DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Na den ondergang van de „Graf Spee" VROOM DREESMANN DINSDAG 19 DECEMBER 1939 31ste Jaargang No. 9520 S)e £cid6clve6oti^cmt Bureaux Papengracht 32. Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935. Adv. en Abonnu-tarieven zie pag 2. Giro 103003. Poetbus 11. De politieke en economische toe stand in ons land WINTER VEGADERING VAN HET K.-K. WERKLIEDENVERBOND In de heden te Utrecht gehouden win tervergadering van het R.-K. Werklieden verbond sprak de verbondsvoorzitter, de heer A. C. de Bruyn, en rede uit, waarin hij wees op den internationalen toestand en daarna de politiek in eigen land be sprak. Dat, in dezen tijd, sociaal-democraten den moed hebben regecringsverantwoorde- lijkheid te aanvaarden, aldus spr., is een bevestiging van hetgeen gezegd werd over het verlangen om, ondanks de de magogie, welke zal worden bedreven, tot een hechte nationale eenheid te komen. Omdat wij, als katholieke organisatie, ons buiten „de politek" houden, wij hebben zulks in het verleden herhaaldelijk be toogd, staan wij objectief ook tegenover dit kabinet met een sociaal-demócraat aan het hoofd van het departement van sociale za ken. Intusschen, omdat wij zijn daden zul len en moeten toetsen aan onze beginselen, is het zeer wel mogelijk, dat onze.stand punten nu en dan zullen verschillen. Zoo betreuren wij het b.v., dat de mi nister het werken van gehuwde vrouwen, naar blijkt, niet wenscht te beperken. Dat is het gevolg vaij een principieel verschil van opvatting over de vraag, welke plaats God aan een vrouw-en-moeder in het ge zin heeft toegewezen. De toekomst zal moeten uitwijzen, of, in de practijk, de verschillen zoodanig zijn, dat de Katholie ken doch daar beslissen wij niet over in 's lands belang met sociaal-demo craten in één kabinet practisch kunnen sa menwerken. Na deze opmerking verheugt het ons te meer met vreugde te kunnen getuigen, dat de Minister bereid is gevonden, zij het schijnbaar vooralsnog met weinig enthou siasme, het wetsontwerp betreffende de kinderbijslag-verzekering te verdedigen en, wet geworden, spoedige inwerkingtre ding te bevorderen. Overigens zijn wij het met den Minister eens, dat hij in ander half jaar geen begen kan verzetten. Indien hij, bij de zware dagelijksche bestuurs taak, voor een aanvaardbare wettelijke vacantieregeling zorgt, indien hij ernstig tracht de werkloosheid van jongeren en ouderen in te dammen, o.m. door toepas sing van een juiste, d.i. een rechtvaardige verdeeling van den arbeid en een vlotte jeugdregistratie, indien hij, het oog gericht op het gebod der Christelijke liefde, zijn zorgen besteedt aan de gesteunde en de te werkgestelde werkloozen en allereerst be vordert, dat de altijd nog onbetamelijk lage loonen, welke in honderden plaatsen aan de te werkgestelden worden uitbe taald, op een redelijk peil worden gebracht indien tijdig door een regeling gezorgd wordt, dat de gemobiliseerden hij hun te rugkomst in de burgermaatschappij, zoo veel mogelijk weer geplaatst worden in de functie, welke zij verlieten, dan mogen we tevreden zijn. _Dan blijft voor een vol gende periode het oplossen van nog tal van andere gewichtige problemen over, waar bij te denken is aan de wettelijke werk loosheidsverzekering, aan de reorganisa tie van de ongevallenverzekering, de coör dinatie van de sociale verzekeringen in het algemeen, misschien ook aan uitbrei ding van taak en bevoegdheden van de bedrijfsraden enz. Spr. geeft nu een uiteenzetting van den economischen toestand, om dan te vervol gen: Het kon niet uitblijven: prijsstijging moest reeds allerwege leiden tot loonacties en loonsverhoogingen, uiteraard ook tot verhooging van de vergoedingen voor de in zorg zijnde werkloozen. Wil men dit is een zeer gewichtig en moeilijk probleem de vicieuze cirkel van: prijsstijging-loonsverhooging-kostenstij ging, prijsstijging, loonsverhooging (met zijn vele ongewenschte sociale en andere gevolgen) ontgaan, dan zal men dat is de regeering op de eerste plaats de prijs beweging zooveel mogelijk moeten be- heerschen. De regeering is, zooals men weet, ten deze reeds krachtig opgetreden, doch ondanks dat, is er nu reeds een niet onbelangrijke prijsstijging. Dat de regee ring zulks met zorgen vervult, is bekend, zooals ook bekend is, dat zij volle aan dacht schenkt aan deze uiterst moeilijke kwestie. Hoewel de toestand verre van helder en zeer weinig rooskleurig is, mag toch wor den gezegd, dat ons land, niet het minst door zijn toegenomen zelf-voorziening,) vergeleken met 1914, meer weerstands kracht heeft tegen de moeilijkheden, die er reeds zijn en verder nog zullen komen. De toekomst zal ons stellig voor zware welvaartsproblemen stellen: er zullen groote en talrijke offers moeten worden ge bracht. Daarom is het voor ons land van zooveel gewicht, dat wij beschikken over een reeks bona-fide, van goeden wil zijnde sociale organisaties, welke haar „goede diensten" vooral nu met overtuiging aan bieden. Daartoe behoort ook onze katholieke werknemersbeweging. Het is derhalve een landsbelang te bevorderen, dat onze orga nisatie in elk opzicht haar taak naar be- hooren kan vervullen. Wij mogen waarlijk niet klagen. Onze talrijke instellingen houden zich ondanks de tijdsomstandigheden, voortreffelijk. Ons ledental steeg dit jaar van 100.185 op 1 Januari tot 205.872 op 1 October j.L Tijdens de vorige oorlogsperiode steeg ons ledental met ongeveer 65.000 leden. Dat cijfer houdt, gegeven hetgeen na 1918 ge schiedde, een waarschuwing in, deze n.l., dat wij bij onze propaganda niet uitslui tend wijzen op de materieele behoefte, wel ke tot aansluiting nopen. Niet uitsluitend: het is zeer natuurlijk, dat onze mannen en vrouwen ter behartiging van hun ma terieele belangen kracht zoeken in aan sluiting bij onze beweging. Treedt men echter louter op grond van die overweging toe, dan moet men er op rekenen, dat er een tijd kan komen, dat de duizenden, die vlot kwamen, even vlot weer zullen ver dwijnen. Laat men komen, met tienduizenden als men wil, doch laat men vooral bedenken, dat de taak onzer katholieke, beweging verder reikt, hooger ligt dan materieele belangen-behartiging alleen. Spreker besloot zijn rede met een dank bare herinnering aan de eerste encycliek van den huidigen paus „Suimmi Pontifica- tus". Bemanning geïnterneerd VIER MATROZEN LIETEN HET SCHIP SPRINGEN. Een radiobericht uit Buenos Aires meldt, dat de „Tacoma", het ravitail- leeringsvaartuig van de „Graf Spee", door de Argentijnsche autoriteiten is geïnterneerd. Uit Montevideo wordt gemeld, dat de autoriteiten van Uruguay vier Duit- sche matrozen van de „Graf Spee", gearresteerd hebben, die, nadat alle op varenden den oorlogsbodem hadden verlaten, met een boot waren terug gekeerd, om het schip in de lucht te laten vliegen. Deze vier matrozen zullen in Monte video aan een verhoor worden onder worpen. De commandant van de „Graf Spee" is, naar het D. N. B. meldt, met zijn officieren en alle overige leden der be manning aan boord van twee Argen tijnsche zeesleepbooten en een sleep- schip gistermiddag in de haven van Buenos Aires aangekomen. Volgens verklaringen van den kapi tein is de geheele bemanning onge deerd. De gezagvoerder en de geheele be manning van de „Graf von Spee" zul len worden geinterneerd. Men verzekert, dat zij onverwijld zul len worden overgebracht naar de mili taire zone van het eiland Martin Gar cia, waar zij zullen worden geinter neerd. De gezagvoerder van de „Tacoma" zal voor de militaire overheid moeten verschijnen om de motieven uiteen te zetten, welke hem er toe hebben ge bracht de haven te verlaten en vervol gens zonder vergunning terug te kee- ren. VOOR HEN IS DE OORLOG AFGELOOPEN. Dank zij de uitgebreide voorzorgsmaat- gelen hebben zich te Buenos Aires geen on geregeldheden