AGENDA
VRIJDAG 19 JANUARI 1940
DE LF.IDSCHE COIJRANT
r.ERSTE BLAD - PAG. 2
lagen, ovetctoiiLg vet.
efc Bloedzuiverende i|an
OartaSI
U* DrJBMEENK
4Q cF./O doos/c van 4 Op.
\ogoHsn. do stoelgang en WAfruMchon.
hot ticfaaom.
Abonoerrvmtsprijs: voor Leiden 18
cent per week; 2.5i) per kwartaal.
Bij onze ajenten /O cent per woAk;
f Xr.60 per kwartaal Franco per povt
1.95 per kwartaaL Geïllustreerd
Zondagsblad 0.50 per kwartaal.
Loste nummert 5 cent, met geïlL
Zondagsblad 9 cent
Advertentiën: 80 cent per regeL
Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Telefoontjes hoogstena 30
woorden, 50 cent per plaatsing, al
léén Woensdag en Zaterdag.
HOE WORDT HET WEER 7
STRENGE VORST.
De Bil) seint i
Verwachting:
Des nachts en des ochtends plaatselijk
zeer 6trenge vorst, overigens strenge tot
matige vorst, nevelig tot helder of half-
bewolkt, droog weer, zwakke tot matige
Zuid-Oostelijke tot Oostelijke wind.
De weerstoestand van hedenmorgen
7.20 uur:
Den Helder: zwaarbewolkt, matige Z. Z.
O. wind, 10 gr. C.
Vlissingen: licht/bewolkt, matige Z. Z.
W. wind, 5 gr. C.
De Bilt: lichtbewolkt, matige Z. O. wind,
—12 gr. C.
Groningen: betrokken, matige Z. O. O.
wind 9 gr. C.
Maastricht: betrokken, stil, 7 gr. C.
BUITENLANDSCH WEEKOVERZICHT.
De stroom van koude continentale licht
over Oost-Europa, die door de ontwikke
ling van het minimum voor de Zuidkust
van Noorwegen en over de Noordzee was
onderbroken, herstelt zich weer. Het hoö-
gedrukgebied over de Baltische Staten
bouwde zich op tot 1030 mbar én de lucht
drukstijging zijn nog niet ten einde. In het
Middellandsche Zeegebied is de luchtdruk
laag. Depressies van 1000 mbar liggen over
Italië en den Balkan. In de Adriatisohe
Zee stak de „bora" weer op. Zware sneeuw
viel in het binnenland van Yougo-Slavië
en zelfs een station aan de Zuidpunt van
Sardinië meldde gisteren op het midden
van den dag matige sneeuw met een tem
peratuur nabij het vriespunt. Ten Westen
van Portugal ontwikkelde zich een nieuwe
storing, welke O. N. O. waarts doordringt.
Zij bracht zware regens aan de kust van
het Iberische Schiereiland en sneeuw op
de hoogvlakten bij lichte tot matige vorst.
Het arctische maximum over Groenland van
1040 mbra neemt langzaam verder af. Het
vlakke minimum over de Noordzee vult
verder op. Een ktrn van 1010 mbar ligt
nog nabij Zuid-Noorwegen. Zijn storings
front is verder naar het Oosten getrokken
en gaf gisteren aanleiding tot zware sneeuw
over het midden van ons land en heden
morgen aan de Zuidkust van Noorwegen.
Tijdens de nachtelijke opklaringen daalde
de temperatuur bij ons boven het dikke
sneeuwdek zeer snel. In den Helder was
de temperatuur van gisterenavond 0 gra
den en hedenmorgen 12 graden.
LUCHTTEMPERATUUR
9.6 gr. onder nul.
LICHT OP VOOR FIETSERS e.*.l
Van Vrijdagnamiddag 4.52 uur tot
Zaterdagmorgen 7.28 uur.
HOOG WATER.
Te Katwijk aan Zee op Zaterdag 20 Jan.
voorm. 10.20 en namè 10.45 uur.
Maan op 12.28 Zaterdagmiddag.
Maan onder 4.17 uur Zaterdagnacht.
VEREENIGING „OUD-LEIDEN."
