Nederland en België paraat
De zee-oorlog
SliiMMi framfiwideexen
fatiöxdïe ft
Gevechten bij Salla nog aan den gang
JnfCiUót&iing&t mm £anden ett 9lcvül&?
Vacantie met behoud van loon
DINSDAG 16 JANUARI 1940
ut LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 6
Overigens stagnatie
wegens de kou
HET FINSCHE LEGERBERICHT.
Het Finsche legerbericht van gisteren
meldt, dat zich niets nieutvs heeft voorge
daan op de Karelisohe landengte. Aan het
Oostelijk front hebben de Finsche troepen
hun verkenningsactiviteit voortgezet. Ter
zee niets belangrijks te melden.
In de lucht: In den loop van 14 Januari
in het binnenland zoowel als aan het
front talrijke vijandelijke luchtaanvallen.
In het binnenland zijn Turku, Enekaes,
Sottunga op de Aaland-eilanden, Salo, Va-
sa en Helsinki en omgeving gebombar
deerd evenals het district Riihimaeki, Ra-
jamak en andere plaatsen in het Zuiden
en Zuid-Westen van Finland. Te Vasa vie
len de meeste slachtoffers en werd de
meeste schade aangericht. Tot dusverre
heeft men acht dooden geteld, onder wel
ke vrouwen en kinderen, en verscheidene
gewonden. Overigens is het aantal slacht
offers en de schade gering geweest. Sov
jet-Russische vliegtuigen hebben gevlogen
boven Petsamo. Zij kwamen van de IJszee
en hebben gevolgen over Noordelijk
Noorsch gebied. In den loop van den dag
werden 300 Russische vliegtuigen in het
geheel boven Finland waagenomen. Drie
vijandelijke bommenwerpers zijn met ze
kerheid neergehaald en het is waarschijn
lijk, dat nog drie andere neergeschoten zijn.
Doch dit is niet bevestigd. Voorts heeft
men drie Russische toestellen gevonden,
die op 12 Januari waren neergehaald en
welker verlies niet was gemeld. Een dezer
vliegtuigen is een groot viermotorig toe
stel van hetzelfde type als een der bom
menwerpers, die ook op 12 Januari wer
den neergehaald en onmiddellijk werden
gevonden.
HET RUSSISCHE LEGERBERICHT.
Het Russische hoofdkwartier deelt mede:
Op 15 Jannuari is in de districten Moer-
mansk, Ukhta en Repola activiteit geweest
van verkenners. Op eenige plaatsen ge
weer-, machinegeweer- en artillerievuur.
In het district Petrazavodsk hebben de ge
vechten tusscben infanterie-eenheden
voortgeduurd.
Op de landengte van Karelië activiteit
van patrouilles en weinig intens artillerie
vuur.
De Russische luchtmacht h^eft eenige
bombardementen uitgevoerd op knoop
punten van spoorwegen en militaire doe
len.
DE STRIJD BIJ SALLA.
Terwijl aan bijna alle Finsche fronten de
toestand voorloopig gestabiliseerd lijkt,
worden de gevechten in de streek van Sal
la in Lapland voortgezet. De laatste zwa
re sneeuwval, tezamen met het plotseling
zachter worden van 'de temperatuur in het
Zuid-Oosten des lands, veroordeelt de Rus
sische troepen tot het defensief, aangezien
de sneeuw het massale gebruik van tanks
onmogelijk maakt en de Russische infante
rie bijna nooit aanvalt zonder den steun van
talrijke aanvalswagens. De bedrijvigheid
van de Russische luchtmacht, die sedert
vier dagen een ware terreur uit de lucht
uitoefent in Finland, volgens de Duitsche
methodes in Polen, vormt in zekeren zin
een bevestiging van de stagnatie in de
krijgsverrichtingen te land. Het eenige
punt, waar een vrij levendige strijd woedt,
is de streek van Salla, aan den weg van
Rovaniemi naar de Russische grens. De
troepen van generaal Wallenius zijn thans,
na twee overwinningen te hebben bevoch
ten bij Savlkovski en op eenige kilometers
ten Westen van Salla, gestuit op zeer le-
vendigen Russischen tegenstand in de on
middellijke omgeving van Salla. In ver
band met de weinig belangrijke troepen
sterkte, waarover generaal Wallenius be
schikt, kan hij er niet aan denken een
massalen aanval te ondernemen.
