De strijd In het Westen PUROL Luchtgevechten aan het front Werkloosheid en werkverruiming Ontvellingen SAMENLEVING ZONDER GOD ®e afidetfrcmdeiingeti te Jllatflau De „Prawda" spreekt dreigende taal ZATERDAG 4 NOVEMBER 1939 CE '.E1DSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAG. f! Tweede Kamer Overigens kalme dag FRANSCH LEGERBERICHT. Het Fransche legerbericht van gister avond luidt als volgt: „Een kalme dag aan het geheele front, eenige plaatselijke actie van de contact- elmenten." DE VERLIEZEN DER BRITSCHE LUCHTMACHT. De achtste verliezenlijst der Britsche luchtmacht bevat 30 namen. Zeven mannen zijn in gevechten gesneuveld, achttien zijn in actieven dienst gedood of gestorven, vijf worden vermist. DE LUCHTGEVECHTEN. Naar Reuter meldt, zijn gisteren twee Duitsche verkenningsvliegtuigen neerge schoten. Vier Duitschers zijn gevangen ge nomen, twee hunner waren gewond. Een der gevangenen verklaarde, dat hij over Calais teruggekeerd was van een vlucht boven de Noordzee. Toen de Duitsche vliegtuigen bij de Brit sche zóne over Fransch gebied vlogen, wa ren zij drie in getal. Onmiddelijk kwam het Engelsche en Fransche luchtdoelgeschut in actie, terwijl jagers opstegen. Een der Duit sche toestellen werd neergeschoten door een Engelschen jager, een tweede werd neerge haald door het gecombineerde vuur van luchtdoelgeschut en vliegtuigen. Het derde kon ontkomen. Even vóór gistermiddag één uur hebben de inwoners van Bazel van de daken der huizen een luchtgevecht gadegeslagen, dat werd geleverd tusschen een groote Duitsche bommenwerper, een J-U. 52 en zes Fransche jachtvliegtuigen, die het Duitsche vliegtuig terugjoegen in Oostelijke richting. Het ge vecht, dat twintig minuten duurde, speelde zich af boven de Elzasser vlakte. VERHOOGING VAN SOLDIJ IN FRANKRIJK. Het bureau van den Fransche minister president deelt mede: Tijdens de vergadering van den Fran- schen ministerraad heeft de minister-presi dent een reeks maatregelen doen goedkeu ren tot verbetering van het lot van de sol daten. Voor de manschappen, korporaals, onderofficieren en officieren op het slag veld wordt een schadeloosstelling ingesteld, in verhouding tot de familieomstandighe den. Zij, die in het bizonder aan gevaar zijn blootgesteld zullen een hoogere schadeloos stelling ontvangen: allen, gegradueerden zoowel als ongegradueerden, die in den Beschuldigingen legen Finland OP HET KREMLIN. Gistermiddag 18 uur plaatselijken tijd zijn de Finsche onderhandelaars onder lei ding van Paasikivi en minister Tanner op het Kremlin aangekomen om de onderhan delingen met de Sovjet-Russische staatslie den, welke sedert 23 October onderboken waren, voort te zetten. Omtrent den inhoud van de bespreking is nog niets bekend, doch men heeft den in druk, dat de onderhandelingen worden voortgezet. DE „PRAWDA" TREKT VAN LEER. Het orgaan der Communistische Partij in Rusland, de „Prawda", wijdt een uitvoe rig artikel aan de verhouding van de Sov jet-Unie tot Finland en de andere Scandi navische staten» Een zeer felle toon wordt aangeslagen. Met al deze landen werden aldus het blad verdragen gesloten, waardoor hun grenzen gewaarborgd werden en hun vei ligheid en hun economisch leven. Hetzelfde zou volgens „Prawda" het geval moeten geweest zijn voor Finland. Een blik op de kaart zal iedereen overtuigen, dat de Sov jet-Unie niet alleen het recht heeft maat regelen te nemen ter bescherming van Le ningrad, maar ook den plicht ten aanzien van een stad, welker bevolking even groot is als die van Finland. Hoewel het gezonde verstand den Finnen zou moeten hebben voorschrijven tot overeenstemming te komen met de Sovjet- Unie, willen sommige Finsche leiders in het geheel geen verdrag met Rusland. Een deel van de Finsche pers en van de pers in an