DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Werkprogram
minister
van den Tempel
BINNENLAND
ZATERDAG 27 JANUARI 194U
31ste Jaargang No. 9551
Ste £cid&eli£0oii/fca/nl:
Bureaus Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Adr. en Abonn.-tarleven zie pag 2.
Giro 103003. Postbus 11. V
Dit nummer beslaat uil vijl
bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
V Openbaar en bijzonder
onderwijs
Wij achten het bestaan van openhaar
onderwijs gewenscht voor bepaalde
categoriëen van de burgers.
Wij zouden niet gaarne het openbaar on
derwijs geheel zien verdwijnen, om
plaats te maken voor „ontelbare" soorten
van bijzonder onderwijs.
Dat is onze meening. In zooverre wordt
deze zéker door alle voorstanders van het
bijzonder onderwijs gedeeld, dat zij aan
de wettelijke rechten van het openbaar
onderwijs en aan de verplichtingen, welke
die rechten hun b.v. als gemeentebe
stuurders oplegt, geenszins willen tor
nen.
Wij nemen dus betreffende het open
baar onderwijs een veel ruimer, een veel
breeder standpunt in, dan verscheidene
voorstanders en propagandisten van het
openbaar onderwijs ten opzichte van het
bijzonder.
't Is meermalen ergerlijk, h o e de hier
bedoelde propagandisten het bestaan van
het bijzonder onderwijs bestrijden en zijn
aard en wezen en doelstelling belasteren.
Wij hebben weer 'ns zoo'n pamflet voor
ons, dat onder de Leidsche burgerij wordt
verspreid.
Wij willen hier enkele zinnen uit dat
werkelijk: zeer minderwaardig strooi
biljet citeeren. Van de openbare school
wordt gezegd:
„Alleen daar wordt onderwijs gege
ven met eerbiediging van iedere
godsdienstige en politieke overtuiging.
Daar wordt het onderwijs dienstbaar
gemaakt aan de ontwikkeling van de
verstandelijke vermogens der kinde
ren en aan hunne opleiding tot alle
Christelijke en maatschappelijke
deugden (art. 42 L.O. Wet 1920).
Daar moet, volgens det wet, de on
derwijzer zich onthouden van iets te
leeren, te doen of toe te laten, wat
strijdig is met de eerbied, verschul
digd aan de godsdienstige begrippen
van andersdenkenden.
Daar kweekt men bij de kinderen
naastenliefde, arbeidzaamheid, ge
hoorzaamheid, hulpvaardigheid, waar
heidszin, liefde voor de natuur, op
rechtheid, plichtsbetrachting, vredelie
vendheid, vergevensgezindheid, ver
draagzaamheid, in één woord: Christe
lijke deugden.
Daar wordt de ware leer van Jezus
inpraktijk gebracht: „Hebt Uw naas
ten lief als U zeiven".
De Openbare School, dat is de eeni-
ge school, waaraan ieder ouder, van
wélke overtuiging ook, gerust zijn
kind kan toevertrouwen.
Dat is de eenige school, die de hoo-
ge christelijke beginselen in praktijk
brengt:
Leeft in vrede met elkander.
Weest verdraagzaam.
Hebt Uw naasten lief'.
Vindt u niet, dat deze zinnen de welda
dige geur verspreiden van de deugden,
diealléén de openbare school in prac-
tijk brengt, van de hooge christelijke be
ginselen van verdraagzaamheid en naas
tenliefde, van eerbied, „verschuldigd aan
de godsdienstige begrippen van andersden
kenden"?
Als alle onderwijzers van de openbare
school, zóó bekrompen en benepen als
de schrijver van dit pamflet, eigen
opvoedkundig systeem volmaakt en ande-
rer paedagogische begrippen verderfelijk
zouden achten dan zoil de openbare
school voor alle kinderen een kwaad
zijn.
Wij achten echter vele onderwijzers der
openbare school beter dan degene, die
hier aan 't woord is.
Wij, katholieken, willen dien schrijver
verklaren, dat er kunnen zijn, bij wie de
practische verdraagzaamheid even veilig
is als bij de katholieken, maar niet, bij
wie die verdraagzaamheid veiliger is! Hij
kan en moet weten, dat de kinderen op de
katholieke scholen doorloopen een school
van plichtsbesef in het beleven van de hun
geschonken genade van het Geloof en het
kindschap van Christus' Kerk, maar óók
een school van eerbied voor anderer over
tuiging.
Men leze en overwege een uitspraak
van mgr. Groebe, hiernaast afgedrukt.