Gisteravond werd in de bovenzaal van
de Sociëteit „Amicitia'' de algemeene
jaarvergadering van de Vereeniging „Oud-
Lelden" gehouden onder voorzitterschap
van prof. dr. H. A. Idema.
Deze heette in zijn openingswoord in het
bijzonder welkom den eere-voorzitter,
prof. dr. L. Knappert en mevr. Kernkamp-
van Ameyden van Duyim.
De bestuursverkiezing had tot resultaat,
dat alle aftredenden op voorstel van prof.
Knappert bij acclamatie werden herkozen.
Aan het hierna door den secretaris, den
heer A. Bicqer Caarten, uitgebrachte
jaarverslag, ontleenen wij, dat de tijdsom
standigheden een bijzonder stempel op de
werkzaamheden der vereeniging hebben
gedrukt. In verband hiermede wordt voor
al ten aanzien van de pogingen tot het'
doen herleven van de oude schoonheid in
de stad, een strijd, welke sinds eenige
jaren met succes is ingesteld de vraag
gesteld, wat de toekomst brengen zal.
Ondanks den zorgvollen tijd heeft het
bestuur gemeend zooveel mogelijk op de
gebruikelijke wijze te moeten voortgaan
met het opwekken van de belangstelling
voor de geschiedenis en de oude momu-
menten van stad en omgeving en aan die
belangstelling heeft het gelukkig geenszins
ontbroken: angstig groot was de deelna
me aan de gemaakte uitstapjes, gronl
eveneens het aantal belangstellenden bij
de gehouden voordo-achten.
Het ledental liep op tot 525 personen.
Het jaarverslag wijdt verder uitvoerig
uit over hetgeen in het afgeloopen jaar
werd gedaan en hoe tal van historische
bijzonderheden, vooral op gevels van hui
zen, door restauratie aan de vergetelheid
werden ontrukt.
Het herstel van het oude Gravensteen
blijft eveneens noodzakelijk. Het stemt tot
blijdschap, dat de regeering op de begroo
ting van 1940 een post heeft uitgetrokken
.als bijdrage in de kosten van herstel,
waarmede de2e aangelegenheid in een ac
tueel stadium is gekomen.
Ook in de omgeving van Leiden heeft
het arbeidsveld der vereeniging zich uit
gestrekt, alhoewel het moeilijk is aldaar
het streven der vereeniging ingang te doen
vinden. De plattelandsbevolking is zioh
veelal niet bewust van de waarde van het
oude karakter barer dorpen en het eigen
karakter van het landschap van deze streek
met zijin forsche boerderijen met inrijhek-
•ken en ophaalbruggen met opschriften,
met molens, bruggen en slingerende dij
ken, poelen en plassen en hier en daar
kleine resten van duinen en andere natuur
gronden. Helaas, hoe vaak nog wordt hier
veelal onbewust met vernietigende
ban ingegrepen.
In verband hiermede doet het bestuur
een beroep op alle belangstellenden om
imede te strijden voor het behoud van de
schoonheid an Rijnland.
De secretaris maakt vervolgens aan het
slot van zijn verslag een algemeene op
merking over de watermolens van Leiden's
omgeving.
Zooals bekend, bestaat de kans, dat in
tijdien van oorlog de mechanisch gedreven
polderbemalingen niet of onvoldoende over
stroom of brandstoffen zullen kunnen be
schikken, waardoor de windmolens thans
zeer in waarde toenemen. Het zal dan ook
zeker geen toeval zijn, dat in het afgeloo
pen jaar in Rijnland geen enkele wind
watermolen buiten werking is gesteld en
daarentegen vier watermolens worden ver
beterd door het aanbrengen van gestroom
lijnde wieken.
De penningmeester, de heer A. W.
Wichers Rollandet bracht vervolgens het
financieel verslag uit. De inkomsten be
droegen 1687 met een klein batig slot.
Na afhandeling der agenda stond op het
programma een voordracht van dr. J. H.
Kernkamp uit Den Haag over: „De biblio
theek van den koopman Daniel van der
Meulen onder den hamer (Leiden 1600/
1601)". Aangezien dr. Kernkamp weger.s
ongesteldheid verhinderd was aanwezig
te zijn, werd zijn voordracht gelezen door
zijn echtgenoote, mevr. H. L. Kernkamp-
van Ameyden van Duym.