dere landen geeft een verwrongen beeld van de Sovjet-doeleinden en werpt er een misleidend licht op. Finland heeft voorzorgsmaatregelen ge nomen, welke alleen worden genomen door landen, die zich op den oorlog voorberei den. Zoo heeft het speciale troepen naar de grensgebieden gezonden, steden geëvacu eerd enz. Na de rede van Molotof heeft de Finsche minister van buitenlandsche zaken, Erkko, een rede gehouden, die in werkelijkheid strijd gewikkeld zijn, zullen een schade loosstelling van 10 franc per dag ontvangen. Bovendien zal het tractement van beroeps soldaten en reservisten gelijk gemaakt wor den. Deze maatregelen zijn gerechtvaardigd door de behoeften van de soldaten en de ge varen waaraan zij zijn blootgesteld. Ook blijkt hieruit de dankbaarheid van het land jegens hen, die het vaderland aan het front verdedigen. In een ander communiqué wordt gezegd, dat de ministerpresident besloten heeft het herstel van de economische activiteit van het land te bevorderen, ook in die streken, welke in de militaire zóne liggen. DUITSCHE JOURNALISTEN UIT BELGIë UITGEWEZEN. De Belgische politie heeft de verblijfsver gunning van twee Duitsche journalisten niet verlengd, aangezien hun optreden op Bel gisch gebied door de regeering niet kon worden geduld. De Belgische autoriteiten hebben geen motiveering bekend gemaakt. VERKLARING VAN AARTSHERTOG FRANS JOSEPH VAN HABSBURG. Uit New York meldt Havas, dat de bood schap van Schuschnigg een diepen indruk heeft gemaakt in kringen van Oostenrijk- sche emigranten in New York. Aarthertog Frans Joseph van Habsburg heeft in een in terview met een vertegenwoordiger van Ha vas het volgende verklaard: „Zelfs vóór ik kennis had gekregen van de boodschap van Schuschnigg was ik er van overtuigd, dat de wreede methoden der Gestapo onmachtig zouden zijn om de zen man te breken. Het zal een eeuwige schande zijn voor het nationaal-socialisti- sche regime, dat het een groot burger als Schuschnigg veroordeeld heeft onder zulke omstandigheden te leven. Op een vraag betreffende de vorming van eer. Oostenrijksch legioen, dat aan het Wes telijk front zou strijden, vervolgde de aarts hertog: Alle Oostenrijkers willen strijden met de geallieerden en de wapens in de hand voor de verdediging van de vrijheid en de de mocratie. Ik keur volledig de gedachte van een Oostenrijksch legioen goed, dat zich zou voegen bij de Tsjechoslowaaksche en Pool- sche legioenen. De aartshertog besloot: Ik ben ervan overtuigd, dat het vrije Oostenrijk zal her leven en daarmede de vrijheid in Centraal Europa. Zijn ligging als sleutelland, zoowel in economisch als politiek opzicht, zal het dan een beslissend belang geven voor den toe- komstigen vrede in Europa. een oproep tot oorlog met de Sovjet-Unie was. Hij was niet tevreden over de Sovjet- voorstellen en noemde ze een aanslag op de onafhankelijkheid van Finland. Hij verge leek de doeleinden van de Sovjet-Unie met die van het Russische imperialisme en uitte tenslotte een rechtstreeksche bedreiging. Erkko weet (zoo vervolgt de „Prawda") op wien Finland kan vertrouwen en wie het doelmatige hulp zou kunnen verleenen. In denzelfden geest sprak eenigen tijd geleden de Poolsche minister Beek. Door dezelfde methoden lokte Beek oorlog met Duitschland uit. Het artikel brengt den Zweden in herin nering, dat Finland in den tijd van den tsaar een deel van Rusland vormde. De Russen bevonden zich toen aan de kust van de Oostzee. Werd Zweden toen bedreigd? Waarom zou er dan nu een bedreiging zijn, als er toen geen was? De zaak is, dat Zweedsche politici hande len in opdracht van hun lastgevers in het Westen. Sommigen in het Westen zijn er tegen, dat de Sovjet-Unie haar veiligheid in de Finsche golf verzekert. Hun onderge schikten in Zweden zijn thans