DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hitier contereert
Regeerings-reorga-
nisatie In België
Militair vliegtuig
verongelukt
VRIJDAG 5 JANUARI 194U
31ste Jaargang No. 9532
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Adv. en Abonn.-tarleven zie pag 2.
Giro 103003. Postbus 11.
Dit nummer bestaal uil
drie bladen.
Y Bezil en plichten
Naar aanleiding van het niet slagen
we mogen wel zeggen: het mislukken van
de jongste Staatsleening schrijft „De R.K.
Staatspartij":
„Daar zit de oorzaak der mislukking:
in het blijkbaar volslagen manco aan
nationaal besef, en nationaal plichts
gevoel en eergevoel bij die groote hee-
ren, de beheerders van groote kapita
len, zooals vereenigd in het „Beleg
gingsfront". Zij doen niet mede dan
„gedwongen" of „semi-gedwongen
met den stok achter de deur"!
Wij verheugen ons er over, dat de
gewone, particuliere beleggers, in
overgrooten getale het niet bekeken
met den bril van den naargeestigen
cententeller! Het Nederlandsche volk
reageerde spontaan en gezond.
Welk een schrille, welke een over
luide aanklacht ligt in de ruime echt-
nationale houding dezer staatsburgers
opgesloten tegen die groote financieele
„experts", die allerlei, commercieel-
zakelijke wellicht ten deele juiste be
zwaren uit-calculeerden en dan con
cludeerden: 't kost wat guldens, die
we anders voor ons, en onze groote
ondernemingen en instituten méér
kunnen verdienen en dus dat wijst
de rekensom uit! doen we er niet
aan!
Wat een vaderlandsliefde, wat een
begrip, van algemeen belang spreekt
uit zulk een houding, 't Is heel,w heel
erg en diep bedroevend tevens".
Wij willen deze bestraffing niet met een
verzachtend woord verzwakken daar
voor gevoelen wij niet de minste neiging.
Maar wel willen wij er aan toevoegen,
dat dit hier bij kapitaal-bezitters ge
wraakt gemis aan opofferingsgezindheid
voor het algemeen belang ook aanwezig
moet worden gesteld bij relatief minstens
even zoo vele andere burgers, die geen
kapitaal bezitten.
Wij denken aan lieden, die een zeer be
hoorlijk pensioen genieten en, inplaats van
hun vrijen tijd op te offeren voor het al
gemeen belang, hun tijd blijven besteden,
onnoodig, om geld te verdienen.
Wij denken aan lieden, die er op uit
zijn, om de eene geld-gevende baan op
de andere te stapelen, terwijl zij met wat
minder winst-gevend werk nog zouden
overhouden genoeg geld voor een hun
passend bestaan en' tevens waardevollen
tijd voor de goede zaak, geschikte gelegen
heid om te dienen het algemeen belang.
Wij denken aan lieden, die wel over veel
vrijen tijd beschikken, doch die, als men
bij.hen aanklopt om daarvan iets te geven
voor anderer belangen, voor het algemeen
belang, u bedektelijk of niet bedektelijk
vragen: hoeveel 't geeft, vóórdat .zij be
sluiten, uw verzoek al dan niet in te wil
ligen.
Ziet over naargeestige cententellers
gesproken, de hier bedoelde lieden behoo-
ren er evenzeer onder als de bovenbe
doelde groote heeren, beheerders van
groote kapitalen, zooals vereenigd in het
„Beleggingsfront"
Over het algemeen leeft onder ons nog
veel te weinig de overtuiging, dat wy
niets bezitten geen geld en geen tijd
zóó, dat wij van het gebruik of verbruik
ervan geen verantwoording zouden schul
dig zijn aan Hem, aan Wien alléén het ab
solute eigendomsrecht toekomt!
Op al ons bezit is gelegd een sociale hy
potheek door God.
't Is onze persoonlijke meening, dat er
zéér veel meer Katholieken zouden zijn,
als vele Katholieken betreffende de plich
ten, verbonden aan en drukkend op het
bezit, essentieel en fundamenteel, we
zenlijk en grondig andere opvattingen
zouden toonen te hebbenEr worden
vele en groote ergernissen gegeven.
LEGERBERICHTEN.
PARIJS, 5 Januari. (A. N. P.). Het Fran
sche legerberioht van hedenochtend luidt:
Aan weerszijden plaatselijke activiteit
van patrouilles.
