heb
ben gehad, mede dank zij het barre win
terweer, dat zij hun aanvallen voorloopig
hebben gestaakt en hier en daar zelfs zijn
teruggetrokken. Zij schijnen in de afge-
loopen week hun krachten te hebben ge
concentreerd op de streek benoorden het
Ladoga-meer, waar zij een doorgang pro
beerden te forceeren naar de achterzijde
van de Mannerheimlinie op de land
engte van Karelië. Het is hun blijkens de
Finsche berichten niet gelukt. De vraag is
echter, of de Finnen weerstand zullen
kunnen blijven bieden, als de lente in het
land komt en daarmede de strijd voor de
Russen vergemakkelijkt wordt?
Iedereen is vol lof over de dapperheid
der Finnen, iedereen spreekt zijn sympa
thie Uit en wil desnoods nog wel wet gejd
missen voor een ambulance of zoo, maar
daarmee kunen de Finnen den strijd niet
volhouden.
De Russen schijnen te speculeeren op
den tijd en het er op aan te leggen, hun
tegenstanders door een veelzijdige cam
pagne van afmatting tot capituleeren te
dwingen, voordat dezen over voldoende re
servekrachten beschikken. Een rapport
van dr. Nicholas Murray Butler van de
„Carnegiestichting voor den vrede" schat
het uithoudingsvermogen der Finnen op
nog een week of tien. Het houdt de Ame-
rikaansche regeering haar plicht voor,
Finland bij te springen. President Roose
velt heeft bij het eerste teeken van ge
vaar, dat Finland dreigde, dit zijn moreele
steun verleend door het richten van een
waarschuwing tot Moskou. F^pland heeft
daaruit stellig mede den moreelen moed
geput, aan het Kreml den voet dwars te
zetten. Roosevelt blijkt bereid, den Finnen
met financieelen en humanitairen steun te
gemoet te komen, maar de isolationisten in
den Senaat trachten hem daarvan terug te
houden, omdat zij vreezen, dat de Ver
enigde Staten anders in den Europeeschen
oorlog verwikkeld zullen raken. De oude
controverse. Het Amerikaansche volk heeft
intusschen 1.000.000 doll, voor de Finnen
bijeengebracht. Wat doet de Engelsche re
geering? Halifax heeft Zaterdag te Leeds
verklaard: gij kunt er op rekenen, dat on
ze verplichtingen tegenover Finland geen
academische sympathie blijven. Hij kon
echter niet openlijk bekend maken, welke
maatregelen de regeering had genomen.
Europa ziet met belangstelling naar deze
maatregelen uit. Het vraagt zich ook af,
welke waarde moet worden gehecht aan
het recente geheimzinnige bericht uit Pa
rijs aan de „Popoio d'Italia", volgens het
welk een goed-uitgerust leger van 100.000
man naar Finland is vertrokken. Spoedig
zal moeten blijken, wat van een en ander
juist is.
JAPAN.
ALLERLEI onverwachte gebeurtenissen
kunnen opeens een verandering in de
situatie brengen. Zoo heeft bijv de aan
houding van de „Asama Maru" door een
Engelsch oorlogsschip met .het van boord
halen van 21 Duitschers bij het Japan-
sche volk een storm van spontane veront
waardiging gewekt. Zij heeft ook aanlei
ding gegeven tot een diplomatiek vertoog
te Londen. De Japanners blijken zich ge
kwetst te gevoelen door de omstandigheid,
dat de Brit het Japansche schip in de Ja-
DE LE'DSCHE COURANT
GEMENGDE BERICHTEN
ERNSTIGE AUTOBOTSINGEN.
Een doode te Groningen.
Vrijdagmiddag omstreeks vijf uur zijn
door tot nog toe onbekende oorzaak op
den Frieschenstraatw,eg tg Groningen, na
bij de melkfabriek „De Ommelanden",
twee vrachtauto's met elkaar in botsing
gekomen. De eene wagen werd bestuurd
door den 21-jarigen R. de V., uit Gronin
gen. Deze werd zco ernstig gewond, dat
hij tijdens het overbrengen naar het Aca
demisch Ziekenhuis overleed. Zijn metge
zel, de 20-jarige T. v. d. S., uit Leeuwar
den, werd licht gewond en kon, na in het
Academisch Ziekenhuis te zijn verbonden,
naar zijn woonplaats terugkeeren.
De bestuurder van den anderen vracht
auto kwam met den schrik vrij.
Beide wagens werden ernstig bescha
digd.
Pastoor Brinkman op Texel
gewond.