verplicht met vervalschte dobbelsteenen te spelen om de lastgevers te behagen. Dit is de heele zaak. Goed, en nu wij, hét volk van de Sovjet- Unie. Hoe moeten we reageeren op dit val- sche rumoer? Ons antwoord is klaar en duidelijk. Wij zulen het spel van alle poli tieke gokkers naar den duivel gooien en onzen eigen weg gaan, ondanks alles. Wy zullen de veiligheid van de Sovjet-Unie verzekeren, zonder iemand naar de oogen te zien en iederen hinderpaal, welke ons in den weg komt naar ons doel, breken. ERKKO IS VERBAASD. De Finsche minister van buitenandsche zaken, Erkko, heeft er volgens een bericht van „United Press" aan haar bladen uit Helsinki zijn verbazing over geuit, dat zijn Woensdagavond gehouden rede in eenig opzicht kon worden beschouwd als een be dreiging met oorlog tegen Rusland. Erkko zeide, dat zijn rede zeer kalm gehouden was en dat er niets agressiefs in was, om dat Finland er nooit aan heeft gedacht te gen iemand een oorlog te beginnen. Hy zeide, dat zijn rede recht deed wedervaren Geschaafde Huid, Schrammen en Schrjjnende Plekken, Huidwondjesi Brand-en Snijwonden,eenezen met In doozen van 30-60 en 90 ct. Tube 80 ct. Bij Apoth. en Drog. aan alle rechtmatige plannen, welke Rus land zou kunnen opperen en dat Finland geen reden zag ongerust te zijn. Hij zeide voorts, dat er mogelijkheden waren om de geschillen op vriendschappelijke wijze te regelen en dat het treurig zou zijn, indien Rusland het noodig zou achten naar de wa pens te grijpen, zoolang de onderhandelin gen voortduurden. Uit Helsinki wordt volgens Reuter be richt, dat Rusland buiten de eischen, welke reeds in de redevoering van Molotof zijn uiteengezet, den Finnen ook zou kunnen vragen het district Petsamo af te staan. Dit zou Rusland een gemeenschappelijke grens geven met Noorwegen. Rusland zou daartegenover Finland een gebied van 3000 vierk. kilometer geven ten Noorden van het Ladoga-meer. Het district Petsamo is de eenige uitweg van Finland naar de Witte Zee. Het is ook een groot centrum voor metalen en andere mineralen. Daarom gelooft men, dat de Finnen een dergelijk voorstel zeer zeker zullen verwerpen. DE VOLKSVERHUIZING. Tusschen de Duitsche en de Russische re geering is gisteren een overeenkomst ge sloten, volgens welke alle Duitschers uit de Westelijke gebieden van de Oekraine en Wit-Rusland, evenals alle Oekrainers, Wit- Russen, Russen en Roethenen uit de thans tot het belangenterrein van het Duitsche Rijk behoorende, vroegere Poolsche gebie den het recht hebben om te verhuizen naar het gebied van den anderen staat. Daarbij wordt de doorslag gegeven dóór een uit spreken van den wil der betrokkenen. De landverhuizers hebben het recht hun ver mogen in den voor de voortzetting van hun economische en beroepswerkzaamheid noo- digen omvang en binnen bepaalde normen ook de voorwerpen van waarde uit hun persoonlijke bezit mede te nemen. Bovendien bepaalt de overeenkomst dat de belangen der landverhuizers met be trekking tot hun in hun vroegere woon plaats achtergelaten vermogen gewaar borgd worden. De overeenkomst draagt zorg voor de instelling van éen organisatie voor de registratie dergenen, die bereid zijn om te vertrekken en voor de uitvoering van de landverhuizing. DE KWESTIE VAN BESSARABIë. De in het buitenland gepubliceerde be richten over een spoedige hervatting van den Turksch-Russische besprekingen, met deeineming van Roemenië, schijnen onjuist te zijn, althans voor wat dit laatste betreft. Het ziet er naar uit, dat de Turken nog steeds bereid zijn de onderhandelingen te hervatten over onderwerpen, die hen recht streeks tinteresseeren: de zee-engten en den Balkan. Zij beschouwen nog steeds de Bes- sarabische kwestie als een buiten den Bal kan vallende aangelegenheid. Men blijft dus van