DE RUSSISCHE
LUCHTBOMBARDEMENTEN.
De Russische vliegtuigen werpen thans
reeds vier dagen een regen van bommen
op de steden in Zuid-Finland. Viipuri heeft
gisteren het hevigste bombardement sedert
het uitbreken der vijandelijkheden onder
gaan. Vele gebouwen geraakten in brand:
in één straat werden de gevels van alle
winkels weggerukt. De luchtaanval op de
ze stad werd door 22 vliegtuigen onderno
men.
De Finsche autoriteiten hebben in ver
band met de luchtaanvallen besloten een
aantal plaatsen te ontruimen. De plaatse
lijke autoriteiten kunnen de veiligheid van
de bevolking niet meer verzekeren. On
der de steden, welke geëvacueerd moeten
worden zijn Hangoe Ekenaes, Abo, Karis
en Rhimaki.
Boven Saimi hebben twee Finsche vlieg
tuigen slag geleverd tegen zeven Russen.
Zes Russische toestellen werden op de
vlucht gejaagd, het zevende werd ver
nield.
Vooral Abo. Ekenaes en Hangoe hebben
van de luchtaanvallen te lijden gehad. Het
is zeer* gevaarlijk Hangoe en Ekenaes te
verlaten, aangezien de Russische vliegtui
gen alle voertuigen, welke de steden ver
laten, achtervolgen en onder vuur nemen.
Boven Hangoe hee'ft men 124 vliegtuigen
geteld. De Russische toestellen vliegen op
slechts 100 meter hoogte en schieten met
mitrailleurs op allen, die zij op straat zien.
Van de 700 huizen, welke Hangoe telt, zijn
400 vernield.
De koude ir. Finland is zeer fel, in Hel
sinki is het kwik tot meer dan 30 graden
beneden het vriespunt gedaald.
RUSSISCHE VLIEGTUIGEN BOVEN
NOORSCH GEBIED.
Volgens berichten in de pers hebben
Russische militaire vliegtuigen, die optra
den aan het front in Noord-Finland, de
Noorsche grens gepasseerd. Een der vlieg
tuigen is gedaald op den Noorschen oever
van de rivier Pasvis. Het toestel heeft bij
na direct zijn vlucht hervat.
Uit Kirkenes is een bericht aan het
Noorsche Telegraaf agentschap gezonden,
waarin wordt bevestigd, dat Russische
vliegtuigen het vrijwel onbewoonde gebied
langs de rivier Pasvik Vrijdag en Zater
dag j.l. hebben overvlogen. Zondag heeft
men dertig vliegtuigen geteld, die tus-
schen half tien en twaalf uur 's middags
en tegen drie uur, toen het begon te sche
meren, in groepen van drie hebben ge
vlogen.
Het Noorsche Telegraafagentschap meldt,
dat het ministerie van buitenlandsche za
ken de Noorsche legatie te Moskou op
dracht heeft gegeven te protesteeren tegen
grensschendingen door Sovjet-Russische
vliegtuigen.
ZWEEDSCH PROTEST TE MOSKOU.
Wegens de bombardeering van Zweedsche
steden.
Het Zweedsche ministerie van bulten-
landsche zaken deelt mede, dat de Zweed
sche legatie te Moskou instructie heeft ge
kregen te protesteeren tegen de bombar
deering van het eiland Kallax, welke Zon
dag is geschied.
FINSCHE HULPKRUISER
GETORPEDEERD.
Door Russische duikboot.
De Finsche hulpkruiser ,,Aura" is Za
terdag in de Bothnische Golf door een
Sovjet-Russische duikboot getorpedeerd.
Hij zonk binnen vijf minuten. Bijna alle le
den der bemanning werden door een
Zweedsch stoomschip gered. De gezagvoer
der en de eerste stuurman gingen met het
schip onder.
AMERIKAANSCHE VRIJWILLIGERS
AANGEKOMEN.
De Fransche editie van de „New York
Tribune" bericht, dat de eerste groep Ame-
rikaansche vrijwilligers in Finaldn is aan
gekomen. Zij worden door Finsche officie
ren opgeleid in schieten en skiloopen.
