DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN ,T
DE STRIJD DER
FINNEN
BINNENLAND
DINSDAG 23 JANUARI 1940
31ste Jaargang No. 9547
S)e £cid^clveSoi4^<mt
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Dit nummer bestaat alt
vier bladen.
CHURCHILL'S
VERGISSING
De radio-rede, welke Churchill Zaterdag
heeft gehouden, en waarin hij een beroep
deed op de neutrale staten om de zijde
van Engeland te kiezen, was een blunder.
De oproep is in alle neutrale staten vier
kant afgewezen.
Dat was te voorzien.
Het is niet de taak van de neutralen om
den oorlog te helpen uitbreiden. Speciaal
is dat niet de taak van de kleine neutrale
staten.
De kleine staten hebben vaak histori
sche taken te vervullen in de internatio
nale politiek, en daarin ligt hun reden van
bestaan en de grondslag van hun onafhan
kelijkheid.
Wie nog eenige waarde hecht aan het
voortbestaan van den Volkenbond en aan
het behoud van een instituut, dat bij alle
onvolkomenheden en zwakheden toch kan
v/orden opgebouwd tot een doelmatig vre-
desbolwerk, hij zal moeten toegeven, dat
Zwitserland, waar de zetel is gevestigd
van den Bond, een historische taak ver
vult als het zich afzijdig houdt van elke in
ternationale politieke verwikkeling.
Dat is geen lafheid, dat is een juist in-
zicht in het karakter van de roeping, wel
ke dit kleine land heeft te vervullen.
Zoo is het ook met Nederland. Het is
Nederlands historische taak, de wachter
te zijn aan de monding det groote Euro-
peesche verkeersaders. Wie de monding
van onze groote rivieren in bezit heeft, con
troleert het heele scheepvaartverkeer. Ne
derland zou zich tot slagveld maken van
de Westersche mogendheden in hun on-
derlingen strijd over het bezit van de delta,
indien het partij koos.
Nederlands kracht ligt in zijn strikte on
partijdigheid. Deze houding is wederom
geen lafheid, doch een juist inzicht in den
vredestaak, welke op onze schouders rust.
Churchill verwijt den kleinen staten, dat
zij de verplichtingen, welke voor hen uit
het Volkenbondsverdrag voortvloeien,
schromelijk zouden hebben verwaarloosd.
Wie ook maar oppervlakkig met de ge
schiedenis van den Volkenbond op de hoog
te is, vraagt zich met de grootste verba
zing af, wie een dergelijke beschuldiging
zonder blikken of blozen durft uitspreken.
Het zijn juist de kleine staten geweest,
die steeds principieele en krachtige Vol-
kenbondspolitiek hebben voorgestaan, ter
wijl de groote Westersche mogendheden in
het instituut van Genève maar al te dik
wijls een middel hebben gezien om hun
eigen belangen te dienen.
De „Maasbode" vraagt in dit verband:
„Wat hebben de grooten voor China, Abes-
sinië, Albanië, Oostenrijk, Tsjecho-Slowa-
kije, alle volwaardige mede-volkenbonds
leden, gedaan? Niets, minder dan niets,
want handelen paste in die momenten niet
in het kader van hun politiek. Hadden zij
toen krachtig gehandeld, dan zou de hui
dige verschrikkelijke oorlog waarschijnlijk
nooit uitgebroken zijn."
De kleine staten passen er dan ook fees
telijk voor, zich te laten spannen voor het
karretje van de grooten, wat van hen ge
vraagd wordt met volkomen miskenning
van hun historische taak.
Zij willen zelfstandig zijn en zelfstandig
blijven en leenen het oor niet aan stem
men, die hen uit het evenwicht willen
brengen, van welke zijde zij ook komen.
ONGEKEND ZWARE WINTER IN
SPANJE.
MADRID, 23 Jan. (A. N. P.). De laatste
dagen heeft het in de Spaansche hoofdstad
zuo overdadig gesneeuwd, als men sinds
bet begin van deze eeuw niet heeft meege
maakt. Het verkeer wordt ernstig belem
merd. Drieduizend sneeuwruimers zij nvoor
durend bezig. In Bilbao ligt het havenbe
drijf geheel stil. In Se villa heerscht tien
graden vorst. In Cadiz heeft het flink ge
sneeuwd, hetgeen daar iets heel ongewoons
is In heel Midden-Spanje is het autover
keer stopgezet, waardoor ook de aanvoer
van levensmiddelen moeilijkheden onder
vindt, In verscheidene plaatsen heerscht
gebrek aan drinkwater.