BERLIJN, 5 Januari. (A. N. P.). Het op
perbevel van de Duitsche weermacht maakt
bekend:
Aan het Westelijke front geringe, op
sommige plaatsen iets levendiger activiteit
/an de artillerie. De luchtmacht zette haar
verkenningsvluchten tegen Groot-Brittan-
nië en Frankrijk stelselmatig voort.
FINSCHE
SNEEUWBAL
Men meent wel eens, dat een klein land
volkomen weerloos zou zijn tegenover een
machtiger nabuur, wiens leger zooveel
grooter en beter uitgerust is. Zij, die aldus
redeneeren, vergeten, dat een klein land
dikwijls betere beschermingsmiddelen heeft
dan alleen zijn leger. Een aanval op een
klein land kan groote internationale ver
wikkelingen na zich sleepen, hetgeen de
recente geschiedenis heeft bewezen dn de
naaste toekomst misschien nog duidelijker
zal bewijzen. Zoo was de aanval op Polen
de directe aanleiding tot den huidigen
Europeeschen oorlog en dreigt het gevaar,
dat de Russische aanval op Finland het
Europeesche conflict belangrijk zal gaan
uitbreiden.
Zoolang er in die ijzige Poolstreken al
leen Finnen tegen Russen vechten blijft
het een locaal conflict, maar zoodra de ge
allieerden hun voornemen om de Finnen te
steunen, gaan verwezenlijken, krijgt de
strijd daar een geheel ander karakter.
Duitschland begint dan te vreezen, dat En
geland en Frankrijk deze hulp aan Finland
tevens te baat willen nemen om hun posi
tie tegenover Duitschland te verstevigen.
Het is n.l. voorloopig onmogelijk voor de
geallieerden om rechtstreeks hulp naar Fin
land te zenden; zij moeten dat doen via
Noorwegen en Zweden. Nu heeft de Duit
sche regeering wel te kennen gegeven, dat
zij Zweedsche hulp aan Finland niet zal
beschouwen als een houding welke in strijd
is met de Zweedsche neutraliteitspolitiek,
maar zij heeft ook verklaard, dat dit anders
zou worden, zoodra Engeland en Frankrijk
die hulp zouden gaan benutten voor hun
eigen doeleinden.
Duitschland koestert nu de wantrouwen
de gedachte, dat de geallieerden onder het
mom van militaire hulp aan Finland een
nieuwe omsingelingspoging in het Noorden
zullen ondernemen, gericht tegen Duitsch-
lard.
Bovendien wordt door eventueele geal
lieerde hulp de strijd in Finland voor onbe-
perkten tijd verlengd en het is niet alleen
Ruslands belang, maar ook Duitschlands
belang, dat de Finsche oorlog zoo snel mo
gelijk wordt geliquideerd. Want zoolang
Rusland zijn aandacht en zijn krachten
moet concentreeren op den strijd in Fin
land, kan Duitschland niet voldoende pro-
fiteeren van de economische hulpbronnen,
welke het in het Russische achterland
zoekt. De Russische voorraden en speciaal
de Russische verbindingsmiddelen om die
voorraden aan te voeren zijn toch al niet
schitterend, zoodat een oorlog, die juist die
Russische grondstoffen opeischt, welke
Duitschland zoo broodnoodig heeft, zeer
ongelegen komt.
Berlijn zoekt dus een uitweg en naar
verluidt zou het streven naar een militair
bondgenootschap met Rusland, een denk
beeld, waar Stalin vooralsnog niets voor
schijnt te gevoelen.
Een dergelijk bondgenootschap zou weer
onberekenbare gevolgen kunnen hebben,
speciaal aan de Zuidzijde van Rusland. Hoe
zal Italië een dergelijk bondgenootschap
opvatten? Zal het zich aan het hoofd stel
len van de Balkanlar.den om de bolsjewis
tische invloeden met geweld te stuiten?
Zal er in den Kaukasus een nieuw oorlogs
front ontstaan, gericht tegen de combina
tie BerlijnMoskou?
Het zijn alle vragen, waarop nog geen
antwoord is te geven. Door het stellen van
deze vragen worden slechts mogelijkheden
aangeduid; verre en groote consequenties
van betrekkelijk kleine oorzaken. Uit de
Finsche sneeuwvelden heeft de Russische
soldatenlaars een sneeuwbal losgestampt en
deze is gaan rollen over het hellende vlak,
waarop Europa zich bevindt. Het is niet
uitgesloten, dat deze sneeuwbal zich tot een
lawine zal ontwikkelen. Waar zal die la-
wihe neerkomen?