voorgedaan bij het aan land komen van de 1039 opvarenden van het tot zinken gebrachte Duitsclie pantser- schip „Admiral Graf Spee". Behalve het personeel van de Duitsche ambassade ston den slechts weinig menschen op de kade. De Duitsche matrozen lachten en zeiden, dat voor hen de oorlog is afgeloopen. Ka pitein Langsdorff zeide slechts, dat hij vol daan is. Officieren en minderen zullen op kosten van de Argentijnsche regeering geinter neerd worden, De Argentijnsche regeering zal hun gewone gage betalen, met aftrek van de kosten voor huisvesting en voe ding. PROTESTNOTA VAN 21 LANDEN AAN DE OORLOGVOERENDEN. Cantillon, de Argentijnsche minister van buitenlandsche zaken, heeft verklaard, dat hij vandaag een nota zal publiceeren, wel ke 21 landen gezamenlijk zullen zenden aan de oorlogvoerende landen om te pro testeeren tegen de schending der maritieme neutraliteitszone, welke door de conferen tie van Panama is vastgesteld. De nota is opgesteld door den minister van buitenlandsche zaken van Argentinië. fvERST-SFEEIt Onze versierde en verlichte gevel, onze Kerst-etalages, de groote Kerstboom op de par terre, de gezellige versiering van de lunchroom, het trap penhuis en nog zooveel meer: het brengt U in de juiste stemming. Dagelijks van 16 t.m. 23 Dec. GEWIJDE KERSTMUZIEK Vraagt programma. LEIDEN Zij heeft de goedkeuring ontvangen van verscheiden Amerikaansche Staten. Zij geeft een vastberaden uiteenzetting van de ontevredenheid, welke gewekt is door het jongste zeegevecht in de Zuid- Amerikaansche wateren. De declaratie van Panama, welke in October jl.i is aangenomen op de Pan- Amerikaansche conferentie, heeft een drie honderd mijls-veiligheidszone rond Ame rika vastgesteld. Huil heeft gezegd, dat, indien de Euro- peesche oorlogvoerenden binnen deze zone tot vijandelijkheden zouden overgaan, de republieken in conferentie zouden bij eenkomen, om te bepalen welke actie zij zullen ondernemen. VÓÓR DEN ONDERGANG VAN DE GRAF SPEE. MONTEVIDEO, 19 Dec. (A.N.P.) Vol gens hier in omloop zijnde geruchten heeft zich aan boord van de „Graf Spee" een in cident voorgedaan, toen de kapitein het be sluit mededeelde het schip tot zinken te brengen. In tegenwoordigheid van dc man schappen zouden de officieren geantwoord hebben, dat zulk een maatregel schandelijk was, en dat zij verkozen uit te varen en te vechten, zelfs indien dit een wissen dood beteekende. HERDERLIJK SCHRIJVEN VAN DEN DUITSCHEN LEGERBISSCHOP AAN DE GEWONDEN. De Katholieke legerbisschop van de Duitsche Weermacht, Mgr. Franciscus Jus tus, heeft een herderlijk schrijven gericht tot de gewonde en zieke soldaten, om hen te troosten. „Uw verwonding die gij ge kregen hebt in den harden strijd voor het Vaderland, is het schoonste eereteeken, dat er kan bestaan". De zieke soldaten worden in slapelooze nachten gekweld door vele problemen. Er is er maar een, die de radselen kan oplos sen. „Het is ChristusC, de Heer. Hij kent verwondingen en dood en Hij heeft onbe schrijflijke pijnen geleden". Deze Christus staat bij Hen, Hij klopt op de deur van hun hart en wacht. De legerbisschop ver maant de soldaten, om hun hart voor Christus te openen. Christus zal dan wij zen op Zijn eigen lijden en Hij zal zeggen: „Wat Ik geleden heb, heb Ik voor Mijn broeders geelden. Ook Uw leed en Uw won den zijn teekenen van Uw liefde voor volk en vaderland die brandend is in uw hart. Zoo spreekt Christus met U. Luis tert naar Hem, en gij zult spoedig inzien, dat de beproevingen van God niet zonder zin zijn, maar dat zij een zegen zijn voor lichaam en ziel". Alg. Ver. v. Bloem bollencultuur Belangrijke rondvraag De vergadering, die de Algemeene Ver- eeniging voor Bloembollencultuur giste renmiddag in het gebouw van den Haar- lemschen Kagelbond hield, week zeer veel af van die der laatste jaren. Dit moge b.v. blijken uit het feit, dat bekende anti- saneerders en opposanten als de heeren Murk