Buitenlandsche Berichten
AARDBEVING OP SICILIë.
Korte, vrij hevige schik in
Palermo.
Gistermiddag im 14 uur 21 is in Palermo
een korte, maar vrij hevige aardschok ge
voeld. Eenige huizen zijn beschadigd. Ook
zo:.den eenige gewonden zijn gevallen. Be
richten uit het binnenland van Sicilië ont
breken nog.
Een later Reuter-telegram meldt, dat de
aardschok te Palermo twee dooden heeft
geëischt. Verscheiden personen worden
gewond.
Een aantal gebouwen, waaronder groote
bouwwerken en kerken, isingestort.
De aardbeving duurde vier seconden.
Zij was bijzonder hevig. Een der dooden
was getroffen door een neerstortend brok
stuk van den gevel eener kerk. In vele
huizen ontstonden scheuren in de muren.
Een vijftiental personen werd gewond
tijdens de paniek, die onder de bevolking
ontstond.
KOLENDAMPVERGIFTIGING IN BELGlë
Te Merxem bij Antwerpen zijn een
vrouw en haar zoontje van zeven jaar door
kolendampvergiftiging vergiftigd en over
leden. De man is naar een ziekenhuis over
gebracht. Te Aertsslaere is een echtpaar
ten gevolge van kolendamp gestikt.
PE BRAND TE SJIZOEOKA.
De brand te Sjokoeoka (Japan) woedt
nog voort. Tot zeven uur gisteravond wa
ren naar schatting 8500 van de 38.000 hui
zen verwoest. De brand had aldus 50.000
personen dakloos gemaakt.
HET ONDERZOEK IN DE ZAAK VAN
HET CHRISTELIJK FRONT.
Het onderzoek van de Amerikaansche
federale politie onder leiding van Edward
Hoover inzake de vertakkingen van het
Christelijk Front, heeft aan het lirht ge
bracht, dat de helft van de Zondag door
„g"-men gearresteerde individuen behoor-
HET FRANSCHE LEGERBERICHT.
Het Fransche legerbericht van gisteren
avond luidt als volgt:
„Bedrijvigheid van patrouilles en artil
lerie. Plaatselijke ontmoetingen tusschen
verkenningsafdeelingen".
DUITSCHE DUIKBOOT DOOR BRITSCH
VLIEGTUIG GEBOMBARDEERD.
Gisteren is op de Noordzee een Duitsche
duikboot door een Britsch vliegtuig ge
bombardeerd. Nadat een bom zeer dicht
bij de onderzeeboot was terecht gekomen,
spatte het water zeer hoog op. Van de
duikboot is verder niets meer gezien.
In Fifeshire is gisteren een Britsche
bommenwerper bij de opstijging veronge
lukt. De zich aan boord bevindende bom
men ontploften en het toestel sloeg aan
stukken terwijl de huizen tot 10 km. in den
omtrek dreunden. De bemanning wist nog
bijtijds uit het toestel te springen en
kwam er ongedeerd af.
De Britsche treiler „Iverf" is op de
Noordzee door een Heinkel-bommenwer-
per aangevallen.
De uit negen personen bestaande beman
ning is in een Schotsche haven aan land
gegaan.
DE BEMANNING VAN DE „COLUMBUS"
Honderd leden van de bemanning van
de „Columbus", die met het Japansche
schip „Tatsura Maru" via Siberië naar
Duitschland zouden terugkeeren, hebben
hun overtocht met het Japansche schip af
gezegd. Men veronderstelt, dat zij dit heb
ben gedaan, omdat hun voornemen, met
dit schip te gaan, ruchtbaar was gewor
den.
OOK AL OORLOGSSLACHTOFFERS.
Officieel wordt medegedeeld, dat in
December in Engeland 1155 personen bij
verkeersongelukken zijn gedood, waarvan
895 tijdens de verduistering. Dit is het
hoogste totaal, dat ooit in een enkele
maand is geregistreerd. Het aantal doode-
lijke ongevallen tijdens de verduistering
bedroeg in de maanden October en Novem
ber resp. 564 en 674. In 1939 bedroeg het
totale aantal dooden tengevolge van ver
keersongelukken 8270 tegen 6599 in 1938.