HET BOMBARDEMENT VAN
DE STAD ABO
Op afschuwelijke wijze is de bar-
baarschheid van den modernen
oorlog tot uiting gekomen in het
bombardement van Abo, de Fin-
sche stad Turku. Maar over deze
barbaarschheid zegevierde toch de
energie der Finnen.
De toeristen, die Finland bezocht hebben,
en vanuit de zee de Finsche kust zagen
naderen, zullen zich het vriendelijke stad
je Abo met de houten huizen nog wel her
inneren. Het ligt verscholen achter kleine
eilanden, die met bosschen zijn bedekt, en
die nu weer schuil gaan onder de sneeuw.
Een oud Middeleeuwsche kasteel verheft
zich boven de stad.
Maar sinds enkele dagen is het aan
schijn van Abo veranderd. Overal vindt
men puinhoopen, verwrongen balken, roo-
kende massa's. De Russische vliegtuigen
hebben huisgehouden boven Abo. Met
moeite heb ik het hotel nog kunnen vin
den, waar ik kort tevoren nog was ge
weest. Een bom is terecht gekomen op de
eetzaal en het geheele gebouw werd een
ruïne.
De stad is verlaten. Uit de fijne houten
schoorsteenen komt geen rook meer. In
enkele dagen tijds is het luchtalarm-sig
naal zooveel keer gegeven, dat de men-
schen hun huizen in den steek hebben ge
laten en in holen en aardwoningen een
schuilplaats hebben gezocht. Slechts enke
le menschen vindt men nog in de kelders
van nieuwe huizen in Abo. De overigen
zijn ondanks de koude naar de bosschen ge
vlucht.... holbewoners van de twintigste
eeuw.
Het wreede spel der
bommen.
Bijzonder hevig zijn de bombardemen
ten van de laatste dagen geweest. Van half
twaalf in den morgen tot vier uur in den
namiddag werd de stad zevenmaal gebom
bardeerd; bij iederen aanval kwamen de
bommen telkens om de dertig seconden op
de stad neer, zóó regelmatig, dat het er
den schijn van had, dat de Russische pilo
ten met hun bommen speelden. Men mikte
op het stadsplein met de fijnbewerkte hui
zen daar rondom en op de haven, waar bij
na alle opslagplaatsen vernield werden. Er
lag hier geen munitie, maar haver, koren
en suiker voor de arme Finsche bevolking
Hier lagen medicamenten en verbandmid
delen, waarvan ook de Russische krijgsge
vangenen zouden geprofiteerd hebben.
Onschuldige menschen in kleine booten
op de rivier werden doodelijk getroffen.
Met moeite redden de menschen in Abo
zich uit de brandende huizen, maar dan
werden zij weer meedoogenloos achtervolgd
di:or de Russen met hun mitrailleurs. Van
af de grond hoorde men het getak der mi
trailleurs. Hoeveel vliegtuigen waren er in
de lucht? Het officieele communiqué
spreekt van een honderdtal. Volgens oog
getuigen waren er bij iederen aanval
twaalf esquadrilles vliegtuigen bijeen. De
gioote zwarte vogels losten hun explosie
ve lading boven de stad en vlogen dan
laag, om met mitrailleurs te kunnen schie
ten. Een politiebeambte vertelde mij, dat
reeds meer dan zestig dooden naar het
kerkhof waren gebracht.
De energie der Finnen.
Maar de energie van dit volk is haast
niet te gelooven. Toen de avond daalde in
de stad, waar geen licht mag branden, en
toen de Russische vliegtuigen verdwenen
waren, kwam er weei leven. De menschen
kwamen uit hun schuilkelders; zij keer
den terug uit de bosschen; en den gehee-
len nacht werd er gewerkt, om de vele
branden te blusschen. Wat gered kon wor
den uit de vlammen, werd in andere hui
zen opgestapeld. Zij die moesten werken
ia de fabrieken voor de bewapening
want daarop is alles ingesteld gingen
terug naar hun werkplaatsen en gingen aan
het werk. Vrijwilligers boden zich aan om
hout te zagen, waarmee de gaten in de
houten huizen van Abo konden gedicht
worden.
Op enkele kilometers afstand van Abo is
een houten brug, die van belang is voor de
convooien. Deze brug was door een bom
getroffen. De leuningen waren verwron
gen, de balken waren uit elkander gerukt.