meening, dat wanneer de Russen dit probleem zouden opwerpen, de Roeme nen een oplossing zouden moeten zoeken alleen met Rusland. Zooals men weet, heeft Molotof dit onderwerp in zyn laatste rede voering niet aangeroerd. MILITAIRE OPLEIDING VAN DE RUSSISCHE JEUGD. Na de negende zitting van het commu nistische jeugd-organisatie „Komsomol Le nin" is in een radio-oproep de taak uiteen gezet, welke met spoed moet worden ver vuld, in de militaire opleiding van de Rus sische jeugd. In alle lagere, middelbare en technische scholen moeten groepen worden gevormd en van de prilste jeugd af moeten de kinderen worden gewend aan een ijze ren discipline en een methodische oplei ding. Ook moeten zij worden opgevoed in een geest van levendige vaderlandsliefde. Ook moet de militaire opleiding van de jonge meisjes niet worden verwaarloosd, zij moeten leeren een mitrailleur bedienen. Reeds telt men onder jonge meisjes talrijke pilotes en parachutespringsters. Iedere jeugdige Russische communist moet ten allen tijde bereid zijn de wapens op te nemen en 'tegen de vijanden van het land te strijden. MOSKOU BEREID TOT VREDE MET TOKIO. Het Japansche Telegraafagentschap Do mei meldt, dat de nieuwe Russische ambas sadeur in Tokio, Smetanin, op vragen van journalisten o.m. geantwood heeft: „De Sovjet-Unie is bereid om in vriendschap- pelijken geest de verschillende geschil kwesties met Japan te regelen. Er is op het oogenblik geen enkele kwestie, die niet met vreedzame methoden zou kunnen wor den opgelost". Over de incidenten aan de grens ver klaarde hij, dat de afbakeningscommissie die in het leven is geroepen na het incident van Nomonhan, uitgezonden is om deze kwestie minnelyk te schikken. Tenslotte verklaarde Smetanin, dat het wenschelijk is de handelsbetrekkingen tusschen Japan en Rusland uit te breiden en te dien einde een handelsverdrag tusschen beide landen tot stand te brengen. Vergadering van gisteren. In de gistermiddag gehouden vergade ring van de Tweede Kamer is voortgezet de behandeling van het wetsontwerp tot verhooging van hoofdstuk VH B. der Rijks- begrooting voor 1939 (verhooging crediet voor werkverruiming). De heer SMEENK (A.R.) waarschuwt te gen het geven van gelden a fonds perdu. Met de cultuur-technische werken moet worden voortgegaan; ze zijn tevens een middel om de werkelijkheid te toetsen. Sprs. politieke vrienden zullen ten deze gaarne de regeering steunen. De stedelij ke werkloosheid mag daarbij niet uit het oog worden verlóren. De instelling van den rijksdienst voor de werkverruiming juicht spr. toe. Spr. is niet gerust, dat de nieuwe organi satie de noodige snelheid zal kunnen ont wikkelen; in dit verband waarschuwt spr. tegen verstarring door het ambtelijk ele ment. Zoo noodig moet men niet opzien tegen verdere credieten. Het Nederlandsche volk moet tot offers bereid zijn, en de besteding der gelden moet doelmatig zijn. Spr. vraagt bijzonderheden over dé plan nen voor particuliere objecten van alge meen nut. Men kan een stormloop op de kassen venvachten. Spr. waarschuwt de regeering in deze ernstig. Beter is het, de kracht te concentreeren op woningbouw, waarvan blijvende werkgelegenheid kan worden verwacht. De heer BIJLSMA (V.D.) zegt, dat het particuliere bedrijfsleven zooveel mogelijk moet worden ingeschakeld, met name de bouwnijverheid. Systematisch moet de krotopruiming ter hand worden genomen. De heer ROST VAN TONNINGEN (N.S. B.) gaat de geschiedenis van de werkloos heidsbestrijding na. Het bevorderen van cultuur-technische werken is een stap in de goede richting. We moeten kunnen eten in de eerste plaats. De heer DE VISSER (Comm.): In Duitschland dan? De heer ROST VAN TONNINGEN: Daar heeft men te eten. De heer De Vis ser kan tegenwoordig gerust naar Duitsch land