Uitbreiding van het
Europeesche conilict
BERLIJN EN SCANDINAVIË.
Dezer dagen zou Hitier een langdu
rig onderhoud gehad hebben met de
leidende persoonlijkheden in Duitsch
land. Bij deze bespreking was ook von
Neurath, die nog steeds voorzitter van
den geheimen raad is, aanwezig.
In bevoegde kringen te Berlijn, aldus
Havas, verstrekt men op dit punt geen en
kele inlichting, doch volgens de Basler
Nachrichten schijnt het, dat de kwestie der
Duitsch-Russische betrekkingen by deze
gedachtenwisseling een voorname rol heeft
gespeeld, in het bijzonder de verzoeken om
hulp, welke Rusland tot Duitschland heeft
gericht in /erband met de steeds toene
mende moeilijkheden, waarop het roode
leger in Finland stuit. Officieel blijft men
tegenspreken, dat' de Sovjet-unie dergelij
ke verzoeken heeft gedaan, doch de open
bare meening spreekt er aanhoudend over.
Volgens een Reuter-bericht uit Kaunas
zijn te München en op den Obersalzberg
belangrijke vergaderingen gehouden van
den Duitschen oorlogsraad. Deze bijeen
komsten hadden volgens de te Kaunus uit
Berlijn ontvangen berichten ten doel, de
vooruitzichten te bespreken van een
Duitsch-Russische militaire samenwerking,
voor het geval Frankrijk en Engeland ge
bruik zouden maken van Zweden en Noor
wegen om Finland te hulp te komen.
BESLISSEND STADIUM.
De Berlijnsche correspondent van
het „Hamburger Fremdenblatt" trekt
uit den tekst van de nota's, die Enge
land en Frankrijk betreffende de Fin
sche kwestie gericht hebben tot het
secretariaat-generaal van den Volken
bond, de conclusie, dat het streven der
Westelijke mogendheden naar een uit
breiding van het Europeesch conflict
tot de Scandinavische statengroep in
een beslissend stadium is getreden.
Volgens de Fransche nota is de Fransche
regeering bereid om eensgezind op te tre
den met alle andere mogendheden, die in
overeenstemming willen handelen met de
aanbevelingen van Genève ten opzichte
van de hulpverleening aan Finland. Deze
zin, zoo schrijft de correspondent o.a.,
heeft op onmiskenbare wijze betrekking
op de Scandinavische staten. De ontwik
keling krijgt haar voor het verloop van
het Europeesche conflict zeer belangrijke
beteekenis eerst door het feit, dat het Ge-
neefsche instituut als dienaar van de En-
gelsch-Fransche belangen besloten heeft
tot een soort collectief optreden en dat
daarmede de Noordsche staten gesteld
worden voor de vraag, of zij zich al dan
niet beschikbaar willen stellen voor de uit
voering der hulptransporten van den kant
der Westelijke mogendheden. Wanneer zy
dat doen, worden grootere problemen op
geworpen, welke het te oordeelen naar de
houding der Britsche en in het bijzonder
der Fransche iegeering klaarblijkelijk in
de bedoeling ligt, aan te snijden. Een di
recte hulpverleening der Westelijke mo
gendheden zonder deelneming der Scandi
navische landen is om militaire en aard
rijkskundige redenen niet mogelijk. Daar
door krijgt het geheele probleem het as
pect, dat het er den Westelijke mogendhe
den op aan komt, in de Scandinavische lan
den een basis voor ondernemingen, min
der tegen Sovjet-Rusland dan tegen het
Duitsche rijk te krijgen. De Finsche kwes
tie dient de Westelijke mogendheden tot
een dekmantel van haar voornemens ge
richt op het vernietigen van het Duitsche
volk.
Uit dit alles, aldus concludeert d<. corres
pondent, vlo.it noodzakelijkerwijze een
wetmatigheid voort van de Duitsche hou
ding in de nieuwste fase van het conflict.