Maar in den nacht, die op deze verschrik
kelijke dag volgde, heb ik met éigen oogen
gezien, hoe de arbeiders in een tempera
tuur van 32 graden onder nul de brug aan
het herstellen waren!
OPNIEUW EEN DUITSCH VLIEGTUIG
OVER ONS LAND.
Nederlandsche Regee^-*; zal te Berlijn
protesteeren.
De Regeeringspersdienst meldt: Uit na
dere orten omtrent de overvlieging van
ons land op Maandagmiddag, is gebleken,
dat niet verschillende, doch slechts één
vreemd vliegtuig zich aan deze schending
van onze neutraliteit heeft schuldig ge
maakt.
Het vliegtuig, dat op verschillende plaat
sen van ons land werd beschoten, is als een
Duitsch toestel herkend. Te Berlijn zal
'naar aanleiding van dit geval een protest
worden ingediend.
OOK EEN ENGELSCH VLIEGTUIG
BOVEN ONS LAND.
Te Londen zal worden geprotesteerd.
Nader meldt de Regeeringspersdienst,
dat gistermiddag om 12.45 uur een En-
gelsch vliegtuig boven Gorkum en om
streken is waargenomen. Ook dit vliegtuig
is beschoten.
Te Londen zal een protest tegen deze
schending van onze neutraliteit worden
ingediend.
TWEE ARRESTATIES IN VERBAND MET
SPIONNAGE.
De rijksrecherche heeft den Duitschen
journalist H. May, die sinds eenige maan
den te 's-Gravenhage werkzaam was voor
den Westduitschen Pressedienst te Essen,
onder verdenking van spionnage aangehou
den. Ook een Nederlander, die met hem
in relatie stond, is gearresteerd.
De rijksrecherche, die sinds eenigen tijd
verdenkingen jegens den journalist koes
terde, meende ten slotte genoeg gegevens
te hebben om tot de arrestatie van den
Duitscher over te kunnen gaan.
De heer May had een persbureau, dat
eerst te Bochum gevestigd was en dat later
ziju hoofdzetel naar Essen verplaatst had.
Het waren vooral economische berichten,
die dit bureau aan Westduitsche bladen le
verde. De heer May kwam voor zijn bu
reau verschillende malen naar Nederland,
om hier relaties aan te knoopen en de laat
ste maanden scheen hij het wenschelijk ge
oordeeld te hebben, zichzelf in Den Haag
te komen vestigen, om van hieruit zijn bu
reau te leiden. Daartoe had hij in de Heul-
straat No. 17 een kantoor ingericht. Naar
de rijksrecherche ter oore was gekomen,
moet de activiteit van (len heer May in ons
land zich niet uitsluitend tot journalistiek
werk hebben bepaald. Sinds Woensdag is
de heer May in een Huis van Bewaring op
gesloten. Tevens bevindt zich daar ook de
Nederlander in hechtenis, een zekere B.
uit Den Haag. Deze werd eenige weken
geleden gearresteerd, in verband met een
straferchtelijk onderzoek. Hierbij is geble
ken, dat hy in connectie stond met den
Duitschen journalist May, waarbij verschil
lende compromitteerende feiten aan het
licht zouden zijn gekomen. B. zou voor May
verschillende opdrachten hebben uitge
voerd, waarna de arrestatie van den Duit-
schers gevolgd is. Naar ons werd verzekerd,
bevinden de beide arrestanten zich thans
niet in Den Haag maar zijn elders opgeslo
ten; waar, wilde men ons niet mededee-
len.
„Telegraaf".
Bij informatie aan het Duitsche gezant
schap deelde de persattaché aan de „Avond
post" mede een Duitsch journalist van dien
naam in Nederland niet te kennen.
WAT WAS DE OORZAAK VAN
GESPANNEN TOESTAND?
Wil de regeering de Kamer inlichten
vraagt Kamerlid.
Het communistische lid der Tweede Ka
mer, de heer De Visser, heeft aan de minis
ters van Buitenlandsche Zaken en Defen
sie en van Justitie de volgend? schriftelijke
vragen gesteld:
Is de regeering bereid, de Kamer in te
lichten omtrent de oorzaken, die hebben
geleid tot den gespannen toestand in de
tweede week van Januari en mede te
deelen, om welke reden toen is besloten
tot het voorloopig niet meer verleenen van
periodieke verloven aan militairen?
