Niet-aanvalspact met Finland opgezegd SxAvipz Siuó.óJhx^fie nota aan Steióinfii Moskou beschuldigt Finland van nieuwe provocaties PAST OP voor aangespoelde mijnen NEDERLAND BLIJFT VAREN WOENSDAG 29 NOVEMBER 1939 31ste Jaargang No. 9503 3)e Êcki6clve(2ou^mt Bureaux Panpneracht 32. Adv. en Abonn.-tarieven zie pag 2. Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11. V De parliien-politiek ln dezen ti|d Wij sohreven gisteren: ,,'t Moet worden toegejuicht, dat de S.D.- AJP., in wier partij-poltiek die excessen (van partij en-politiek) wel het meest sterkst tot uitdrukking kwamen, die veel te weinig afkeerig is geweest van een ze kere demogogie uit overwegingen van par tijbelang, een gelukkige kentering begint te vertoonen." Er heeft zich, ongeveer gelijktijdig met het afdrukken van het bovenstaande, iets voorgedaan, wat ons aanleiding geeft, één woord ervan te onderstreepen: de S.D.A.P. begint gelukkig kentering te vertoonen. Zij i s nog niet heelemaal zoo ver! Dat is gistermiddag in de Tweede Ka mer gebleken, toen de geheele S.D.A.P. stemde voor een motie inzake het verstrekken van een ouderdofsuitkeering aan de ouden van dagen, die van de sociale verzekering zijn uitgesloten. De Kameroverzicht-schrijver van de „Maasbode "maakt over deze houding van de S.D.A.P. enkele zeer juiste opmerkin gen, die wij hier willen overnemen: Minister v. d. Tempel noemde deze motie terecht een platonische verkla ring. De 18 millioen, noodig voor ouderdomsvoorziening „een knappe som" kan dr. v. d. Tempel nu uiteraard niet krijgen. Bovendien weet men, dat het kabinet over deze zaak zijn houding zal bepalen, als eerst het rapport-Beurrre i opex.baar is en men de financiering van de bestaande ver zekeringen kan overzien. Dat minister De Geer sterk voor de- ouderdomsvoorziening voelt, is wel gebleken uit zijn vroegere beschou wingen, en dat minister Van den Tem pel zeker he+ mogelijke wil doen ter oplossing van een vraagstuk, dat hij zelf voor zijn partij bestudeerde, stel de mevrouw Bakker vast. Maan de heer Van Houten handhaafde deson danks zijn parade-motie. Dat communisten en nationaal-so- cialisten de motie steunden, is duide lijk. Maar dat de geheele soc.-dean. frac tie het vaandel van den heer Van Houten volgde en minister v d. Tem pel een motie op het dak hierp sturen, dat viel ons tegen. Er kan voor deze fractie geen reden zijn geweest, zioh wantrouwend uit te spreken tegen den minister, die immers volkomen zake lijk gesproken had en wiens princi pieel standpunt iedereen kent. Het is een zeer ernstig ptaecedent, dat de geheele soc. dem. fractie een geestverwanten minister afvalt. Gelukhig stemde die geheele rechter zijde, gesteund door de aanwezige ■vrijzinnig-democraten en liberalen, te gen de motie-Van Houten, die dan ook imet 26 tegen 50 stemmen verworpen werd. 't Kan moeilijk zijn, om aan regeerders en bestuurders alléén, die verlangens te stellen, waarvan men overtuigd is, dat men ze zelf zou willen en kunnen vervullen, als men aan regeering of be stuur zou deelnemen, 't Kan moeilijk zijn, maar 't is een eisch van eerlijkheid. En eerlijkheid moet ook het doen en laten van de partijenpolitiek dragen. Nu door de aanhoudende zuid-wes- ter-stormen en het daarmede gepaard gaande hooge water veel mijnen op stranden aanspoelen, wordt het pu bliek nogmaals met klem gewaar schuwd tegen het gevaar van deze helsche machines. Onder de mijnen, die de zee op de stranden werpt, be vinden zich de nieuwste modellen, die bij de Nederlandsche marine nog vrij onbekend zijn. Zoolang een mijn niet stil ligt, levert