Het klinkt zeer bedenkelijk, wanneer ten
behoeve van hun moreele fundeering der
Engelsch-Fransche hulpmaatregelen voor
Finland naar voren gebracht wordt, dat
Engeland anders vreezen moet voor een
bedreiging van zijn zeewegen vanaf de
Noordsche kust. In dergelijke aanduidingen
komen de ware bedoelingen van Londen
aan het licht, die nauwelijks verbloemd
het inrichten van Engelsche vloot-steun-
punten aan de Noorsche kust op het oog
hebben. De inrichting van Engelsche vloot-
steunpunten in Noorwegen en Zweden
echter zou een duidelijke inbreuk op hun
neutraliteit afdwingen. Daarmede is ook
het Duitsche standpunt geschetst. Duitsch
land heeft de gebeurtenissen in Finland
van den aanvang af beschouwd als een
aangelegenheid, welker oplossing beter
had kunnen worden vermeden, maar die
moet worden geregeld door de recht
streeks betrokken staten. Alles wat de
Britsche propaganda daarentegen beweert,
is een bewuste verdraaiing. Bijvoorbeeld
wordt gesproken over een nota, die door
de rijksregeering gericht zou zijn tot de
Zweedsche regeering en die bepaalde drei
gementen zou hebben 'behelsd. Eer. derge
lijke nota is nooit verzonden. Het is niet
Duitschland, dat de Scandinavische landen
in het conflict wil betrekken. Het eenige
compas van zijn optreden is zijn levensbe
lang temidden van ernstige verwikkelin
gen. Zyn standpunt tegenover de Scandi
navische intriges van Engeland zal er om
die reden steeds van afhangen in welke
mate de Noordsche staten zich maken tot
werktuigen van de Engelsche oorlogsuit
breidingsplannen.
NAAR EEN DUITSCH-RUSSISCH
MILITAIR BONDGENOOTSCHAP?
In Finsche politieke kringen gelooft men,
dat de Finsche kwestie in de naaste toe
komst de grondslag zou kunnen vormen
van samenwerking tusschen de Sovjet-
Unie en Duitschland in N.-O. Europa. Men
heeft den indruk, dat Duitschland gebruik
wil maken van het feit, dat de Sovjets
in Finland moeilijkheden ondervinden
door hun een militair bondgenootschap op
te dringen, dat Stalin tot dusver steeds
geweigerd heeft te teekenen.
DR. W. ASSELBERGS
(Anton van Duinkerken), die, zooals wij
gisteren berichtten, eerlang benoemd zal
worden tot buitengewoon hoogleeraar in de
Vondelstudie te Leiden.
EEN VERKLARING VAN PIERLOT.
De Belgische eerste minister, Pierlot
heeft gisteravond tegenover de Belgische
pers een verklaring afgelegd, waarin hij
zeide:
In den loop van den middag heb ik van
den koning een mededeeling ontvangen,
waarin ik er mede belast wordt, hem zoo
spoedig mogelijk voorstellen voor te leg
gen betreffende de wijzigingen, die in de
samenstelling van de regeering zouden
kunnen worden aangebracht. Ik ga dus
aan het werk met den wensch zonder ver
wijl tot een resultaat te komen.
Pierlot zeide niet te verwachten, dat hij
vóór heden vrij laat op den dag tot een
resultaat zou kunnen komem. Wellicht zal
een korte verklaring in het parlement wor
den afgelegd, wanneer het parlement weer
byeen zal komen.
In Belgische kringen wint meer en meer
de meening veld, dat Pierlot zijn regeering
van 18 tot 14 ministers zal trachten te her
leiden, door 't aftreden van de heeren De
Man, Wouter, Marck en Janson.
PIERLOT DIENT ONTSLAG VAN
KABINET IN.
BRUSSEL, 5 Januari. (A.N.P.) Minis
ter-president Pierlot heeft het collectieve
ontslag der regeering ingediend.
De koning heeft Pierlot opgedragen, op
nieuw een kabinet te vormen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
GERUCHTEN OMTRENT CONFEREN
TIES VAN HITLER EN NIEUWE PLAN
NEN MET RUSLAND. (1ste blad).
DE BRITSCHE HANDELSVLOOT KOMT
ONDER STAATSCONTROLE. (2de blad).
EEN NIEUWE SLAG BIJ SALLA IN
NOORD-FINLAND AAN DEN GANG. (2de
blad).
DE BEIDE INZITTENDEN REDDEN ZICH
PER PARACHUTE.
Boven de Noord-Hollandsche gemeente
Graft is vanmiddag een militair vliegtuig
onklaar geraakt, waardoor het is veronge
lukt. De beide inzittenden hebben zich ech
ter door in hun parachute uit het toestel
te springen, kunnen redden.
Imyoners van het dorp Graft zagen op
genoemd tijdstip op vrij groote hoogte
hoogte een militair vliegtuig, dat erg slin
gerde en plotseling over den kop sloeg.
