Cngjetcmd uaidt tDufacfWatuU
esifuifand
Instructies aan de Duitsche gouwleiders
Wat kan tot contrabande worden
verklaard
U)-e ótüfd in fiat Kletien
Slecht weer aan het front
DONDERDAG 26 OCTOBER 1939
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 6
Een Russisch protest tegen de Brltsche opvatting
VOLGENS INLICHTING
VAN HAVAS
VAN RAADPLEGING ZOU GEEN
SPRAKE GEWEEST ZIJN
Gouwleiders moeten verontwaardiging
kweeken.
Havas seint hèt volgende uit Zürich:
Uit over het algemeen betrouwbare bron
worden omtrent hetge en zich afgespeeld
heeft in de door Hitier bijeengeroepen con
ferentie der gouwleiders de volgende bij
zonderheden gegeven:
In strijd met hetgeen tot dusverre is ge
publiceerd, werden de gouwleiders geens
zins geraadpleegd over de stemming in
Duitschland. Het was geen „raad" die bij
eenkwam, maar een nationaal-socialistische
vergadering.
Hitier kondigde allereerst aan, dat een
nieuwe phase van den oorlog ging begin
nen. Na de bekende stellingen te hebben
herhaald omtrent den oorsprong van den
oorlog en in bittere bewoordingen te heb
ben betreurd, dat het streven naar herstel
van den vrede vergeefsch was gebleven,
kwam de Rijkskanselier tot de conclusie,
dat Engeland de voornaamste verantwoor
delijkheid droeg voor deze mislukking. De
ervaringen, die wij hebben opgedaan, zoo
zette hij uiteen, toonen na zoo vele andere,
dat de veiligheid van het Rijk nooit zal
kunnen worden verzekerd, zoolang Enge
land geen ernstige les heeft gekregen.
Daarom, zoo zeide hij met klem, heb
ik besloten, dat van nu af aan het voor
naamste streven zal worden gericht te
gen den erfvijand van ons vaderland.
In deze actie rekent het Rijk op de al-
geheele medewerking van de vertrou
wensmannen der partij. De taak zal
veelvoudig zijn: in het buitenland zul
len zij met alle te hunner beschikking
staande middelen een felle beweging
der openbare meening tegen Groot-
Brittanië in het leven moeten roepen
en aanwakkeren. Bovendien zullen zij
de regeering moeten helpen bij het
streven om stroomingen van veront
waardiging in de wereld te wekken te
gen die mogendheid. Tenslotte zullen
zij de noodirre maatregelen moeten ne
men, opdat de continentale blokkade
verzekerd worde van de goedkeuring
van het geheele land.
Vervolgens deed Hitier een beroep op de
toewijding van zijn gouwleiders. „Ik stel u
persoonlijk verantwoordelijk, zoo zeide hij,
voor de wijze, waarop mijn bevelen zullen
worden uitgevoerd. Ieder uwer zal reken
schap moeten afleggen van de bijdrage die
hij geleverd heeft tot de verdediging van
ons volk. Goebbels zal u gedetailleerde in
structies geevn oved de manier, waarop wij
willen, dat gij uw taak leidt".
HOE DE PROPAGANDA GEVOERD
MOET WORDEN
Goebbels gaf hierop een uitvoerige uit
eenzetting in tegenwoordigheid van Hitier.
Allereerst verklaarde hij welke de thema's
moesten zijn van de toekomstige propa
ganda. De voornaamste zijn:
1. Engeland, dat Duitschland verwijt de
Tsjechische en Poolsche volken tot slavernij
te hebben gebracht, put zijn kracht slechts
uit wilde onderdrukking van andere vol
ken: Palestina, Indië enz.
2. De Engelsche leiders onderdrukken hun
eigen volk. dat zij een oorlog hebben opge
legd om zich persoonlijk te verrijken.
3. Achter deze winstjagers staat de Jood,
de eeuwige profijttrekker, de eeuwige vijand
van het Duitsche volk, die hardnekkig zijn
omsingeling voortzet.