zij op een afstand van 1200 meter ge vaar op. Wel is waar wordt de om geving van een aangespoelde mijn terstond door wachtposten en roode vlaggen afgezet en aangeduid, doch er blijken nieuwsgierige personen te zijn, die langs binnenpaadjes of dwars door de duinen toch op het stand en in een gevaarlijke zone komen. Vooral de strandjutters behooren tot deze lieden. Zij brengen zich zelf en vaak ook an deren in gevaar. Onder geen voor waarde mag men een mijn aanraken. Ieder, die een mijn waarneemt, melde dit onmiddellijk bij den mili tairen commandant ter plaatse. GEWELD-POLITIEK Wij leven in een meedoogenloos tijdperk. Recht geldt slechts voorzoover hte als middel gebruikt kan worden in de handen der sterken. Wat beteekenen verdragen, als zij, die de macht hebben, ze omvertrappen, zoo- dra het hun gelegen komt? Zoo heeft gister de Russische volkscom missaris voor buitenlandsche zaken Molo tof als antwoord op de Finsche nota het Russisch-Finsche niet-aanvalspact opge zegd, met de motiveering, dat Rusland er zich van bevrijd achtte, omdat het door Finland stelselmatig werd geschonden. Is er een grootere farce denkbaar dan deze Russische houding? Jarenlang was Finland een van de lan den, waarover men hier niet hoorde spre ken. Het was een rustig land, dat niets an ders verlangde, dan zichzelf te zijn en met rust te worden gelaten. De eenige, waarvan net een aanval kon duchten, was Rusland en daarmee sloot het een verdrag, opdat net ook van die zijde gewaarborgd zou zijn. Toen kwam Moskou met eischen bij Finland, Het wilde concessies, in denzelfden geest als het afgedwongen had van Estland, Zetland en Litauen, die met de inwilliging nun onafhankelijkheid prijs gaven, om er ger te voorkomen. Finland verzette zich te gen eischen, die het onvereenig baar achtte met zijn souvereiniteit. Dat vond Moskou ontoelaatbaar, een dergelijke houding, nog v/el geruggesteund door militaire afweer- n aatregelen, was een provocatie, sterker neg: het was een stelselmatige schending van het niet-aanvals-verdrag. Het was een klein kunstje om grensinci denten uit te lokken. Als de Finsche regee ring ontkent, dat er van een werkelijk in cident sprake is, antwoordt Molotof een voudig: „u wenscht de publieke opinie verkeerd voor te lichten", wat een andere uitdrukking is voor: „je liegt 't." Het is eenvoudig ondenkbaar, dat het rustige Finltnd, dat geen enkel belang beeft bij een aanval op Rusland en er zelfs niet aan denken kan, zonder zich te zelf moorden, het niet-aanvalspact zou hebben geschonden. Wat zich daar in het Noord- Oosten van Europa afspeelt, is een klucht, o.och een droeve klucht. Naar uit Washington verluidt heerscht er in Amerikaansche diplomatieke kringen levendige verontwaardiging. Men merkt te Washington op, dat het Finsche tegenvoor stel, dat door Molotof provoceerend wordt genoemd, zeer redelijk was en men ziet in net antwoord van Molotof den wensch den aruk op Finland, om toe U stemmen in de Sovjet-Russische eischen inzake de vloot- bases, te doen voortduren. Te Moskou zelf oeschouwt men het op zeggen van het Finsch-Sovjet-Russische niet-aanvalsverdrag als een uiterste ver scherping van den toestand. Men is daar evenwel over het algemeen niet van oor deel, dat het opzeggen van het verdrag noodzakelijk moet uitloopen op een ge wapend conflict. Veeleer legt men de stap van de Sovjet-regeering uit als een laatste v.aarschuwing aan de Finsche regeering. Dt verdere ontwikkeling hangt af van de reactie van de regeering te Helsinki, aldus zegt men. Het Finsche kabinet is gisteravond laat