SLOEP VAN NEDERLANDSCH
MOTORSCHIP „BRABANT"
OPGEPIKT
GEEN ONGERUSTHEID OMTRENT
BEMANNING.
Het Nederlandsche motorschip „Tilly" is
Zaterdagmorgen te IJmuiden binnenge-
loopen. Het schip heeft op 17 mijl O.N.O.
van den Noordhinder een reddingboot op
gepikt van het Nederlandsche motorschip
„Brabant". Op de reddingboot stond de
naam „Brabant", alsmede het woord „Ter-
neuzen". De „Brabant" is eigendom van
de N.V. Motorschip Brabant (T. den Har-
togh), welke N.V. haar hoofdkantoor te
Antwerpen heeft. De bemanning van de
„Brabant" bestaat uit negen koppen, allen
Nederlanders. Kapitein is de heer van der
Velde, den laatsten tijd woonachtig in
België.
Veertien dagen geleden in de „Brabant"
van Terneuzen naar Antwerpen gevaren.
In de Scheldestad heeft het schip lading
ingenomen en is toen enkele dagen later
naar Engeland vertrokken. Het schip is
345 ton groot en in 1927 gebouwd bij de
Gebr. Pot te Bolnes.
Toen de reddingboot door de „Tilly"
werd opgepikt, bevond zich nog een ge
deelte van de inventaris in de sloep. De
haak van de hijschinrichting bleek gebro-
Nader vernemen wij van de maatschappij
fe Terneuzen, dat de kapitein van de „Bra
bant" de heer Van der Velde gerapporterd
heeft, dat hij op weg naar Londen een
sloep verspeeld heeft. Het schip bevindt
zich thans in de buurt van de Engelsche
kust, zoodat geenerlei ongerustheid omtrent
de „Brabant" behoeft te bestaan.
HERDELIJK SCHRIJVEN VAN
Mgr. GROEBER TOT DE KINDEREN.
Na het uitbreken van den oorlog heeft
Mgr. Goeber, aartsbisschop van Freiburg
i. Br., schrijvens gerioht tot verschillende
standen der bevolking, om hen aan te spo
ren tot een christelijke levenshouding. Als
laatste is nu een Herdelijk Schrijven ge
publiceerd voor de kinderen, waarin Mgr.
Groeber vooral over het Kerstfeest spreekt.
„Wie de kinderen van Christus af
houdt, die bevrijdt en adelt hen niet,
maar die berooft hen van hun diepste
kracht. Nu reeds bespeurt men hier en
daar, hoe onevenwichtig een kind
wordt, dat van Christus verwijderd
wordt gehouden."
De aartsbisschop stelt aan de kindieren
het voorbeeld van Christus voor oogen.
Deze christelijke deugden wil men nu niet
meer begrijpen en „veel van datgene, wat
nu aan de kinderen wordt aangeraden,
voert eerder tot den ondergang van be
scheidenheid en tot harteloosheid, dan tot
groote prestaties."
Uitdrukkelijk verklaart de bisschop, dat
ook de kinderen gehoorzaamheid moeten
weigeren, wanneer men hen wil laten af
vallen van het christelijk geloof. Tenslotte
wijst de bisschop op de „mysterieuze boos
heid" die reeds het Goddelijk Kind wilde
vermoorden.
Doch laten wij onbevreesd zijn, He-
rodus stierf, maar de Zaligmaker leeft
door alle tijden voort en aan Zijn Rijk
zal geen einde komen."
NIEUWE PROTECTOR
DER KATH. VROUWENBONDEN.
De Romeinsche correspondent van de
„Tijd" seinde Vrijdagavond:
Z.H. de Paus heeft bij apostolische breve
tot protector van de Internationale Unie
van Katholieke Vrouwenbonden benoemd
Z.Em. Kardinaal Giuseppe Pizzardo. De
functie van protector van genoemde Unie
kwam open door het overlijden van Z.Em.
Kardinaal Dolci.
KATHOLIEK COMITÉ VAN ACTIE
„VOOR GOD"
Waarom
laaf God rampen foe?
Vraag niethoe kan God dat toe
laten vraag lieverhoe kan
ik deze toelating het best benut
ten Lost ge deze vraag goed op,
dan wordt ook de eerste vraag stil
maar zeker opgelost.
KünkeL
GEEN VOORSTELLEN TOT
VERKORTING ARBEIDSDUUR.
Staatscommissie inzake verzekerings
plicht kleine zelfstandigen.
DE BETREKKINGEN DER
GEMOBILISEERDEN.