4. De Engelsche aristocratie is geheel cor
rupt en de ..high society" vormt een nest
van schandalen.
Voortgaande gaf Goebbels een uiteenzet
ting van de practische middelen, die de
gouwleiders zullen moeten gebruiken om
den toorn van het Duitsche volk tegen En
geland op te wekken. Zij zullen vergaderin
gen moeten organiseeren, niet alleen in het
binnenland, maar ook aan het front. Zij
zullen ter vergemakkelijking van hun taak
fotografische documentaties krijgen, waar
in beweerde schandalen verhaald worden,
die zich hebben voorgedaan in de Engelsche
hooge kringen en waarin een beschrijving
wordt gegeven van het leed, dat de door
Engeland verdrukte volkeren ondergaan,
van de wreedheid, waarmede Engeland de
geheele wereld zijn hemogenie in den loop
der geschiedenis heeft opgelegd, enz. Uit
drukkelijk verklaarde Goebbels, dat de
persdienst alle berichten van dit genre
moest onsporen en over de geheele wereld
verspreiden, zonder zich al te veel zorg te
maken over het vaststellen van de juistheid,
aangezien het belangrijkste was, dat zonder
ophouden dezelfde zaken werden herhaald
en dat de wereld er van wordt overtuigd,
dat Engeland den oorlog voert en altijd
heeft gevoerd met illegale methoden, met
de grootste verachting voor het Volken
recht en voor de internationale conventies.
Toen hij afscheid nam van de gouwlei
ders, zeide'hij lachend tot een hunner: Zelfs
wanneer wij er niet in slagen het Engelsche
volk te overtuigen, dat het bedrogen wordt
door zijn leiders, zullen wij ten minste het
Duitsche volk immuun hebben gemaakt te
gen de geallieerde propaganda. Wanneer
Duitschers de radio uit Londen op Parijs
aanvallen hooren richten op den Führer of
één onzer, zullen zij zich herinneren, dat
wij hetzelfde doen in Frankrijk en Enge
land.
Havas voegt hieraan nog toe, dat hoewel
Frankrijk in het algemeen en Daladier in
het bijzonder door de Duitsche propaganda
zullen worden gespaard, Paul Reynaud
voor die propaganda in Frankrijk een ge
lijke rol zal vervullen als Churchill in En
geland.
BERLIJNS HOUDING TEGENOVER
FRANKRIJK.
De Berlijnsche correspondent van „De
Tijd" seint o.a.:
Jegens Frankrijk wordt officieel de po
litiek van verzoening nog steeds voortgezet.
Dit land, zoo heet het, wil vrede met
Duitschland. maar is verleid door de En-
gelschen, die zullen vechten tot den laatsten
Franschen soldaat.
Maar voor het eerst kan men in de
Duitsche pers, weliswaar nog dun ge
haaid, berichten lezen, die een geheel
anderen geest ademen en die er op wij
zen, dat Frankrijk, indien het blijft
weigeren om vrede te sluiten, wel eens
van den eenen dag op den anderen tot
„Mozaïekstaat No. 3" geproclameerd
kan worden.
Het is duidelijk, zoo zegt men te Berlijn,
dat men niet van plan is de ten opzichte
van Frankrjjk gevoerde politiek van ver
zoening, verder voort te zetten, indien dit
land in zjjn tegenwoordige houding blijft
volharden.
De hoop op een spoedigen vrede is in
de Duitsche hoofdstad dan ook geheel ver
vlogen: iedereen spreekt van een op han
den zijnd Duitsch offensief, maar niemand
Militaire actie belemmerd
FRANSCHE LEGERBERICHTEN.
Het Fransche legerbericht van gister
avond luidt:
„Gedurende den dag hebben onze ver-
kenningsafdeelingen en die van den vijand
een zekere activiteit getoond. In het gebied
grenzende aan de Moezel, werd een Duitsch
detachement teruggeslagen."