reizen. Wil men voorkomen, dat er eenerzijds honger wordt geleden en anderzijds voed sel wordt vernietigd, dan moet er een an dere prijspolitiek worden gevolgd, doch daaraan doet de regeering niets. Een schandaal vindt spr. het ook, dat er hier te lande nog 50 a 60 duizend krotwonin gen zijn. Zooals het nu gaat, is het project van nul en geener waarde, maar de regeering de volle verantwoordelijkheid latend, zal de N.S.B. vóór het ontwerp stemmen. De heer WIJNKOOP (Comm.) ziet hier slechts een voortzetting der pogingen van den heer Romme. Hij vreest zelfs een toe neming der werkloosheid in de steden. De heer VOS (S.D.) zegt, dat in 1938 er gemiddeld 335.000 werkloozen waren. Na de mobilisatie is de werkloosheid niet verminderd. Er zijn 300.000 arbeiders door de mobilisatie aan het productieapparaat onttrokken; niettemin moet geconstateerd worden, dat er nu 10 a 15 pet. minder wer kenden zijn dan verleden jaar. Spr. vraagt openbaarmaking van allerlei ter griffie gedeponeerde gegevens. Hij juicht het toe, dat de minister vast houdt aan het systeem, aan openbare licha men voor werkverschaffing gelden fonds perdu te verschaffen. Spr. bepleit verbetering der sociale posi tie van arbeiders bij de werkverschaffing. De arbeiders gaan naar huis met lage loo- nen, de landeigenaars maken behoorlijke verdiensten De heer AMELINK (A.R.) vraagt, wat de oorzaak is van de vermindering van het aantal te werk gestelden van 73.000 in Februari 1.1. tot 45.000 midden September. Bij- de vaststelling der loonen moet over leg worden gepleegd met de organisaties. Hulde aan oud-minister Romme. De MINISTER VAN SOCIALE ZAKEN, de heer VAN DEN TEMPEL, stelt er prijs op, te doen uitkomen dat het wetsontwerp in ingediend door een vorig kabinet en brengt hulde aan oud-minister Romme voor diens aandeel daaraan. Spr. heeft altijd eerbied gehad voor diens energie. Thans kan spr. daarop voortbouwen, evenals mi nister Romme steunde op zijn voorgangers. Er komt een sterke last te drukken op het werkloosheidssubsidiefonds. Uitbreiding zou afstuiten op gebrek aan middelen. Daarom is op den kapitaaldienst van So ciale Zaken 20 millioen uitgetrokken. Voor de posten der ontginningen zijn uit den aard der zaak de noodige ramingen ge maakt. Tot het aantal 80 a 90 duizend ge holpen werkloozen kan dan worden ge komen, als ook over die 20 millioen wordt beschikt. Destijds zijn comptabele bezwa ren t. o. a. het Werkfonds verschoven; wellicht zal dit nu ook moeten gebeuren. Thans worden alle ontginningswerken eigenlijk gedragen door het tegenwoordi ge geslacht, terwijl men voorgoed grond verbetering krijgt, meer werkgelegenheid in de toekomst en meer economische kracht. Het is reëel, een deel der lasten op den kapitaaldienst te brengen. Hier gaat het om vervroegde uitvoering van normale werken, met de noodige voor schotten, in den regel tegen 2 yt pet. De 20 millioen van Sociale Zaken en de 30 millioen van dit ontwerp samenvoe gend, zou men het geheele financierings systeem verstoren. De werkloosheid is niet verminderd. Er zijn door den oorlogstoestand belang rijke verschuivingen voorgekomen onder de werkloozen. De nieuwe groepen moeten echter niet worden overgebracht naar an dere vakken. Het zijn nu visschers, haven arbeiders e.d. Spr. becijfert het aantal werkloozen in September op 250.728, thans op 247.000, doch het getal is weer stijgen de. Spr. wijst op het afnemen der werk loosheid ten plattelande, door den oorlogs toestand in de eerste plaats, door prijs stijgingen en dergelijke factoren. Wat de Werkfonds werken betreft, pre- ciese cijfers zijn niet te geven; sinds gerui- men tijd zijn er 4 5 duizend personen bij te werk gesteld. In October is er aan Werkfondswerken geblokkeerd een bedrag van ƒ7.880.235. Ondanks de onzekerheid