VER. VAN R.K. GEMEENTERAADS
LEDEN.
In den Statenkieskring Leiden.
In café restaurant ,,'t Schuttershof" hield
de Vereeniging van R.K. Gemeenteraads
leden in den Statenkieskring Leiden gis
teravond haar jaarlijksche algemeene ver
gadering onder voorzitterschap van den
heer mr. A. J. M. van Moorsel.
Deze uitte zijn vreugde over de opkomst,
die ondanks het winterweer bijzonder goed
was te noemen.
De bestuursverkiezing had tot resultaat,
dat de aftredende leden werden her
kozen, uitgenomen de heeren F. C.
van Lierop Jzn. (Hillegom) en A. C.
Meyer (Noordwijk), die zich niet herkies
baar hadden gesteld en in wier plaats
werden gekozen de heeren P. A. v. Reisen
(Voorhout) en Joh. A. Mens (Voorscho
ten). De heer mr. A. J. M. van Moorsel
(Wassenaar) werd bij acclamatie herkozen
als voorzitter.
Inleiding mr. C. van Haren.
Hierna was het woord aan den heer mr.
C. Ch. A. van Haren uit Wassenaar, se
cretaris van de Federatie van R.K. Ge
meenteraadsleden en directeur van het Ad
viesbureau te Den Haag, die een causerie
zou houden over: „de Gemeente in tijd van
Oorlog".
Spr. zeide in deze causerie eenige helaas
actueele vraagstukken te willen behande
len, n.l. eenige algemeene maatregelen,
welke den laatsten tijd in verband met
den internationalen toestand genomen
moesten worden.
Onze wetgeving kent verschillende toe
standen, doch de toestand van vrede wordt
daarin niet genoemd, aldus spr. Van 1914
19^0 hebben we eigenlijk geleefd is een
toestand van oorlogsgevaar, d.w.z. van
rechts-standpunt bezien. Die toestand is
ook afgekondigd in Sept. 1938, in April
1939 werd deze afkondiging herhaald.
De tweede toestand is de staat van oor
log, zooals in Sept. j.l. voor het geheele
land is afgekondigd. Daarop volgt de staat
van beleg, zooals sindsdien voor sommige
deelen van het land is afgekondigd.
Onder den staat van oorlog behoudt het
gemeentebestuur in het algemeen zijn wet
gevende bevoegdheden. Indien de militaire
autoriteiten ingrijpende veranderingen wil
len aanbrengen, dan kan zulks niet zonder
overleg met de gemeentebesturen. Zoo
stelt het militair gezag op het oogenblik
reeds maatregelen vast, waaraan de bur
gers zullen moeten voldoen, indien hun
hulp wordt gevraagd voor militaire doel
einden.
Bij den staat van beleg komt het burger
lijk gezag onder het militair gezag te staan.
Dan gaan b.v. de bevoegdheden van den
burgemeester over op den bevelvoerenden
commandant. In Limburg zijn in dien geest
b.v. maatregelen genomen betreffende de
viering van carnaval en de sluiting van
café's.
Op grond van de Wet van 1899, de Wet
van Staat van Oorlog en Beleg, kan door
het militair gezag ook een geheime politie
ingesteld worden, in den trant van een
Gestapo of een Gepeoe. Dat het militair
gezag daartoe zal overgaan, staat intus-
schen geenszins vast.
De Staat van Beleg gaat zoover, dat in
breuk kan worden gemaakt op de Grond
wet Zco mag in de provincie Utrecht
buiten de stad Utrecht geen enkele open
bare vergadering worden gehouden zonder
toestemming van het militair gezag. Die
bevoegdheid strekt zich ook uit tot de vrij
heid van drukpers, het sluiten van
schouwburgen en bioscopen, het oproepen
van burgers om hen als militair dienst te
laten doen.