BRITSCH ANTWOORD AAN
DE AMERIKAANSCHE REPUBLIEKEN.
Inzake de neutrale zóne.
De Britsche regeering verklaart in haar
antwoord op de nota der 21 Amerikaan
sche republieken, waarin deze protesteeren
tegen de oorlogsactiviteit, in het bijzonder
den slag bij de monding van de Rio de la
Plata, binnen de z.g. zone van de Ameri
kaansche neutraliteit, dat zij zich nood
zakelijkerwijs haar volledige rechten van
oorlogvoeren voorbehoudt teneinde te
strijden tegen de bedreiging, welke zich
voordoet door de Duitsche actie en politiek
en ter verdediging van die opvatting van
recht en die levenswijze, welke naar zij
gelooft, voor de volken en regeeringen van
Amerika even dierbaar zijn als voor de
volken en regeeringen van het Britsche
gemeene best van naties.
In de nota wordt er de nadruk op ge
legd, dat de erkenning van de neutrali-
teitszone door Groot Brittannië afhanke
lijk moet worden gesteld van een haar te
geven verzekering, dat deze zone aan Duit
sche oorlogsschepen en proviandschepen
niet een uitgebreide wijkplaats moet ver
schaffen, van waaruit zij zouden kunnen
overgaan tot aanvallen op geallieerde en
neutrale schepen en werwaarts zij zouden
kunnen terugkeeren, teneinde te voor
komen, dat zij strijd zouden moeten leve
ren.
De nota vervolgt: Het zóu ook noodig
zijn te verzekeren, dat Duitsche oorlogs
schepen en proviandschepen niet van den
eenen Oceaan naar den anderen gaan en
dat Duitsche koopvaardijschepen niet deel
zouden nemen in den handel tusschen de
Amerikaansche staten en buitenlandsche
valuta zouden verdienen, welke gebruikt
zou kunnen worden voor pogingen tot be
vordering en revolutionnaire actie en sa
botage in het buitenland en de middelen
zouden verschaffen voor een verlenging
van den oorlog en aldus de geallieerden
zou berooven van de vruchten van hun
superioriteit ter zee.
Met het oog op de genoemde moeilijk
heden is de Britsche regeering van mee
ning, dat de eenig doeltreffende methode
ter voorkoming van oorlogsdaden binnen
de neutraliteitszone zou zijn:
1. te verzekeren, dat de Duitsche regee
ring er geen oorlogsschepen heenzende en
2. daar zooveel Duitsche schepen reeds
een toevlucht hebben gezocht in de Ame
rikaansche wateren, zou het noodzakelijk
voorkomen, dat deze schepen voor den
duur van den oorlog onder pan-Ameri-
kaansche controle zouden worden opge
legd.
de tot het reservepersoneel van het leger
der Vereenigde Staten of tot de nationale
garde.
Verder zouden veertig agenten van po
litie te New York lid van de organisatie
zin geweest.
Indien de jury de samenzweerders
schuldig bevindt, zullen deze veroordeeld
kunnen worden tot geldboete van 5000
dollar of zes jaar opsluiting.
Kalmte keert In België
terug
DE MEENING VAN BERLIJN.
In verband met de door België en Neder
land genomen veiligbeidismaatregelen meldt
het Duitsobe Nieuwsbureau het volgende:
„Naar overeenstemmend uit welingelich
te kringen in Amsterdam en Brussel ver
nomen wordt, hebben de Enigelsohe en de
Fransche regeering in Amsterdam en Brus
sel informaties ingefluisterd, die de Neder-
landsche en Belgische regeering aanleiding
moesten geven tot de door haar uitgevoer
de maatregelen. Men 'heeft den indruk,
dat aan Fransche zijde tengevolge van den
druk uit bepaalde kringen een sterkere
nieiging tot een levendiger oorlogsbedrij-
vigheid is opgetreden. Met het oog op de
onmogelijkheid aan de Maginot-linie ac
tief te worden zou men derhalve thans
Duitschland in België en Nederland willen
provoceeren."
Naar aanleiding van het boven
staande D.N.B.-bericht kunnen wij
krachtens .informatie te bevoegder
plaatse mededeelen, dat van de ver
spreiding van berichten, als hier be
doeld, door de Engelsche en Fransche
regeeringen hier te lande niets bekend
is.
