De terugtocht der Russen in Noord-Finland PUROL RHEUMATIEK? 'n gè^-bad werkt heilzaam! WJy-zigt de Jlu&óiócfle Ceg,ex£eiding, fiawt aunuaiópian Een luctitaanval op Sylt? Pact van weder zij dsch en bijstand Ruwe handen Om de petroleum De barre Europee- sche winter De weermacht van het Belgische leger Explosie in kruit fabriek te Londen VRIJDAG 19 JANUARI 1940 DE LEIDSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. fi TOCH WORDT ER NOG VERWOED GEVOCHTEN DE STRIJD BIJ SALLA. In het gebied van Salla zijn de Russi sche troepen 45 K.M. teruggetrokken. Eerst trokken zij terug op Kemijaervi, waar fel werd gestreden. De strijd verliep gunstig voor de Finnen en de Russen trekken ver der terug via Joutsijaervi naar Merkaejaer- vL De Finnen stellen zich evenwel niet te vreden met deze resultaten en men ver wacht, dat binnenkort een beslissende slag in dit gebied zal worden geleverd. Alvorens een offensief te ontkeenen, heb ben de Finsche patrouilles krachtig ge werkt op de achterwaartsche verbindingen van de Russen. Men weet niet, uit hoeveel divisies de Russische strijdmacht bestaat, doch men heeft reden om aan te nemen, dat dit twee divisies zijn. Een van deze is op Kemijaarvi teruggetrokken en werd ge dwongen verder naar de Russische grens te rtireeren. In het gebied van Merkaejaervi wordt zeer verwoed gevochten en men ver wacht, dat hier het beslissende gevecht zal worden geleverd. Niettegenstaande de felle koude zyn de Russen ten Noorden van het Ladogameer tot den aanval overgegaan. Zij werden evenwel met groote verliezen teruggesla gen. In het gebied van Ayttojoki en Kua- mo werd gevochten bij een temperatuur van 45 graden beneden het vriespunt. Aan het front van Karelië blijft dè ar tillerie van de Russen zeer actief. Veel re sultaat levert dit schieten niet op en men veronderstelt, dat het voornamelijk ten doel heeft den Russischen troepen moed te geven. Volgens de statistieken van den Fin- schen generalen staf heeft de Luchtmacht van de Sovjet-Unie sedert het uitbreken van de vijandelijkheden 208 toestellen ver loren. Naar schatting verbruikt de Russi sche luchtmacht by de operaties boven Fin land iederen dag een half millioen liter benzine en aangezien het transport van zulke hoeveelheden brandstof niet ge makkelijk is, verwacht men, dat het op- tieden van de luchtmacht gehinderd zal worden door gebrek aan benzine. WIJZIGEN DE RUSSEN HUN AANVALSPLAN? De overhaaste terugtocht van de Sovjet troepen in het gebied van Kitela, op circa 10 K.M. ten Oosten van Impilathi, schynt tot de ineenstorting te moeten leiden van de geheele positie van de Russen in het ge bied, dat onmiddellijk ten Noorden van het Ladogameer is gelegen. In dit gebied, dat den voorpost vormt van de voornaaiïfste Finsche verdedigingsstelling, welke aan den Noordelijke vleugel van de Manner- heimerlinie grenst, hadden de Russische troepen zich sedert het begin van den oor log zeer veel inspanning getroost. Van den aanvang af heeft het Roode leger verwoed gevochten om het bezit van het op enkele kilometers van Kitela gelegen kruispunt, dat de verbinding zijner colonnes zou heb ben verzekerd met het oog op latere ope raties tegen de voornaamste weerstandsli nie der Finnen. De ontzetting van Kitela en van dit kruispunt na den overhaasten terugtocht der Russen op deze plaats, heeft een bres geslagen in het geheele Rusische aanvals- stelsel. Op het oogenbiik zou de linker vleugel der Russische troepen, welke in het gebied van Pitkaranta steunt op het Ladogameer, wanhopig vechten, ten einde te voorkomen, dat zij door de