Over den burgerlijken dienstplicht vol
gens Art. 187 der Grondwet, door spr. ge
releveerd, zeide spr. o.m., dat deze plicht
wel een bijzondere actueele beteekenis
heeft. Hoewel hopend en biddend, dat het
oorlogsgevaar ons land zal voorbijgaan, is
bij spr. de vraag gerezen, of toch niet een
nadere regeling en uitvoering van dit arti
kel zou moeten komen. In 1917 is er reeds
een ontwerp van wet in dien geest ge
weest, doch het is niet tot openbare behan
deling gekomen. De toestand lijkt spr.
thans anders en hij vraagt zich af, of de
regeering niet van de bevoegdheid tot bur
gerlijken dienstplicht gebruik zou moeten
maken om alle noodzakelijke diensten te
organiseeren t.o.v. de oorlogsindustrie, de
voedselvoorziening, bescherming van dij
ken, met daarnaast vrouwelijke organisa
ties ook voor die diensten, welke in ande
re gevallen door mannen zouden moeten
verricht worden.
Spr. zeide niet zco optimistisch te staan
tegenover de vrijwillige hulp en juist daar
om lijkt hem een gedwongen organisatie
van den burgerlijken dienstplicht zeker ge-
wenscht.
Ten aanzien van de Luchtbeschermings-
wet-1936, ontsproten uit vrijwillig initia
tief, zeide mr. v. Haren, dat de leiding hier
van is toevertrouwd aan burgers. De ge
meenten zijn ten aanzien van de luchtbe
scherming verdeeld in drie gevarenklasse.
De eerste klasse beslaat omstreeks 30 ge
meenten, waar regeeringsgebouwen, mili
taire industrieën enz. gevestigd zijn, de
tweede strekt zich uit over 'n 70-tal ge
meenten, als b.v. die waar garnizoenen ge
vestigd zijn. De derde klasse ten slotte be
vat de overige gemeenten van het,land.
Over de schuilloopgraven, voor den aan
leg waarvan de gemeentebesturen hebben
te zorgen, wilde spr. geen oordeel vellen,
gezien de verschillende opinies, welke
daarover bestaan.
De vraag of een raadslid hoofd van een
luchtbeschermingsdienst mag zijn, heeft
reeds veel stof doen opwaaien, doch naar
spr. meedeelt, mag zulks wel indien be
doeld raadslid door den burgemeester is
opgevorderd.
Wat in het algemeen de uitvoering van
art. 194 der Grondwet betreft, zeide spr.
ten aanzien van de actieve en passieve
luchtverdediging, dat het er feitelijk wei
nig toe doet, waar het geld vandaan komt.
Hoofdzaak is, dat er luchtdoelbatterijen
komen, zeker voor de meest kwetsbare
plaatsen in een gemeente.
Een andere kwestie der mobilisatie voor
de gemeentebesturen is die van het secre
tarie-personeel. Over het algemeen heeft
men hierin zooveel mogelijk voorzien door
het instituut der volontairs. Iets derge
lijks vindt men in de kweekelingen-met-
acte bij het Onderwijs en men zou voor
het Leger volgens den heer Suring in
de Kamer het instituut van soldaten
met sterren kunnen invoeren.
Wat de distributiewet betreft, zeide mr.
v. Haren, dat de taak der gemeente hier
zeer klein is, omdat de distributie nu, in
tegenstelling met 19141918, centraal ge
regeld is, waarbij de burgemeester voor
de gemeente de leiding heeft. Ook bij
prijsopdrijvings- en hamsterwet is de bur
gemeester alleen ingeschakeld.
In het algemeen acht spr. het wensche-
lijk, dat gemobiliseerde raadsleden ontslag
nemen, temeer wijl zij na demobilisatie
hun plaats weer kunnen innemen, indien
hun vervangers dan ontslag zullen nemen.
Men kan daarover te voren een overeen
komst treffen. Wethouders behoeven geen
dienstplicht te vervullen. Wordt een dienst
plichtige tot wethouder gekozen, dan kan
de minister van Defensie hem laten gaan,
doch hij kan hem ook houden.
De kosten der mobilisatie bedragen 1.7
millioen per dag of 600 millioen per jaar.
De eigenlijke kosten der mobilisatie moe
ten worden bestreden uit geldleeningen te
gen 4 pet., af te lossen in 15 jaar, hetgeen
een bedrag vordert van 62 millioen per
jaar, indien de mobilisatie niet langer dan
één jaar zal duren. Op het oogenblik beta
len we nog aan de oorlogsschuld 1914
1918. welke 2.4 milliard kostte. (De mobi
lisatie van 1870 vorderde slechts 4 mil
lioen!).