Verschenen is de memorie van antwoord
op het voorloopig verslag der Eerste Ka
mer betreffende de begrooting van het de
partement van Sociale Zaken voor 1940.
De minister zegt daarin o.m., dat hij on
der de huidige omstandigheden, waarin
vooral de internationale toestand een rol
speelt, niet het initiatief zal kunnen ne
men tot een algemeene verkorting van den
arbeidsduur.
Inderdaad is het de bedoeling van den
minister, zijn bijzondere aandacht te wij
den aan de positie dergenen, op wie die ar
beidswet van toepassing is of van toepas
sing kan worden verklaard en die nog lan
ger dan 48 uren per week in loondienst
werkzaam zijn.
Het advies van den Hoogen Raad van
Arbeid over een voorontwerp van wet be
treffende den arbeid
van meisjes is nog
niet ingekomen. Nada dit advies is ont
vangen, zal overwoger
den is om eenige voor: ening
ren aard te treffen.
De minister heeft no
niet zijn standpunt
bepaald, of de wet Ir zake de verdeeling
arbeid 1937, zij het
:al kunnen worden
worden, of er re-
bij zonde-
van den beschikbaren
in ge wijzigden vorm,
gehandhaafd.
Het wetsontwerp totwijziging der Ziek
tewet, zal weldra het department van den
minister verlaten.
Binnenkort zal een staatscommissie
worden ingesteld ter bestudeering van
het vraagstuk van de opneming der
kleine zelfstandigen in de verplichte
verzekering.
Bij de behandeling dier begrooting door
de Tweede Kamer heeft de minister de
wensohelijkheid van een niet te omvang
rijke, wettelijke regeling van het zieken
fondswezen erkend, doch hij heeft, letten
de op de vele noodzakelijke werkzaamhe
den op andere gebieden, geen vrijheid
kunnen vinden, een spoedige indienning
van een wetsontwerp betreffende het zie
kenfondswezen toe te zeggen. Ten departe-
mente kan inderdaad een eenvoudige en
perkte regeling worden voorbereid. De
minister heeft daartoe opdracht gegeven.
Indien hij daartoe gelegenheid vindt, zal
hij niet nalaten de indiening van een wets
ontwerp zooveel mogelijk te bevorderen.
De minister ziet in de scholing en
herscholing een belangrijk middel om
de werkloosheid van velen te ëindi-
gen.
Hij deed reeds eenigsn tijd geleden met
medewerking o.a. van de groote werkge
versorganisaties, een beroep op het be
drijfsleven. Hoewel op dit gebied reeds
verschillende niet onbelangrijke resultaten
geboekt konden worden, is de medewer
king hier helaas niet zoo groot, als toch
met reoht mocht worden verwacht. Nog
veel te weinig werkgevers staan open voor
de groote mogelijkheden, welke hier aan
wezig zijn. De minister die zich hierbij
gesteund weet door het geheele georgani
seerde bedrijfsleven, is voornemens op dit
terrein met kracht verder te gaan. Hij ver
trouwt, dat de medewerking in de toe
komst grooter zal zijn, dan thans nog het
geval is.
Tot het verstrekken van kinderbijslag
zal, buiten de streken waar dit reeds een
aantal jaren bij de werkverruiming regel
is, worden overgegaan, wanneer de wet op
de kinderbijslagverzekering toepassing
vindt.
De minister heeft er geen enkel bezwaar
tegen, dat b-steun wordt verstrekt in ge
vallen, waarin de betrokken werklooze in
een periode van twee of drie achtereenvol
gende jaren niet meer dan twee of drie
maanden in loondienst heeft gewerkt,
uiteraard indien het betrokken gezin ook
overigens voor b-steun in aanmerking
komt.
Zooals het zich thans laat aanzien, zul
len de gelden, welke op de begrooting voor
het jeugdwerk zijn uitgetrokken, voldoen
de zijn om de gestelde taak te kunnen vol
brengen. Aan het instellen van een alge
meen arbeidsdienstjaar bestaat in ons land
naar de overtuiging van den minster geen
behoefte.
De minister kan niet de juistheid erken
nen van de opmerking van verscheidene
leden, dat de werkverschaffing niet zelden
misbruikt wordt voor het uitvoeren van
normaal werk.
Ongetwijfeld zal reeds tijdens de mobi
lisatie moeten worden overwogen, of voor
bepaalde gemobiliseerden, die door den
krijgsdienst bijzondere schade hebben ge
leden, maatr gelen kunnen worden geno
men. Deze aangelegenheid heeft de volle
aandacht van de regeering.