Is het waar, dat in Nederland vertoeven
de Engelsche en Fransche journalisten be
richten hebben verbreid, waarin de voor
stelling werd gewekt, als zou er sprake
zijn van een gezamenlijk militair optreden
van België en Nederland en steunen deze
Steun aan den tuinbouw
Tot een bedrag van £4.790.000
De minister van oeconomische zaken
heeft besloten uit het Landbouw-crisisfonds
aan hen, die als teler van gewassen van
den tuinbouw zijn aangesloten bij de stich
ting Nederlandsche Groenten- en fruit-
centrale, gevestigd te 's-Gravenhage, en
op den dag der uitkeering geacht kunnen
worden hun bedrijf alsnog uit te oefenen,
steun te verleenen tot ten hoogste
4,790,000.
Volledige specificatie van dit steunbe
drag kon ons niet gegeven worden. Hier
onder volgen eenige nadere gegevens; een
volledige specificatie geven wij morgen:
Augurken: A en B 19 Juni17 Sept.
2.95 per 100 K.G., C en D, id. 0.80, A en
B stippel, id. 1.05, C en D stippel, id. 0.25
Snijboonen: 1 Mei16 Juli 0.45,
17 Juli—17 Sept. ƒ0.50.
Spekboonen: 17 Juli17 Sept. 0.50.
Rijsdoperwten: 29 Mei25 Juni
0.65.
Peulen: 29 Mei25 Juni 0.25.
Pronkboonen: 31 Juli15 October
0.70.
Kaskomkommers: A van 6 Febr.
—2 April 1.60, B id. 1.20, C id. 0.80. A.
van 3 April14 Mei 1.85, B 1.40, C
0.95.
A van 15 Mei2 Juli 0.85, B 0.65,
C ƒ0.45.
A van 3 Juli—30 Juli 0.65, B 0.50,
C 0.35.
A van 31 Juli3 Sept. ƒ0.30, B ƒ0.25,
C 0.20.
Bos peen: 12 Juli27 Aug. 0.30 per
100 bos.
Wasp een: 19 Juni27 Aug. ƒ1.05 per
100 bos, 28 Aug.31 Dec. 0.50 per 100
K.G.
Rad Us: 13 Maart—23 April ƒ0.40, 24
April—11 Juli ƒ0.10.
Tomaten: A, B en C van 12 Juni16
Juli 0.45, van 17 Juli17 September 1.80,
CC van 12 Juni16 Juli 1.95, van 17 Juli
17 Sept. 5.80, van 18 Sept.15 Oct.
5.05.
berichten op eventueele maatregelen, door
de regeering genomen?
Indien het laatste deel der voorgaande
vraag ontkennend moet worden beant
woord, heeft de regeering dan overwogen,
of het noodig is, tegen dergelijke bericht
geving van in Nederland vertoevende
Duiteniandsche journalisten afdoende maat
regelen te treffen?
Heeft de regeering mede de wenschelijk-
heid overwogen van het geven, ter gerust
stelling van het Nederlandsche volle, van
volledige openbaarheid omtrent de betrek
kingen, die er onder de huidige internatio
nale verhoudingen tusschen België en Ne
derland bestaan?
Indien de vragen 3 en 4 in bevestigen
den zin moeten worden beantwoord, wat
is dan het resultaat van die overwegingen?
DE EXPORT VAN BOTER.
Vragen van een Kamerlid.
Het R.K. lid der Tweede Kamer, de heer
Korienhorst, heeft aan den minister van
Economische Zaken de volgende schrifte
lijke vragen gesteld:
Is het vlaar, dat onder de dertien expor
teurs van boter, waarvan sprake is in het
antwoord van den minister d.d. 5 Januari
1940 op schriftelijke vragen van het lid
der Kamer, den heer Algera, aan welke
exporteurs een extra-toeslag voor den
boterexport naar Engeland van 812 Sep
tember j.l. door de Nederlandsche Zuivel-
centraie was toegezegd, een aantal voor
komt, aan wie deze extra-toeslag tot nu
toe niet is uitgekeerd op grond van het
feit, dat, toen ae door deze exporteurs voor
Engeland bestemde partijen boter op 11
September j.l. te Harlingen ter verscheping
aanwezig waren, een wilde staking onder
het scheepspersoneel is uitgebroken, waar-
doe. de aivaart der betrokken boocen eerst
op 14 September kon plaats vinden?