Na deze uiteenzetting van veelzijdige
maatregelen, zeide spr. van meening te
zijn, dat de democratie hier te lande zich
toch wel meer zal hebben in te stellen op
den werkelijken toestand van het oogen
blik.
Het Nederlandsche volk zal zich onge
twijfeld nog vele opofferingen moeten ge
troosten om verzekerd te zijn van het be
houd van datgene, wat het thans bezit op
velerlei gebied. Op den basis van vrijwilli
ge samenwerking tegenover dwang zal de
democratie haar standpunt ten deze heb
ben te bepalen. (Applaus).
De voorz. sprak hierna een woord van
dank tot mr. van Haren, waarna door en
kele aanwezigen over enkele details van
zyn uiteenzetting vragen werden gesteld,
1174
welke door mr. v. Haren werden beant
woord.
Als datum voor de volgende vergadering
werd vastgesteld Woensdag 22 Mei.
Bij de rondvraag brak de heer P. A. van
Reisen een lans voor de groote gezinnen.
Naar spr.'s meening wordt er in Nederland
nog veel te weinig gedaan voor de groote
gezinnen, wanneer men dit vergelijkt b.v.
met hetgeen er geschiedt in Duitschland en
Italië. Spr. vestigde hierbij speciaal de aan
dacht op de gezinstarieven voor gas, wa
ter en electriciteit, waarvan hij een ver
lichting voor de groote gezinnen zeker wil
aanbevelen.
Hierna volgde sluiting der vergadering.
KAMER VAN KOOPHANDEL EN
FABRIEKEN VOOR. RIJNLAND.
Zooals gisteren reeds gemeld hield de
Kamer van Koophandel voor Rijnland gis
termiddag zijn eerste vergadering in dit
jaar onder voorzitterschap van den heer
D. ten Cate Brouwer.
De commissie tot nazien der geloofsbrie
ven van de herbenoemde leden der Kamer
en van het nieuwgekozen lid, den heer W.
G. Schrandt, rapporteerde gunstig over de
toelating, waarna de heer Schrandt door
den voorzitter werd geïnstalleerd. Spreker
wenschte den heer Schrandt geluk met zijn
benoeming, uitte de verwachting, dat hij
een waardig opvolger zal mogen zijn van
den heer Sanders en sprak er zijn vreug
de over uit, dat de heer Schrandt twee be
langrijke takken van industrie vertegen
woordigt, n.l. de wol- en dek en industrie.
De voorzitter hield hierna zijn reeds ver
melde Nieuwjaarsrede.
In antwoord hierop sprak de heer J. v.
d Steen een woord van dank tot den voor
zitter, naar wiens rede met groote belang
stelling werd geluisterd. Spr. dankte den
voorzitter tevens voor de voortreffelijke
wijze, waarop hij ook in het afgeloopen
jaar de Kamer geleid heeft. Spr. uitte daar
op wederkeerig zijn beste wenschen voor
den voorzitter en alle leden van het bu
reau.
Verkiezingen.
De heer D. ten Cate Brouwer werd ver
volgens herkozen tot algemeen voorzitter,
de heeren N. Parlevliet en H. M. Simonis
tot ondervoorzitter, resp. van het Groot- en
Kleinbedrijf, de heeren ir. Guljé en J. van
der Steen tot waarn. ondervoorzitters resp.
van het Groot- en Kleinbedrijf.
Daarna had de verkiezing plaats van le
den der diverse commissies.
Alle aftredende leden werden als zooda
nig herkozen.
In de vacature-J. F. X. Sanders werd ge
kozen tot lid van de Commissie van Toe
zicht op de scholen voor Middelbaar On
derwijs de heer W. G. Schrandt, tot lid van
de Comm. voor Vervoer, Post en Telegra
fie in de vac.-Sanders de heer W. G.
Schrandt, in de vac.-Alkemade (die be
dankt had) de heer W. v. d. Meer, in de
commissie voor de uitverkoopen enz. vac.-
Sanders. de heer J. H. A. Schoondergang,
in de commissie voor het Verslag der Ka
mer vac.-Sanders de heer P. A. de Gooyer.