VOORONTWERP RUSTTIJDBESLUIT
VOOR HANDELSREIZIGERS BIJ
HOOGEN RAAD VAN ARBEID.
De minister van Sociale Zaken, dr. J. van
den Tempel, heeft in zyn memorie van
antwoord over de begrooting van zijn de
partement aan de Eerste Kamer medege
deeld, dat een voorontwerp Rusttijdbesluit
voor handelsreizigers onlangs aan den
Hoogen Raad van Arbeid om advies is
gezonden.
WENSCHEN VOOR JUSTITIE.
Verschenen is het Voorloopig Verslag
der Eerste Kamer over de Justitiebegroo-
ting 1940. Van verschillende zijden werden
's ministers plannen ten aanzien van den
wetgevendien arbeid, hoewel men beper
king ten deze als een verdienste wilde
zien, toch al te bescheiden geacht.
Vervolgens worden verscheiden deside
rata geuit, welke wij in 's ministers Memo
rie van Antwoord weer zullen terugvinden.
Tot zoo lang kan de lezer wel zijn belang
stelling intoomen.
NOBELPRIJS-WINNAAR TE BRUSSEL
GEHULDIGD.
Toespraak van professor Quix, Rector-
Magnificus der Rijksuniversiteit te Utrecht.
In een plechtige zitting van de Acade
mie Royale Medicine de Belgique werd
gistermiddag te Brussel professor Hey-
rr.ans, hoogleeraar aan de universiteit te
Gent, in verband met de toekenning van
den Nobelprijs voor geneeskunde officieel
gehuldigd. Onder de buitenlandsehe hoog
leeraren, die deze plechtigheid met hun te
genwoordigheid opluisterden bevond zich
prof. dr. F. H. Quix, rector-magnificus aan
de rijksuniversiteit te Utrecht, die zich met
een hartelijke toespraak tot den nobelprijs-
winnaar richtte.
EERVOL ONTSLAG
AAN PROF. VERRIJN STUART.
Als hoogleeraar aan de R. U. te Utrecht.
Bij K. B. is aan prof. dr. G. M. Verrijn
Stuart eervol ontslag verleend als hoog
leeraar in de Staathuishoudkunde en Sta
tistiek aan de Rijksuniversiteit te Utrecht
in verband met zijn benoeming tot direc
teur van de Amsterdamsche Bank.
Na beëindiging van zijn academische
opleiding te Groningen, waar hij in 1919
promoveerde op een dissertatie „Inleiding
tot de leer der waardevastheid van het
geld", was hij aldaar werkzaam als adjunct
commies ter Provinciale griffie en als
plaatsvervangend agent van de Ned. Bank
aldaar. Later was hij verbonden aan de
Rotterdamsche Bankvereeniging te Rotter
dam en hij maakte gedurende 1920-'21 een
zakenreis in Ned.-Indië Twee jaar (1922-
1924) fungeerde hij als buitengewoon
hoogleeraar te Rotterdam. Van 1924 tot
1925 was hij hoofdingenieur van de Bank
voor Indië te Batavia. Als hoogleeraar
diende hij opnieuw van 1925 tot 1934 de
Ned. Handelshoogeschool. In 1934 verbond
hij zich aan de Universiteit te Utrecht.
VACATURE PROF. ZEEMAN.
Splitsing van Amsterdamschen
hoogleeraarszetel?
Ter voorziening in de vacature, ontstaan
door het vertrek van prof. dr. P. Zeeman,
hebben curatoren der Gemeentelijke Uni
versiteit van Amsterdam een aanbeveling
ingediend, welke B. en W. den gemeente
raad overleggen.
Aanbevolen worden voor buitengewoon
hoogleeraar in de experimenteele natuur
kunde en de natuurkundige propaedeuse
dr. C. J. Gorter te Groningen; voor lector
in de experimenteele natuurkunde, in het
bijzonder den oorsprong en de systematiek
der spectra, dr. T. L. de Bruin te Amster
dam.
BUITENLANDERS MOGEN IN DUITSCH-
LAND NIET NAAR RADIO
UITZENDINGEN UIT HUN VADERLAND
LUISTEREN.
Zij zullen bij overtreding even zwaar
worden gestraft als Duitschers.
De correspondent van de „N. R. Crt." te
Berlijn telefoneerde gisteravond:
Voor den Deutschlandsender heeft van
daag een bevoegde autoriteit een uiteen
zetting gegeven over het verbod van het
luisteren naar buitenlandsehe radio-zen
ders, in het bijzonder ook van het verder
vertellen van het gehoorde.