Op den Hoornderweg, nabij de Stee-
nenbrug te Den Burg, zijn Vrijdagmiddag,
ten gevolge van den mist en de gladheid
van den weg, een militaire menage-auto
en een personenauto, bestuurd door pas
toor J. P. Brinkman, uit Den Burg, met
elkaar in botsing gekomen, waardoor bei
de bestuurders ernstig werden gewond.
Pastoor Brinkman was genoodzaakt te
remmen voor een wielrijder, dien hij door
den mist eerst op het laatste oogenblik
zag. De wagen slipte door de gladheid en
de pastoor raakte de macht over het stuur
kwijt, ten gevolge waarvan hij in botsing
kwam met den tegemoet rijdenden auto.
Beide wagens schoven in een langs den
weg loopende sloot en werden ernstig be
schadigd.
Pastoor Brinkman kreeg een kaakfrac-
tuur, terwijl cok de bestuurder van den
militairen auto zeer ernstig werd gewond.
Laatstgenoemde werd overgebracht naar
het militair hospitaal te Den Burg. Pas
toor Brinkman werd naar zijn woning ver
voerd.
De wielrijder kwam er zeer goed af. Wel
werd het rijwiel gegrepen en vernield,
docht hij zelf werd niet gewond.
Naar wij in den laten avond vernamen,
heeft Pastoor Brinkman vermoedelijk een
hersenschudding opgeloopen. Zijn borst
kas was ingedrukt, zijn kaak is ontwricht,
terwijl enkele kiezen verloren gingen. Zijn
tcestand is zorgwekkend.
Drie gewonden te Zeist.
Gistermiddag deed zich te Zeist ten ge
volge van het gladde wegdek een sliopar-
ten van auto's voor, waarbij een 11-jariee
knaap een hersenschudding een een kaak-
fractuur bekwam. In' zorgwekkenden toe
stand werd de knaap naar het ziekenhuis
vervoerd.
Een in de richting de Bit rijdende auto,
wilde op den Utrechtschenweg na het links
inhalen van een bestelauto weer naar
rechts rijden. Hierbij slipte de auto en zij
kwam dwars%or> den weg te staan.
On dat oogenblik kwam uit de richting
de Bilt een andere personenauto aanrij
den, waarvan de bestuurster remde om een
aanrijding te voorkomen. Ook deze dagen
slinte echter en beide wagens botsten met
een hevigen slag tegen elkaar. De be-
pansche wateren aan een onderzoek heeft
onderworpen.
Weliswaar is het schip niet binnen de
territoriale wateren aangehouden, maar
dan toch in het gezicht van den heiligen
berg, de Foeji Yama, en dat vindt de Ja
panner heel erg. Het geval wordt be-
heerscht door het gezwollen nationaal pres-
tige-gevoel dat sedert de laatste jaren een
rol speelt in de Japansche buitenlandsche
politiek en hetwelk vooral door de radi
cale legerpartij telkens opnieuw wordt
aangeblazen. Arita, de minister van buiten
landsche zaken, heeft aan dit prestige
blijkbaaT een concessie moeten doen, toen
bij verklaarde, dat de Japansche vloot zoo
noodig ten volle bereid was, op te treden.
Voor de radicale elementen leverde het
incident blijkbaar een welkome aanleiding
om hun door Tokio aan banden gelegde
campagne tegen het gehate Engeland in
China te hernieuwen.
Zy slaan met nauw-verholen woede
gaande, dat de Japansche regeering be
reid is, ten aanzien van China met Enge
land een compromis te sluiten en dat de
vlootpartij niet de uiterste consequentie
aandurft van het scherpe conflict, dat de
legerpartij met het Westen heeft uitge
lokt. Men moet constateeren, dat Engeland
dat thans even veel belang heeft bij een
compromis betreffende China, zijnerzijds
door de aanhouding van de „Asama Maru"
een politiek-psychologische fout heeft ge
maakt door in de kaart te spelen van de
legerpartij. Het diplomatieke onderhoud te
Londen heeft echter een vriendschappe-
lijken geest geademd. Zoodat de veronder
stelling gewettigd is, dat Londen en Tokio
hun algemeene buitenlandsche politiek
niét op het incident zullen laten stranden.
Hoogstwaarschijnlijk zal Engeland in de
toekomst de Japansche overgevoeligheid
beter ontzien en gaat de storm zonder be
rokkenen van noemenswaardige schade
voorbij.
stuurster kreeg een wond aan het gelaat,
haar zoon een hersenschudding en een
kaakfractuur en de bestuurder van de an
dere auto een niet ernstige hoofdwonde.
Beide wagens werden zwaar beschadigd.
SPOORWEGONGEVAL BIJ KOERANGE.
Goederenwagen ontspoorde toen sneltrein
passeerde.