Het Fransche legerbericht van heden
ochtend luidt: „Een kalme nacht aan het
geheele front. Slecht weer."
In zijn commentaar zegt het Fransche
persbureau Havas, dat de Duitsche troe
pen Maandag en Dinsdag gepoogd hebben
zich meester te maken van een klein dorp
bij het bosch van Warndt. De heftige te
genstand van de Fransche troepen heeft
hen evenwel afgeschrikt en Woensdag heb
ben zij in dezen sector geen actie ontplooid.
Gisteren was de krachtigste actie van de
Duitsche troepen langs de Moezel, zij zon
den een verkenningsafdeeling naar de
Fransche linies voor het grensdorp Apach
aan de monding van een lang en diep ra
vijn, dat in de richting Oostwest loopt,
loodrecht op de Moezel. Dit detachement
werd door het automatisch vuur van de
Franschen gemakkelijk teruggeworpen.
Aan de rest van het front was de acti
viteit ongewijzigd. De tegenstanders tasten
wederkeerig naar eikaars linies met ver-
kenningsafdeelingen en kleine patrouilles;
de Duitschers pogen zooveel mogelijk in
lichtingen te krijgen en de Fransche troe
pen onderhouden het contact zooveel mo
gelijk, teneinde gewaarschuwd te worden
by iedere wijziging binnen de Duitsche
linies en vooral gewaarschuwd te worden,
wanneer nieuwe Duitsche troepen aan het
front komen.
VEREENIGD ENGELSCH—FRANSCH
ARBEIDERSFRONT.
De „Daily Telegraph" meldt, dat een
vereenigd Engelsch-Fransch arbeidersfront
in het leven is geroepen door het besluit
tot instelling van een gezamenlijk vakver-
eenigingscomité, dat de C. G. T. en het
Trades Union Congresse vertegenwoordigt
en bestaat uit zeven leden uit elk land.
Het comité zal maandelijks zitting houden,
afwisselend in Londen en Parijs. Een Brit-
sche vakvereenigingsleider, die door de
„Daily Telegraph" geinterviewd is, ver
klaarde, dat het besluit beteekent, dat de
Britsche en Fransche organisaties der ar
beidersklasse een vereenigd front vormen
tegen het Hitlerisme, dat de ontkenning is
van alles, waarvoor de bevrijde vakbewe
ging der beide democratieën staat. De ar
beidersleiders der beide landen zullen in
voortdurend contact staan met betrekking
tot de methoden om den oorlog voort te
zetten, practisch op dezelfde wijze als de
politieke en militaire leiders hun doelstel
lingen, hulpbronnen, en tactiek saamge-
voegd hebben.
kan zich eigenlijk voorstellen in welken
vorm dat plaats zal moeten vinden.
Deze stemming, die wellicht voortspruit
uit de thans door de Duitsche leiders aan
genomen krijgshaftige houding neemt ech
ter niet weg, dat men te Berlijn op een
aanvaardbaar vredesvoorstel te allen tijde
in zou gaan.
Immers, deze houding wordt slechts aan
genomen om te kennen te geven, dat
Duitschland niet bang is. Men wil den in
druk wegnemen dat het vredesvoorstel van
Hitier op een zwakheid zou berusten.
EEN BRITSCH ANTWOORD OP
VON RIBBENTROPS BETOOG.
In verantwoordelijke kringen te Londen
is men van meening, dat de beschuldigin
gen van von Ribbentrop, volgens welke
Engeland al sedert jaren den oorlog voor
bereidt en alle vredesstappen van Hitier
genegeerd zou hebben, weerlegd door de
volgende feiten:
1. Engeland heeft toegelaten, dat Hitier
den dienstplicht heeft ingevoerd, een lucht
macht heeft opgebouwd, het Rijnland mili
tariseerde, Oostenrijk, het Sudetenland
bezette.
2. Engeland heeft steeds gestreefd naar
een goede verstandhouding met Duitsch
land en de tegenwoordige Britsohe regee
ring heeft uit de Vereenigde Staten en an
dere neutrale landen veel critiek moeten
hooren, omdat zij bij dit streven zoo ver
ging.