uit het Noord-Westen komende Finnen omsingeld worden. De positie dezer troepen is temeer ge vaarlijk, daar zij voor den terugtocht slechts beschikken over den weg langs het meer naar Salmi, die bestreken wordt door dc kustbatterijen van het eiland Mmantsin- saari, waar de Finnen stand hebben we ten te houden. De terugtocht der Russische troepen, die naar het schijnt tot taak hebben zich een weg te banen tusschen het Ladogameer en het Finsche merengebied, ten einde de ver dedigers van de Karelische landengte in den rug te kunnen aanvallen, moet in ver band worden gebracht met het feit, dat het Roode leger voor de Mannerheimerlinie op deze landengte sedert bijna een week geen offensief meer heeft ontketend, doch zich veeleer bezig houdt met het graven van loopgraven en het aanleggen van prikkeldraadversperringen om het terrein te verdedigen. Uit Haparanda (FinschZweedsche grens) wordt gemeld: Het schijnt derhalve, dat generaal Me- retzkow, de commandant der Russische troepen in Karelië, heeft afgezien van zijn strategisch plan om van 't Zuiden uit Fin land binnen te dringen. GEHEIM EXPEDITIELEGER NAAR FINLAND? De „Popoio di Roma" meldt van bevoeg de kringen uit Parijs te hebben vernomen aldus „United Press" dat een geheim expeditieleger, var 100.000 mm atterk, volledig uitgerust met de meeste moderne wapenen, naar Finland vertrokken is. Aan het bericht wordt nog bt beslist heid toegevoegd, dat geen Fransche solda ten hiervan deel uitmaken. MOSKOU BIEDT VERONTSCHULDIGINGEN AAN. Het Zweedsche ministerie van Buiten- landsche Zaken heeft van den zaakgelastig de in Moskou een telegram ontvangen, waaarin wordt medegedeeld, dat na de Zweedsche démarche bij de Sovjet-Regee ring deze thans een antwoordnota heeft overhandigd. Daarin verklaart de Sovjet- regeering, dat twee Russische vliegtuigen bij vergissing de Zweedsche grens gepas seerd zijn, ten gevolge van oriënteerings- moeilijkheden door een sneeuwstorm. De Sovjetregeering betuigt haar spijt over het incident. Een gelijksoortige nota is gegeven aan de Noorsche regeering. Engelschen spreken het tegen HET FRANSCHE AVOND LEGER. BERICHT. Het Fransche legerberioht van gisteren avond luidt: In de Vogezen heeft een onzer posten een aanval van een vijandelijk detachement afgeslagen. Dit liet eenige krijgsgevangenen in onze handen achter. ACTIVITEIT VAN VLIEGERS EN GESCHUT BIJ SYLT. Uit Toender wordt gemeld, dat om zes uur gisterochtend een hevig vuren der luchtdoel-artillerie van het Zuidelijk deel van Sylt het Duitsche eiland, dat tot luchtbasis is ingericht werd gehoord, dat een half uur heeft geduurd. Tien groote Duitsche vliegtuigen zijn om zes uur op gestegen van het vliegveld List, op het Noordelijk deel van het eiland gelegen. Zij vlogen rechtstreeks naar het Zuiden. Even later stegen vijf Messersohmidts van Slees- wijk op. Deze toestellen begaven zich in Westelijke richting. Korten tijd later werd een hevig geschut vuur gehoord, dat waarschijnlijk afkom stig was van oorlogsschepen. Twee uur la ter passeerden vijf vliegtuigen, die uit het Noord-Westen kwamen, boven List. On middellijk hierna werden vijf ontploffingen gehoord. Men gelooft, dat deze ontploffin gen zich hebben voorgedaan in de op Sylt gelegen steden Rantum en Keitun. Den ge- heelen tijd was er een hevig vuur van luchtdoelgeschut. Er komen nog steeds berichten binnen over groote activiteit in de lucht boven. Sylt. Ondanks bovenstaande berichten wordt In officieele Britsche kringen meegedeeld, dat gisteren geen enkel Britsch vliegtuig boven Sylt heeft gevlogen. Vliegtuigen van