Overigens, zoo werd opgemerkt,
pleegt de Nederlandsche regeering
haar inzicht in de internationale situa
tie te vormen op grond van berichten,
waarvan herkomst en betrouwbaar
heid door haarzelve gecontroleerd kun
nen worden.
EEN BELGISCHE RECHTZETTING.
Ten aanzien van bovenstaanden Duit-
schen camim entaar op de door België en
Nederland genomen maatregelen, wijst het
Belgisch persbureau Belga er op, dat geen
enkel de pens inlichtend persoon van be
voegde persoonlijkheden te Brussel ver
klaringen heeft bunnen krijgen in den geest
van die, welkte door het DNB worden ver
meld.
Intusschen worden te Brussel drukke
besprekingen gevoerd
Pierlot, de eerste minitser, heeft zich
Maandagmiddag naar het Koninklijk Pa-
lies begeven.
Te voren had Pierlot op 'het ministerie
vain Buitenlandsche Zaken een conferen
tie gehad met minister Spaak en met den
minister voor de Landsverdediging, gene
raal Denis.
WETTELIJKE REGELING.
Voorontwerp bij den Hoogen Raad van
Arbeid ingediend.
De minister van Sociale Zaken, heeft bij
den Hoogen Raad van Arbeid aanhangig
gemaakt een voorontwerp van een wette
lijke regeling inzake vacantie met behoud
van loon.
Aan de toelichting tot dit voorontwerp
is het volgende ontleend:
Al geniet een niet onbelangrijk aantal
arbeiders vacantie, algemeene practijk is
het nog geenszins, terwijl ook niet is te
verwachten, dat het dit zonder overheids
bemoeiing binnen afzienbaren tijd zal wor
den. In tal van bedrijven, waaronder er
ook zijn, waar vacantie als zeer noodzake
lijk moet worden beschouwd, hebben de'
organisaties der werknemers niet voldoen
den invloed om een algemeene regeling
ten deze tot stand te doen komen. In ver
band hiermede is de minister van oordeel,
dat voor vacantie een wettelijke regeling
dient te worden bevorderd.
Toegegeven moet worden, dat een zoo
danige maatregel voor vele werkgevers
financieele lasten zou medebrengen, daar
vacantie van den arbeider vanzelfsprekend
vacantie met behoud van loon moet zijn.
In tal van ondernemingen, waarin tot dan
toe geen verlof werd genoten, zou een
voorschrift tot het geven van een week
vacantie het bestanddeel loon van den
kostprijs met ongeveer 2 pet. kunnen ver-
hoogen.
Toch zou dit, van algemeen standpunt
bezien, niet kunnen gelden als een argu
ment tegen een wettelijke regeling ter
zake. Ten aanzien van de meeste bedrij
ven vormt dit juist een motief ten gunste
ervan. Want een zoodanige regeling zou in
verband met de concurrentie een billijke
gelijkheid scheppen op dit punt tusschen
de werkgevers, die de in die regeling neer
gelegde vacantie reeds gaven, en degenen,
die dat niet deden. Voorts kan nog wor
den opgemerkt, dat tegenover de verhoo
ging van de kosten door het bepaald ver
lof ook een te verwachten verhooging
staat van de prestatie van den arbeider.
Het aangeboden ontwerp kent in het al
gemeen aan de arbeiders, op wie het be
trekking heeft, voor elke dertig dagen, ge
durende welke zij bij eenzelfden werk
gever werkzaam zijn geweest, een halven
dag vacantie toe.
VERZWEGEN.
Volgens een bericht van Havas nlt
Bern, maakt de Duitsche pers veel op
hef van de schending van Duitsch
grondgebied door een Nederlandsch
vliegtuig, doch verzuimt de officieele
tegenspraak der Nederlandsche regee
ring van deze bewering In het Duitsche
legerbericht van Zaterdag te vermel
den.
AMERIKAANSCHE AMBASSADEUR
HAAST ZICH NAAR BRUSSEL.
Oudajhy, cbe gezant der Vereeniged Sta
ten, die vier dagen geledein werd benoemd
tot ambassadeur in België, is gisteravond
plotseling uit Dublin vertrokken om zijn
functie te Brussel te aanvaarden.