bijeengekomen om de laatste hand te leg gen aan het Finsche antwoord op de opzeg ging van het niet-aanvalspact. Het zou van daag te Moskou worden overhandigd. Gisteravond was men te Helsinki van meening, dat de opzegging voor binnen- landsch gebruik bestemd was en beoogde de Finnen ertoe te brengen de besprekingen met de Sovjets te hervatten. Aan beide kanten ziet men de ontwikke ling van de situatie dus als een „zenuwen offensief" met het doel de Finsche regee ring murw te maken. Het is best mogelijk, dat dit de bedoeling is, maar dan' kunnen wij daarbij toch twee dingen opmerken: Op de eerste plaats heeft de geschiedenis met Polen bewezen, dat een „zenuwen-oorlog" gemakkelijk kan uitloopen op een werkelijken oorlog. En op de tweede plaats, dat bedreiging met geweld in principe even verwerpelijk is als de werkelijke aanwending van ge weld. Het is geweldpolitiek waarop het woord van toepassing blijft, dat „Wie wind zaait, storm zal oogsten." „Systematische verdragsschennis" DE INHOUD VAN MOLOTOFS NOTA. De Russische volkscommissaris voor buitenlandsche zaken, Molotof, heeft het Russische antwoord op de Finsche nota van gisteren overhandigd. In zijn antwoord verklaart Molotof, dat de Sovjet-regeeriug zich ontsla- geu acht van de naleving der bepalin gen van het Russisch-Finsche non agressie-past, dat stelselmatig door Finland werd geschonden. De Russische nota bestaat uit drie deelen In het eerste deel constateert de regee ring van de Sovjet-Unie, dat de Finsche regeering in haar antwoordnota heeft ont kend, dat op 26 November een aanvals- daad is gepleegd, hetgeen niet anders kan worden uitgelegd, dan dat de Finsche re geering de openbare meening verkeerd wenscht voor te lichten. In het tweede deel wordt geconstateerd, dat de weigering de troepen terug te trek ken tot 25 km. van de grens en de vraag om de Sovjet-Russische troepen van de grens terug te treVken, er op wijst, dat de Finsche regeering Leningrad onder de onmiddellijke bedreiging van zijn leger wil houden. Verder Wordt verklaard, dat de Finsche troepenmacht zich grootendeels bij dit deel van de grens bevindt, terwijl de Sovjet- Russische troepen Finland niet kunnen be dreigen, aangezien zy op vele honderden kilometers van de grens geconcentreerd zijn. De aanwezigheid van de Finsche troepen echter beteekent een directe be dreiging van Leningrad. Hieraan wordt toegevoegd, dat het te rugtrekken van de Sovjet-Russische troe pen tot 25 km. van de grens een dwaas heid is, aangezien de troepen dan zelfs nog niet in de voorsteden van Leningrad zou den liggen, hetgeen deze stad in groot ge vaar zou brengen. De voorstellen van de Sovjet-Unie zijn minimale eischen; indien de Finsche re geering ze verwerpt, dan beteekent dit, dat zij Leningrad onder bedreiging wil houden. In het derde deel wordt geconstateerd, dat de Finsche regeering door de concen tratie van het grootste deel van het Fin sche leger tegenover Leningrad een vijan dige daad pleegt jegens de Sovjet-Unie, welke niet vereenigbaar is met het non- agressieverdrag, dat tusschen de twee landen bestaat. Dit bewijst, dat de Finsche regeering zich niet langer wenscht te hou den aan de bepalingen van het verdrag. De Sovjet-regeering kan niet goedkeu ren, dat een der partijen van het verdrag dit niet eerbiedigt, terwijl de andere het moet nakomen en derhalve acht de Sovjet- Unie zich genoopt zich van heden af ont slagen te achten van de verplichtingen van het a insch-Russische non-agressiepast, dat systematisch door de Finsche regeering is geschonden. NIEUWE FINSCHE PROVOCATIES? Radio