de Engelsche kustwacht hebben op him dagelijksche verkennings patrouilles een aantal Duitsche aanvallers vernietigd. GEZONKEN SCHEPEN. Het Grieksche s.s. „Asteria", groot 3313 ten, is Woensdagavond op de Noordzee op een mijn geloopen en gezonken. Elf over- .cvenden en het lijk van een lid der be manning, die uit 24 koppen bestond, zijn gisteren in een Engelsche haven aan de Oostkust aan land gekomen. De overleven den hadden 15 uur rondgedobberd in een kleine boot. Men vreest, dat de 12 andere opvarenden en een Engelsche loods als verloren moeten worden beschouwd. Nader wordt vernomen, dat toen de „As teria" op een mijn liep, twaalf man, met inbegrip van den kapitein en den loods, werden gedood. Slechts drie der geredden zijn ongedeerd gebleven. De kapitein van het Noorsche s.s. „Enid" (1.140 ton) heeft aan zijn reederij te Trond- heim getelegrafeerd, dat zijn schip ter hoog te van de Shetlands eilanden door een tor pedo getroffen en gezonken is. In een haven aan de Z. W. kust van En geland is de bemanning aan land gebracht van het te Newcastle thuis behoorende Britsche s.s. „Cairnross" (5.494 ton). Het schip is Woensdagavond voor de Westkust van Engeland op een mijn gloopen en bin nen een uur gezonken. Een der stokers ver klaarde, dat enkele seconde na de ontplof fing het water 60 c.m. diep op de stook- plaaat stond. Men verneemt, dat het petroleumtank- schip, dat Dinsdag na een ontploffing aan de Zuid-Westkust van Engeland in brand geraakt en gezonken is, de 9456 ton meten de „Inverdargle" was. VOORSTEL VAN MOSKOU AAN ROEMENIë. Rome ziet scherp toe. In Italiaansche diplomatieke kringen wordt veel commentaar gehecht aan een uit Moskou ontvangen bericht, volgens het welk het orgaan van de Komintern, in het gisteren verschenen nummer, Roemenië voorstelt, met de U.R S.S. een pact tot we- derzijdschen bijstand te sluiten. Dit bericht, zoo merkt men in deze krin gen op, verdient de aandacht. Men moet zich herinneren, dat het optreden van het Kremlin, eerst jegens de regeeringen der Baltische landen en vervolgens jegens de regeering van Helsinki, telkenmale vooraf gegaan werd door soortgelijke artikelen en voorstellen in de sovjetpers. Het feit, dat het orgaan van de com munistische internationale thans de bedoe ling van het Kremlin laat doorschemeren, om met Roemenië te onderhandelen, is vol beteekenis in dezen zin, dat het wellicht een eerste toespeling zou kunnen vormen op het gevaar, dat misschien binnenkort aan den dag zou kunnen treden. Op den grondslag van de recente erva ring is men in dezelfde kringen van mee ning, dat de bedoelingen van Moskou je gens Roemenië van gelijke orde moeten zijn als die, welke de accoorden met de Baltische landen ingaven en de agressie te gen Finland. Men denkt dan ook, dat Rusland het voornemen heeft, zich Bessarabië te doen afstaan, of op zijn minst zich in dezen sector en in de Zwarte Zee sterke strate gische posities te verzekeren in ruil voor een pact tot wederzijdschen bijstand met Roemenië. Een dergelijke ruil, zoo doet Rome opmerken, zou een bedreiging tegen Hongarije vormen. Hoe het ook met de sovjet-bedoelingen gesteld is, er ligt hier een element, waarmede rekening gehou den moet worden op een oogenbiik, waar op sprake is in de pers der betrokken lan den van een mogelijke en spoedige ver betering in de betrekkingen tusschen Boe dapest en Boekarest. genezen vlug met Doos30-60ct Bij Apolh.en Drogisten GERUCHTEN OVER HET AFSTAAN VAN PETROLEÜMVELDEN. Door Rusland aan Duitschland. De correspondent van de „Times" te Bel grado bericht, dat men in de