3. De Britsche garantie aan Polen is op
31 Maart gegeven, nadat Polen Hitiers
eischen op 26 Maart had afgewezen.
4. Chamberlain keerde het vorige jaar
uit München terug met Hitiers belofte, dat
kwesties, die tusschen Duitschland en En
geland zoudei: rijzen, door overleg gere
geld zouden worden. Chamberlain zeide:
„Dit beteekent vrede voor onzen tijd". Zes
maanden later verried Hitier hem door
Tsjecho-Slowakije te nemen.
5. Zoowel Frankrijk als Engeland heeft
een gunstig antwoord gegeven op het Ita-
liaansche vredesvoorstel van 31 Augustus,
doch beide staten hebben in antwoord op
een tweede voorstel van 2 September ver
klaard, dat voorwaarde zou zijn, dat
Duitschland het Poolsche gebied zou ont
ruimen.
6. Duitschland zelf heeft op 1 September
den oorlog orvermijdelijk gemaakt door
Polen binnen te vallen.
IS DE „GNEISENAU" VERNIELD?
Een ooggetuige van den luchtaanval op
Wilhelmshaven heeft volgens het Noorsche
blad „Arbeidersbladet" verteld, dat het
stagschip „Gneisenau" daarbij vernield is.
Een bom, aldus zeide hij, viel door den
schoorsteen en kwam in de machinekamer
tot ontploffing, met het gevolg, dat het
schip in tweeën brak en vele opvarenden
verdronken.
Het Britsche ministerie voor luchtvaart
deelt echter mede, geen bevestiging te be
zitten van dit bericht
De Noorsche „Afterposten" meldt, dat
het Duitsche slagschip „Deutsohland", dat
ae „Stonegate" in den grond heeft gescho
ten, ook het Noorsche schip „Lorentz W.
Hansen", dat 1900 ton mat, tot zinken
heeft gebracht. De bemanning werd door
door een ander Noorsch schip gered. Het
blad voegt hieraan toe, dat de „Deutsch-
land" in den Atlantischen Oceaan ten Oos
ten en Zuiden van New-Foundland heeft
geopereerd.
Bij den ondergang van de „Clan Shis-
holm" zijn niet zooveel menschenlevens
verloren gegaan als aanvankelijk gevreesd
v/erd. Men verneemt thans, dat 60 inland-
sche en 18 Europeesche opvarenden gered
zijn. Over ongeveer 20 leden der beman
ning heeft men geen inlichtingen
DE „CITY OF FLINT".
Steinhardt, de ambassadeur der Veree
nigde Staten te Moskou, heeft het Ameri-
kaansche departement van buitenlandsche
zaken doen weten, dat de officieren en le
den der bemanning van de „City of Flint"
zich gezond en wel aan boord van het
sohip te Moermansk bevinden.
Volgens een bericht uit Moermansk is
de interneering der Duitsche bemanning
van de „City of Flint" door de vlootautori-
teiten van Moermansk geannuleerd, aange
zien is vastgesteld, dat het schip naar de
haven is gebracht voor herstel van machi
nes. Voorloopig blijft het stoomschip in
Moermansk ten behoeve van een nauw
keurige vaststeling van de stamenstelling
der lading.
ENGELSCHEN LEVERDEN GEEN
GIFGAS.
In het Britsche Lagerhuis is den minis
ter-president gevraagd of hij een verkla
ring zou afleggen over de herhaalde Duit
sche beschuldigingen, dat Engeland strijd
gas zou hebben geleverd aan Polen., Cham
berlain antwoordde, dat de minister van
oorlog reeds een duidelijke tegenspraak
van deze onbeschaamde en doorzichtige
ltugens had gepubliceerd. Hij voegde hier
aan toe verheugd te zijn, dat hij dankbaar
is nogmaals met nadruk te verklaren, dat
Engeland nooit strijdgas heeft geleverd,
tan Polen, in welken vorm dan ook.