Op den spoorweg tusschen Meppel en
Hoogeveen, is gisteravond een ongeval ge
beurd, dat hoogst ernstige gevolgen had
kunnen hebben, doch dat op het nippertje
goed is afgeloopen.
Van den goederentrein van Groningen
naar Meppel, welke om 22.08 van het ran
geerterrein Onnen nabij de Grcningsehe
hoofdstad vertrekt, ontspoorde omstreeks
kwart voor twaalf, ten gevolge van het
breken van een wielas tusschen Koekan-
ge en Meppel een goederenwagen. Deze
kwam links buiten de rails te staan.
Op hetzelfde oogenblik passeerde trejn
135, die de laatste verbinding tusschen
Amsterdam en Groningen onderhoudt en
uit Zwolle 27 minuten over tijd was ver
trokken, dit punt.
De ontspoorde goederenwagen stond
juist binnen het profiel van het op
gaand spoor, zoodat hij den sneltrein
licht raakte. De rijtuigen van den snel
trein een stoomtrein werden door
deze aanraking beschadigd en verschei
dene ruiten moesten het ontgelden. Rei
zigers werden evenwel niet gewond. Met
greote vertraging kwam de trein te Gro
ningen aan.
Beide sporen waren door dit ongeval
versperd. Langs den overhangenden wa
gen heeft men geen treinen meer geleid.
Om kwart voor twee vertrok uit Zwolle
een ongevallenwagen naar de plaats van
de ontsporing teneinde de baan zco spoe
dig mogelijk vrij te maken.
Nader kan nog worden medegedeeld,
dat hedenmorgen vroeg de werkzaamhe
den zoover gevorderd waren, dat het ver
keer langs het opgaande spoor, van Zwolle
naar Groningen, kon worden hervat. Het
spreekt van zelf, dat de treinen van en
naar Groningen vertraging hebben, doch
van groote beteekenis mocht dit niet wor
den genoemd. De goederenwagen, die ont
spoord was en binnen het profiel van de
baan naar Groningen was gekomen, kon
op de rails worden gezet, zoodat het ver
keer langs één lijn kon worden geleid.
BOERDERIJ TOT DEN GROND TOE
AFGEBRAND.
Inboedel en landbouwinventaris verloren
gegaan.
Gisteravond ca. 9 uur Is door onbekende
oorzaak brand ontstaan in de groote boer
derij staande op het landgoed Oostermeer
wijk van F. C J. A. M. baron van Lams-
weerde bij Nijmegen, bewoond door den
landbouwer A. van Raay. Onmiddellijk
werden de zeven kinderen in veiligheid
gebracht, waarna men met intusschen toe
geschoten hulp poogde nog een en ander
te redden. Het bleek al spoedig, dat er niet
veel te redden viel wat het vee betrof.
Vier koeien, een stier, een paard, twaalf
varkens een eenige tientallen kippen kwa
men in de vlammen om.
Intusschen had het vuur zoo snel om
zich heen gegrepen, dat er ook van den
inboedel niets meer in veiligheid kon wor
den gebracht. Toen men de boerderij wil
de binnentreden, stortte het dak met groot
geraas in. Er ontstond een geweldige vuur
zee, die, daar de boerderij od een heuvel
stond, tot ver in den omtrek zichtbaar
was. Er bestond groot gevaar, dat de bos-
schen zouden worden aangetast, terwijl
door den enormen vonkenregen ook voor
eenige belendende boerderijen en het zich
achter de boerderij staande hotel Kcepel-
meerwijk de toestand zeer gevaarlijk
werd. De verwarring werd nog vergroot
doordat tengevolge van den brand een
storing in de electrische leiding optrad,
waardoor de buurt in duisternis werd ge
huld.
De burgemeester van Groesbeek, jhr. H.
H. M. v. d. Poll, riep de assistentie van
de Nijmeegsche brandweer in, die met
twee motorspuiten uitrukte. Zij kon niet
veel uitrichten, daar er water moest wor
den betrokken uit een put, die in het bosch
ongeveer 150 M. van den brand was gele
gen, terwiil overigens ook de sneeuw, die
hier en daar een halven meter hoog lag,
het werk van de brandweerlieden belem
merde. Men bepaalde zich er dan ook toe
elk begin van brand in de omgeving te
bestrijden en de resten van de brandende
boerderij omver te halen. Men kon zoo
den brand tot de boerderij beperken. Met
het nablusschen gingen echter nog eenige
uren heen. De boerderij is tot den grond
afgebrand.
Inboedel en landbouwinventaris gingen
verloren. De schade kan zeker op 120.000
werden geschat en wordt door verzeke
ring gedekt. „Vad."