Balkan- en Donaulanden eenigszins ongerust is over de geruchten, volgens welke de Sovjet Unie en Duitschland een overeenkomst zouden hebben gesloten, waarbij de Sovjet Unie het petroleumgebied ten Zuidoosten van Lwow, nabij de Roemeensche grens, zou hebben afgestaan aan Duitschland. Als tegenprestatie zou Duitschland dan Rus land helpen tegen Finland, hetzij door raad van deskundigen, hetzij door op meer doel treffende wijze tegen te gaan, dat Finland van oorlogsmaterieel wordt voorzien. De correspondent voegt hieraan toe, dat deze ge ruchten geloofd worden in welingelichte Roemeensche en Hongaarsche kringen. Men acht het hier zeer waarschijnlijk, dat de Sovjetunie de petroleumbronnen van Stanislawof en Kolomiya op zijn minst aan Duitschland heeft geleend. Verder wordt vernomen, dat de laatste tien dagen Duitsche tropen in dit gebied zijn aangekomen. Volgens vluchtelingen uit Lwow ziet men daar talrijke Duitsche soldaten en ambtenaren, die naar men zegt gekomen zijn om een onderzoek in te stellen naar het Poolsche oorlogsmateriaal en het repatrieeren van de Duitschers uit Galicië te bewaken. De bronnen van Stanislawof en Kolo miya zijn door de Polen bij hun terug tocht ernstig beschadigd en zonder twijfel zullen de Duitschers, die het gebied bezet hebben, voor alles werken om de bronnen weer in bedrijf te stellen en tot de hoogst mogelijke capaciteit op te voeren. VERMOEDELIJK SABOTAGE. Vernomen wordt, dat de verdenking be staat, dat sabotage de oorzaak is van de ontploffing. Het verluidt, dat er pogingen zijn ge weest om te saboteeren. Ambtenaren van Scotland Yard hebben reeds een rapport aan de autoriteiten uit gebracht in afwachting van een definitief verslag. Meer dan een week geleden hadden rechercheurs een bezoek aan de fabriek gebracht, nadat Scotland Yard een wenk had gekregen. Baltenlandsche Berichten AAN DE POOL IS HET ZACHT. In Spanje is het fel koud. De koude in Scandinavië is sinds men- schenheugenis niet zoo hevig geweest als thans. In de Noordelijkste deelen van Noor wegen en Zweden is de thermometer tot 48 graden onder nul gedaald. In Denemar ken is de koude zoo groot, dat een groot deel der fjorden en kleine haveningangen toegevroren is en men er rekening mee moet houden, dat bij het aanhouden van de vorst binnenkort ook de vaargeul in de Belten en de Sont dichtvriest. Verschei dene eilanden aan de Deensche kusten heeft men reeds met sleden over het ijs kunnen bereiken. Merkwaardig is, dat in de Poolstreken het weer op het oogenbiik zeer zacht is. Zelfs in het N.O. van Groenland, het koud ste gedeelte van het bewoonde Groenland, bedraagt de temperatuur slechts enkele graden onder nul. Tengevolge van het dichtvriezen van den Oere-Sont was de verbinding tusschen Denemarken en Zweden hedennacht ver broken. De spoorwegveerboot, die Zweed sche reizigers van Helsingborg naar Dene marken zou brengen, moest in verband het 't kruien van het ijs voor de haven van Helsingoer terugkeeren. De reizigers uit Kopenhagen, die van Helsingoer den Sont wilden oversteken, moesten in Denemar- Per pak van 1 Kg.: 20 ct. - Per pak van 3 Kg.: 45 et. Tegen ondermijnende publicaties RUMOERIGE ZITTING r' VAN BELGISCHEN SENAAT. Met 100 stemmen tegen 16 en 1 stem blanco heeft de Belgische Senaat gister een urgent interpellatieverzoek van Se nator van Dieren verworpen. De interpel latie zou betrekking hebben op de reorga nisatie der regeering, die slechts 4 Vlaam- sche ministers omvat op de 14 zetels, zoo dat geen enkel Vlaamsch Katholiek demo craat meer zitting heeft in de regeering, en op de