Kan de minister na nadere overweging
geen reden vinden, alsnog ook aan deze
exporteurs den bedoelden toeslag te doen
uitkeeren, nu zij, op dezelfde wijze als de
overige medegewerKt hebben, het door de
Zuivelcentrale beoogde doel te verwezen
lijken, slechts door omstandigheden van
hun wil onafhankelijk eerst eenige dagen
te Kat de door hen tijdig afgeleverde par
tijen boter hebben kunnen exporteeren?
VOORNAAMSTE NIEUWS
Binnenland
CHURCHILL'S OPROEP TOT DE NEU
TRALEN IS OVERAL ONGUNSTIG ONT
VANGEN. (2de blad).
DE STRIJD DER FINNEN. (2de blad).
ALLE PASSAGIERS VAN DE „ORA-
ZIO" GERED. (2de blad).
Buitenland
VREEMDE VLIEGTUIGEN BOVEN ONS
LAND. (1ste blad).
SCHADE AANGERICHT DOOR PRO
JECTIELEN UIT AFWEERGESCHUT.
(°de blad).
STEUN AAN DEN TUINBOUW. (1ste
blad).
Leiden
DE GEMEENTERAAD VAN LEIDEN
HEEFT BESLOTEN, MEDE TE WERKEN
TOT AANKOOP VAN AFWEERGESCHUT.
(4e blad).
STRIJD TEGEN MILTVUUR.
Verdacht veevoeder zal worden
vernietigd.
Naar wij vernemen is thans besloten
veevoeder, dat wordt aangetroffen bij de
LKjeren, by wier vee miltvuur is geconsta
teerd en dat verdacht wordt met miltvuur-
racteriën te zijn besmet, in beslag te ne
men en te vernietigen.
MILTVUURSITUATIE IETS VERBETERD
Naar wij vernemen, hebben zich in de
afgeloopen week in het district Noord-
hollend en Utrecht van de inspectie van
den Ryksveeartenijkundigen Dienst 18
nieuwe gevallen van miltvuur voorgedaan
Dit is een verbetering ten opzichte van
de daaraan voorafgaande weex, toen 28
gevallen werden gemeld. Bij den dienst
bestaat de indruk, dat, hoewel ue uitbrei
ding van de ziekte nog niet \r,t stand ge
komen is, op het oogenblik een lichte ver
betering in de situatie is ingetreden.
Thans is besloten veevoeder, dat wordt
aangetroffen bij de boeren, bij wier vee
miltvuur is geconstateerd, dat verdacht
wordt met miilvuurbacterieën te zijn be
smet, in beslag te nemen en te vernietigen.
DE HANDHAVING VAN ONZE
NEUTRALITEIT.
De controle op dc overbrenging van
nieuwsberichten per telegraaf of
telefoon naar het buitenland.
Naar wij vernemen heeft de chef van
den regeeringspersdienst de volgende cir
culaire aan de correspondenten van bui
tenlandsche bladen in ons land gezonden:
Ter voorkoming va- stoornis of vertra
ging in de verzending van nieuwsberichten
per telegraaf of per telefoon aan uwe re
dacties, heb ik de eer u, name is het hoofd
der controle van het militair gezag op het
telegraaf- en telefoonverkeer, hierbij me-
dedeeling te doen van de voornaamste
richtlijnen, welke gevolgd worden bij de
uitoefening van de controle op genoemde
berichten.
Onverminderd de bepalingen ten aan
zien van de toegelaten talen en van ge
heimschrift, zijn niet voor verzending toe
gelaten: Mededeelingen, plannen, vermoe
dens, geruchten enz. over de Nederlan-ct-
sohe defensie;
mededeelingen enz., welke gevaar kun
nen opleveren voor de handhaving van Ne
derlands onzijdigheid, dan wel omtrent de
ze onzijdigheid twijfel kunnen opwekken;
mededeelingen enz. welke in het buiten
land vijandige gevoelens ten opzichte van
Nederland kunnen opwekken;
mededeelingen enz., welke beleedigend
zijn voor een met Nederland bevriende
mogendheid;
mededeelingen over daden, maatregelen
en plannen van de Nederlandsche regee
ring dan wel van een andere mogendheid
jegens Nederland, wanneer deze niet vanr
wege de Nederlandsche regeering officieel
zijn bevestigd.
Hieruit blijkt, dat de correspondent, die
nauwkeurig rekening houdt met de belan
gen van Nederlands neutraliteit en van
Nederlands veiligheid, daarmede de onge
stoorde en onvertraagde verzending van
zijn telegrafische en telefonische berichten
bevordert.