en 't Mannetje wél aanwezig waren, maar geen woord in het midden brachten. De agenda was binnen een half uur afge werkt en wij waanden ons alweer in ce koude, toen de rondvraag plotseling een uitgebreid en inderdaad belangrijk karak ter kreeg. Nu eens geen verhalen over de booze saneerders, geen waarschuwingen aan het adres van het bestuur, geen booze leden en geen hamerenden voorzitter. Er kwamen zelfs twee voorstellen naar voren, die getuigden van den practischen zin der vakbeoefenaren en van den wil om juist in dezen zeer moeilijken tijd steun en kracht bij elkander te zoeken. De begrooting, sluitende met een bedrag van /47.810.(vorig jaar ƒ54.660. werd goedgekeurd. Indien het Krelage-huis voor militaire doeleinden gevorderd blijft, zal de begrooting daardoor niet ongunsti ger beïnvloed worden. Tot leden van het Hoofdbestuur werden benoemd de heeren W. Jonkheer te Hille- gom en C. Hoebe te Wognum. In het Huishoudelijk Reglement werd een administratieve wijziging gebracht t.a.v. de contributie-heffing. Afdeelingen, die er slecht voor staan. De voorzitter deelde mede, dat het hoofdbestuur heeft besloten een tegemoet komende regeling te treffen voor de afdee lingen, die er zwaar voor staan. De ver- eeniging zal n.l. voor haar rekening nemen de sprekers, die de afdeelingen naar keuze uitnoodigen; verder zal zij kleine subsidies toestaan voor plaatselijke vakcursussen en voor huisbroei-tentoonstellingen. Daarna kwam de rondvraag aan de orde. De moeilijke betalingen. De afdeeling Hillegom bracht een zeer belangrijke kwestie ter sprake. In verband met de ernstige plagen, die het bollenbe- drijf sinds het uitbreken van den oorlog treffen, zullen de 1 Mei-betalingen straks in vele gevallen moeilijkheden baren. Het is van het hoogste vakbelang, dat met zoo minmogelijke ruchtbaarheid zooveel moge lijk geholpen wordt. Daarenboven moet er voor gewaakt worden, dat niet gemotiveer de kortingen en accoorden beperkt worden. Het Hoofdbestuur kan betreffende deze kwestie met andere organisaties overleg plegen, waarna eventueel een accountant en een jurist kunnen worden aangesteld, om zooveel mogelijk crediteuren en debi teuren van advies te kunnen dienen. De voorzitter noemde dit voorstel van vérstrekkende beteekenis en zegde een spoedige bespreking in het hoofdbestuur toe. De afgevaardigde van Hillegom vroeg zich daarna af, of het hoofdbestuur wel voldoende actief is t.a.v. de regeling van het vrijgekomen land. Het vrij-gekomen land. De voorzitter verklaarde, dat er voorloo- pige besprekingen hebben plaatsgevonden en dat daar wel iets over te zeggen is. Voor kleinere bedrijven n.l. van anderhalve H.A. in Zuid-Holland en 2J4 H.A. in Noord-Holland wordt getracht een volle dige tuinbouwvergunning te krijgen. De bedrijven, die meer H.A. hebben kunnen wellicht een vergunning kijgen voor exten sieve tuinbouwproducten: erwten, boonen, witlof, wortelen enz. Er is dan een aanvul lende vergunning van de groente- en fruit- centrale noodig en de sierteeltcentrale stuit er buiten. Positief resultaat hebben de besprekingen nog niet opgeleverd; men staat vooral voor het vraagstuk van een financieel verantwoord rendement. Nog geen vergunning voor kapitaal-vernietiging. De afdeeling Overveen meende, dat het plantgoed wel wat beter gewaardeerd kon worden door de regeering. De voorzitter zeide, dat de vergoeding van drie cent per kilogram te beschouwen is als een prijs voor veevoer. Van vergoeding voo^ kapi taal-vernietiging is dan ook nog geen spra ke en de organisaties staan op de bres om ook hierin wat te bereiken. De afgevaardigde van Overveen: „Wy hebben ons altijd zelf bedropen. Nu moe ten we niet wachten, maar eischen!" (Ap plaus). De afgevaardigde van Noordwijk wees erop, dat de knoeierijen met teeltvergun ningen voor bloemisterij A ten koste gaan van de bloembollenkweekers. De voorzitter: „Wij hebben er zoowel mondeling als telegrafisch tegen gepro- Dit nummer bestaal all vier bladen. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland DE BEMANNING VAN DE „GRAF SPEE" IN ARGENTIë GEÏNTERNEERD. (Ie blad). CHURCHILL GEEFT DE VERLIEZEN VAN DE ENGELSCHEN TOE IN DEN ZEESLAG BIJ LA PLATA. (2e blad). DE FINNEN IN HUN STRIJD MET DE RUSSEN (2e blad ZWAAR LUCHTGEVECHT BIJ HEL GOLAND. (2e blad). Binnenland HET IJS EISCHTE GISTEREN WEER VIJF SLACHTOFFERS (3e blad). testeerd, dat die vergunning niet is inge krompen. De afgevaardigde van Voorhout zou het toejuichen, als althans voor een gedeelte vroegere betaling door het surplus-fonds geschiedde. Ook zou hy vroege betaling van plantgoed wenschen. Spr. achtte het prijzenswaardig, dat de leden achter hun hoofdbestuur staan, maar er moeten toch stemmen gehoord worden tegen de onvol doende steun van de regeering. Het pu bliek denkt, dat met drie millioen heel wat gedaan kan worden, maar het lijkt ner gens op. Er wordt dertig gulden voor een ton plantgoed betaald, terwijl de werkelij ke waarde driehonderd gulden is. De kapi taal-vernietiging blijft dan nog buiten be schouwing. De voorzitter antwoordde, niet te weten, wanneer het plantgoed-surplusfonds gaat betalen. Hij zal er naar informeeren. Betalingen met extra-kortingen. De afdeeling Noordwijkerhout wilde in samenwerking met de Sierteelt-Centrale voorkomen, dat betalingen met ongemoti veerde extra-kortingen geschieden. De voorzitter verwees deze spreker naar het overleg als door Hillegom bedoeld. De afgevaardigde"voor Noordwijkerhout: Er zijn firma's, die wel betalen kunnen, maar van den noodtoestand profiteeren en doen alsof ze arm zijn. De voorzitter laakt deze handelingen Maar men moet niet uit het oog verlie zen, dat financieel sterke firma's er voor moeten waken, dat zij in den toekomst sterk blijven. De afdeeling Bovenkarspel zou gaarne zien, dat in de eerstvolgende vergadering een voorstel ter tafel komt, otn het snij bloemencontract op te heffen. De voorzitter antwoordde, dat deze kwestie nog kort geleden is besproken, maar dat zij opnieuw in de hoofdbestuurs vergadering ter tafel zal komen. De afgevaardigde van Haarlemmermeer: Mijnheer de 'voorzitter, wij zijn toch vrij om ons plantgoed aan de regeering te le veren voor drie cent per kilo? (Hilari teit). De voorzitter: U kunt met de bollen doen, wat u wilt. De afdeeling Grootebroek noemde de op slag- en ophoudkosten der veilingen veel tehoog. Ze worden op de bruto-prijzen be rekend. De voorzitter noemde dit een kwestie tusschen veiling en aanvoerders. Het sur- plusfonds wil deze kosten zeer graag om laag hebben. De afgevaardigde van Grootebroek ver trouwde nog niet veel op meer steun. De heer Valstar voelt er niets voor, riep spr. uit. De voorzitter stelde nogmaals vast, dat de opkoop van plantgoed geschiedt om het tekort aan veevoer aan te vullen. De beta ling is dus geen steun en houdt ook niet vergoeding voor het derven van export in. Er wordt een zeer intensieve actie ge voerd, om daarin wat te bereiken. Ver hooging van den plantgoedprijs is niet mo gelijk, omdat er al groote partijen zijn in geleverd. Besproken werd een verlaging Besproken werd een verlaging der beurs- belasting. Dc heer v. d. Ploeg vroeg verlichting der lasten voor het Scheidsgerecht. Een en an der zal eens bekeken worden. De heer Rijnveld uit Hillegom wilde door of vanwege de Algemeene Vereeniging een instituut in het leven roepen, waarover alle binnenlandsche betalingen loopen. Het cre- diet-risioo wordt daardoor collectief gedra gen. Er zullen moeilijkheden zijn, maar er zal ongetwijfeld een methode gevonden kunnen worden. De voorzitter achtte de voordeelen zeer groot en zegde spoedig onderzoek toe. Daar er niets meer aan de orde was, sloot hg de vergadering met een woord van dank tot de scheidende hoofdbestuursleden, de heeren Jac. Bakker en A. J Braam.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1