Hij legde er o.a. den nadruk op, dat dit
verbod in zyn volle strengheid ook geldt
voor buitenlanders. Zij zullen, zelfs als
blykt, dat zy alleen naar den zender van
hun eigen land hebben geluisterd, even
zwaar worden bestraft als de Duitsche
overtreders reeds gestraft zyn en voortaan
ook gestraft zullen worden.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
VOORTDURENDE RUSSISCHE AAN
VALLEN IN FINLAND. (2de blad).
NIEUWE SLACHTOFFERS VAN DEN
ZEE-OORLOG. (2de blad).
Binnenland
MEMORIE VAN ANTWOORD AAN DE
EERSTE KAMER BETREFFENDE DE
BEGROOTING VAN SOCIALE ZAKEN.
(Ie blad).
SLOEP NEDERLANDSCH MOTOR
SCHIP OPGEPIKT. (Ie blad).
ERNSTIGE AUTOBOTSING (3de blad).
TE OEGSTGEEST (4de blad).
GRATIFICATIE
VOOR TRAMPERSONEEL.
Naar het „Vad." verneemt, heeft de di
rectie van de H.T.M. besloten, aan het per
soneel voorzoover dit te maken heeft ge
had met de extra druikte tengevolge van
de sneeiuw, een toelage te verstrekken van
10 procent op het loon. Deze vergoeding
zal zich uitstrekken over zes dagen, te we
ten van de vorige week Donderdag tot
Dinsdag j.l. 1200 a 1400 man van het per
soneel komen voor deze extra vergoeding
in aanmerking.
DE EERSTE AARDBEIEN.
In prettige tegenstelling met de sneeuw
en koude zijn gisteren door den kweeker
P. Vis aan de veiling te Wateringen de
eerste aardbeien aangevoerd. Deze eerste
lingen "brachten 16 cent per stuk op.
De aardbeien waren gekweekt met be
hulp van electrische verwarming en be
lichting, onder de deskundige leiding van
ir. Brueokman op het laboratorium van de
Technische Hoogeschool te Delft
WIERINGERMEER EEN GEMEENTE.
Er is thans een wetsontwerp ingediend
om per 1 Januari 1941 de gemeente Wie-
ringermeer in te stellen.
Het gebied omvat het gebied van het
thans bestaande openbaar lichaam. Voor
de rechtspleging komt het onder het kan
tongerecht Den Helder en behoort provin
ciaal tot Noord-Holland.
WAAR IS MIJN MAN?
Verzoekschrift aan Hitler.
Naar wij vernemen heeft de echtgenoo-
te van den Haagschen garagehouder Jan
Lemmens uit de Binckhorstlaan, die bij
het grensincident aan de Nederlandsch-
Duitsche grens te Venlo op 9 November,
toen hij als auto-bestuurder met den En-
gelschen majoor R. Stevens en captain S.
Payne Best en den Nederlandschen luite
nant Klop over de Duitsche grens is ge
haald, zich ten einde raad met een verzoek
schrift tot rijkskanselier Adolf Hitler ge
wend.
Zooals men zich herinneren zal, kwam de
Nederlandsche eerste luitenant D. Klop bij
dit incident om het leven.
De autobestuurder Lemmens, die de drie
heeren naar de grens bij Venlo had ge
bracht, wQrdt sedert dien in Duitschland
gevangen gehouden.
Tevergeefs heeft zyn echtgenoote al die
weken, welke nu maanden zijn geworden,
gewacht op eenig bericht. Evenmin als on
ze Regeering, die nog steeds op een ant
woord wacht op haar protest over het ge
beurde, heeft mevrouw Lemmens iets ver
nomen.
Aanvankelijk heeft deze vrouw, tfie zich
thans met haar kinderen maar door het le
ven moet zien te slaan, dagelijks contact
gezocht met het ministerie van Buiten
landsehe Zaken, doch odk daar kon men
haar niets mededeelen.
Zy verkeert zelfs in het onzekere of haar
man nog in leven is. Ook is het niet uitge
sloten, dat hij bij bet incident gewond
werd. Over zyn verblijfplaats is niets be
kend.
In haar wanhoop heeft mevr. Lemmens
onlangs een verzoekschrift gericht tot
Adolf Hitler.
Bovendien richtte zij een overeenkom
stig schrijven aan Himmler, den chef van
de Geheime Staats Politie (de v-estapo),
doch sedert zijn ook weer eenige weken
verstreken.
Eenig antwoord bleef helaas uit.
Een wanhopige vrouw vraagt zich nog
steeds af: Waar is mijn man en is hij nog
in leven?
„Avondpost".