Moskou heeft te middernacht plaatselijke tijd medegedeeld, dat de Finnen aan de Finsch-Sovjet-Russische grens zijn overgegaan tot nieuwe pro vocaties. Op 28 November te 17 uur heeft een groep van vijf Finsche soldaten tusschen de steden Nibatchi en Sredni het vuur ge opend op een detachement van het roode leger. Drie Finnen werden gevangen ge nomen, zoo meldt radio Moskou, en voegt hieraan toe, dat de Russen geen verliezen hebben geleden. Te vijf minuten over zes in den avond werden op een andere plaats aan de grens schoten gelost van Finsch ge bied in de richting van de Sovjet-Unie. Ten slotte heeft de generale staf voor het district Leningrad gemeld, dat op 28 November in het gebied Vidliki van Fin sche zijde twee kanonschoten zijn gelost in de richting van de Sovjet-Unie. Verder hebben groepen Finsche infanterie gepoogd de grens te overschrijden. Zij werden door mitrailleurvuur teruggeslagen. VANDAAG ZAL FINLAND ANTWOORDEN. Naar verluidt, zal de Finsche regeering vandaag het antwoord op de nota van de regeering der Sovjet-Unie te Moskou over handigen. „GEDULD IS UITGEPUT." Het Russische militaire orgaan „Krass- naja Swjesda", publiceert een hevel van het opperbevel van het militaire district Leningrad, waarin den troepen wordt op gedragen, iedere aanvalshandeling van Finsche zijde nog slechts met de wapenen te beantwoorden. Gisteravond te negen uur plaatselijken tijd heeft de omroeper van Radio-Moskou in zijn overzicht over over de anti-Finsche bttoo'ginigen verklaard, dat het geduld van het volk der Sowjet-Unie ten einde is. „Het volik wacht met energie ei. kalmte den loop der gebeurtenissen af. Het heeft alle vertrouwen in het onoverwinlijke Roode Leger en keurt de maatregelen van de regeering goed. De imperialistische gek ken te Helsinki moeten bedenken, dat het Roode Leger opdracht zou kunnen krijgen te antwoorden op hun provocaties." SOVJET AMBASSADEUR BIJ HALIFAX De ambassadeur der Sovjetunie te Lon den, Maisky, heeft gisteren met lord Hali fax, op diens uitnoodiginig, een onderhoud gehad, verneemt Reuters diplomatieke correspondent. Halifax wenschte eenige algemeene ophelderingen te verkrijgen over de politiek der Sovjetregeering. Hier op volgde een bespreking van de vraag stukken, weLke voor beide landen van be lang zijtn. BELASTING BETALEN VERZWARING INDIRECTE BELASTINGEN NIET UITGESLOTEN. Bovenstaande mededeeling vernemen wij uit de Memorie van Antwoord aan de Tweede Kamer over „Financiën". Verder zegt de minister, dat hij wijziging van de regeling der betalingstermijnen in dier voege, dat iederen belastingbetaler twaalf termijnen worden gewaarborgd, niet wenschelijk en niet noodig acht. De meening van verscheidene leden, dat de verhouding tusschen directe en indirecte belastingen thans niet in overeenstemming is met de sociale rechtvaardigheid, deelt de minister niet. Zooals blijkt uit de nota betreffende den toestand van 's rijks financiën, stelt de regeering zich voor, de vereischte verster king der middelen in de eerste plaats te vinden door een herziening van de in komstenbelasting en vervanging van de dividend- en tantièmebelasting door een winstbelasting. Je voorgenomen herziening van de in komstenbelasting zal strekken tot ver hooging van de daaruit te verkrijgen baten, ln hoever dit mede bereikt zal wor den door wijziging van het stelsel, zal te zijner tyd blijken. Dat de minister het niet wenschelijk en noodig acht, dat iederen belastingbetaler 12 termijnen worden gewaarborgd om te be talen doet o.i. twijfel rijzen aan zijn vermogen, om zich den