STRANDING VAN DE „OTTOLAND".
Nabij de haven van Sunderland.
Het Nederlandsche s.s. „Ottoland", op
weg van Sluiskil naar Sunderland, is na
bij deze laatste haven gestrand. Het schip
verzocht sleepbootassistentie en een red
dingsboot.
Over deze stranding vernemen wy, dat
de kapitein gisteravond half 9 seinde, dat
er geen onmiddellijk gevaar voor schip en
opvarenden was. De „Ottoland" voer in
ballast.
(De „Ottoland", ex „Sarkani", ex „Sint
Jansland" meet 2202 bruto reg. ton en
1194 netto reg. ton.
Het schip behoort toe aan de Scheepv.-
en Steenkc-len-Maatschappij N.V. te Rot
terdam en werd in 1916 op de werf van
Jan Smit Czn., te Alblasserdam ge
bouwd).
DE „EVEROJA" VLOT GEKOMEN.
Op eigen kracht naar Rotterdam.
Gisteravond bij vloed is het de sleepboo-
ten „Neptunus" en „Bornriff" van de ree-
derij Doeksen gelukt het gisternacht op
de Noordwestgronden gestrande Letland-
sche s.s. „Everoja" vlot te brengen.
De gezagvoerder van het Letlandsohe
schip heeft besloten op eigen kracht naar
Rotterdam te stoojnen, waar het schip ver
moedelijk zal worden gerepareerd.
In verband hiermede zijn de beide sloep-
booten en de reddingboot naar hun stand
plaatsen teruggekeerd.
DRONKEMANS-RUZIE TB
VELSEN-NOORD.
Verscheidene gewonden gevallen.
Gisteravond is te Velsen-Noord een ge-
vechtcntstaan tusschen een groep perso
nen, die een groot deel van den avond in
een café hadden doorgebracht en daarbij
rijkelijk sterken drank hadden ingenomen.
Na het vertrek van het café ontstond op
straat ruzie, die weldra in een algemeene
vechtpartij ontaardde, waarbij messen
werden getrokken, meldt de „Msb.".
Vooral een inwoner van Heemskerk ging
te keer als een bezetene en verwondde
met een mes verscheidene personen In
wier gezelschap hij den geheelen avond
had verkeerd.
Toen het slagveld kon worden overzien,
bleek een zekere Z., wenende te Velsen-
Noord er slecht aan toe le zijn. De man
had een diepen messteek in den rug opge-
loopen. Een inmiddels ontboden genees
heer achtte 's mans teestand zóó ernstig,
dat hij opneming in het Roode-Kruiszic-
kenhuis te Beverwijk noodzakelijk achtte.
De vechtersbaas uit Heemskerk, die zelf
ook snijwonden had opgeloopen, werd ge
arresteerd en naar het hoofdbureau van
politie te IJmuiden overgebracht.
De geneesheer heeft nog geruimen tijd
werk gehad om de andere gewenden te
verbinden. Dezen konden echter allen naar
huis gaan.
VERDUISTERING DOOR KERKERAAD.
Als verdacht van het plegen van mal
versaties ten nadeele van de Ned. Herv.
Gemeente te Oud-Beyerland, is aangehou
den het kerkeraadslid G. H., die in een
tijdsverloop van ongeveer zeven jaren een
bedrag van drie duizend gulden heeft
verduisterd. Hij heeft een bekentenis af
gelegd; er zal een vervolging tegen hem
worden ingesteld, ondanks het feit, dat
hij het tekort reeds aangezuiverd heeft.
Zondags na de kerkdiensten werd de
opbrengst der verschillende collecten in
kistjes gedaan, die dan in een brandkast
werden gezet, waarna 's Maandags het
geld werd geteld en gesorteerd. Bij dit
sorteeren moet H. kans hebben gezien,
geld achter te houden en dit later in zijn
zakken te laten verdwijnen. Andere ker-
keraadsleden hadden argwaan tegen hem
gekregen en hielden een oogje in het zeil,
tctdat zij zekerheid hadden. „Tel."
OP DE BEKENDE METHODE.
Een dezer dagen is een dame in Am
sterdam Zuid opgebeld. Men deelde haar
mede, dat haar man op kantoor onwel was
geworden. Of mevrouw direct wilde ko
men. Toen zij op het kantoor kwam, bleek
haar man in den besten welstand te zijn en
opgelucht ging mevrouw weer naar huis.
Tijdens haar afwezigheid echter was in de
woning ingebroken. De kasten waren
doorzocht en een kistje, inhoudende eeni
ge honderden guldens en een spaarbank
boekje, werd vermist.