Arthur Henderson vroeg of deze bewerin
gen werden verspreid om het mogelijk ge
bruik van strijdgas door de Duitschers te
rechtvaardigen. Chamberlain antwoordde
hierop: „We hebben iets dergelijks in het
verleden meegemaakt." (gelach).
Recht op schadevergoeding
EEN OFFICIEELE NOTA.
Op 25 October heeft de Russische as
sistent-volkscommissaris voor buitenland
sche zaken, Potemkin, den Britschen am
bassadeur te Moskou, Seeds, het onder
staande antwoord overhandigd van de
Russische regeering op de Britsche nota's
van 6 en 11 September 1939 betreffende
de oorlogscontrabande:
„In antwoord op de nota's der Britsche
regeering van 6 en 11 September 1939
heeft het volkscommissariaat voor buiten
landsche zaken op instructie van de regee
ring der USSR de eer diet volgende te ver
klaren:
1. De aankondiging bij eenzijdige daad
van de Britsche regeering van een lijst
goederen, die verklaard worden tot oor
logscontrabande in de nota van 6 Septem
ber, vormt een schending van de beginse
len van het internationale recht, die hun
algemeene uitdrukking hebben gevonden
in de internationale verklaring op de re
gelingen van den oorlog ter zee van 26
Februari 1909; benadeelt ernstig de be
langen van de neutrale landen en verwoest
den internationalen handel. Door in deze
lijst van oorlogscontrabande goederen op
te nemen en artikelen zooals brandstof,
papier, katoen, veevoeder, schoeisel, klee
ding en materialen voor de vervaardiging
daarvan en zelfs alle levensmiddelen
brood, vleesch, boter, suiker en andere
voedingsmiddelen, proclameert de Britsche
regeering in feite tot contrabande de funda-
menteele artikelen van het massaverbruik
en schept zij de mogelijkheid eener onbe
perkte willekeurigheid om alle artikelen
van volksverbruik onder te brengen in de
klasse van oorlogscontrabande. Dit leidt
onvermijdelijk tot een diepe desorganisatie
van de bevoorrading der vreedzame bur
gerbevolking met levensbehoeften, brengt
ernstig de gezondheid en het leven der
vreedzame bevolking in gevaar en voor
spelt ontelbare rampen voor de massa's
van het volk.
Het is bekend, dat de algemeen erkende
beginselen van het internationale recht
geen luchtbombardement toestaan op de
vreedzame bevolking van vrouwen, kinde
ren en ouden van dagen.
Op dezelfde gronden acht de Sovjetre-
geering het ontoelaatbaar, de vreedzame
bevolking levensmiddelen, brandstof en
kleeding te onthouden en op die wijze
kinderen, vrouwen, ouden van dagen en
invaliden bloot te stellen aan iedere ont
bering en honger door goederen voor
volksverbruik tot oorlogscontrabande te
verklaren.
Uitgaande van het bovenstaande heeft
de Sovjetregeering verklaard, dat zy het
niet eens is met de nota der Britsche re
geering van 6 September en dat zij weigert
de geldigheid dezer nota te erkennen.
2. De regeering der Sovjet-Unie ver
klaart eveneens, dat zij het niet eens is
met de Britsche nota van 11 September en
dat zy niet de geldigheid dezer nota. wel
ke de eenzijdige instelling door de Brit
sche regeering van een stelsel van controle
op de koopvaardijschepen van neutrale
landen in speciaal voor dat doel door de
Britsche regeering aangewezen havens ter
kennis brengt.
De Sovjetregeering beschouwt het vol
komen ongemotiveerd, en willekeurig het
aandoen van bedoelde havens door deze
schepen verplichtend te stellen, waarbij
bovendien gedreigd wordt de schepen zoo
noodig naar deze havens op te brengen.
Dergelijke maatregelen schenden de ele
mentaire beginselen van de vrijheid der
koopvaardij.