financieelen toe stand in de gezinnen van duizenden in te denken, den feitelijk financieelen toestand. Voor talrijken wordt de belastingdruk aanzienlijk verlicht, als zij in termijnen kunnen betalen. Wij weten wel, dat er ook velen zijn, die, al kunnen zij in termijnen betalen, het tóch niet doen, om dan later in hope- looze moeilijkheden te geraken. Maar wie dat ernstig wil, moet ook o.i. in de gelegen heid zijn, zijn belasting over twaalf, of althans over b.v. een tiental termijnen te kunnen voldoen. Dit nummer bestaat alt vier bladen. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland DE SPANNING TUSSCHEN RUSLAND EN FINLAND VERSCHERPT. MOSKOU ZEGT NIET-AANVALSVERDRAG OP. (lste blad). VOLGENS DUITSCHE MEDEDEELING IS EEN BRITSCHE KRUISER GETORPE DEERD. (2de blad). DE GEALLIEERDE MAATREGELEN TEGEN DEN DUITSCHEN UITVOER. (2de blad). De moeilijkheden van onze scheepvaart OFFICIEUS WORDT MEDEGEDEELD: De verscherping van den oorlog ter zee, als gevclg van nieuwe, door beide partijen getroffen maat regelen, baart ook hier te lande be grijpelijk nieuwe zorg, in het bij zonder in die kringen, welke direct of indirect tot de scheepvaart in betrekking staan. Met voldoening kan daartegen over worden vastgesteld: Neder land blijft varen. Na de ramp met de „Simon Boli var" is er in onze scheepvaartkrin gen ernstig beraad gehouden, waaraan ook de marine-autoritei ten met haar technische adviezen hebben deelgenomen, en men ziet onze schepen cnder het nemen van nieuwe veiligheidsmaatregelen te gen mijnengevaar zee kiezen, met aanvaarding van onvermijdelijke risico's. DIPLOMATIEKE ACTIE. Inmiddels zijn de diplomatieke organen in actie om onze rechten als neutralen staat naar beide zij den te verdedigen. Tegen het Maandag te Londen afgekondigde koninklijk besluit om de blokkade maatregelen ook over den Duit- schen uitvoer uit te breiden, is ter stond na aankondiging in het La gerhuis door Hr. Ms. gezant te Lon den, in opdracht onzer regeering krachtig geprotesteerd. Tegen andere vormen van belem mering of ingevaarbrenging van onze scheepvaart, in strijd met het Volkenrecht, blijven even krachti ge vertoogen zeker niet uit, zoodra deze kunnen berusten op even stel lige gegevens. Zoo zal ten aanzien van de vernietiging van de „Slie- drecht" in volle zeo, in den Atlan- tischen Oceaan ten Westen van Ier land, een beslissing worden geno men, zoodra de rapporten ontvan gen zijn van het verhoor, dat een onzer te Londen geplaatste consu laire ambtenaren thans aan de door ontberingen verzwakte overleven den heeft kunnen afnemen. Dan zal blijken óf en bij wie er een stap zal moeten worden gedaan. Overbodig is het, in dergelijke ge vallen de vraag op te werpen of de regeering daaraan volle aan dacht zal wijden; zij is er zich te allen tijde van bewust, dat dit tot haar onmiddellijke taak behoort en handelt met den in elk bijzonder geval mogelijken spoed. STREVEN NAAR VEILIGHEID. Voor de veiligheid van de vaart wordt nog op andere wijze ge waakt. De zich steeds scherper ont wikkelende mijnoorlog is voor Ne derlandsche deskundigen aanlei ding tot het doen van onderzoekin gen, waarvan de opzet is aan onze scheepvaart een grootere mate van veiligheid te verzekeren. In het gezicht van de toenemen de rampen ter zee moge het althans eenige geruststelling baren, dat, daar waar men dit verwachten moet, bij de regeering, zoowel als in de leidende kringen der naast betrokken particulieren, bewust gehandeld wordt om onze welbe grepen belangen actief te bescher men.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1