versterking van de voorzorgs maatregelen aan slechts één der landsgren zen, benevens op de beteekenis van de in stelling van het groote hoofdkwartier en de volmachten, die aan dit hoofdkwartier zullen worden gegeven. Vervolgens hield senator Borginon een interpellatie over het verbod van het Vlaamsch nationalistische blad „Volk en Staat", over de soortgelijke verbodsmaat regelen tegen de weekbladen „Strijd" en „Vos" en over „de systematisch op de on der de wapenen zijnde Vlaamsche soldaten geworpen verdenking". De minister van binnenlandsche zaken, van der Porten, verklaarde dat de verbo den tegen de genoemde bladen eveneens zouden worden uitgevaardigd tegen welke publicatie ook, welke de soldaten zou kun nen demoraliseeren en de eenheid van het Belgische leger zou kunnen verbreken. Generaal Denis, de minister van lands verdediging, sprak in gelijken zin. De Vlaamsch nationalistischs senatoren be gonnen echter zoo zeer te interrumpeeren, dat de zitting moest worden geschorst. Na hervatting der zitting verklaarde ge neraal Denis, dat alle Belgen, Walen zoo wel als Vlamingen, vastbesloten zijn hun plicht te doen, begrijpend, dat hun eenige devies thans is: Salus patriae suprema lex (het heil des vaderlands is de hoogste wet). Twee moties werden ingediend, waarvan de eene eenvoudig overgaat tot de orde van den dag. Dinsdag a.s. zal er over wor den gestemd. DE ZITTING IN DE KAMER. In de Belgische Kamer, bij de behande ling van de begrooting van justitie, heeft minister Janson het optreden der com munisten gebrandmerkt, zeggende: „Op het huidige oogenbiik zijn verscheidene hon derdduizenden mannen gemobiliseerd aan onze grenzen. Zij dragen ontberingen en wij hebben sympathie voor hen. Stellig, er kunnen vergissingen worden begaan. Op het oogenbiik verbittert gij die mannen, wanneer gij beweert, dat zij het slachtoffer zijn van ik weet nietwelk im perialisme. Dat zullen wij nooit toestaan. Wij zullen er zorg voor dragen, dat het mo reel van het leger beschermd wordt". (Ap plaus). Vijf dooden te betreuren DE KRACHT DER ONTPLOFFINGEN. Zooals gisteren gemeld, hebben zioh in het Noorden van Londen twee ontploffingen voorgedaan. Thans wordt officieel medegedeeld, dat de ontploffingen zich hebben voorgedaan in de koninklijke kruitfabriek in Waltham Abbey. Volgens de laatste niet-officieele berich ten wordt het aantal gewonden geraamd op 30. Vijf personen werden gedood, zoo als is medegedeeld in een verklaring van het ministerie voor de voorraden, dat het toezicht heeft op de producten van wapens en munitie. Niet officieel wordt verder vernomen, dat de explosies beperkt bleven tot een loods der fabriek en zoo sterk wa ren, dat stalen balken 500 M. ver werden weggeslingerd. Onder normale arbeidsomstandigheden werken niet meer dan zes arbeiders in elke loods der fabriek. De polilieafzetting houdt een ieder op een behoorlijken afstand. Van een zekeren afstand gezien echter ziet de fabriek er niet ernstig beschadigd uit. De fabriek ligt in het hartje van een tuinbouw- district en vele honderdduizenden glasrui ten zijn versplinterd. Honderden personen in de omgeving renden uit him huizen, den- kepde, dat de ontploffingen veroorzaakt waren door bommen of geschutvuur. Een bewoner zeide: „Er was een verschrikke lijk, onbeschrijfelijk geraas en het huis schudde. Wij dachten aan een luchtaanval en renden naar den schuilkelder. Toen wij net huis verlieten zagen wij een geweldige zwarte rookwolk in de lucht en toen wij vijf minuten later uit den schuilkelder kwamen, zagen wij boven de fabriek een groote vuurzuil, die