Evenmin komen zij overeen met de in
ternationale verklaring van 25 Februari
1909 en het besluit van het Haagsche Hof
van 6 Mei 1913 in het geval van de Fran
sche stoomboot „Carthage".
Tegelijkertijd kan de Sovjetregeering
niet nalaten te verklaren, dat de koop
vaardijschepen der Sovjet-Unie staats
eigendom zijn en alleen reeds om dezen
reden niet onderworpen kunnen worden
aan eenige dwangmaatregelen, welke zou
den worden toegepast op particuliere
koopvaardijschepen.
3. Op grond van het bovenstaande be
houdt de regeering der Sovjet-Unie zich
het recht voor van de Britsche regeering
compensatie te eischen voor verliezen, ver
oorzaakt aan organisaties, instellingen, of
burgers der Sovjet-Unie door bovenge
noemde maatregelen der Britsche regee
ring en daden der Britsche autoriteiten.
EEN ENGELSCHE MEENING.
Een Britsche autoriteit op het gebied van
het internationale recht weerlegt de be
wering, vervat in bovenstaande Sovjet
Russisch antwoord. Hij verklaart, dat in
de wet is neergelegd, dat iedere regeering
van een oorlogvoerend land al wat het
wenscht tot contrabande kan verklaren.
Hij voegt hier aan toe: De bepaling van
vroeger, waarbij artikelen als geweren en
munitie tot contrabande werden verklaard,
is uit den tijd en iedere regeering kan al
les, wat den vijand tot nut kan strekken
tot contrabande verklaren. Er is geen vaste
regel en ook valuta zou bijv. tot contra
bande kunnen worden verklaard.
DE RESULTATEN DER EERSTE ZES
WEKEN.
In het Britsche Lagerhuis heeft de mi
nister voor den economischen oorlog me
degedeeld, dat bij het uitbreken van den
oorlog bases voor het toezicht op contra
bande zijn gevestigd te Meywouth, Kirk
wall, Duins, Gibraltar en Haifa. In de eer
ste zes weken van den oorlog is een hoe
veelheid van 338.000 ton goederen, waar
van bewezen was, dat zij voor Duitsch
land bestemd waren, onderschept en in be
slag genomen. Daarbij waren 76.500 ton
petroleumproducten, 65.000 ton ijzererts,
38.500 ton mangaanerts, 24.500 ton phos-
phaten, 21.500 ton aluminiumerts, 16.500
ton bloedsteenerts, 13.000 ton copra, 10.300
ton oliehoudende zaden.
De minister zeide verder, dat onlangs
besprekingen over kwesties, die in ver
band met de controle zijn gerezen, zijn
aangeknoopt met een aantal neutrale re
geeringen. Delegaties van de regeeringen
van IJsland, Zweden, Nederland, en
België bevinden zich thans te Londen. Met
andere regeeringen wordt onderhandeld
langs diplomatieken weg. De besprekingen
worden in vriendschappelijke sfeer gehou
den en vorderen goed. Bij de beschouwing
van den algemeenen toestand kan men
zeggen, dat Duitschland thans van vrijwel
al zijn overzeesche voorraadsbronnen is af
gesneden.
Het blijft noodig, dat alle ladingen met
de grootste zorgvuldigheid onderzocht wor
den en terwijl de Britsche regeering na
tuurlijk ten volle rekening wenscht te hou
den met de bonafide handelsbehoeften der
neutrale landen, aldus de minister, is zij
vastbesloten haar rechten van oorlogvoe
rende regeering volledig uit te oefenen en
alle contrabande te onderscheppen.
HITLER HEEFT HET
INITIATIEF REEDS
VERLOREN
RADIO-REDE VAN EDEN.
Anthony Eden, de Britsche minister van
koloniën, heeft gisteavond een radiorede
gehouden over de samenwerking tusschen
de onderscheiden deelen van het Britsche
gemeentebest.