in vele opzichten zal de regeering zooveel mogelijk voortva rendheid betrachten. Reeds is in het Werk- fondes totaal geblokkeerd f 178 millioen, waarvan 110 millioen is verwerkt. Van de 68 millioen zit er 26 millioen in werken, die al begonnen zyn. 42 millioen is ge blokkeerd voor nog niet begonnen werken. Verwacht wordt, dat in 1940 aan werkfonds- werken voor 40 millioen kan worden ver werkt. Zonder nieuwe noteeringen zou op den duur verslapping intreden; het nieuwe crediet reikt niet erg ver. De financiering der Zuiderzeewerken staat hier geheel buiten. Spr. is met de nooden der bouwvakken bekend. Hij zal steeds zooveel mogelijk aan bezwaren tegemoet komen, maar star door voeren der eischen van het bouwbedrijf moet leiden tot vermindering van het aan tal te werk gestelden. Men wensoht meer gegevens over den gang van zaken bij het arbeidsplan van het Werkfonds. Spr. overlegt met andere de partementen het verstrekken van een half- jaarlijksch rapport. Er is een commissie van advies. Over de arbeidsvoorwaarden kan echter toch wel overleg met de organisaties uit het bedrijfsleven worden gepleegd. Deze voor waarden worden bij de werkfondswerken in den regel vastgesteld in overleg met de bonden. Men wil zonder meer aanvaarding der loonen van de collectieve contracten. Daar is rekening mede te houden. De heer Andriessen bepleit verbetering der loonen op het platteland. Het kleinbe drijf kan echter geen maatstaf zijn. Het is onvermijdelijk dat er zeker verband blijft tusschen loonen in de werkverschaffing en het vrije bedrijf. Spr. zal echter zooveel mogelijk de billijkheid in acht nemen. Er is op aanggedrongen, meer jongeren te werk te stellen bij de werkverschaffing. Spr. kan niet aan alle wenschen voldoen, maar is gaarne bereid, faciliteiten te ver leenen waar mogelijk is, b.v. door kinderen uit een gezin boven 18 jaar te werk te stel len. Wat betreft het steunen van particuliere objecten van algemeen nut, zegt spr., dat hij concrete gevallen nog niet voor zich heeft gehad. In het algemeen zullen alle geval len gelijkelijk worden behandeld. Hoezeer het de regeering ernst is. de na tionale industrie te bevorderen, blijke o.m. uit haar bevorderen der particuliere vlieg tuigindustrie in Nederland. De regeering zal zich ernstig beraden, het reeds uitgewerkte plan tot woningverbete ring te handhaven. Zoo spoedig en omvang rijk mogelijk zullen de Kamer inlichtingen bereiken. De heer BEAUFORT (R. K.) verbaast zich niet, omdat het alles zoo geheel nieuw is, dat niets nog gekomen is uit het particulier bedrijfsleven en vraagt, of de minister dit niet kan stimuleeren. De MINISTER antwoordt, dat het initia tief van het bedrijfsleven inderdaad gesti muleerd kan worden. Er zijn echter groote moeilijkheden, en voor het bedrijfsleven èn voor de regeering, door de belemmeringen van ex- en import en dergelijke omstan digheden. Het wetsvoorstel komt a.s. Dinsdag in stemming. De vergadering wordt om half zes ver daagd tot a.s. Dinsdag één uur. KATHOLIEK COMITÉ VAN ACTIE „VOOR GOD" Dc doodsoorzaken leggen de levensbron nen open. Wij leeren hoe eene maat schappij kan leven, als wij zien waaraan zij sterft. Wat Is tegenwoordig de maatschappij. Een lijk waarop de staat kundige wetenschap de sectie verricht al trachtende het te galvanisecren. Welnu, wat ziet men overal waar het ontleedmes een kwetsuur, een afwijking, een doods oorzaak constateert. Een Christelijk beginsel vervalscht, een godsdienstig voorschrift geschonden, een geheimzinnige en goddelijke kracht, welke men vermocht op te heffen, doch niet te vervangen en bij gebreke waarvan alles te kort schiet. In schijn was dat niets, in werke lijkheid was het het leven zelf. LOUIS VEU1LLOT.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 6