verscheidene minuten bleef." Vele personen werden de lucht in- geslingerd en vielen op den grond. Van ver scheidene huizen zijn de zolderingen ge scheurd en vielen de schilderijen van de muren. De ruiten van sommige nabijliggen- de huizen braken echter niet, ofschoon winkelruiten op 10 km. afstand vernield werden. In het onbeschadigde deel van de fabriek wordt het werk normaal voortgezet. Alle arbeiders in de aangrenzende afdeelingen bleven op hun post na de ontploffing. Kort voor de arbeiders de fabriek zouden verlaten kwamen honderden personen uit de omliggende buurten bijeen voor den hoofdingang en toen de mannen naar bui ten kwamen, werden zij verwelkomd door de ongeruste vrouwen en verwanten. Een man, die op ongeveer 2 kilometer rifstand van de fabriek aan het werk was, zeide: „Een groote bundel vlammen schoot imhoog. Dit ging gepaard met een rukwind alsof een expressetrein voorbijreed". Een "ordon politieagenten rondom de fabriek hield het publiek op een afstand. De fa briek heeft een eigen medischen dienst. Alle gewonden worden daar behandeld. ken blijven. Voordat de door de Deensche spoorwe gen gezonden ijsbreker gisterochtend met zijn werk begon, slaagde evenwel de veer boot van Helsingborg er in, de haven van Helsingoer binnen te varen en de reizigers aan de pier aan land te zetten. Ook de veerdiensten over de Groote Belt hebben met moeilijkheden te kam pen. De veerbooten komen alle met groo te vertraging aan. In den afgeloopen nacht is de tempera tuur in Zwitserland gedaald. Behalve te Locarno en Lugano, waar hetCkwik drie en vier graden boven het vriespunt bleef, heerscht overal een felle koude. Te Neu- chatel vriest het 13 graden, te Bern 17 en te La Chaux de Fonds 19 graden. Gisteren was het de koudste dag, wel ke Spanje tot nu toe in dezen winter heeft gekend. De laagste temperatuur werd ge registreerd te Avila en Sevilla, welke plaatsen 500 km. van elkaar verwijderd liggen. Het vroor hier vijftien graden. DE AARDSCHOKKEN IN TURKIJE. Naar thans vernomen wordt, zijn bij de aardschokken, die Dinsdag in het dorp Bor, nabij Adana (Turkije) gevoeld zijn, 8 personen gedood en 20 gewond, terwijl 186 huizen verwoest werden. NOORSCHE VEERBOOT OMGESLAGEN. Vijf schoolkinderen verdronken. Naar United Press uit Vardoe (Noord- Noorwegen) verneemt, is een veerboot, waarop zich dertien personen bevonden, tengevolge van den storm omgeslagen in de Siltefjord. Vijf kinderen zijn verdronken. DEENSCH STOOMSCHIP AAN DEN GROND GELOOPEN. Het Deensche s.s. „Olga", dat met een lading cellulose van Zweden naar Spanje onderweg was, is gistermorgen aan de Noorsche kust bij Halkardsholmen ten Zuidwesten van Torungen na het vertrek uit Arendal op de rotsen geloopen. Het schip kenterde na korten tijd en zonk. De 17 leden der bemanning konden aan land komen. Naar verluidt is de stranding te wijten aan het feit, dat de vuurtorenlich ten aan de kust met ijs bedekt waren, zoodat een verkeerden koers werd inge slagen. SENATOR BORAH IS STERVENDE. Senat<y Borah, de bekende oud-vcorzit- ter van de Amerikaansche Senaatscom missie van Buitenlandsche Zaken, ligt op sterven. De senator had Dinsdagmorgen ten ge volge van een val in zijn woning een bloeduitstorting in de hersenen bekomen. De geneesheeren wenschen geen nadere bijzonderheden mede te deelen, naar ver luidt werd de val veroorzaakt, doordat Bo rah over een vloerkleedje struikelde. Het laatste bulletin, dat hedenavond ge publiceerd werd, luidde „Spnator Borah is den dood nabij".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1940 | | pagina 6