De notulen der vorige vergadering wer
den hierna zonder bemerkingen goedge
keurd.
De ingekomen stukken leverden weinig
stof tot bespreking op.
Aan de Ver. tot het stichten en in stand
houden yan Holland Huizen in het Bui
tenland werd voor het Huis in Brussel een
subsidie van 25.verleend.
Deponeering leverings
voorwaarden.
In verband met het feit, dat het her
haaldelijk voorkomt, dat aan de Kamer
verzocht wordt algemeene bepalingen be
treffende leverings- en andere voorwaar
den te deponeeren, is het Bureau der Ka
mer van oordeel, dat aan dergelijke ver
zoeken gevolg moet worden gegeven, ter
wijl het tevens tot de slotsom is geko
men, dat daarover algemeene regels die
nen te worden gesteld en een retributie
dient te worden geheven.
In dien geest wordt een yoorstel aan
de Kamer gedaan, terwijl als retributie
een bedrag van 5.-^- per aanvrage wordt
voorgesteld.
De voorz. licht hierbij toe, dat deze in
schrijving niet beteekent een keur op de
ingeschreven artikelen. De voorwaarden
kunnen gratis door belanghebbenden wor
den ingezien.
Het voorstel wordt z.li.st. goedgekeurd.
De spoorbrug te Oude
Wetering.
Door den heer A. O. Rijsdijk, directeur
van de N.V. Ned. Krachtvoederfabriek
„Muscator" te Oude Wetering, is aan de K.
v. K. verzocht een bijdrage te geven ten
einde de exploitatie van de voormalige
spoorbrug over de Ringvaart van de Haar
lemmermeer, welke brug de verbinding
vormt tusschen den op de oude spoorba
nen aan gelegden nieuwen Provincialen weg
en de Haarlemmermeer, voor de naaste toe
komst te verzekeren De exploitatie zou
vanaf 16 Jan. ter hand worden genomen
door den Haarlemmermeerpolder, wanneer
door de gemeente Haarlemmermeer 500
en van particuliere zijde 2000 zou worden
bijgedragen.
Door particulieren was voor 1940 reeds
LEIDEN.
Maandag, Miva-feestavond in de Stadsge
hoorzaal, 8.30 uur.
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
cpotheken te Leiden wordt van Z a t e r-
d a g 13 tot en met V r ij d a g 19 Jan a.s.
v/aargenomen door de apotheek C. B.
Duyster, N. Rijn 18, tel. 20523.
Te Oegtsgeest: Oegstgeestsche Apotheek:
Wilhelminapark 8, tel. 26274.
een bedrag toegezegd groot f 1250, zoodat
nog 750 noodig is om de brug voor het
jaar 1940 te kunnen exploiteeren.
Gezien het belang voor het district der
Kamer bij deze verbinding stelde het Bu
reau der Kamer voor een bedrag van 50
ter beschikking te stellen van den dijk
graaf van den Haarlemmermeerpolder, die
de leiding hierbij heeft.
Na eenige gedachten wisseling wordt het
voorstel goedgekeurd.
Na rondvraag volgde sluiting der open
bare vergadering.
R. K. COÖP. „EENDRACHT".
Propaganda-avond voor de vrouwen.
Er schijnt toch een groote aantrekkings
kracht te moeten uitgaan van dergelijke
avonden, want ondanks de gevallen sneeuw,
de gladheid en koude hadden omstreeks
tweehonderd vrouwen gisteravond gehoor
gegeven aan den oproep van het bestuur
van de Coöp. „Eendracht" en was de groote
zaal in Bondsgebouw, aan den Steensohuur,
geheel gevuld. Een opkomst welke voor
zichzelf sprak en waaruit bleek, dat de
Coöperatie zich in een goede belangstel
ling mag verheugen.
Te 8 uur opende de heer P. Heemskerk,
voorzitter, de bijeenkomst met een har
telijk woord van welkom. Het verheugde
hem zoovelen hier aanwezig te zien, maar
daardoor bleek ook tevens, dat deze avond
niet een mislukking zou worden, dooh aan
zijn doel zou beantwoorden. Drie jaar ge
leden werd een dergelijke bijeenkomst ge
houden, en wetende welke kracht er van
kan uitgaan, had het bestuur gemeeind,
ondanks de moeilijke tijden, dezen avond
te beleggen, om de dames vooral aan te
sporen de CoÖptratiete steunen, en wel
omdat de Coöperatie dit ten volle verdient.