Hij zou pas over twee of drie weken
vertrekken. Men gelooft dat zijn overhaast
vertrek moét worden toegeschreven aan
den tegenwoordégen internationalen toe
stand.
STEMMING IN BELGlë GEKALMEERD.
De algemeene toestand werd te Brussel
veel kalmer beoordeeld. Welingelichte
kringen zijn van oordeel, dat de zenuw
achtigheid der bevolking door de militaire
maatregelen, welke de negeering genomen
heeft, verminderd is en dat thans gezegd
kan worden, dat de crisis verloopt.
EEN COMMENTAAR VAN DE
„OSSERVATORE ROMANO".
Geen enkel argument kan Duitsche
agressie tegen België of Nederland
rechtvaardigen.
De door Nederland en België getroffen
veiligheidsmaatregelen met het oog op een
mogelijke Duitsche invasie en de dreige
menten, door spvjet-Riusland gericht tot
Zweden en Noorwegen, worden door de
„Gsservatore Romano" van commentaar
voorzien.
Het Vaticaansdhe blad kiest openlijk
partij voor de neutrale en de bedreigde
lanidien en maakt met waardeering melding
van de politiek van strikte neutraliteit,
welke deze landen niet hebben laten varen,
ondanks de tegenovergestelde beweringen
van de Duitsche en Russische pens.
Het orgaain van den H. Stoel laat duide
lijk blijken, dat geen enkel argument in
staat zal zijin, een eventueele agressie van
het Duitsche rijk tegen België of Nederland
te rechtvaardigen.
Als grondslag^ is daarbij genomen de
periode van 1 Mei van eenig jaar tot 1 Mei
van het daaropvolgende jaar. De vacantie,
die zij over deze periode hebben verdiend,
moet hun telkens in het laatstbedoelde
jaar worden gegeven. Neemt een dienst
betrekking een einde, voordat dat jaar ver-
loopen is, dan heeft de werkgever de keu
ze de vacantie, die de arbeider heeft ver
diend, maar nog niet genoten, óf wel te
geven vóór het einde der dienstbetrekking,
óf wel door extra-loon te vervangen.
De minister heeft gemeend deze regeling
vooralsnog te moeten beperken tot arbei
ders, werkzaam in fabrieken of werkplaat
sen, winkels en kantoren. (Waarom
Red. L. Crt) Aan de Kroon ware over te
laten, haar mede van toepassing te doen
zijn op die categorieën onder de overige
arbeiders, ten aanzien van wie eveneens
reden is, een wettelijke vacantie in te
voeren. Zonder- wetswijziging zou door
zoodanigen maatregel dus bijv. aan de ar
beiders in den land- of den tuinbouw of
aan bepaalde groepen onder hen een ver
lof kunnen worden verzekerd. (De arbei
ders in de verwante veenderijen vallen,
daar deze ondernemingen, fabrieken of
werkplaatsen zijn, reeds aanstonds onder
de wet.
Bij het ontwerpen der boven geschetste
regeling is gedacht aan werknemers, die
langeren tijd bij eenzelfden werkgever in
dienst blijven. Voor arbeiders, die vaak
van patroon verwisselen, moeten andere
bepalingen worden opgesteld, waarbij het
zgn. vacantiebonnensysteem, dat in som
mige bedrijven reeds krachtens collectieve
arbeidsovereenkomst toepassing vindt, zou
kunnen worden gevolgd.
De bedoeling is, dat dit nader bij alge-
meenen maatregel van bestuur wordt uit
gewerkt.
Aan de toelichting tot de artikelen van
dit voorontwerp is het volgende ontleend:
In den regel zal de arbeider het grootste
genot van zijn vacantie hebben, als hy die
in de zomermaanden ontvangt Er zijn
echter gevallen waarin het onmogelijk is
voor den werkgever zij hem in den ge
noemden tyd te geven (men denke bijv.
aan reisbureaux). In verband daarmede
wordt voorgesteld in artikel 2, dat de va
cantie, zoo mogelijk tusschen 30 April en
1 October moet vallen. Om gelijksoortige
redenen is e<jn voorschrift opgenomen,
volgens hetwelk die vacantie zooveel mo
gelijk aaneengesloten moet worden ge
geven.