Reeds vreesde men, dat er slachtoffers zou
den vallen. Toen het slingerende vliegtuig
tot ongeveer 500 M. naar schatting
was gedaald, zagen de angstige toeschou
wers, dat één der inzittenden van het
vliegtuig zich met 'n parachute van het toe
stel los maakte en naar bneden sprong.
Deze kwam behouden in den Beemster op
den grond. Het bleek de waarnemer van
het toestel te zijn.
Even later, toen 't vliegtuig naar schat
ting reeds tot ongeveer 100 M. was ge
daald, sprong ook de tweede inzittende, de
vlieger, met een parachute uit het vallende
vliegtuig. Ook hij kwam ergens in den
Eitendspolder ongedeerd op den aardbo
dem.
Ongeveer 300 M. verder sloeg kort daar
op het toestel zelf tegen den grond te plet
ter. De machine vloog in brand en werd
geheel vernield.
Binnenland
BIJ EEN VLIEGONGELUK TE PERNIS
IS DE BEKENDE INVLIEGER VAN DE
KOOLHOVENFABRIEKEN, TIL COPPERS
OM HET LEVEN GEKOMEN. (3de blad).
VASTSTELLING VAN VEEVOEDER
NORMEN. (Zie advertentie op pag. 4).
DE GEMEENTE-ONTVANGER VAN
VELSEN GEARRESTEERD WEGENS
FRAUDE, DE LAATSTE ZES JAAR GE
PLEEGD. (1ste blad).
ERNSTIGE WINKELBRAND BIJ V. D.
TE AMSTERDAM. (3de blad).
DISTRIBUTIE VAN GROENE ERWTEN
EN SPLITERWTEN.
Van Maandag 8 Januari tot en met Vrij
dag 19 Januari zal bon 10 van de rijksdistri
butiekaart recht geven op het koopen van
een pond groene erwten of spliterwten.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
DE CENTENTELLERS.
Over dc mislukking der staatsleening
schrijft de Volkskrant o.m.:
„Er was geen betoog voor noodig om aan
te toonen dat de staatsleening niet kon
worden gemist, de eerste van een reeks
kan men, mocht het oorlogsgevaar voort
duren, wel zeggen.
De regeering moest haar driehonderd
millioen hebben.
De kleine kapitalisten als men dit
woord hier mag gebruiken droegen
naar vermogen bij.
Zij begrepen de noodkreet van den mi
nister en beantwoordden die als goede va
derlanders.
De menschen, die de beschikking hebben
over de millioenen, mankeerden voor een
groot deel op het appèl.
Zij, de eerst-belanghebbcnden bij een
goeden gang van zaken, hadden vooraan
moeten staan; zy hadden voor een dubbele
volteekening moeten zorgen.
Zij saboteerden de leening; al het wa
ter van de zee wascht dit niet af."
„Op één ding hebben we, tot heden te
vergeefs, gewacht.
We hebben in de waan verkeerd, dat de
bezitters en beheerders van groote kapi
talen na de mislukte proefneming hun
fout zouden hebben ingezien en a m e n d e
honorable gedaan.
Dat de kopstukken van het Beleggings
front den minister van Financiën hun ver
ontschuldigingen zouden hebben aangebo
den en borg zouden zijn gebleven voor
zeg tweehonderd millioen bij de eerstvol
gende leening.
Zóó en zóó alleen, hadden zij zich kun
nen rehabiliteeren.
Want het moet, tenzij hun gemoed en
geweten zoo hard is als een stalen pantser,
voor hen toch wel 'n verdenering zijn, dat
millioenen eenvoudige, oprechte en war
me vaderlanders de neus ophalen voor
de fine fleur van het Nederland
sche kapitalisme, die zóó ver beneden haar
plicht en haar taak is gebleven."
FELLE KOUDE IN ZUID-FINLAND.
HELSINKI, 5 Jan. (A. N. P.). Vanoch
tend heeft een plotselinge felle koude het
Zuiden van Finland overvallen. De ther
mometer is tot 38 graden Fahrenheit onder
het vriespunt gedaald.
Vanochtend is weinig nieuws van het
front bekend. Abo is gisteren wederom ge
bombardeerd, doch er is weinig schade
aangericht.
Uit Tallinn wordt gemeld, dat drie Rus
sische sleepbooten het Russische slag
schip „Kirof" de Estlandsche haven Libau
hebben binnengesleept. Het schip is ern
stig beschadigd en vermoedelijk zullen
vier maanden noodig zijn om het weer
zeewaardig te maken.