Ofschoon menigeen zich het verloop van
den oorlog heel anders voorgesteld had,
meende spr. toch te mogen zeggen, dat Hit-
Ier in de nauwelijks twee maanden het ini
tiatief reeds verloren had. In het Oosten
hadden Rusland en Turkije zijn weg ge
blokkeerd en in het Westen zou weldra blij
ken, dat hij ook daar niets te verwachten
had. De duikboot was een wapen gebleken,
dat geen beslissing kan brengen, en de Brit
sche koopvaardijvloot had nog niet één pro
cent van haar uitgaande en binnenkomende
tonnage verloren. Een Duitsch offensief in
het Westen duchten de geallieerden geens
zins. De winter, die voor de deur stond, zou
in Duitschland ongetwijfeld harder gevoeld
worden dan in Engeland en Frankrijk.
Al deze factoren waren hoopgevend en
ofschoon spr. den ernst van den toestand
niet wilde verkleinen, was er toch bij nie
mand eenige twijfel aan de uitkomst van
dezen oorlog, die in zooveel opzichten be
langrijk verschilde van dien van 1914/18.
Toen hadden slechts enkelen besef getoond
van de dingen die op het spel stonden.
Thans wist iedereen waarom het ging en
waarom deze opgedrongen oorlog niet lan
ger ontweken kon worden. Wij vechten niet
tegen een man of voor rectificatie van gren
zen, aldus Eden, maar uitsluitend tegen de
woordbreuk van Duitschland en tegen de
stelling, dat Hitler's wil onder alle om
standigheden en tot eiken prijs in Europa
moet zegevieren.
De leiders der Nazi's beweren van hun
kant dat zij tot den oorlog gedwongen wer
den, maar deze bewering houdt geen stand
tegen het feit, dat Duitsche troepen als in
dringers te Warschau en Praag staan met
verontachtzaming van Hitler's gegeven
woord. Wij, aldu^ Eden, vechten daarente
gen voor de vrijheid van alle landen, klein
of groot, om in vrede en veiligheid te kun
nen bestaan.
Van alle pogingen na den vorigen oorlog
om een betere Europeesche huishouding te
stichten, hebben de meesten gefaald, maar
het Britsche gemeenebest heeft een goed
voorbeeld gegeven, hoe een wereldhuishou
ding kan bestaan van onderling onafhanke
lijke en vrije elementen. De groote domi
nions sturen hun ministers om te Londen
met de Engelsche samen te werken, omdat
zij de vrijheid evenzeer beminnen als wij
en erkennen dat wjj strijden voor de be
ginselen van vrije samenwerking. Twintig
jaar geleden hadden wij reeds dezelfde ide
alen en nochtans strijden wij thans weer
tegen den zelfden vijand. Maar daarom moe
ten wij ditmaal ook beter toezien, dat iets
goeds uit dezen oorlog zal geboren worden
en wij moeten vooral den na-oorlog winnen
en geen schijn vrede sluiten, die opnieuw
gelegenheid zou geven tot het breken van
verdragen en verplichtingen, het opvoeren
van de bewapening en de zege van het be
ginsel, dat macht ook recht is.
Een mooi voorbeeld hoe het moet heeft
Turkije gegeven, dat in den vorigen oorlog
tegenover de geallieerden stond en dat niet
door agressie maar door onderhandelingen
herziening van de vredesbepalingen heeft
verkregen, zooals die tenslotte zijn vastge
legd in het verdrag van Montreux van 1936.
Wij gelooven, vervolgde Eden, dat de ge
allieerden de gelegenheid om een nieuwe
wereldorde te scheppen na den vrede thans
niet zullen laten voorbijgaan. Daaruit moet
in de eerste plaats een hechter Europeesche
volkengemeenschap geboren worden. Wij
gelooven in samenwerking, in religieuze
verdraagzaamheid, in het recht en goede
trouw en wij willen niet langer de vereering
van een aggressief nationalisme, dat geen
rechten van anderen kent. Wanneer wij dit
einddoel gestaag voor oogen houden, dan
zullen wij niet falen want het is het doel
waarnaar het beste deel van het mensch-
1 dom allerwegen streeft.