De Filmcentrale van het R. K. Werklie
denverbond had de verzorging van den
3 vond, welke werd ingezet met de Ame-
rikaansche teekenfilm „Het Spookschip".
Vervolgens werd vertoond de geluids-speel-
L'lm van de Federatie „Groeiend inzicht".
Deze film sprak voor zichzelf, uit de gepro
jecteerde beelden niet alleen, maar vooral
door het daarbij gesproken woord: „Sa
men sterk", hetwelk domineerde op een
wijze, dat het insloeg, en waarbij het
ideaal aan de praktijk werd getoetst.
Een geurige kop koffie, met als bijvoeg
sel een gevulde koek, lieten de dames zich
v.rel smaken, waarna de heer J. Hendriks,
hoofdbestuurder van den Bond van R. K.
Coöperatieve Vereenigingen het woord
verkreeg, om in een begeesterend speechje
iets te zeggen over de coöperatieve ge
dachte en vooral v/aarom men lid moet
zijn van een R. K. Coöperatie. Spreker had
gehoord, dat zulks hier te Leiden wel eens
noodig was en daarom deed het hem dubbel
genoegen dit te kunnen doen voor een tot
in de uiterste hoeken gevulde zaal. Tot
het doel van de coöperatie behoort niet in
de eerste plaats, aldus spreker, de vraag:
„als het dividend maar goed is?" Doch men
dient zich af te vragen: „welke waar krijg
ik voor mijn geld, en dan tegen den laag-
sten prijs". Dit gaat hij in» breede trekken
na, om dan te wijzen op het verkeerde in
zicht van huismoeder, om daar te koopen,
waar het cadeaustelsel aanlokt. Spreker
waarschuwde tegen het verkeerde daarvan,
want uiteindelijk wordt het verkregen
cadeau door u zelf betaald niet allen, doch
noopt u, om het te verkrijgen, tot onnoo-
dige uitgaven, tot een boven uw koop
kracht gaan, hetwelk niet anders kan zijn
dan funest en daarom niet goed te keuren.
Het afbetalingssysteem en al wat daar
aan vast zat, kon evenmin bij spreker ge-
rade vinden, hetgeen hij met sprekende
voorbeelden aantoonde. Een waarschu
wend woord meende hij eveneens daartegen
tp moeten laten hooren, om toch vooral te
zorgen, dat een gezin daar niet de dupe
van wordt, want helaas, de gezinnen, die op
dit systeem zijn of dreigen te worden op
gebouwd, zullen diep In den put geraken
en moreel en finantieel ten gronde gaan.
Echter moet de Coöperatie, hetgeen nog
wel eens voorkomt, evenmin beschouwd
worden als een bedrijf waar uitstel van
betaling mogelijk is. Hij toont het ver
keerde daarvan aan en verzocht de aanwezi
gen zich daaraan niet te bezondigen. Een
goed coöperator koopt slechts datgene wat
noodig is en op een wijze, welke niet bo
ven zijn koopkracht gaat en dan contant.
Daarna behandelde spreker: „Waarom
lid van een R. K. Coöperatie". Wij Katho
lieken hebben een hooger doel dan alleen
materieele' belangen. Een hooger doel, waar
over vaak maar al te weinig wordt ge
sproken.
„Samen sterk" is 't parool in deze tijden
van verwarring. In het beginsel moeten
wij sterk staan, trouw in het lidmaatschap
aan vakorganisaties, aan den Volksbond,
maar ook aan de Coöperatie, om mede te
helpen vormen een Maatschappij gebaseerd
op rechtvaardigheid en liefde! (applaus).
Na een korte pauze werd vervolgd met
de film „Naar de Nieuwe Gemeenschap",
waarna de avond besloten werd met een
teekenfilmpje.
Een kort slotwoord hield in een woord
van dank aan allen en een verzoek om mede
te helpen uitdragen wat was voorgehouden.
Hiermede was deze uitstekend geslaagde
bijeenkomst ten einde.
